ពេលដែលអ្នកគិតអំពីគ្រាដែលមានវ័យចាស់ តើអ្នកមានអារម្មណ៍យ៉ាងណា? ពេលគិតអំពីវ័យចាស់ មនុស្សជាច្រើនព្រួយបារម្ភ ខ្វល់ខ្វាយ និងភ័យខ្លាចទៀតផង។ នេះគឺដោយសារវ័យចាស់ច្រើនតែទាក់ទងអ្វីមិនល្អ ដូចជាការមានស្បែកជ្រីវជ្រួញ រាងកាយទ្រុឌទ្រោម ការភ្លេចភ្លាំង និងការមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ។

ទោះជាយ៉ាងនោះក៏ដោយ តាមពិតដំណាក់កាលចាស់ជរារបស់មនុស្សម្នាក់ៗគឺខុសៗគ្នា។ ពួកគាត់ខ្លះនៅមានសុខភាពល្អ ទាំងខាងផ្លូវកាយទាំងខាងផ្លូវចិត្ដ។ ការជឿនលឿនផ្នែកវេជ្ជសាស្ដ្រនាំឲ្យមានវិធីព្យាបាលផ្សេងៗ ឬការទប់ស្កាត់ជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ។ ជាលទ្ធផល នៅប្រទេសខ្លះ មនុស្សកាន់តែច្រើនឡើងៗរស់បានយូរជាង ហើយមានសុខភាពល្អជាង។

ប៉ុន្ដែ ទោះជាមនុស្សវ័យចាស់មានឬគ្មានបញ្ហាបែបនោះក៏ដោយ ពួកគាត់ភាគច្រើនចង់រក្សាអំណរក្នុងគ្រាដែលមានវ័យចាស់។ តើអាចធ្វើដូច្នេះបានតាមរបៀបណា? យើងអាចធ្វើបានឬមិនបាន គឺអាស្រ័យទៅលើចិត្ដគំនិត ការព្យាយាម និងសមត្ថភាពរបស់យើង ក្នុងការសម្របខ្លួនទៅតាមដំណាក់កាលថ្មីក្នុងជីវិត។ ដើម្បីជួយយើងធ្វើដូច្នេះ សូមឲ្យយើងពិចារណាគោលការណ៍គម្ពីរខ្លះៗដែលស្រួលអនុវត្ដនិងមានប្រយោជន៍។

មានចិត្ដសុភាព: «ប្រាជ្ញាតែងនៅនឹងមនុស្សសុភាព»។ (សុភាសិត ១១:២) នៅក្នុងខនេះ «មនុស្សសុភាព»អាចសំដៅទៅលើមនុស្សដែលមានវ័យចាស់ ដែលទទួលស្គាល់ថា គាត់មិនអាចធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ដូចពីមុនទេ។ អ៊ំប្រុសឆាលអាយុ៩៣ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសប្រេស៊ីល មានប្រសាសន៍ដោយត្រង់ថា៖ «បើយើងរស់យូរហើយ យើងត្រូវតែចាស់។ យើងមិនអាចធ្វើឲ្យពេលវេលាត្រឡប់ថយក្រោយបានឡើយ»។

ទោះជាយ៉ាងនោះក្ដី ការមានចិត្ដសុភាពមិនមានន័យថាយើងត្រូវមានគំនិតមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ ដូចជានិយាយថា«ឥឡូវខ្ញុំចាស់ហើយ ខ្ញុំធ្វើអីមិនកើតទៀតទេ»។ ចិត្ដគំនិតបែបនេះអាចធ្វើឲ្យអស់កម្លាំងចិត្ដ។ សៀវភៅសុភាសិត ២៤:១០ចែងថា៖ «បើឯងអន់ថយក្នុងថ្ងៃលំបាក នោះឈ្មោះថាឯងមានកំឡាំងតិចទេ»។ ផ្ទុយទៅវិញ មនុស្សសុភាពបង្ហាញប្រាជ្ញា ដោយខំព្យាយាមអស់ពីសមត្ថភាព។

