នៅពេលដែលអ្នកឮពាក្យ«ព្រលឹង»ឬ«វិញ្ញាណ» តើអ្នកគិតអំពីអ្វី? មនុស្សជាច្រើនជឿថា ពាក្យទាំងនោះសំដៅលើអ្វីអមតៈមួយដែលស្ថិតនៅក្នុងរូបកាយយើង ដែលយើងមើលពុំឃើញ។ ពួកគេក៏គិតថា ពេលដែលយើងស្លាប់ទៅ ព្រលឹងឬវិញ្ញាណនឹងចេញពីរូបកាយយើងហើយបន្ដរស់។ ដោយសារជំនឿនេះមាននៅគ្រប់ប្រទេស មនុស្សជាច្រើនភ្ញាក់ផ្អើលពេលដែលដឹងថាព្រះគម្ពីរមិនបង្រៀនដូច្នេះ។ បើដូច្នេះ យោងទៅតាមព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះ តើព្រលឹងជាអ្វី? ហើយតើវិញ្ញាណជាអ្វី?

មុនបង្អស់ សូមគិតអំពីពាក្យព្រលឹង។ អ្នកប្រហែលជាចាំថា នៅដើមដំបូង បទគម្ពីរភាគច្រើនបានត្រូវសរសេរជាភាសាហេព្រើរនិងភាសាក្រិច។ នៅពេលដែលសរសេរអំពីព្រលឹង ពួកគេប្រើពាក្យភាសាហេព្រើរនីហ្វែស ឬពាក្យភាសាក្រិចសែគី។ ពាក្យទាំងពីរនេះមានជាង៨០០ដងក្នុងបទគម្ពីរ ហើយក្នុងព្រះគម្ពីរសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មីនៃបទគម្ពីរបរិសុទ្ធបកប្រែពាក្យនេះថា«ព្រលឹង»ជារៀងរាល់ដង។ ព្រះគម្ពីររបស់សមាគមខ្មែរនៃព្រះគម្ពីរបរិសុទ្ធបានបកប្រែពាក្យនេះដោយប្រើពាក្យផ្សេងៗជាច្រើន ដូចជា «មនុស្ស»«នាក់»«ខ្លួន»«ខ្មោច»«សត្វ»«ជាតិ»«ជីវិត»«អ្នក» ហើយ «ចិត្ដនិងគំនិត»។ ក៏ប៉ុន្ដែពេលដែលយើងពិនិត្យមើលរបៀបពាក្យនីហ្វែសនិងសែគីត្រូវប្រើក្នុងព្រះគម្ពីរ យើងអាចឃើញជាក់ស្ដែងថា ពាក្យទាំងនេះសំដៅលើអ្វីបីយ៉ាងជាបឋម គឺ(១) មនុស្ស (២) សត្វ (៣) ជីវិតរបស់មនុស្សឬសត្វ។ ឥឡូវសូមពិចារណាបទគម្ពីរខ្លះៗដែលបញ្ជាក់អត្ថន័យទាំងបីនេះ។

មនុស្ស: «នៅជំនាន់លោកណូអេ . . . មានមនុស្សតែបន្ដិច គឺ៨នាក់[សែគី]ប៉ុណ្ណោះដែលបានរួចដោយសារទឹក»។ (ពេត្រុសទី១ ៣:២០) ក្នុងខនេះពាក្យភាសាក្រិចសែគីបានត្រូវបកប្រែថា«នាក់»ឬសំដៅលើមនុស្ស ពោលគឺលោកណូអេ ប្រពន្ធគាត់ កូនប្រុសបីនាក់របស់គាត់ ហើយប្រពន្ធនៃកូនប្រុសទាំងបីនាក់នោះ។ និក្ខមនំ ១៦:១៦មានការណែនាំសំរាប់ជនជាតិអ៊ីស្រាអែលស្ដីអំពីការប្រមូលនំម៉ាន៉ា។ ពួកគេត្រូវបានបង្គាប់ឲ្យ«រើសយក . . . ឲ្យល្មមដល់ពួកអ្នក[នីហ្វែស]ដែលនៅត្រសាលរបស់ខ្លួន»។ ដូច្នេះពួក គេត្រូវរើសយកនំម៉ាន៉ាឲ្យល្មមសំរាប់ចំនួនមនុស្សដែលមានក្នុងក្រុមគ្រួសារ។ ឧទាហរណ៍ផ្សេងទៀតដែលបង្ហាញថាព្រះគម្ពីរបកប្រែពាក្យនីហ្វែសនិងសែគីជា«នាក់»«ពួកអ្នក» ឬ«មនុស្ស» មាននៅលោកុប្បត្ដិ ៤៦:១៨; យ៉ូស្វេ ១១:១១; កិច្ចការ ២៧:៣៧ និងរ៉ូម ១៣:១។

