Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU 20

Ukunji ua ku Kuatekesa

Ukunji ua ku Kuatekesa

MILONGI IA KIBATULU

O Jikidistá a londekesa henda mudiâ mu ithangana ia mavuua

1, 2. (a) Kibhidi kiahi kia dibhana na-kiu o Jikidistá mu Judeia? (b) Kiebhi o Jikidistá mu Judeia kia a kuatela henda?

 KU MUVU ua 46 K.K. kua kexile nzala iavulu mu Judeia. O maxibulu a Kristu a tungile muenhomo, ka kexile ni kitadi phala ku sumba kudia, mukonda o kudia mu kithangana kieniókio, kua tele kalu iavulu. Akexile mu bhita ni nzala iavulu. Maji ene eji mona o lukuaku lua Jihova, se-ku dixibulu dia Kristu ua muene kiá o lukuaku lua Jihova mu ukexilu uenhó. Ihi ieji bhita?

2 Mu ku mona o hadi ia Jikidistá, o ji Judé mu Jeluzaleme ni mu Judeia, o Jikidistá ji Judé ni ió akexile mu jixi jengi kala ku Andiioka, Sídia, a bhongolola kitadi phala o jiphange jâ. Mu suluka, a solo jiphange bhu kaxi ká, kala Barnabe ni Phaulu, phala kuambata o ima ia bhongoluele phala o jiphange jâ mu Jeluzaleme. (Tanga Ikalakalu 11:27-30; 12:25.) Xinganeka kiebhi kia divu o jiphange mu Judeia a bhindamene, kia mono o henda ia jiphange jâ mu Andiioka!

3. (a) Kiebhi o mundu ua Nzambi lelu kiene mu kaiela o phangu ia tu xila o Jikidistá ku Andiokiia? Bhana phangu. (Tanga ué o kitutu “ Kikalakalu Kietu Kia Dianga mu ku Bhindumuna o Jiphange.”) (b) Ibhuidisu iebhi i tua-nda di longa mu kibatulu kiki?

3 O kizulukutu kiki, kia bhiti ku hama ia dianga K.K., nuka kia bhitile—Jikidistá a tungile kuengi ku tumikisa kudia ku Jikidistá a tungile uá kuengi. Lelu etu uetu tuene mu kaiela o phangu imoxi ia tu xila o phange jetu mu Andiioka. Kioso ki tuívua kuila o Jiphange jetu ku mbandu iéngi a bhiti mu mavua, etu ué tuia mu kua kuatekesa. a Mukonda diahi tu mona o kikalakalu kia ku kuatekesa, kala ukunji? Mukonda diahi tu kuatekesa akuetu? Kiebhi ki tu katula mbote ku ukunji uetu ua ku kuatekesa?

Mukonda Diahi o ku Kuatekesa Akuetu, ‘Sidivisu ia Ngana’

4. Ihi iambela Phaulu ku Jikidistá ia lungu ni ukunji?

4 Mu mukanda ua sonekena akua Kolindo, Phaulu ua lombolola kuila o Jikidistá ala ni maukexilu aiiadi a ukunji. Sumbala Phaulu ua sonekena o Jikidistá a a undu, maji lelu o izuelu iê, ia tokala ué ku “jimbudi ja mukuá” ja Kristu. (Nzuá 10:16) Mbandu imoxi, o ukunji uetu, o “kikalakalu kia kubhanga kuila akuetu uâ a biluka makamba ma Kristu,” o kikalakalu kietu kia ku boka ni ku longa. (2 Kol. 5:18-20; 1 Tim. 2:3-6) O mbandu ia mukua ia ukunji uetu, o ima i tu bhanga phala ku kuatekesa o jiphange jetu. Phaulu ua zuela o ‘ukunji ua ku kuatekesa.’ (2 Kol. 8:4) O kia lungu ni kizuelu o ‘ukunji ua kubhanga kuila akuetu uâ a biluka makamba ma Kristu,” ni kizuelu kia ‘ukunji ua ku kuatekesa’, o kizuelu ‘ukunji’ mu dízui dia Ngeleku, di·a·ko·nia. Mukonda diahi o izuelu íii ia tu tokala?

