Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU 28

“Katé ni ku Maxokololo a Jixi”

“Katé ni ku Maxokololo a Jixi”

O Jimbangi ja Jihova asuluka ni kikalakalu kyamateka ni akayedi a Jezú Kidistu ku hama ya dyanga

1. Ima yebhi yexile mubhita ku mwenyu wa Jikidistá ku hama ya dyanga, yene we mubhita ni Jimbangi ja Jihova lelu?

 ENE exile mubhana umbangi ni kuswina kwoso. Ene exile muxikina ni muxima woso o kikwatekesu ni itendelesu ya nzumbi ikôla. O izukutisu kiyexile mwafidisa kuboka. Jihova wexile mwabesowala kyavulu. Ima yiyi yexile mubhita ku mwenyu wa Jikidistá ku hama ya dyanga, yene we yamubhita ni Jimbangi ja Jihova lelu.

2, 3. Kyebhi o kima kyabetakota kizwela o divulu dya Ikalakalu?

2 Sé phata o misoso yala mu divulu dya Ikalakalu yakuswinisa, yakolesa we o kixikanu kyé. Mu divulu didi tusangamu misoso ya katunda, dyene dizwela o dimatekenu dya kilunga kya Jikidistá.

3 O divulu didi dizwela yalungu ni 95 kya athu, 32 a jixi, 54 kya jimbanza ni 9 dya ikôlo. Dizwela yalungu ni athu kala etu, yalungu ni atwameni a jingeleja akwa kudizangeleka, jinguvulu akwa ukumbu ni athu exile muzukutisa o Jikidistá ni nguzu yoso. Maji o kyabetakota, dizwela yalungu ni jiphange jetu ku hama ya dyanga, sumbala exile mudibhana ni ibhidi ku myenyu yâ, exile muboka o njimbu yambote ni kuswina kwoso.

4. Mukonda dyahi tudivwa kwila o athu kala poxolo Phawulu, Tabita ni athu amukwá afiyele okulu ala makamba metu?

4 Kwabhiti kyá 2.000 ja mivu tundé poxolo Phetele, Phawulu, o musaki amuzolele Luka, o diyala mukwa kubhana Balanabé, o diyala waswinine Xitevá, o muhatu mukwa kubhanga mbote Tabita, o muhatu mukwa kuzalela Lídya ni athu amukwá afiyele kyexile ku mwenyu. Né kiki tudivwa kala ene ala makamba metu. Mukonda dyahi? Mukonda o kikalakalu ki twamubhanga kyene kimoxi: o kubhanga maxibulu. (Mat. 28:19, 20) Jihova wene mu tubesowala kyavulu mukonda dya kubhanga o kikalakalu kiki!

“katé ni ku maxokololo a jixi.”—Ikalakalu 1:8

5. O akayedi’a dyanga a Jezú aboko mu ididi yebhi phala kukumbidila o kikalakalu kyâ?

5 Xinganeka mu kikalakalu kyabhana Jezú ku akayedi’ê: “Kyoso o nzumbi ikôla ki yanda kwiza kuthandu dyenu, mwanda tambula kutena ni kukala mu jimbangi jami mu Jeluzaleme, mu Judeya yoso, mu Samadiya, katé ni ku maxokololo a jixi.” (Ika. 1:8) O nzumbi ikôla yabhana kutena ku maxibulu phala kukala jimbangi ja Jezú, kyadyanga “mu Jeluzaleme.” (Ika. 1:1–8:3) Mu kusuluka, ni kikwatekesu kya nzumbi ikôla, ene abhana umbangi “mu Judeya yoso, [ni] mu Samadiya.” (Ika. 8:4–13:3) Anga ambata o njimbu yambote “katé ni ku maxokololo a jixi.”Ika. 13:4–28:31.

6, 7. Mu kubhanga maxibulu, ima yebhi itwala nayu o jiphange jetu ku hama yadyanga kexile nayu?

