លោតទៅអត្ថបទ

លោតទៅបញ្ជីអត្ថបទ

តើគ្រិស្តសាសនិកគួរគោរពប្រណិប័តន៍នៅទីគោរពបូជាឬទេ?

តើគ្រិស្តសាសនិកគួរគោរពប្រណិប័តន៍នៅទីគោរពបូជាឬទេ?

ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ មនុស្ស​ជាង​៦​លាន​នាក់​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​តំបន់​ព្រៃ​មួយ​នៅ​ជិត​ឆ្នេរ​ស៊ីម៉ា​ប្រទេស​ជប៉ុន។ ពួក​គេ​ទៅ​កន្លែង​គោរព​បូជា​មួយ(​Grand Shrine of Ise​) ដែល​មាន​ព្រះ​នៃ​ព្រះ​អាទិត្យ​ឈ្មោះ​អាម៉ាធីរ៉ាស៊ូ អូមីកាមី​របស់​សាសនា​ស៊ីនតូ។ មនុស្ស​បាន​ទៅ​គោរព​បូជា​នៅ​ទី​នោះ​អស់​ប្រហែល​ជា​២.០០០​ឆ្នាំ​ហើយ។ ពេល​ទៅ​ដល់​ទី​នោះ មុន​ដំបូង​អ្នក​កាន់​តាម​សាសនា​នោះ​ត្រូវ​ធ្វើ​ឲ្យ​ខ្លួន​បរិសុទ្ធ​ដោយ​លាង​ដៃ​និង​លាង​មាត់។ បន្ទាប់​មក ពួក​គេ​ឈរ​នៅ​មុខ​ទី​គោរព​បូជា​ដែល​ហៅ​ថា​ហាអ៊ីដែន (​សាល​គោរព​បូជា​) ហើយ​ធ្វើ​ពិធី​គោរព​បូជា​ដូច​ជា​ឱន​គោរព​ប្រណិប័តន៍ ទះ​ដៃ ថែម​ទាំង​អធិដ្ឋាន​ទៅ​ព្រះ​របស់​ពួក​គេ​ទៀត​ផង។ a សាសនា​ស៊ីនតូ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​អ្នក​កាន់​តាម​មាន​ជំនឿ​ផ្សេង​ៗ។ ចំណែក​ឯ​អ្នក​កាន់​តាម​ខ្លះ​របស់​សាសនា​ព្រះ​ពុទ្ធ និង​អ្នក​ខ្លះ​ដែល​អះអាង​ថា​ខ្លួន​ជា​គ្រិស្ត​សាសនិក ថែម​ទាំង​អ្នក​ដែល​មាន​សាសនា​ឯ​ទៀត​គិត​ថា​ការ​ធ្វើ​តាម​ពិធី​គោរព​បូជា​របស់​សាសនា​ស៊ីនតូ​នៅ​ទី​គោរព​បូជា​នេះ មិន​ប៉ះ​ពាល់​នឹង​ទំនៀម​ទម្លាប់​របស់​សាសនា​ពួក​គេ​ឡើយ។