សត្វ: បទគម្ពីរដែលរៀបរាប់អំពីការបង្កើតចែងថា៖ «ព្រះទ្រង់មានបន្ទូលថា ចូរឲ្យមានមច្ឆជាតិ[នីហ្វែស]រវើកនៅក្នុងទឹកជាបរិបូរ នឹងបក្សីជាតិហើរលើដីនៅនាអាកាស បន្ទាប់មក ព្រះទ្រង់មានបន្ទូលថា ចូរឲ្យមានចតុប្បាទជាតិ[នីហ្វែស]កើតមកនៅដីគោកតាមពូជ គឺជាសត្វស្រុក សត្វលូនវារ នឹងសត្វព្រៃនៅផែនដីតាមពូជ នោះក៏មានដូច្នោះ»។ (លោកុប្បត្ដិ ១:២០, ២៤) ក្នុងខគម្ពីរនោះ ពាក្យហេព្រើរតែមួយ គឺនីហ្វែស បានត្រូវប្រើដើម្បីសំដៅលើត្រី សត្វស្រុក និងសត្វព្រៃ។ សត្វស្លាបនិងសត្វប្រភេទឯទៀតក៏ត្រូវហៅនីហ្វែសដែរដូចជានៅលោកុប្បត្ដិ ៩:១០; លេវីវិន័យ ១១:៤៦; និងជនគណនា ៣១:២៨។

ជីវិតរបស់មនុស្ស: ជួនកាលពាក្យនីហ្វែសនិងសែគីក៏សំដៅលើជីវិតរបស់មនុស្សម្នាក់។ ច្បាប់របស់ព្រះយេហូវ៉ាចែងថា៖ «បើមានគ្រោះថ្នាក់ នោះត្រូវសងជីវិត[នីហ្វែស]ឲ្យធួននឹងជីវិត»។ (និក្ខមនំ ២១:២៣) បើមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតតើត្រូវសងអ្វី? គឺត្រូវសងជីវិតឲ្យស្មើជីវិត។ ម្យ៉ាងទៀត ពេលដែលរ៉ាជែលកំពុងតែសម្រាលកូនប្រុសរបស់គាត់ ឈ្មោះបេនយ៉ាមីននោះ «ព្រលឹងកំពុងតែចេញពីនាងទៅ ដ្បិតនាងត្រូវស្លាប់»។ (លោកុប្បត្ដិ ៣៥:១៦-១៩) ខណៈនោះរ៉ាជែលក៏បាត់បង់ជីវិតទៅ។ សូមពិចារណាបន្ទូលរបស់ព្រះយេស៊ូថា៖ «ខ្ញុំជាអ្នកគង្វាលល្អ។ ឯអ្នកគង្វាលល្អ ក៏ស៊ូតែប្ដូរជីវិត[សែគី]ជំនួសចៀម»។ (យ៉ូហាន ១០:១១) ព្រះយេស៊ូបានបូជាសែគីឬជីវិតរបស់ទ្រង់ដើម្បីមនុស្សជាតិ។ ក្នុងខគម្ពីរទាំងនេះ ពាក្យ«ព្រលឹង»ឬនីហ្វែសនិងសែគី ច្បាស់ជាសំដៅទៅលើជីវិតរបស់មនុស្សម្នាក់។ អ្នកអាចឃើញឧទាហរណ៍ថែមទៀតអំពីការប្រើពាក្យ«ព្រលឹង»ឬ«ជីវិត»ដែលបញ្ជាក់អត្ថន័យនេះ នៅពង្សាវតារក្សត្រទី១ ១៧:១៧-២៣; ម៉ាថាយ ១០:៣៩; យ៉ូហាន ១៥:១៣; និងកិច្ចការ ២០:១០។