5. Mukonda diahi kima kia valolo Phaulu ku sokesa o kikalakalu kia ku kuatekesa ni ukunji?

5 Mu ku tumbula kizuelu kimoxi mu Ngeleku phala kulondekesa o ikalakalu iiadi, Phaulu ua bundu o kikalakalu kiki kia ku kuatekesa, ni maukexilu a mukua a ukunji ene mu bhanga mu kilunga kia Jikidistá. Muéne ua diangela o ku zuela uixi: “O maubhikilu ue ma di tungula mu idifuanganu, maji o Ngana iene imoxi i tua mu bhikila, . . . Maji iene ioso iii-phe, o Nzumbi imoxi iene ngó u i kalakala.” (1 Kol. 12:4-6, 11) Mu kidi, Phaulu ua sokesa o ikalakalu ioso mu kilunga ni ‘Sidivisu ia Ngana.’ b (Loma 12:1, 6-8 ) Mukonda dia kiki, kiene kia bhangesa kuila o ithangana iê ioso u i bhakuila phala “kubhindumuna akua Ngana koko!”—Loma 15:25, 26.

6. (a) Kála kia zuela Phaulu, kiebhi o ku kuatekesa akuetu kua lungu ué ni Ubhezelu uetu? (b) Zuela kiebhi kiene mu bhanga o kikalakalu kia ku kuatekesa o jiphange jetu ku mundu uoso. (Tanga o kitutu “ Kioso ki Bhita Mavuua!” ku difué 214)

6 Phaulu ua kuatekesa akua Kolindo kuijiia se kiebhi o ku kuatekesa akuâ kua lungu ué ni ukunji uá ni ku bheza Jihova. Tala o kibanzelu kiê. O Jikidistá a kuatekesa akuâ mukonda ene a mu “ kaiela o Njimbu ia Kristu.” (2 Kol. 9:13) Mukonda dia kiki, mu ku kaiela o ilongesu ia Jezú Kristu, o Jikidistá a kuatekesa o Jiphange jâ. O kikalakalu kia bhanga phala o jiphange jâ, a ki bhanga mukonda dia “henda ionene ia Nzambi.” (2 Kol. 9:14; 1 Phe. 4:10) Mu ku zuela ia lungu ni ku sidivila o jiphange a bhindama, kala mu ku kuatekesa kia bhita ni mavuua, o A Sentinela ia 1 ia mbeji ia Kaiadi ka muvu ua 1975, iambe: “Etu ki tu tokala ku kala ni phata ia kuila Nzambi ni mon’é Jezú Kristu, a bhana valolo ku kikalakalu kiki.” Sé phata, o ku kuatekesa akuetu, sidivisu ué ia Ngana.—Loma 12:1, 7; 2 Kol. 8:7; Jihe. 13:16.

Ima i tu Bhangesa ku Kuatekesa Akuetu a bhiti mu Mavuua

7, 8. Kiebhi o kima kia dianga ki tu bhangesa ku bhindumuna o jiphange jetu? Jimbulula.

7 Mukonda diahi tu bhanga o ukunji ua ku kuatekesa akuetu? Phaulu ua tambuijila o kibhuidisu kiki mu mukanda ué ua kaiadi ku akua Kolindo. (Tanga 2 Kolindo 9:11-15.) Mu jivelusu jiji, Phaulu ua zuela ima itatu iala ni disukilu dia beta-o-kota, ‘o ukunji ua ku bhanga o sidivisu ia ku kuatekesa,’ mba ku bhindumana akuetu a tate. Tua-nda zuela o ima íii.