6 O jiphange jetu ku hama ya dyanga kexile ni madivulu oso a Mikanda Ikola phala kukalakala nawu mu sidivisu ya kubhana umbangi. O divulu dya Matesu dyexile polondo ku muvu wa 41 K.K. Mikanda yofele yasoneka Phawulu yexile polondo ku muvu wa 61 K.K., o muvu mwazubha o kusoneka o divulu dya Ikalakalu. O Jikidistá ku hama ya dyanga, kala muthu kexile ni Bibidya yê. Ene kexile we ni madivulu avulu phala kubhana ku athu exile mwabokela. Kidi kwila ande dya kukituka maxibulu a Jezú o Jikidistá Jijudé exile mu kwivwa o athu kutanga o Mikanda ya Hebalayiku ku malombe. (2 Ko. 3:14-16) Maji né kiki ene abhingile kudilonga kyavulu, mukonda atokalele kubhaka o milongi mu kilunji.

7 Lelu avulu mudyetu twala ni Bibidya, twala we ni madivulu kubhata. Twamubhanga maxibulu mu kuboka o njimbu yambote mu 240 ja jixi ndenge ni mu madimi avulu.

O kikwatekesu bhukaxi ka nzumbi ikôla

8, 9. (a) O nzumbi ikôla yakwatekesa o maxibulu a Jezú kubhanga ihi? (b) Ihi yene mubhanga o kimbadi kya fiyele ni kikwatekesu kya nzumbi ikôla ya Nzambi?

8 Kyoso Jezú kyatumu o maxibulu mê phala kukala jimbangi jê, mwene wa atangela: “Kyoso o nzumbi ikôla ki yanda kwiza kuthandu dyenu, mwanda tambula kutena.” Bhu kaxi ka kikwatekesu kya nzumbi ikôla ya Nzambi, o akayedi’a Jezú ejibhana umbangi mu jixi joso. Ni kutena kwa nzumbi ikôla, Phetele ni Phawulu asake o athu, akaye madimonyo, afukununa we athu! Maji o kutena kwa nzumbi ikôla, kwakwatekesa o jipoxolo ni maxibulu amukwá kulonga o kidi ku athu, kya akwatekesa kutambula o mwenyu wakalelaku.—Nzw. 17:3.

9 Mu kizuwa kya Pendekoxi ya 33 K.K., o maxibulu a Jezú azwela “mu mázwi avulu kala kya akwatekesa o nzumbi ikôla.”  Mu kubhanga kiki, ene abhana umbangi wa “ima ya madiwanu yabhange Nzambi.” (Ika. 2:1-4, 11) Lelu kitwene muzwela mu madimi avulu bhukaxi ka madiwanu. Maji ni kikwatekesu kya nzumbi ikôla o kimbadi kya fiyele kyamubhanga madivulu kala o Mulangidi ni Despertai!, mu jimbeji joso ene mubhana ku athu mazunda a jikopya ja madivulu yá. Mu kijimbwete kyetu jw.org mwala madivulu ni jividyu mu 1.000 ya madimi ndenge. Yoso yiyi itukwatekesa kuboka o “ima ya madiwanu yabhange Nzambi” ku athu akwa jixi joso, miji yoso ni mu madimi moso.—Dij. 7:9.

10. Tunde ku muvu wa 1989, ihi yene mubhanga o kimbadi kya fiyele yalungu ni kulungulula o Bibidya?

10 Tunde ku muvu wa 1989 o kimbadi kya fiyele kyene mubhanga yoso ni yoso phala o Bibidya ya Mundu Wobhe a ilungulula mu madimi avulu. O Bibidya yiyi yolungulule kyá mu 200 ja madimi ndenge, abhana kyá jikópya javulu ja Bibidya yiyi ku athu, jamukwa ku hádya. Nzambi ngó bhukaxi ka nzumbi yê ikôla, wejibesowala o nguzu yoso yiyi yene mubhanga o kimbadi.

11. Ihi yamubhanga ni madivulu a Jimbangi ja Jihova?

11 Jimbangi javulu ja Jihova adibhakula phala kubhanga o kikalakalu kya kulungulula mu 150 ya jixi ndenge. Kitudiwana mu kumona o kidi kiki, mukonda seku kisangela kyamukwá mu ixi amukyendesa ku nzumbi ikôla phala ‘kubhana umbangi’ mu ngongo yoso yalungu ni Jihova Nzambi, Sobha yê ni Utuminu wê, wamutumina kyá ku dyulu!—Ika. 28:23.