ក្នុង​ពិភព​លោក​សាសនា​ធំ​ៗ​ជា​ច្រើន​មាន​ទី​គោរព​បូជា b ហើយ​មនុស្ស​រាប់​លាន​នាក់​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​មើល​កន្លែង​ទាំង​នោះ។ នៅ​ប្រទេស​ផ្សេង​ៗ​ដែល​មាន​មនុស្ស​អះអាង​ថា​ខ្លួន​ជា​គ្រិស្ត​សាសនិក មាន​ទី​គោរព​បូជា​និង​វិហារ​ជា​ច្រើន​សម្រាប់​លោក​យេស៊ូ ម៉ារៀ និង​មនុស្ស​ឯ​ទៀត​ដែល​ពួក​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​បរិសុទ្ធ។ រីឯ​ទី​គោរព​បូជា​ផ្សេង​ទៀត​បាន​ត្រូវ​សង់​ឡើង​នៅ​កន្លែង​ដែល​ទាក់​ទង​នឹង​កំណត់​ហេតុ​ក្នុង​គម្ពីរ ឬ​កន្លែង​ដែល​មនុស្ស​អះអាង​ថា​មាន​អព្ភូតហេតុ​ដែល​ទើប​តែ​បាន​កើត​ឡើង ឬ​ក៏​កន្លែង​ដែល​មាន​វត្ថុ​ស័ក្ដិ​សិទ្ធិ។ មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ទៅ​ទី​គោរព​បូជា​ពី​ព្រោះ​ពួក​គេ​ជឿ​ថា​បើ​ពួក​គេ​អធិដ្ឋាន​នៅ​ទី​នោះ ព្រះ​ទំនង​ជា​នឹង​ស្ដាប់​សេចក្ដី​អធិដ្ឋាន​របស់​ពួក​គេ។ ចំណែក​ឯ​អ្នក​ខ្លះ​ទៀត បាន​ធ្វើ​ធម្ម​យាត្រា​យ៉ាង​ឆ្ងាយ​ដើម្បី​ទៅ​ដល់​ទី​គោរព​បូជា ពី​ព្រោះ​ពួក​គេ​ជឿ​ថា​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​បង្ហាញ​ថា​ពួក​គេ​មាន​ភក្ដី​ភាព​ចំពោះ​សាសនា​ពួក​គេ។

អ្នក​ទេសចរ​ទៅ​មើល​ទី​គោរព​បូជា(​Gr​and Shr​in​e of Ise​)នៅ​ប្រទេស​ជប៉ុន​និង​ទី​គោរព​បូជា(​Grotto of Massabielle, Lourdes​)នៅ​ប្រទេស​បារាំង

តើ​ព្រះ​ទំនង​ជា​នឹង​ស្ដាប់​ហើយ​តប​ឆ្លើយ​សេចក្ដី​អធិដ្ឋាន​និង​សំណូម​ពរ​ផ្សេង​ៗ​ដែល​មនុស្ស​បាន​សុំ​នៅ​ឯ​ទី​គោរព​បូជា​ឬ? តើ​ព្រះ​នឹង​ពេញ​ចិត្ត​ចំពោះ​ភក្ដី​ភាព​របស់​ពួក​អ្នក​ដែល​បាន​ធ្វើ​ធម្ម​យាត្រា​យ៉ាង​ឆ្ងាយ​ដើម្បី​ទៅ​ដល់​ទី​គោរព​បូជា​ឬ​ទេ? បើ​សួរ​ឲ្យ​ចំ​ទៅ តើ​គ្រិស្ត​សាសនិក​គួរ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​នៅ​ទី​គោរព​បូជា​ឬ​ទេ? ចម្លើយ​ចំពោះ​សំណួរ​ទាំង​នេះ​មិន​គ្រាន់​តែ​ប្រាប់​យើង​ថា​យើង​គួរ​មាន​ទស្សនៈ​យ៉ាង​ណា​ចំពោះ​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​នៅ​ឯ​ទី​គោរព​បូជា​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ តែ​ក៏​ជួយ​យើង​ឲ្យ​យល់​ថា​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​បែប​ណា​ដែល​ព្រះ​ពិត​ជា​ពេញ​ចិត្ត។

ចូរ​គោរព​ប្រណិប័តន៍ ដោយ‹សកម្មពល​របស់​ព្រះ​និង​ដោយ​សេចក្ដី​ពិត›

តើ​លោក​យេស៊ូ​ចង់​មាន​ន័យ​អ្វី​ពេល​លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​យើង​ត្រូវ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដោយ‹សកម្មពល​របស់​ព្រះ​និង​ដោយ​សេចក្ដី​ពិត›?