អ៊ំប្រុសខូរ៉ាដូអាយុ៧៧ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសអ៊ីតាលី បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពេលយើងបើកឡានឡើងទួល យើងគ្រាន់តែប្ដូរលេខ ហើយធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យម៉ាស៊ីនរលត់ប៉ុណ្ណោះ»។ ដូច្នេះ ពេលបុគ្គលម្នាក់ចាស់ទៅ គាត់ត្រូវសម្របទៅតាមកម្រិតសមត្ថភាពរបស់គាត់។ អ៊ំប្រុសខូរ៉ាដូនិងប្រពន្ធគាត់ធ្វើកិច្ចការផ្ទះតាមសម្រួល ដើម្បីជៀសវាងកុំធ្វើការងារច្រើនពេករហូតដល់បាក់កម្លាំង។ អ៊ំស្រីម៉ារៀនអាយុ៨១ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសប្រេស៊ីល គាត់ក៏បានសម្របទៅតាមស្ថានភាពរបស់ខ្លួនដែរ។ គាត់មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំបានរៀនធ្វើអ្វីទាំងអស់តាមសម្រួល។ បន្ទាប់ពីធ្វើកិច្ចការមួយហើយ បើត្រូវការសម្រាក ខ្ញុំសម្រាកមួយភ្លែតដោយអង្គុយចុះ ឬទម្រេតខ្នងបន្ដិចអាន សៀវភៅ ឬស្តាប់បទភ្លេង ក្រោយមកខ្ញុំបន្ដធ្វើកិច្ចការមួយទៀត។ ខ្ញុំបានរៀនទទួលស្គាល់កម្រិតសមត្ថភាពរបស់ខ្ញុំ»។

មានតុល្យភាព: ស្ដ្រីគួរ«តែងខ្លួនដោយសម្លៀកបំពាក់រៀបរយ បែបរមទម និងដោយមានគំនិតសមហេតុសមផល»។ (ធីម៉ូថេទី១ ២:៩) ឃ្លាដែលថា«សម្លៀកបំពាក់រៀបរយ»សំដៅទៅលើការចេះជ្រើសរើសសម្លៀកបំពាក់ស្អាតបាតសមទៅតាមវ័យរបស់ខ្លួន។ អ៊ំស្រីបាប្រឺអាយុ៧៤ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសកាណាដា បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំព្យាយាមស្លៀកពាក់រៀបរយនិងស្អាតបាត មិនមែនឲ្យតែបានៗ ដោយមានគំនិតថា‹ចាស់ហើយ គ្មានអ្នកណាមើលនោះទេ›»។ អ៊ំស្រីហ្វឺនអាយុ៩១ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសប្រេស៊ីល បានប្រាប់ថា៖ «ម្ដងម្កាលខ្ញុំទិញខោអាវថ្មី ដើម្បីលើកទឹកចិត្ដខ្លួនឯង»។ ចុះយ៉ាងណាបុរសវ័យចាស់? អ៊ំប្រុសអាន់តូនយ៉ូអាយុ៧៣ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសប្រេស៊ីល បានរៀបរាប់ថា៖ «ខ្ញុំស្លៀកពាក់ខោអាវស្អាតៗដើម្បីមើលទៅថ្លៃថ្នូរ»។ ស្ដីអំពីអនាម័យខ្លួនប្រាណ អ៊ំប្រុសអាន់តូនយ៉ូបន្ថែមទៀតថា៖ «ខ្ញុំងូតទឹកនិងកោរពុកមាត់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ»។

ម្យ៉ាងវិញទៀត គឺជាការសំខាន់ដែលអ្នកមិនគិតហួសហេតុពេកអំពីការសម្អិតសម្អាងខ្លួន រហូតដល់ធ្វើឲ្យអ្នកលែងមាន«គំនិតសមហេតុសមផល»ទៀត។ អ៊ំស្រីបូកអ៊ីមអាយុ៦៩ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ចេះជ្រើសរើសសម្លៀកបំពាក់យ៉ាងសមរម្យ។ គាត់មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំដឹងច្បាស់ថា ខ្ញុំមិនគួរពាក់ខោអាវខ្លះដែលខ្ញុំធ្លាប់ពាក់កាលពីនៅក្មេងនោះទេ»។