12. Ihi yakwatekesa Phawulu ni Jikidistá ja mukwá kubhana umbangi?

12 Kyoso Phawulu kyabhana umbangi ku Jijudé ni ku athu akwa jixi jengi akambele kwasaya mu Andiyokiya ya Pizidya, “oso a fwamena kutambula o mwenyu wakalelaku, axikana Ngana.” (Ika. 13:48) Ku disukilu dya divulu dya Ikalakalu, Luka wambe kwila Phawulu wexile ‘mu boka o Utuminu wa Nzambi, ni kulonga ni kuswina kwoso, sé ku mufidisa.’ (Ika. 28:31) Phawulu wexile muboka kwebhi? Ku Loma, o mbanza yabetakota ya Utuminu wexile mutumina o ngongo. Kikale bhukaxi ka madiskulusu mba mu maukexilu engi, o akayedi’a dyanga a Jezú abhange o kikalakalu kyâ kya kuboka ni kikwatekesu kya nzumbi ikôla.

Kukolokota sumbala ni izukutisu

13. Mukonda dyahi twabhingi kusamba kyoso kyatuzukutisa?

13 Kyoso o akayedi a dyanga a Jezú kyexile mwazukutisa, exile mudyonda kwa Jihova phala kwaswinisa. Ihi yabhiti? Enyoso ezala ni nzumbi ikôla, anga aswina phala kuboka o maka ma Nzambi sé wôma. (Ika. 4:18-31) Etu we tusamba mu kubhinga unjimu ni nguzu phala kusuluka mu kubhana umbangi sumbala ni izukutisu. (Tiy. 1:2-8) Twamusuluka ni kuboka mukonda Nzambi wene mutubesowala ni kutukwatekesa ni nzumbi ikôla. Seku kima kitena kutufidisa kubhana umbangi, né mwene ni izukutisu yavulu. Kyoso kyatuzukutisa, twabhingi kusamba mu kubhinga o nzumbi ikôla, o unjimu ni kuswina phala kuboka o njimbu yambote.—Luk. 11:13.

14, 15. (a) Ihi yabhiti “mukonda dya kizukutisu kyejile bhukaxi ka Xitevá”? (b) Kyebhi athu avulu kyadilongo o kidi ku Sibéria?

14 Xitevá wabhana umbangi ni kuswina kwoso ande dya kumujibha ku jinguma jê. (Ika. 6:5; 7:54-60) Mu kithangana kyenyokyo kyoso kyexile mwa “zukutisa kyavulu”, o maxibulu moso amwanganene mu jimbanza ja Judeya ni Samadiya, maji o jipoxolo axalele mu Jeluzaleme. Maji o izukutisu ki ya abhangesa kwimana mu kubhana umbangi. Filipe wayi ku Samadiya kuboka “yalungu ni Kidistu”, waditundu kyambote. (Ika. 8:1-8, 14, 15, 25) Kya mukwa, o Bibidya yamba: “O athu a mwanganene mukonda dya kizukutisu kyejile bhukaxi ka Xitevá ayile mu jimbanza ja Fenixa, Xipele ni Andiyokiya, maji ene akexile mu bokela ngó o njimbu ku Jijudé. Kyenyiki, sayi athu akwa Xipele ni Silene, ayi ku Andiyokiya, ya amateka kubokela o athu azwela o dimi dya Ngeleku, mu kwatudila o njimbu yambote yalungu ni Ngana Jezú.” (Ika. 11:19, 20) Mu kithangana kyenyokyo, o izukutisu yabhangesa o njimbu yambote kudimwanga dingi.