ការ​សន្ទនា​របស់​លោក​យេស៊ូ​ជា​មួយ​នឹង​ស្ត្រីជន​ជាតិ​សាម៉ារី​ម្នាក់ បង្ហាញ​អំពី​ទស្សនៈ​របស់​ព្រះ​ចំពោះ​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​នៅ​ឯ​កន្លែង​ពិសិដ្ឋ​ឬ​ទី​គោរព​បូជា។ នៅ​ពេល​មួយ លោក​យេស៊ូ​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លង​កាត់​ស្រុក​សាម៉ារី ហើយ​ឈប់​សម្រាក​នៅ​ឯ​អណ្ដូង​មួយ​ជិត​ក្រុង​ស៊ីខា។ បន្ទាប់​មក លោក​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​សន្ទនា​ជា​មួយ​នឹង​ស្ត្រី​ម្នាក់​ដែល​មក​ដង​ទឹក​ពី​អណ្ដូង​នោះ។ កាល​ដែល​លោក​យេស៊ូ​កំពុង​សន្ទនា​ជា​មួយ​នឹង​ស្ត្រី​នោះ នាង​បាន​លើក​ឡើង​ភាព​ខុស​គ្នា​ដ៏​ចម្បង​មួយ​រវាង​សាសនា​របស់​ជន​ជាតិ​យូដា​និង​សាសនា​របស់​ជន​ជាតិ​សាម៉ារី។ នាង​បាន​និយាយ​ថា​៖ ​«​បុព្វ​បុរស​របស់​យើង​ធ្លាប់​គោរព​បូជា​នៅ​ភ្នំ​នេះ ប៉ុន្តែ​ពួក​លោក​និយាយ​ថា​ត្រូវ​គោរព​បូជា​នៅ​ក្រុង​យេរូសាឡិម​វិញ​»។—យ៉ូហាន ៤:៥​-​៩, ២០

ភ្នំ​ដែល​ស្ត្រី​នោះ​បាន​និយាយ​គឺ​ភ្នំ​កេរិស៊ីម ដែល​មាន​ចម្ងាយ​ប្រហែល​ជា​៥០​គីឡូ​ម៉ែត្រ(​៣០​ម៉ៃល៍​)ខាង​ជើង​នៃ​ក្រុង​យេរូសាឡិម។ នៅ​ទី​នោះ​ធ្លាប់​មាន​វិហារ​មួយ​ដែល​ជន​ជាតិ​សាម៉ារី​ធ្វើ​ពិធី​បុណ្យ​ផ្សេង​ៗ​ដូច​ជា​បុណ្យ​រំលង​ជា​ដើម។ ក៏​ប៉ុន្តែ លោក​យេស៊ូ​មិន​បាន​ផ្ដោត​ទៅ​លើ​ភាព​ខុស​គ្នា​រវាង​សាសនា​ទាំង​ពីរ​នោះ​ទេ។ លោក​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ទៅ​កាន់​ស្ត្រី​នោះ​ថា​៖ ​«​នាង ចូរ​ជឿ​ខ្ញុំ​ចុះ​ថា នឹង​មាន​គ្រា​មក​ដល់ ដែល​ពេល​នោះ អ្នក​រាល់​គ្នា​នឹង​មិន​គោរព​ប្រណិប័តន៍​បិតា​នៅ​ស្ថាន​សួគ៌ នៅ​ភ្នំ​នេះ ឬ​នៅ​ក្រុង​យេរូសាឡិម​ទៀត​ឡើយ​»។ (​យ៉ូហាន ៤:២១​) ប្រសាសន៍​របស់​លោក​យេស៊ូ​គឺ​គួរ​ឲ្យ​កោត​ស្ងើច​មែន ជា​ពិសេស​ដោយ​សារ​លោក​ជា​ជន​ជាតិ​យូដា​ម្នាក់! ហេតុ​អ្វី​នឹង​លែង​មាន​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​នៅ​ឯ​វិហារ​របស់​ព្រះ​ក្នុង​ក្រុង​យេរូសាឡិម​ទៀត?