8 Kia dianga, o kikuatekesu ki tu bhana, kijingisa Jihova. Tala kiebhi kia zuela Phaulu mu veji javulu ia lungu ni jiphange mu velusu jitanu ji tua tange ku dima. Phaulu u tu lembalesa o “kusakidila Nzambi,” ni “ kuximana kiavulu Nzambi.” (Velusu ia 11, 12) Muéne ua zuela kiebhi o nguzu ia ku kuatekesa i bhangesa o Jikidistá ku “fumanesa Nzambi,” ni ku bhana valolo ku “henda ionene ia Nzambi.” (Velusu ia 13, 14) Phaulu ku disukilu dia diskursu diê dia lungu ni ukunji ua ku kuatekesa, muéne uambe: “Tu Sakidilenu Nzambi.” Velusu ia 15; 1 Phe. 4:11.

9. Kiebhi o kikalakalu kietu kia ku kuatekesa o jiphange jetu ki lungulula o ibanzelu ia athu? Bhana phangu.

9 Kála Phaulu, o jiselevende ja Nzambi lelu, a mona o sidivisu ia ku kuatekesa kála kikalakalu kia ku ximana Jihova ni ku fumanesa o ilongesu iê. (1 Kol. 10:31; Tito 2:10) Mu kidi, o kikalakalu kia ku kuatekesa, mu veji javulu ki bhangesa o ku katula o ibanzelu ia iibha iala na-iu o athu ia lungu ni Jihova ni Jimbangi jê. Mu kifika: Sai muhatu ua tungu bhu kididi bhua bhiti mavuua, ua tele kijimbuete ku dibhitu diê, a ki sonekene kiki: “Jimbangi ja Jihova—Ki mu Phupe mu Dibhitu Diami.” Kizuua kia mukua, muéne ua mono akalakadi a mu kuatekesa, a mu iudika inzo ku sámbua dia kikoka bhua lungila o inzo iê-muene. Mu izuu’oió, muéne ua mono akalakadi a di bhana kiambote, muéne uai mu mona se ene a nanhi. Mu kuijiia kuila o akalakadi a di bhakula, Jimbangi ja Jihova, muéne ua diuanene mu íii ia mono, iu uambe: “Eme nga kexile ku mi banza kia iibha, manhi kiki ki kiene ki muala.” Mu kiki, ihi ia bhange? Muéne ua katula o kijimbuete kia tele ku dibhitu diê.

10, 11. (a) Phangu jebhi ji londekesa kuila, tua mu kaiela o kima kia kaiadi ki tu bhangesa ku kuatekesa o jiphange jetu? (b) kadivulu kebhi kene mu kuatekesa o akalakalaki a di bhakula phala ku kuatekesa akuâ? (Tanga o kitutu “Falamenda Iengi Phala o Akalakadi Akuatekesa ió a Bhita mu Mavuua.”)

10 Kaiiadi, etu tu ‘kuatekesa o ibhindamu’ ia phange jetu. (2 Kol. 9 :12a) Etu tua mesena o ku bhana kikuatekesu ni ku bhana kama phala o mienhu iá phala ku sosolola o ku bhindama kua jiphange jetu ja maiala ni ja ahatu. Mukonda diahi? Mukonda o Jikidistá mu kilunga, “mukutu-phe umoxi ngó,” ni kuila se “kidiandu kimoxi ki kata, idiandu ioso i katela-nê kumoxi.” (1 Kol. 12:20, 26) Mukonda dia kiki, o henda i bhangesa kuila o jiphange ja maiala ni ja ahatu lelu, a xisa o ikalakalu iá, a kuata o ima ia ku kalakala na-iu, aia mu ididi iéngi mua bhiti o mavuua, phala ku kuatekesa o jiphange jâ. (Tiia. 2:15, 16) Mu kifika, kioso kia bhiti o divuua ku Japão ku muvu ua 2011, o filiiale ku Estados Unidos, ia tumikisa mukanda ku Comisssão Regional de Construção ku Estados Unidos, mu kuibhula se o “jiphange ala ni maufunu,” ala polondo phala ku iudika o Ididi ia Ubhezelu kuenhoko. Ihi ia bhiti? Mu ku bhita ji semana, kua moneka 600 ja jiphange, a di soneka phala ku kuatekesa—a xikina ku bhanga njila ni kitadi kiâ phala kuia ku Japão! O filiiale ku Estados Unidos iambe kuma, “Tua sanguluka kiavulu.” Kioso phange ku Japão kiebhudisa mukalakadi ua di bhakula, se mukonda diahi muéne ua bhangele kiki, muéne ua mu ambela: “O jiphange jetu ku Japão, mbandu ia ‘mukutu uetu.’ Etu tuívua o ndolo ni hadi iâ.” Mukonda dia henda, mu veji javulu o akalakadi a kuatekesa, a ta o mienhu iá mu iluezu, phala ku kuatekesa o jiphange jâ. c1 Nzu. 3:16.