15 Kyene we kyabhiti ku União Soviética. Bengebenge ku mivu ya 1950, Jimbangi javulu ja Jihova a atele mu kaleya ku Sibéria, ya amwangana mu ididi yavulu. Mukonda dya kiki, ene exile muboka o njimbu yambote mu jimbanza javulu mu ixi yenyoyo. Kyejibhonza kyavulu phala Jimbangi javulu ja Jihova kukala ni kitadi kyasoko phala kwenda njila ya 10.000 ya jikilómetulu phala kuboka o njimbu yambote! Maji o jinguvulu ja atumikisa mu jimbanza joso ja ixi. Sayi phange wambe: “Mu kubhita kithangana o jinguvulu ene abhangesa mazunda a athu ku Sibéria kudilonga o kidi.”

Jihova wa abesowala kyavulu

16, 17. Kala kilondekesa o divulu dya Ikalakalu, kyebhi Jihova kyexile mubesowala o kikalakalu kya kubhana umbangi?

16 Sé phata Jihova wabesowala kyavulu o Jikidistá ja dyanga. Phawulu ni athu amukwá exile mukuna ni kutekela, “maji Nzambi mwéne wa ikudisa.” (1 Ko. 3:5, 6) O divulu dya Ikalakalu dilondekesa kwila Nzambi wexile mu kudisa mukonda dya mabesá mê ku kikalakalu kya kubhana umbangi. Mu kifika, “o mak’â Nzambi akexile mu dimwanga, o maxibulu we asulukile mu kudibandekesa mu Jeluzaleme.” (Ika. 6:7) Kuma athu avulu exile muxikina o njimbu yambote, “o ilunga yoso mu Judeya, mu Ngalileya ni mu Samadiya i kala ni kutululuka, iswina dingi. Kuma o athu akexile mu belesela Jihova, ni kwa kwatekesa bhukaxi ka nzumbi ikôla, o ilunga yexile mu dibandekesa.”—Ika. 9:31.

17 Mu Andiyokiya ya Sídya, kikale o Jijudé ni athu exile muzwela o dimi dya Ngeleku evu o kidi bhukaxi ka athu yá aswina. O Bibidya yamba: “Jihova wakexile mwa kwatekesa. Kyenyiki, athu avulu axikana, ya akituka maxibulu a Ngana.” (Ika. 11:21) Yalungu ni kyabhiti mu mbanza yiyi o Bibidya yamba: “O mak’â Jihova akexile mu dimwanga dingi, athu avulu exile muxikana.” (Ika. 12:24) Phawulu ni akwâ aboko akwa jixi jengi akambele kwasaya ni kuswina kwoso, “kyenyiki, o mak’â Jihova akexile mu dimwanga dingi ni kutena kwoso.”—Ika. 19:20.

18, 19. (a) Kyebhi kitwejiya kwila Jihova wene mutukwatekesa? (b) Bhana phangu ilondekesa kwila Jihova kabwazeka o mundu wê.

18 Sé phata Jihova wene we mutukwatekesa lelu. Yú wene o ukexilu ubhangesa athu avulu kuxikina o kidi ni kudibhakula kwa Nzambi ni kwabatizala. Ni kikwatekesu kya Nzambi ni mabesá mê, twene mu kolokota mu izukutisu, ni kuditunda kyambote mu kukumbidila o kikalakalu kyetu, kala kyabhiti ni Phawulu ni Jikidistá jamukwa ku hama ya dyanga. (Ika. 14:19-21) Jihova Nzambi wene mutukwatekesa jinga. O “maku manangenena” a Nzambi, atukwatekesa mu jiphaxi jetu joso. (Mate. 33:27) Tulembalale jinga kwila, mukonda dya dijina dyê dyonene, Jihova nuka wandabwazeka o mundu wê.—1 Sam. 12:22; Jisá. 94:14.