លោក​យេស៊ូ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​បន្ត​ថា​៖ ​«​នឹង​មាន​វេលា​មក​ដល់ ក៏​នៅ​ឥឡូវ​នេះ​ហើយ ពេល​ដែល​អ្នក​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដ៏​ពិត​នឹង​គោរព​ប្រណិប័តន៍​បិតា​នៅ​ស្ថាន​សួគ៌​ដោយ​មាន​ការ​ដឹក​នាំ​ពី​សកម្មពល​របស់​លោក​និង​ដោយ​សេចក្ដី​ពិត ព្រោះ​បិតា​នៅ​ស្ថាន​សួគ៌​កំពុង​រក​មនុស្ស​បែប​នេះ​ដើម្បី​គោរព​ប្រណិប័តន៍​លោក​»។ (​យ៉ូហាន ៤:២៣​) អស់​ជា​ច្រើន​សតវត្សរ៍ ជន​ជាតិ​យូដា​ចាត់​ទុក​ថា​វិហារ​ដ៏​អស្ចារ្យ​ក្នុង​ក្រុង​យេរូសាឡិម គឺ​ជា​កន្លែង​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ព្រះ។ ហេតុ​នេះ ពួក​គេ​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ទី​នោះ​បី​ដង​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ ដើម្បី​ជូន​គ្រឿង​បូជា​ទៅ​ព្រះ​យេហូវ៉ា​ដែល​ជា​ព្រះ​របស់​ពួក​គេ។ (​និក្ខមនំ ២៣:១៤​-​១៧​) ប៉ុន្តែ លោក​យេស៊ូ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ទំនៀម​ទម្លាប់​ទាំង​អស់​នេះ​នឹង​ត្រូវ​ផ្លាស់​ប្ដូរ ហើយ​ថា​«​អ្នក​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដ៏​ពិត​»​នឹង​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ព្រះ​ដោយ​«​មាន​ការ​ដឹក​នាំ​ពី​សកម្មពល​របស់​លោក​និង​ដោយ​សេចក្ដី​ពិត​»។

វិហារ​នោះ​របស់​ជន​ជាតិ​យូដា​គឺ​ជា​អគារ​មួយ​ដែល​មនុស្ស​អាច​មើល​ឃើញ ហើយ​នៅ​កន្លែង​មួយ​ជាក់​លាក់។ ប៉ុន្តែ សកម្មពល​របស់​ព្រះ​និង​សេចក្ដី​ពិត​មិន​មែន​ជា​អគារ​ឬ​ជា​កន្លែង​ណា​មួយ​នោះ​ទេ។ ដូច្នេះ លោក​យេស៊ូ​កំពុង​ពន្យល់​ថា​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​របស់​គ្រិស្ត​សាសនិក​ពិត​មិន​ពឹង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​អគារ​ណា​មួយ​ឬ​កន្លែង​ណា​មួយ​នោះ​ទេ មិន​ថា​នៅ​ភ្នំ​កេរិស៊ីម នៅ​ឯ​វិហារ​ក្នុង​ក្រុង​យេរូសាឡិម ឬ​ក៏​នៅ​កន្លែង​ពិសិដ្ឋ​ណា​ទៀត​ឡើយ។

ក្នុង​ការ​សន្ទនា​ជា​មួយ​នឹង​ស្ត្រីជន​ជាតិ​សាម៉ារី លោក​យេស៊ូ​ក៏​បាន​ប្រាប់​ដែរ​ថា​«​វេលា​»​សម្រាប់​ការ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​នៃ​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ព្រះ​នឹង​«​មក​ដល់​»។ តើ​នៅ​ពេល​ណា? វេលា​នោះ​បាន​មក​ដល់​នៅ​ពេល​ដែល​លោក​យេស៊ូ​លះ​បង់​ជីវិត​លោក​ជា​គ្រឿង​បូជា។ ជា​លទ្ធផល របៀប​របប​នៃ​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​របស់​ជន​ជាតិ​យូដា​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​លើ​ច្បាប់​ម៉ូសេ បាន​មក​ដល់​ទី​បញ្ចប់។ (​រ៉ូម ១០:៤​) យ៉ាង​ណា​ក្ដី លោក​យេស៊ូ​ក៏​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ដែរ​ថា​៖ ​«​វេលា . . . ក៏​នៅ​ឥឡូវ​នេះ​ហើយ​»។ ហេតុ​អ្វី? ពី​ព្រោះ​លោក​គឺ​ជា​មេស្ស៊ី​ដែល​កំពុង​ប្រមូល​ពួក​អ្នក​កាន់​តាម​ដែល​នឹង​ស្ដាប់​បង្គាប់​លោក ដែល​ថា​៖ ​«​ព្រះ​ជា​វិញ្ញាណ ហើយ​អស់​អ្នក​ដែល​គោរព​ប្រណិប័តន៍​លោក ត្រូវ​តែ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដោយ​មាន​ការ​ដឹក​នាំ​ពី​សកម្មពល​របស់​លោក​និង​ដោយ​សេចក្ដី​ពិត​»។ (​យ៉ូហាន ៤:២៤​) ដូច្នេះ តើ​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដោយ​មាន​ការ​ដឹក​នាំ​ពី​សកម្មពល​របស់​ព្រះ​និង​ដោយ​សេចក្ដី​ពិត​មាន​ន័យ​អ្វី?

