Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU 25

“Ngi Bhinga Kwila o Maka Enyá a Bhixile Kwa Sézalu”

“Ngi Bhinga Kwila o Maka Enyá a Bhixile Kwa Sézalu”

Phawulu watuxila phangu yalungu ni kuzokela o ufolo wetu wa kuboka o njimbu yambote

Adikatula mu divulu dya Ikalakalu 25:1–26:32

1, 2. (a) Maka ebhi exile nawu Phawulu? (b) Kibhwidisu kyebhi kitwatokala kwijiya o kitambwijilu kyê?

 MU SEZALEYA alangidi avulu exile mulanga Phawulu. Mivu iyadi kudima kyoso kyavutuka mu Judeya, mu izuwa yofele, mu lutatu o Jijudé afikisa ku mujibha. (Ika. 21:27-36; 23:10, 12-15, 27) Katé mu kithangana kyenyokyo, o jinguma jê kaditundu kyambote, né kiki asuluka mu ku muzukutisa. Kuma Phawulu wamono kwila ejimukwata dingi ku jinguma jê, mwene wambe kwa Nguvulu mukwa Loma Festu: “Ngi bhinga kwila o maka enyá a bhixile kwa Sézalu.”—Ika. 25:11.

2 O kwila Jihova wakwatekesa Phawulu mu kubhinga phala kuya ku Mutumini wa Loma? Twabhingi kwijiya o kitambwijilu kya kibhwidisu kiki mukonda twene mubhana umbangi wa Utuminu wa Nzambi mu izuwa yiyi isukidilaku. Phawulu watuxila phangu yambote yalungu ni kuzokela “o njimbu yambote bhu pholo ya jinguvulu.”—Fil. 1:7.

“Bhu pholo ya kyandu kya Sézalu” (Ika. 25:1-12)

3, 4. (a) Mukonda dyahi o Jijudé abhingi phala kutumikisa Phawulu mu Jeluzaleme, ni kyebhi kyabhuluka mu kufwa? (b) Kyebhi lelu Jihova kyene mukwatekesa o jiselevende jê kala kyabhange ni Phawulu?

3 Mu kubhita izuwa itatu kyoso Festu kyamateka kutumina o mbanza ya Judeya, mwene wayi ku Jeluzaleme. a Kwenyoko o akunji amakota ni adyakime a Jijudé alongolola Phawulu bhu pholo ya Festu, amutangela kwila Phawulu watele ituxi ya makota. Ene ejidile kwila o nguvulu ya ubhe amutendelesa phala kukala ni paze ni ene ni Jijudé joso, mu kiki amudyondela phala kutumikisa Phawulu mu Jeluzaleme ni ku mufundisa kwenyoko. Maji amesenene kumubhanga kyayibha. Amesenene kumubatamena ni ku mujibha mu njila itunda ku Sezaleya katé ku Jeluzaleme. Festu waditunu o kima kyabhingi ene, yu wambe: “Se mwene wabhange kima kyayibha, o atwameni enu a kulumuke kumoxi n’eme [ku Sezaleya], phala ku mutatela.” (Ika. 25:5) Lwa mukwa dingi Phawulu amubhulula mu kufwa.

4 Mu ibhidi yoso ya Phawulu, Jihova wamukwatekesa bhukaxi ka Ngana Jezú Kidistu. Lembalala kwila mu kisuma, Jezú wambela Phawulu: “Kana kukala ni wôma!” (Ika. 23:11) Lelu o jiselevende ja Nzambi a akwatesa we wôma, adibhana we ni ibhidi ya mukwá. Jihova katulange ku ibhidi yoso, maji utubhana o unjimu ni nguzu itwabhindamena phala kukolokota. Mu ithangana yoso tutena kudyelela mu “kutena kusomboka o kutena kwa athu” kutubhana o Nzambi yetu ya henda.—2 Ko. 4:7.