19 Mu kifika, tala o phangu ya mwiji wa phange Harald Abt. Mukonda dya kukolokota mu kuboka, o Jinazi amwambata mu kibende kya ikalakalu yabhonzo mu mbanza ya Sachsenhausen, mu kithangana kya Ita Yakayadi Yabhiti ku Mundu Woso. Mu mbeji ya Kasambwadi ka 1942, axiku dya ngoji akwa Jinazi, a exana Gestapo, ayi mu inzo ya muhatu wê mana Elsa, ambata o kamona kâ ka muhatu. Mana Elsa amute mu kaleya, amwambata mu ibende yavulu ya Jinazi. Mana Elsa wambe: “O mivu ingabhiti mu ibende ya akwa Alemanha yangilongo disá dya dikota. Dyenyidi: O nzumbi ya Jihova itena kutuswinisa kyoso kitwamudibhana ni ibhidi yamakota! Ande dya kuya mu kaleya, ngatangele mukanda wa phange ya muhatu wambele kwila, kyoso kitwamudibhana ni izukutisu yamakota, o nzumbi ya Jihova itu tululukisa. Ngabanzele kwila mwene wexile muvudisa o maka. Maji kyoso kingabhiti mu izukutisu ngamono kwila, o yazwela mwene, kidi. Kiki kyene mwene mubhita. Se muthu nuka wabhitile mu kizukutisu, kumubhonza kuxikina o maka yá. Maji kyene mwene kyabhiti n’eme.”

Suluka mu kubhana umbangi walungu ni Utuminu wa Nzambi!

20. Ihi yabhange Phawulu kyoso kyexile mu kaleya kudibhata dyê, ni kyebhi o musoso wê utena kuswinisa o jiphange jetu lelu?

20 O izwelu yasukina ya divulu dya Ikalakalu ilondekesa kwila Phawulu wexile mu ‘boka o Utuminu wa Nzambi’ ni kuswina kwoso. (Ika. 28:31) Kuma Phawulu wexile mu kaleya kudibhata dyê, mwene kexile ni ufôlo wa kuboka nzo ni inzo mu mbanza ya Loma. Né kiki, wasuluka ni kubhana umbangi kwa yó exile muya kwa mwene. Lelu’idi, sayi jiphange katena kutunda ku mabhata mâ mukonda akate, mba katena kutunda mu kididi mwala mukonda dya kukuka mba uhaxi. Né kiki o henda yâ kwa Nzambi ni hanji yakubhana umbangi yabeta dingi kota, mu ukulu ndenge. Tu atumbule mu misambu yetu phala Tat’etu ya dyulu na akwatekese kuzwela ni athu amesena kudilonga yalungu ni mwene ni vondadi yê.

21. Mukonda dyahi twatokala kubhana umbangi ni lusolo lwoso?

21 Avulu mudyetu atena kuboka nzo ni inzo ni kukalakala mu maukexilu amukwá a kubhanga maxibulu. Kala muthu mudyetu abhange yoso yatena phala kuboka yalungu ni Utuminu ni kubhana umbangi “katé ni ku maxokololo a jixi.” O kikalakalu kiki atokala ku kibhanga ni lusolo lwoso, mukonda o “kijimbwete kya kutukuluka” kwa Kidistu kyadimonekena. (Mat. 24:3-14) Twatokala kukalakala kyambote ni kithangana kyetu. Kindala twatokala kukala “jinga ni ima yavulu phala kubhanga mu kikalakalu kya Ngana.”—1 Ko. 15:58.

22. Ihi itwatokala kubhanga kyoso kituya ni kukingila o kizuwa kya Jihova?

22 Kyoso kituya ni kukingila o “kizuwa kya dikota kya Jihova, ki kwata woma”, tukalyenu polondo phala kubhana umbangi ni ufiyele woso ni kuswina kwoso. (Jowe. 2:31) Twandasanga hanji athu avulu adifu ni akwa Beleya “axikina o mak’â Nzambi ni muxima woso.” (Ika. 17:10, 11) Tusulukyenu mu kubhana umbangi, katé kyoso kyanda tutangela, exi: “Kyawabha, mubhika wambote, wa fiyele!” (Mat. 25:23) Se tusuluka mu kubhanga o mbandu yetu mu kikalakalu kya kubhanga maxibulu ni kukolokota mu ufiyele wetu kwa Jihova, ni kidi kyoso twandasanguluka katé ku hádya ni hádya mukonda dya kukala ni ujitu wa ‘kubhana umbangi’ walungu ni Utuminu wa Nzambi!