11 O athu ki Jimbangi ja Jihova, a bhana uá valolo ku kikalakalu kietu kia ku kuatekesa. Mu kifika, kioso kia bhiti o divuua ku mbanza ia Arkansas ku Estados Unidos da América, ku muvu ua 2013, o jurnale ia tange o kima kia bhangele o Jimbangi ja Jihova, iexi: “O kilunga kia Jimbangi ja Jihova, kia di bhakula mu ku kuatekesa oso a mu bhita mu mavuua. Kima kiambote.” Sé phata, kala kia zuela poxolo Phaulu, etu tu ‘kuatekesa o ibhindamu’ ia jiphange jetu a bhindama.

12-14. (a) Mukonda diahi kima kia valolo ku bhanga o kima kia katatu? (b) Izuelu iebhi ilondekesa o valolo ia ku bhanga o ikalakalu ia nzumbi?

12 Katatu, etu tu kuatekesa akuetu phala a kale ni nguzu ia ku bheza Nzambi. Mukonda diahi kiki kia beta-kota? Phaulu uambe kuila, o athu iá mu ku tambula kikuatekesu, ene enda mu “kuximana kiavulu Nzambi.” (2 Kol. 9:12b) Kuala ué ukexilu uéngi uambote ua ku bhangesa kuila, o ala ni kikote ku muxima a vutuke ni lusolo mu ku bhanga o kikalakalu kiâ mu nzumbi. (Fil. 1:10) O kadivulu, Torre de Vigia ka 1945 kambe: “Phaulu ua xikina o ku tambula o kitadi kia kexile mu sangela o jiphange, mukonda kiki kia kexile mu kuatekesa . . . o Jikidistá a bhindama mu ku a kuatekesa mu ima ia bhindamene, phala ku kala ni kithangana kia ku bhanga o sidivisu ia Jihova.” Kiki kiene ué ki tua mesena lelu. Mu ku bhanga dingi o sidivisu ia ku boka, o Jiphange jetu a kuatekesa, ko jivizinhu jâ ngó, maji ni ene uâ mudiâ.—Tanga 2 Kolindo 1:3, 4.

13 Tala o izuelu ia jiphange a a kuatekesa, iá a ximbakata mu ku boka. Saí phange uambe: “Dibesá dia dikota o muiji uetu kuia mu sidivisu ia kuboka.” Muéne uambe dingi: “Kia kuatekesa ku katula o ixinganeku ia iibha ku muxima uami.” Phange ia muhatu, uambe: “O ku xinganeka ngó mu ima ia nzumbi ia ngi kuatesa ku jimba o kibuikilu. Kia ngi tululukisa kiavulu.” O phange ia mukua ia muhatu, uambe: “Kuma ki tuijidile ihi i tu bhanga, o ukunji uendesa o muiji uetu. O kuzuela ni athu ia lungu ni kidielelu kietu ku mundu uobhe, kia suinisa o kidielelu kietu kuila o ima ioso a-nda i bhanga ia ubhe.”