មានចិត្ដគំនិតត្រឹមត្រូវ: «អស់ទាំងថ្ងៃនៃមនុស្សរងទុក្ខវេទនា នោះសុទ្ធតែអាក្រក់ទាំងអស់ តែអ្នកណាដែលមានចិត្ដជាសុខ នោះប្រៀបដូចជាមានការស៊ីលៀងនៅជានិច្ច»។ (សុភាសិត ១៥:១៥) ពេលដែលអ្នកកាន់តែចាស់ទៅ អ្នកប្រហែលជាមានអារម្មណ៍មិនល្អចំពោះខ្លួនឯង បើអ្នកគិតអំពីអ្វីៗជាច្រើនដែលអ្នកធ្លាប់ធ្វើកាលពីអ្នកនៅក្មេងនៅពេញកម្លាំង។ នេះជាអារម្មណ៍ធម្មតាទេ។ ទោះជាដូច្នោះក៏ដោយ សូមព្យាយាមយកឈ្នះអារម្មណ៍មិនល្អទាំងនោះ។ ការគិតអំពីអតីតកាលអាចធ្វើឲ្យអ្នកអស់សង្ឃឹមនិងធ្លាក់ទឹកចិត្ដ ហើយអារម្មណ៍នោះធ្វើឲ្យអ្នកមិនហ៊ានធ្វើអ្វីផ្សេងដែលអ្នកនៅតែអាចធ្វើបាន។ អ៊ំប្រុសចូសេហ្វអាយុ៧៩ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសកាណាដា មានទស្សនៈល្អអំពីរឿងនេះ គាត់ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំព្យាយាមធ្វើអ្វីផ្សេងៗដែលខ្ញុំអាចធ្វើបាន ហើយឈប់គិតអំពីអ្វីដែលឥឡូវខ្ញុំធ្វើមិនបានទៀត»។

ការអាននិងការសិក្សាសៀវភៅផ្សេងៗក៏អាចជួយអ្នកមានអារម្មណ៍ល្អជាង ហើយថែមទាំងជួយឲ្យអ្នកមានគំនិតថ្មីៗផងដែរ។ ដូច្នេះ សូមខំរកឱកាសអាននិងរៀនឲ្យចេះធ្វើអ្វីថ្មីៗ។ អ៊ំប្រុសអឺណេស្តូអាយុ៧៤ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសហ្វីលីពីន បានទៅលេងបណ្ណាល័យដើម្បីអានសៀវភៅផ្សេងៗដែលគាត់ចាប់អារម្មណ៍។ គាត់មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំចូលចិត្ដអានសៀវភៅផ្សេងៗ ពីព្រោះធ្វើឲ្យខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ខ្ញុំកំពុងធ្វើដំណើរទៅកន្លែងឆ្ងាយៗដែលខ្ញុំមិនធ្លាប់ស្គាល់»។ អ៊ំប្រុសឡេនណឺតអាយុ៧៥ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសស៊ុយអែត បានធ្វើអ្វីមួយដ៏ពិបាក គឺគាត់បានរៀនភាសាថ្មី។