5. Kyebhi Festu kyadibhana ni Phawulu?

5 Mu kubhita izuwa, Festu “waxikama bhu kyandu kya kufundisa” ku Sezaleya. b Phawulu ni athu exile mu mutatela exile bhupholo yê. Phawulu mu kudizokela ku itatesu ya jinguma jê, wambe: “Eme ki nga bhukumukina o Kijila kya Jijudé, ki nga kambe kuxila o tembulu, mba kubhukumukina Sézalu.” Phawulu kexile ni kikuma, atokalele ku mujituna. Ihi yabhange Festu? “Kuma Festu wamesenene kudibhomba ku Jijudé, webhwidisa Phawulu, wixi: ‘O kwila wamesena kuya mu Jeluzaleme n’a ku fundise bhu pholo yami yalungu ni maka enyá?’” (Ika. 25:6-9) Yiyi yexile ndunge yayibha! Se Phawulu amwambatele ku Jeluzaleme, o jinguma jê eji mufundisa kyayibha ni ku mujibha. Mu veji dya kubatula o maka ni kuyuka, Festu wexile muta o vondadi yê ku pholo. Kithangana kudima o nguvulu Pônsyu Pilatu, wabhange we kiki mu kufundisa Jezú. (Nzw. 19:12-16) Lelu sayi afundixi mukonda dya wôma wa jinguvulu abatula we o maka mu ukexilu wayibha. Mu kiki kitudiwana kyoso kitumona kwila o afundixi alungisa o jinguvulu né mwene mu kumona kwila o Jimbangi ja Jihova kala ni kikuma.

6, 7. Mukonda dyahi Phawulu wabhingi phala kuya kwa Sézalu, ni phangu yebhi yaxisa phala o Jikidistá ja kidi lelu?

6 O vondadi ya Festu ya kudibhomba ni Jijudé yejita o mwenyu wa Phawulu mu kilwezu. Mukonda dya kiki Phawulu wakatula mbote ku ujitu wê wa kukala mukwa Loma, yu wambela Festu: “Eme ngala bhu pholo ya kyandu kya Sézalu, bhwa tokala ku ngi fundisa. Ngana, kala ki wamono, eme ki nga bhange kima kyayibha ku Jijudé. . . . Kyenyiki, ngi bhinga kwila o maka enyá a bhixile kwa Sézalu.” Muthu kyoso kyexile mubhinga phala kuya kwa Sézalu, katokelele kudituna. Festu walondekesa o kidi kiki mu kuzwela: “Kuma wabhingi kuya kwa Sézalu, wandaya mwene kwa Sézalu.” (Ika. 25:10-12) Mu kubhinga phala ku mufundisa ku Mutumini wexile dingi ni kutena mu izuwa yê, Phawulu waxisa phangu phala o Jikidistá ja kidi lelu yalungu ni kudizokela. Kyoso o jinguma kyasota ‘kubhanga kyayibha bhukaxi ka itumu’, o Jimbangi ja Jihova abhanga yoso phala kuzokela o njimbu yambote mu jinzo ja kufundisa. cJisá. 94:20.

7 Mu kiki, kyoso kyabhiti mivu iyadi mu kaleya ni kumutatela ima yakambe kubhanga, Phawulu amubhana kithangana phala kudizokela ku Loma. Maji ande dya kuyaku, nguvulu yengi wamesenene kumumona.

Kyoso kyakamba kutulungisa, tulengela mu jinzo ja makota ja kufundisa

“Nga belesela o kima ki ngamono mu kisumwa” (Ika. 25:13–26:23)

8, 9. Mukonda dyahi Sobha Ngilipa wayi ku Sezaleya?

8 Mu kubhita izuwa kyoso Phawulu kyabhingi bhupholo ya Festu phala kuya kwa Sézalu, o Sobha Ngilipa ni phang’yê ya muhatu Mbelenise “ayi ku Sezaleya phala kukunda Festu” o nguvulu ya ubhe. d Mu Utuminu wa Loma, o jinguvulu exile ni kifwa kya kukunda o jinguvulu ja ubhe. Mu kusangesa Festu, sé phata Ngilipa wamesenene kukolesa o ukamba wâ phala ku hádya Festu namukwatekese.—Ika. 25:13.