14 O kuia mu iônge, kikalakalu kia mukua kia tokala o ku bhanga o Jiphange jetu ni lusolo, kioso kia bhita mu mavuua. Tala ia bhitile ni phang’etu ia muhatu a muixana Kiyoko uala ni 50 a mivu. Mu ku texika ioso mukonda dia tsunami, Kiyoko ua subhukile ngó ni idiatelu ni izuatu ia kexile na-iu ku mukutu, muéne ka monene kiebhi kieji dikila o ibhindamu iê mu xitu. O kafunga ua mu ambela kuila ene a-nda kala mu bhanga o iônge semana joso mu dikalu diê. Kiyoko uambe: “O kafunga ni muhatu’é, ni phange ia mukua ia muhatu, n’eme tua xikama mu dikalu. O kithangana kia kiônge ki ki vudile, maji kiexile kala madiuanu, mukonda ki ngi kexile mu banza dingi mu kibuikilu kia tsunami. Nga divu kiambote ku muxima. O kiônge kiokio kia ngi londekesa o ku tena kua ku Diongeka Kumoxi ni Jiphange.” Mu kuzuela ia lungu ni iônge muendele kioso kia bhiti o divuua, o phange ia mukua ia muhatu uambe: “Iene ia ngi kuatekesa o ku kolokota!”—Loma 1:11, 12; 12:12.

O ku Kuatekesa Akuetu ku Bheka Mabesá Avulu

15, 16. (a) Mabesá-hi a tambula o Jikidistá mu Kolindo ni mu ji mbanza jengi mu ku kuatekesa akuâ? (b) Mabesá-hi tuene mu tambula ué lelu?

15 Mu kuzuela ia lungu ni ku kuatekesa akuetu, Phaulu ua lombolola akua Kolindo o mbote ieji tambula ene, ni akuâ, mu ku bhanga o kikalakalu kiki. Muéne uambe: “Uila kiki, ene uâ [o Jikidistá a kua Juda a tambula o kikuatekesu mu Jeluzaleme] mu ku mi sambela a kà ki bhanga ni huii iavulu, mukonda dia henda ionene ia Nzambi iene ku mi kuatela enu.” (2 Kol. 9:14) Ki kuala phata kuma, o ukexilu ua ku bhana ua Jiphange mu Kolindo, ueji suínisa o Jiphange ji Judé ku samba phala o jiphange mu Kolindo, kiki kieji bhangesa o henda iâ ku kula dingi.

16 Mu ku kaiela o izuelu ia Phaulu ia lungu ni kikalakalu kia ku kuatekesa mu izuua ietu, o A Sentinela ia 1 ia Mbeji ia Kaiiadi ia muvu ua 1945, iambe: “Kioso o jiphange kia sangela kitadi phala ku kuatekesa o ibhindamu ia jiphange jâ, xinganeka kiebhi kiki ki suínisa dingi o ukamba ni henda mudiâ!” Kiki kiene, kiene mu divua o akalakadi ene mu kuatekesa. Saí kafunga ua bhange mbandu mu ku kuatekesa o jiphange a bhiti mu mavuua, uambe, “O ku bhanga o kikalakalu kia ku kuatekesa, kia ngi kuatekesa ué ku zukama dingi ku jiphange jami m’ukulu ndenge.” O phange ia mukuá ia tambula o kikuatekesu, uambe: “O ukamba uetu ni ji phange jetu ku mundu uoso, ulondekesa o ukamba uambote u tua-nda kala nau mu Palaízu mu ixi.”—Tanga Jisabhu 17:17.

17. (a) Kiebhi o izuelu i tu sanga mu divulu dia Izaia 41:13 ia lungu ni kikalakalu kia ku kuatekesa akuetu? (b) Bhana phangu ilondekesa kiebhi o kikalakalu kia ku kuatekesa akuetu ki jingisa Jihova ni ku suínisa o ukamba uetu. (Tanga ué o kitutu “ Jiphange ku Mundu Uoso a Kuatekesa o Jiphange jâ mu Nzumbi.”)