បើអ្នកសិក្សាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះថែមទៀត អ្នកនឹងឃើញថា គ្មានបទគម្ពីរណាមួយសោះក្នុងព្រះគម្ពីរទាំងមូលដែលប្រើពាក្យ«អមតៈ»ឬ«រស់រៀងរហូត»ជាមួយនឹងពាក្យនីហ្វែសឬសែគីនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញបទគម្ពីរបញ្ជាក់ថា នីហ្វែសអាចស្លាប់បាន។  (អេសេគាល ១៨:៤, ២០) ដូច្នេះព្រះគម្ពីរពណ៌នាអំពីមនុស្សស្លាប់ថា«ខ្មោចស្លាប់»ឬនីហ្វែសស្លាប់។—លេវីវិន័យ ២១:១១

ឥឡូវសូមពិចារណារបៀបព្រះគម្ពីរប្រើពាក្យ«វិញ្ញាណ»។ មនុស្សខ្លះគិតស្មានថាពាក្យ«វិញ្ញាណ»មានអត្ថន័យដូចគ្នានឹងពាក្យ«ព្រលឹង»។ ក៏ប៉ុន្ដែគឺមិនដូច្នេះទេ។ ព្រះគម្ពីរបញ្ជាក់ច្បាស់ថា«វិញ្ញាណ»និង«ព្រលឹង»គឺមានអត្ថន័យខុសគ្នា។ តើខុសគ្នាយ៉ាងណា?

អ្នកសរសេរព្រះគម្ពីរបានប្រើពាក្យហេព្រើររូអាកឬភាសាក្រិច នូម៉ាពេលដែលសរសេរអំពី«វិញ្ញាណ»។ ព្រះគម្ពីរភាសាខ្មែរបកប្រែពាក្យទាំងពីរនោះថា «ព្រលឹងវិញ្ញាណ»«ដង្ហើម»«ដង្ហើមជីវិត»«ខ្យល់»«ចិត្ដ» និង«ស្មារតី»ជាដើម។ ក៏ប៉ុន្ដែបទគម្ពីរបញ្ជាក់អត្ថន័យពិតប្រាកដនៃពាក្យរូអាកនិងនូម៉ា។ ជាឧទាហរណ៍ ទំនុកដំកើង ១០៤:២៩ចែងថា៖ «កាលទ្រង់[ព្រះយេហូវ៉ា]ដកយកដង្ហើម[រូអាក]ចេញ នោះវាក៏ស្លាប់ហើយត្រឡប់ទៅជាធូលីដីវិញ»។ ហើយយ៉ាកុប ២:២៦ចែងថា៖ «រូបកាយ បើឥតមានព្រលឹងវិញ្ញាណ[នូម៉ា]ទេ នោះក៏ស្លាប់ហើយដែរ»។ តាមពិត ក្នុងបទគម្ពីរទាំងនេះ រូអាកនិងនូម៉ាមិនសំដៅលើខ្យល់ដែលយើងដកដង្ហើមទេ ហើយក៏មិនសំដៅលើ‹ព្រលឹង›ដែរ ប៉ុន្ដែពាក្យទាំងនោះសំដៅក្នុងន័យអត្ថបដិរូបឬន័យធៀបទៅលើថាមពលដែលធ្វើឲ្យរូបកាយមានជីវិត។ រូបកាយបើគ្មានវិញ្ញាណឬថាមពលទេ នោះរូបកាយនឹងត្រូវស្លាប់។ យើងអាចយល់ចំណុចនេះដោយអានអំពីទឹកជំនន់នៅសម័យណូអេ។ នៅពេលនោះព្រះមានបន្ទូលថា៖ «អញនេះហើយ នឹងធ្វើឲ្យមានជំនន់លើផែនដី ដើម្បីនឹងបំផ្លាញគ្រប់ទាំងសាច់ដែលមានដង្ហើមជីវិត[រូអាក]ពីក្រោមមេឃចេញ»។ (លោកុប្បត្ដិ ៦:១៧; ៧:១៥, ២២) ដូច្នេះ ពាក្យ«វិញ្ញាណ»សំដៅលើថាមពលដែលធ្វើឲ្យសត្វនិងមនុស្សមានជីវិត។