9 Festu wazwela yalungu ni Phawulu kwa Ngilipa, mu kiki mwene wamesenene kwivwa Phawulu. Mu kizuwa kya kayela, o jinguvulu jiyadi axikama mu kyandu kya kufundisa. Maji o kutena ni fuma yoso yexile nayu ki yexile ni valolo. O izwelu ya Phawulu yabetele dingi kota.—Ika. 25:22-27.

10, 11. Kyebhi Phawulu kyaxila Ngilipa? Ihi yambe Phawulu kwa Ngilipa yalungu ni ukexilu wê wokulu?

10 Ni kuxila kwoso Phawulu wasakidila Sobha Ngilipa mu kumubhana o kithangana phala kudizokela bhupholo yê, mu kumutangela kwila wejiya kyambote o ijila ni maka oso exile mubhita mwaxaxi ka Jijudé. Phawulu wazwela yalungu ni ukexilu wê wokulu: “Eme ngexile ngi Falizewu. O Jifalizewu aswina dingi mu ubhezelu wâ.” (Ika. 26:5) Kala Falizewu, Phawulu wexile mukingila o Mexiya. Kala Kidistá, wexile muboka ni kuswina kwoso kwila Jezú mwéne wexile o Mexiya exile mu mukingila. Phawulu exile mu mufundisa mu kizuwa kyenyokyo mukonda dya kidyelelu kyexile nakyu mwene ni athu exile mu mutatela, kwila Nzambi wejikumbidila yoso yakanena ku jikuku jâ. O kima kyazwela Phawulu kyabhangesa Ngilipa kukala dingi ni hanji ya ku mwivwa. e

11 Mu kulembalala o kithangana kyoso kyexile mutalatala kyayibha o Jikidistá, Phawulu wambe: “Eme nga xikinine kwila, ngatokalele kubhanga yoso phala kuzukutisa yó aboka o dijina dya Jezú mukwa Nazalé. . . . Kuma nga akwatele [o akayedi’a Kidistu] njinda yavulu, ngexile mwa zukutisa katé mu jimbanza ja mukwá.” (Ika. 26:9-11) Phawulu kexile mutanga makutu. Athu avulu ejidile kwila mwene wazukutisile o Jikidistá ni kuswina kwoso. (Nga. 1:13, 23) Nange Sobha Ngilipa wadibhwidisa: ‘Ihi yabhangesa o diyala didi wexile kindanda, kulunguluka?’

12, 13. (a) Ihi yazwela Phawulu yalungu ni ima yabhiti kyoso mwene kyakituka Kidistá? (b) Mu ukexilu webhi Phawulu wexile “mu dibhekela ngó maka”?

12 Tusanga o kitambwijilu kya kibhwidisu kiki mu izwelu yiyi ya Phawulu: “Kiki kyene kya ngibhangesa kuya mu mbanza ya Damasku, ni kutena ni ungana wa ngibhele o akunji a makota. Ngana yami, mu njila, ku mediya, ngamono mukengeji wa tundu ku dyulu, wa tu mwikina. O mukengeji wenyó o kubhenya kwê kwabetele dingi kota, o kwa mwanya ndenge. Etu enyoso twabu bhoxi, anga ngivwa dízwi dya ngambela mu dimi dya Hebalayiku: ‘Sawúlu, Sawúlu, mukonda dyahi wa mu ngi zukutisa? Mu kuzoka n’eme wa mu dibhekela ngó maka.’ Eme nga mwibhwidisa: ‘Éye nanyi Ngana?’ O Ngana wa ngi tambwijila: ‘Éme Jezú, yó wa mu muzukutisa.’” fIka. 26:12-15.