មានចិត្ដទូលាយ: «ចូរទម្លាប់ឲ្យគេ ហើយគេនឹងឲ្យអ្នករាល់គ្នា»។ (លូកា ៦:៣៨) សូមមានទម្លាប់ចំណាយពេលជាមួយអ្នកឯទៀតនិងចេះចែករំលែកដល់អ្នកឯទៀត។ នេះនឹងជួយឲ្យអ្នកមានអារម្មណ៍ថា ខ្លួនបានសម្រេចអ្វីមួយ ហើយធ្វើឲ្យអ្នកមានសុភមង្គល។ អ៊ំស្រីអូហ្សឺអាយុ៨៥ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសប្រេស៊ីល ព្យាយាមជួយអ្នកឯទៀតទោះជាគាត់មិនសូវមានកម្លាំងច្រើនក៏ដោយ។ គាត់មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំទូរស័ព្ទ និងសរសេរ សំបុត្រទៅសួរសុខទុក្ខមិត្ដភក្ដិរបស់ខ្ញុំដែលកំពុងឈឺ ឬធ្លាក់ទឹកចិត្ដ។ ជួនកាល ខ្ញុំផ្ញើអំណោយបន្ដិចបន្ដួចទៅពួកគាត់។ ខ្ញុំក៏ចូលចិត្ដធ្វើម្ហូបឬបង្អែមឲ្យមិត្ដភក្ដិដែលឈឺដែរ»។

ពេលយើងបង្ហាញចិត្ដទូលាយដល់អ្នកឯទៀត នោះពួកគេនឹងបង្ហាញចិត្ដទូលាយមកយើងវិញ។ អ៊ំប្រុសយ៉ានអាយុ៦៦ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសស៊ុយអែត មានប្រសាសន៍ថា៖ «ពេលយើងបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់ដល់អ្នកឯទៀត ពួកគេនឹងបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់មកយើងវិញ»។ មនុស្សដែលមានចិត្ដទូលាយធ្វើឲ្យអ្នកឯទៀតសប្បាយរីករាយនិងបង្កើតឲ្យមានបរិយាកាសកក់ក្ដៅ។

មានភាពរាក់ទាក់: «អ្នកណាដែលញែកខ្លួនចេញពីអ្នកដទៃ នោះជាអ្នករកបំពេញតែចិត្ដខ្លួនឯងទេ ហើយក៏មានចិត្ដគ្នាន់ក្នាញ់ទាស់នឹងអស់ទាំងសេចក្ដីដែលមានទំនង»។ (សុភាសិត ១៨:១) មានពេលខ្លះដែលអ្នកចង់នៅតែម្នាក់ឯង ប៉ុន្ដែ សូមចំណាយពេលជាមួយអ្នកឯទៀត។ អ៊ំប្រុសអ៊ីនណឺសឺនអាយុ៧២ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ា ចូលចិត្ដនៅជាមួយនឹងមិត្ដភក្ដិ។ គាត់ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំមានអំណរពេលសេពគប់ជាមួយនឹងមនុស្សគ្រប់វ័យ»។ អ៊ំប្រុសបឺយេអាយុ៨៥ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសស៊ុយអែត បានប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំព្យាយាមនៅជិតមនុស្សវ័យក្មេង។ ភាពស្វាហាប់ដែលពួកគេមាន ធ្វើឲ្យខ្ញុំមានអារម្មណ៍ក្មេងម្ដងទៀត»។ ម្ដងម្កាល អ្នកអាចអញ្ជើញមិត្ដភក្ដិមកលេងផ្ទះរបស់អ្នក។ អ៊ំប្រុសហាន់ស៊ីកអាយុ៧២ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង បានរៀបរាប់ថា៖ «ប្រពន្ធខ្ញុំនិងខ្ញុំចូលចិត្ដអញ្ជើញមិត្ដភក្ដិមកជប់លៀងឬពិសាអាហារល្ងាចជាមួយគ្នា មិនថាពួកគាត់ជាមនុស្សចាស់ឬក្មេងក្ដី»។