17 Kioso o akalakadi kia bhixila bhu kididi bhua bhiti o divuua, o jiphange jetu a mona kiambote o kikanenu kia Nzambi, kiambe: “Mbata eme, ngi Jihova Nzambi ié, ngi ku kuata mu lukuaku lué lua dilu; ki ku uambela, ngixi: Ku kale ni uôma, eme ngi ku banda.’” (Iza. 41:13) Mu ku bhuluka ku divuua, o phang’etu ia muhatu uambe: “Eme ki ng’exile dingi ni kidielelu kioso ki nga mono o kibuikilu kia ima, maji Jihova ua ngi te o lukuaku luê ku thandu diami. O kikuatekesu ki nga tambula ku jiphange, ki ngi tena ku ki jimbulula.” Kioso kia bhiti o divuua dia buika o diembu mua tungile, tufunga tuiadi a soneka mu dijina dia kilunga mua kexile mu sidivila: “O kitungutu kia ixi, kia bheka ndolo iavulu, maji etu tua tambula o kikuatekesu kia tu bhana Jihova Nzambi, bhu kaxi ka jiphange jetu. Tua kexile ngó mu tanga mu madivulu o kikalakalu kia ku kuatekesa, maji lelu tua ki mono muene ni mesu metu.”

O Kuila u Tena ku Kuatekesa?

18. Ihi i ua tokala o ku bhanga se ua mesena ku kuatekesa? (Tanga ué o kitutu “ Ia Lungulula o Muenhu Uê.”)

18 Ua mesena o ku mona o kisangusangu kijila mu ku kuatekesa? Se kiene, ijiia-kiu kuma, o jiphange ene mu kuatekesa ene mua sola bhu kaxi ka iá ene mu tunga o Ididi ia Ubhezelu. Mu kiki, zuela ku tufunga tua kilunga kiê, kuila eie ua-ndala ku soneka mukanda ua lungu ni ku kuatekesa. Sai kafunga uala ni uhete ua kikalakalu kia ku kuatekesa, uambe: “Uia ngó se a ku bhinga ku Comissão de Ajuda de Desastres.” Mu ku bhanga kiki, o kikalakalu kietu kia ku kuatekesa, a-nda ki bhanga mu ukexilu ua iuka.

19. Kiebhi o jiphange a di bhakula mu ku kuatekesa akuetu a bhita mu mavuua alondekesa kuila tu Jikidistá muene ja Kristu?

19 Sé phata, o kikalakalu kia ku kuatekesa, ukexilu ua dikota ua ku belesela o kijila kia Jezú Kristu, kia ‘ku di zola mudietu.’ Mu kulondekesa o henda, etu tu di londekesa kuila tu maxibulu a Jezú Kristu. (Nzuá 13:34, 35) Dibesá dia dikota, o ku kala ni akalakadi avulu a di bhakula mu vondadi iâ, a mu ximanesa Jihova, kioso kiaia ni ku kuatekesa ió a mu kuatekesa o kikalakalu kia Utuminu ua Nzambi!

a O kibatulu kiki, ki zuela o kikalakalu kia ku kuatekesa kiene mu bhanga o jiphange jetu. Mu kiki, mu ithangana ia mukua, o athu ki Jimbangi ja Jihova, ene mu tambula uá kikuatekesu.—Nga. 6:10.

b Phaulu uambe kala ua mu tumbula athu avulu, di·aʹko·nos (mukunji) phala ku lombolola ‘akuatekexi a tufunga.’—1 Timote 3:12.

c Tala o milongi, “Ajudamos nossa família da fé na Bósnia,” mu A Sentinela ia 1 ia Kamoxi ua muvu ua 1994, mu jimbandu ja 23-27.