13 Ande dya kumona o kisumwa, Phawulu wexile “mu dibhekela ngó maka.” Mu kuzukutisa o Jikidistá, Phawulu wexile mutexi o ujitu wa kukala ni ukamba wambote ni Nzambi. Mu kutukulukila Phawulu mu njila ya Damasku, o Ngana Jezú wabhangesa kwila o diyala didi, wexile ni muxima wambote maji kejidile o kidi, alungulule o ixinganeku yê.—Nzw. 16:1, 2.

14, 15. Ihi yambe Phawulu yalungu ni kulunguluka kwê?

14 Phawulu walungulula o ukexilu wê ni lusolo. Mu kuzwela ni Ngilipa, mwene wambe: “Nga belesela o kima ki ngamono mu kisumwa kyatundu ku dyulu. Eme ngaboko o njimbu kwila, o athu abhingile kudyela o ituxi ni kulungulula o ukexilu wâ, mu kubhanga ima ilondekesa kwila ene adyela o ituxi yâ. O njimbu yiyi nga dyangele ku ibokela akwa Damasku, mu kusuluka akwa Jeluzaleme ni oso mu mbandu ya Judeya, ni akwa jixi jengi.” (Ika. 26:19, 20) Mu mivu yavulu Phawulu wexile mu kumbidila o kikalakalu kyamubhana Jezú Kidistu mu kisumwa. Ihi yexile mubhita? O athu exile muxikina o njimbu yambote yexile muboka Phawulu, exile mudyela o ituxi yâ ni kusidivila Nzambi. Ene akituka athu ambote, exile mubelesela o itumu ya jinguvulu ni kukamba kubhanga kavwanza.

15 Maji o jinguma ja Phawulu kexile mubhana valolo ku ima yiyi. Mwene wambe: “Kiki kyene kyabhangesa o Jijudé ku ngi kwata mu tembulu, ni kumesena ku ngijibha. Kuma Nzambi wene mu ngi kwatekesa, katé lelu nga musuluka mu kubhana umbangi ku makota ni ku jindenge.”—Ika. 26:21, 22.

16. Kyebhi kitutena kukayela o phangu ya Phawulu mu kuzwela ni afundixi ni jinguvulu yalungu ni ubhezelu wetu?

16 Kuma tu Jikidistá ja kidi, twatokala kukala jinga “polondo phala kuzokela o kixikanu” kyetu. (1 Ph. 3:15) Mu kuzwela ni jinguvulu ni afundixi yalungu ni ubhezelu wetu, kima kyambote kukayela o phangu ya Phawulu mu ukexilu wazwela ni Ngilipa ni Festu. Se tuzwela nawu ni kuxila kwoso se kyebhi o kidi kya Bibidya kyene mu tukwatekesa ni kukwatekesa o athu utwene mubokela, nange ene anda tutalatala kyambote.

“Kindala kiki weji ngi xikinisa kukala ngi Kidistá” (Ika. 26:24-32)

17. Kyebhi kyadivu Festu kyoso kyevu Phawulu, ni ukexilu webhi wene mulondekesa o athu lelu?

17 O Bibidya itutangela yabhiti kyoso kyazubha kwivwa Phawulu. Yene yamba: “Kyoso Phawulu kyakexile hanji muzwela, Festu wadikola, wixi: ‘Phawulu, eye wa musaluka! O kwijiya kwavulu kwa mu kubhangesa kusaluka!’” (Ika. 26:24) O ukexilu walondekesa Festu wene umoxi wene mulondekesa o athu lelu. Athu avulu amona kwila o yó alonga o Bibidya axikina o ima mu kutobha. Mu ithangana yavulu o jingijiye ku mundu, kyene mwabhonza kuxikina o milongi ya Bibidya yalungu ni difukunukinu.