មនុស្សរាក់ទាក់ជាអ្នកដែលចូលចិត្ដសន្ទនា។ ប៉ុន្ដែ ការសន្ទនាត្រូវមានការនិយាយនិងស្តាប់គ្នាទៅវិញទៅមក។ ដូច្នេះ សូមបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ចំពោះអ្នកឯទៀត។ អ៊ំស្រីអ៊ីលីនណឺអាយុ៧១ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសម៉ូសំប៊ិក មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំជាមនុស្សរួសរាយ ហើយខ្ញុំប្រព្រឹត្ដទៅលើអ្នកឯទៀតដោយថ្លៃថ្នូរ។ ខ្ញុំស្តាប់អ្វីដែលពួកគេនិយាយ ដើម្បីអាចដឹងថាពួកគេគិតនិងចូលចិត្ដអ្វីខ្លះ»។ អ៊ំប្រុសហ្សូស៊េអាយុ៧៣ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសប្រេស៊ីល បានរៀបរាប់ថា៖ «មនុស្សចូលចិត្ដនៅជិតអ្នកដែលយកចិត្ដទុកដាក់ស្តាប់ពួកគេ ពោលគឺអ្នកដែលបង្ហាញការយោគយល់និងចំណាប់អារម្មណ៍ចំពោះអ្នកដទៃ។ អ្នកនោះជាអ្នកដែលចេះនិយាយសរសើរគេនៅចំពេល ហើយជាអ្នកដែលចូលចិត្ដនិយាយកំប្លែង»។

ពេលអ្នកនិយាយអំពីគំនិតរបស់អ្នក សូមនិយាយ«ប្រកបដោយភាពសប្បុរស»។ (កូឡុស ៤:៦) សូមចេះគិតដល់អារម្មណ៍អ្នកឯទៀត និងចេះលើកទឹកចិត្ដពួកគេ។

មានអំណរគុណ: «ចូរបង្ហាញអំណរគុណ»។ (កូឡុស ៣:១៥) ពេលអ្នកទទួលជំនួយណាមួយ សូមបង្ហាញអំណរគុណចំពោះការយកចិត្ដទុកដាក់នោះ។ ការបង្ហាញអំណរគុណជួយឲ្យមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយអ្នកឯទៀត។ អ៊ំស្រីម៉ារីប៉ូលអាយុ៧៤ឆ្នាំរស់នៅប្រទេសកាណាដា បានរៀបរាប់ថា៖ «ប្ដីនិងខ្ញុំទើបតែរើទៅនៅផ្ទះតូចជាង។ មានបងប្អូនជាច្រើនបានមកជួយយើង។ យើងមានអារម្មណ៍ថាពាក្យអរគុណប៉ុណ្ណោះ គឺមិនស្មើនឹងអ្វីដែលពួកគាត់បានជួយយើងទេ។ ក្រោយពីនោះមក យើងបានផ្ញើសំបុត្រអរគុណពួកគាត់ ហើយបានអញ្ជើញពួកគាត់ខ្លះមកពិសាអាហារនៅផ្ទះយើង»។ អ៊ំស្រីចេវឺនអាយុ៧៦ឆ្នាំរស់នៅកូរ៉េខាងត្បូង ដឹងគុណបងប្អូនដែលបានមកទទួលគាត់ទៅសាលប្រជុំ។ គាត់បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំពិតជាដឹងគុណចំពោះអ្វីទាំងអស់ដែលបងប្អូនបានជួយខ្ញុំ។ ខ្ញុំបានបង្ហាញអំណរគុណដោយជួយចេញថ្លៃសាំង។ ពេលខ្លះ ខ្ញុំជូនអំណោយបន្ដិចបន្ដួចដោយភ្ជាប់ជាមួយនឹងសំបុត្រអរគុណផងដែរ»។

សំខាន់ជាងនោះទៅទៀត សូមមានអំណរគុណចំពោះជីវិតរបស់អ្នក ព្រោះជីវិតគឺមកពីព្រះ។ គម្ពីរចែងថា៖ «ព្រះអង្គជាប្រភពនៃជីវិត»។ (ទំនុកតម្កើង ៣៦:១០, ខ.ស.)។ បើអ្នកមានចិត្ដគំនិតត្រឹមត្រូវ ហើយព្យាយាមសម្របខ្លួនទៅតាមស្ថានភាពថ្មី នោះអ្នកអាចរក្សាអំណរក្នុងគ្រាដែលមានវ័យចាស់។