ពេល​លោក​យេស៊ូ​មាន​ប្រសាសន៍​អំពី​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដោយ​សកម្មពល លោក​កំពុង​សំដៅ​ទៅ​លើ​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដែល​បាន​ត្រូវ​ដឹក​នាំ​ដោយ​សកម្មពល​បរិសុទ្ធ​របស់​ព្រះ ដែល​ជួយ​យើង​ឲ្យ​សម្រេច​កិច្ច​ការ​ជា​ច្រើន រួម​ទាំង​ការ​យល់​អំពី​បទ​គម្ពីរ​ផង​ដែរ។ (​កូរិនថូស​ទី១ ២:៩​-​១២​) ម្យ៉ាង​ទៀត សេចក្ដី​ពិត​ដែល​លោក​យេស៊ូ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​គឺ​ជា​ចំណេះ​ត្រឹម​ត្រូវ​អំពី​សេចក្ដី​បង្រៀន​ក្នុង​គម្ពីរ។ ហេតុ​នេះ ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​របស់​យើង​នឹង​ទទួល​ការ​ពេញ​ចិត្ត​ពី​ព្រះ បើ​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​នោះ​ស្រប​តាម​អ្វី​ដែល​គម្ពីរ​បង្រៀន និង​បាន​ត្រូវ​ដឹក​នាំ​ដោយ​សកម្មពល​បរិសុទ្ធ​របស់​ព្រះ មិន​មែន​អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​កន្លែង​ពិសេស​ណា​មួយ​ទេ។

ទស្សនៈ​របស់​គ្រិស្ត​សាសនិក​អំពី​ទី​គោរព​បូជា

ដូច្នេះ តើ​គ្រិស្ត​សាសនិក​គួរ​មាន​ទស្សនៈ​យ៉ាង​ណា​ចំពោះ​ការ​ធ្វើ​ធម្ម​យាត្រា​ទៅ​ទី​គោរព​បូជា​និង​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​នៅ​ទី​នោះ? លោក​យេស៊ូ​បាន​បង្គាប់​ថា​អ្នក​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ពិត​របស់​ព្រះ គោរព​ប្រណិប័តន៍​លោក​ដោយ​សកម្មពល​និង​ដោយ​សេចក្ដី​ពិត នេះ​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ដែល​បាន​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ទី​គោរព​បូជា គឺ​គ្មាន​តម្លៃ​សោះ​ចំពោះ​បិតា​របស់​យើង​ដែល​នៅ​ស្ថាន​សួគ៌។ បន្ថែម​ទៅ​ទៀត គម្ពីរ​ប្រាប់​យើង​អំពី​ទស្សនៈ​របស់​ព្រះ​ចំពោះ​ការ​គោរព​បូជា​រូប​ព្រះ ដោយ​ចែង​ថា​៖ ​«​ចូរ​រត់​ចេញ​ពី​ការ​គោរព​បូជា​រូប​ព្រះ​»​និង​«​ចូរ​ជៀស​ចេញ​ពី​រូប​ព្រះ​»។ (​កូរិនថូស​ទី១ ១០:១៤; យ៉ូហាន​ទី១ ៥:២១​) ដូច្នេះ គ្រិស្ត​សាសនិក​ពិត​នឹង​មិន​គោរព​ប្រណិប័តន៍​ព្រះ​នៅ​កន្លែង​ណា​មួយ​ដែល​មនុស្ស​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​បរិសុទ្ធ ឬ​នៅ​កន្លែង​ណា​មួយ​ដែល​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​ពួក​គេ​គោរព​បូជា​រូប​ព្រះ​នោះ​ទេ។ ដោយ​ហេតុ​ថា​ទី​គោរព​បូជា​ជាប់​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​មិន​ពិត នោះ​គ្រិស្ត​សាសនិក​ពិត​ជៀស​វាង​ពី​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍​នៅ​កន្លែង​ទាំង​នោះ។