18. Kyebhi Phawulu kyatambwijila Festu, ni ihi yazwela Ngilipa ku kitambwijilu kyabhana Phawulu?

18 Maji Phawulu wavutwila kiki o nguvulu: “‘Ngana Festu, eme ki nga musaluka, maji o ima i nga muzwela yakidi, ya kilunji. Mu kidi sobha, eye wejiya kyambote o ima yoso yiyi, kyene ki nga muzwelela sé héle. . . . Sobha Ngilipa, uxikana ku Jipolofeta? Ngejiya kwila uxikana.’ Kyenyiki Ngilipa wambela Phawulu, wixi: ‘Kindala kiki weji ngi xikinisa kukala ngi Kidistá.’” (Ika. 26:25-28) Kikale se o izwelu yiyi ya kidi mba kana, yene ilondekesa kwila Phawulu wabhana umbangi wadikota.

19. Festu ni Ngilipa amono ihi yalungu ni Phawulu?

19 Kyenyiki Ngilipa ni Festu emana, mu kulondekesa kwila keji kwivwa dingi Phawulu. “Maji kyoso kyakexile mutunda, amateka kudikunda mudyâ, exi: ‘O diyala didi kabhange kima kibhangesa ku mujibha, mba ku muta mu kaleya.’ Kyenyiki, Ngilipa watangela Festu, wixi: ‘Se o diyala didi kabhingile kuya kwa Sézalu, eji mujituna.’” (Ika. 26:31, 32) Ene amono kwila Phawulu kexile ni kikuma. Nange tunde mu kithangana kyenyokyo ene amateka kumona o Jikidistá mu ukexilu wambote.

20. Mbote yebhi yabhekela o umbangi wabhana Phawulu ku jinguvulu?

20 Nange o jinguvulu jiyadi jiji exile ni kutena kaxikinine o njimbu yambote ya Utuminu wa Nzambi. O kwila Phawulu wabhange kyambote mu kudizokela bhupholo ya jinguvulu jiji? Kyene mwene! Kuma Phawulu ‘amwambata bhu pholo ya jisobha ni jinguvulu’ mu Judeya, watena kubhana umbangi ku jinguvulu akwa Loma, kejitena kwabhana mu ukexilu wengi. (Luk. 21:12, 13) O ima yabhiti ku mwenyu wa Phawulu ni kixikanu kyalondekesa mwene mu kudibhana ni ibhidi, yakolesa o kixikanu kya jiphange.—Fil. 1:12-14.

21. Mbote yahi itwanda katula se tukolokota ni kuboka sumbala ni izukutisu?

21 O ima yiyi yene mubhita we lelu. Tutena kukatula mbote yavulu kyoso kitukolokota ni kuboka né mwene ni izukutisu. Nange twandabhana umbangi ku jinguvulu, kitweji tena kwabhana mu ukexilu wengi. Se tukolokota mu ufiyele wetu, tutena kuswinisa o jiphange jetu. Mu kubhanga kiki ene andaswina we mu kikalakalu kya kubhana umbangi walungu ni Utuminu wa Nzambi.

a Tala o kaxa “ O nguvulu mukwa Loma Poloxo dya Festu,” mu difwe 227.

b O “kyandu kya kufundisa” kyexile mu kididi kyalebha. Kyexile mu kididi kiki phala kulondekesa kwila o izwelu ya mufundixi yexile ni kutena kwavulu ni kwila o athu atokalele ku ibelesela. Kwene kwaxikama Pilatu kyoso kyatokwesa o itatesu yalungu ni Jezú.

d Tala o kaxa “ Sobha Helode Ngilipa Yakayadi,” mu difwe 229.

e Kuma wexile Kidistá Phawulu waxikinine Jezú kala Mexiya. O Jijudé aditunu Jezú amono Phawulu kala muthu wexile mulungulukila o kidi.—Ika. 21:21, 27, 28.

f Sayi diyala mukwa kutokwesa wambe kiki yalungu ni izwelu ya Phawulu ya kwila, wexile mu kwenda njila ku “mediya”: “O athu exile mukwenda njila, exile mu nyoha ku mediya mukonda dya kalolo kavulu. Exile ngó mu kwenda se exile ni lusolo lwavulu. Kiki kilondekesa kwila Phawulu wexile polondo phala kuzukutisa o Jikidistá ni nguzu yoso.”