ព្រលឹងហើយវិញ្ញាណគឺមិនដូចគ្នាទេ។ រូបកាយត្រូវការវិញ្ញាណទើបមានជីវិត ដូចជាវិទ្យុត្រូវការអគ្គីសនីទើបយើងអាច ប្រើបាន។ ជាឧទាហរណ៍ សូមគិតអំពីវិទ្យុយួរដៃ។ នៅពេលអ្នកដាក់ថ្មហើយបើកវា អគ្គីសនីដែលផ្ទុកក្នុងថ្មនោះធ្វើឲ្យវិទ្យុអាចចាប់ប៉ុស្តិ៍បាន។ ក៏ប៉ុន្ដែបើគ្មានថ្ម វិទ្យុនោះមិនអាចចាប់ប៉ុស្តិ៍បានដែរ។ វិទ្យុដែលដោតខ្សែភ្លើងក៏ដូច្នេះដែរ។ ស្រដៀងគ្នា វិញ្ញាណគឺជាថាមពលដែលធ្វើឲ្យរូបកាយយើងមានជីវិត។ ម្យ៉ាងទៀត វិញ្ញាណក៏ដូចជាអគ្គីសនីដែរ ដ្បិតវាពុំអាចគិតហើយក៏គ្មានអារម្មណ៍។ វាជាថាមពលម្យ៉ាង។ ក៏ប៉ុន្ដែបើគ្មានវិញ្ញាណឬថាមពលជីវិតទេ រូបកាយរបស់យើងនឹង«ស្លាប់ហើយត្រឡប់ទៅជាធូលីដីវិញ»ដូចបានត្រូវបញ្ជាក់នៅទំនុកដំកើង។

សាស្ដា ១២:៧ចែងអំពីពេលដែលមនុស្សស្លាប់ថា៖ «ធូលី[រូបកាយមនុស្ស]ត្រឡប់ជាដីដូចដើមវិញ នឹងវិញ្ញាណត្រឡប់ទៅឯព្រះ ដែលទ្រង់បានប្រទានមកនោះ»។ នៅពេលដែលវិញ្ញាណឬថាមពលជីវិតចេញពីរូបកាយ រូបកាយស្លាប់ហើយត្រឡប់ទៅជាធាតុដើមវិញ ពោលគឺដី។ ក្នុងន័យស្រដៀងគ្នា ថាមពលជីវិតត្រឡប់ទៅប្រភពដើមដែរ ពោលគឺទៅឯព្រះ។ (យ៉ូប ៣៤:១៤, ១៥; ទំនុកដំកើង ៣៦:៩) នេះមិនមានន័យថាថាមពលជីវិតទៅស្ថានសួគ៌ទេ ប៉ុន្ដែមានន័យថា ពេលដែលមនុស្សស្លាប់ទៅ គឺមានតែព្រះយេហូវ៉ាប៉ុណ្ណោះដែលអាចធ្វើឲ្យមនុស្សរស់ឡើងវិញបាន។ ក្នុងន័យធៀប ជីវិតរបស់ពួកគេស្ថិតក្នុងព្រះហស្ដរបស់ព្រះ។ មានតែព្រះដែលមានតេជានុភាពអាចប្រទានវិញ្ញាណឬថាមពលជីវិតឲ្យអ្នកនោះរស់ឡើងវិញបាន។

យើងពិតជាសប្បាយណាស់! ពេលដែលដឹងថាព្រះនឹងធ្វើដូច្នេះសំរាប់អស់អ្នកដែល«នៅក្នុងផ្នូរ»។ (យ៉ូហាន ៥:២៨, ២៩) ក្នុងដំណើររស់ឡើងវិញនោះ ព្រះយេហូវ៉ានឹងបង្កើតរូបកាយថ្មីសំរាប់អ្នកដែលបានស្លាប់ ហើយធ្វើឲ្យរូបកាយនោះមានជីវិតដោយដាក់វិញ្ញាណឬថាមពលជីវិតនៅក្នុងរូបកាយ។ គ្រានោះនឹងទៅជាគ្រាដ៏សប្បាយក្រៃលែង!

ប្រសិនបើអ្នកចង់ដឹងថែមទៀតអំពីពាក្យ«ព្រលឹង»ហើយ«វិញ្ញាណ»ដូចបានត្រូវប្រើក្នុងព្រះគម្ពីរ អ្នកនឹងអាចទទួលព័ត៌មានល្អៗដោយមើលសៀវភៅភាសាអង់គ្លេសចំណងជើងថាតើអ្វីកើតឡើងដល់យើងពេលដែលស្លាប់? (What Happens to Us When We Die?) ហើយនៅទំព័រ ៣៧៥-៣៨៤ក្នុងសៀវភៅភាសាអង់គ្លេសចំណងជើងថាការវែកញែកពីបទគម្ពីរ (Reasoning From the Scriptures, Pages 375-384)។ សៀវភៅទាំងពីរក្បាលនេះបានត្រូវបោះពុម្ពដោយស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ា។