ប៉ុន្តែ នេះ​មិន​មាន​ន័យ​ថា​បណ្ដាំ​របស់​ព្រះ​ហាមឃាត់​យើង​មិន​ឲ្យ​មាន​កន្លែង​សមរម្យ​ដែល​យើង​អាច​អធិដ្ឋាន សិក្សា ឬ​រំពឹង​គិត​នោះ​ឡើយ។ កន្លែង​ប្រជុំ​ដែល​មាន​របៀប​រៀប​រយ​និង​ស្អាត​ស្អំ​នាំ​ឲ្យ​ងាយ​ស្រួល​ជាង​ក្នុង​ការ​សិក្សា​និង​ពិភាក្សា​គ្នា​អំពី​រឿង​ដែល​ទាក់​ទង​នឹង​ព្រះ។ ម្យ៉ាង​ទៀត មិន​មែន​ជា​ការ​ខុស​ទេ​ដែល​មាន​កន្លែង​និង​អ្វី​ណា​មួយ​ដើម្បី​នឹក​ចាំ​បុគ្គល​ជា​ទី​ស្រឡាញ់​ដែល​បាន​ស្លាប់​ទៅ ដូច​ជា​ធ្វើ​ថ្ម​ដាក់​នៅ​មុខ​ផ្នូរ​ជា​ដើម។ ក៏​ប៉ុន្តែ បើ​យើង​ចាត់​ទុក​កន្លែង​ដូច​នោះ​ជា​កន្លែង​បរិសុទ្ធ ឬ​ចាត់​ទុក​អ្វី​ផ្សេង​ទៀត​នៅ​ទី​នោះ​ថា​ពិសិដ្ឋ​សម្រាប់​ការ​គោរព​ប្រណិប័តន៍ នោះ​យើង​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ផ្ទុយ​ពី​បង្គាប់​របស់​លោក​យេស៊ូ​ហើយ។

ដូច្នេះ អ្នក​មិន​ចាំ​បាច់​ទៅ​ទី​គោរព​បូជា​ណា​មួយ​ដើម្បី​ឲ្យ​ព្រះ​ស្ដាប់​សេចក្ដី​អធិដ្ឋាន​របស់​អ្នក​នោះ​ទេ។ បន្ថែម​ទៀត ព្រះ​នឹង​មិន​ពេញ​ចិត្ត​អ្នក​ឬ​ផ្ដល់​ពរ​ឲ្យ​អ្នក​ទេ កាល​ដែល​អ្នក​ធ្វើ​ធម្ម​យាត្រា​ទៅ​ទី​គោរព​បូជា​ទាំង​នោះ។ គម្ពីរ​ចែង​ថា​ព្រះ​យេហូវ៉ា​«​មិន​នៅ​ក្នុង​វិហារ​ធ្វើ​ដោយ​ដៃ​មនុស្ស​ឡើយ ព្រោះ​លោក​ជា​ម្ចាស់​មេឃ​និង​ផែន​ដី​»។ ប៉ុន្តែ នេះ​មិន​មាន​ន័យ​ថា​យើង​មិន​អាច​ចូល​ទៅ​ជិត​ព្រះ​បាន​នោះ​ឡើយ។ យើង​អាច​អធិដ្ឋាន​ទៅ​លោក​នៅ​ទី​ណា​ក៏​បាន ហើយ​លោក​នឹង​ស្ដាប់​យើង ពី​ព្រោះ​«​លោក​មិន​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​យើង​ម្នាក់​ៗ​»​ទេ។—សកម្មភាព ១៧:២៤​-​២៧

a ពិធី​គោរព​បូជា​របស់​សាសនា​ស៊ីនតូ​ប្រហែល​ជា​ខុស​គ្នា​ពី​ទី​គោរព​បូជា​មួយ​ទៅ​ទី​គោរព​បូជា​មួយ​ទៀត។

b សូម​មើល​ប្រអប់​«​ តើ​ទី​គោរព​បូជា​ជា​អ្វី?​»។