Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU 19

Kikalakalu Kia ku Tunga Ididi ia Ubhezelu ki Bhana Kijingu Kua Jihova

Kikalakalu Kia ku Tunga Ididi ia Ubhezelu ki Bhana Kijingu Kua Jihova

MILONGI IA KIBATULU

Kikalakalu kia ku tunga o ididi ia ubhezelu ku mundu uoso phala ku bheza Jihova

1, 2. (a) Tundé ukulu ihi iene mu bhanga o ji selevende ja Jihova ni kisangusangu kioso? (b) Jihova u bhana valolo ku ihi?

 TUNDÉ ukulu o jiselevende ja Jihova, ene mu sanguluka mu ku tunga Ididi ia Ubhezelu, i bhana kijingu ku dijina diê. Mu kifika, o akua Izalaiele a tungu ni kisangusangu kioso o balaka ia kubheza, ene a sangela kitadi mu vondadi iâ phala ku tena ku tunga o balaka.—Mak. 35:30-35; 36:1, 4-7.

2 Jihova ka mona kuila o ima ia tunga na-iu o ididi ia ubhezelu, iene i mu bhana kijingu, mba iene ia beta-o-kota ku bhana valolo. (Mat. 23:16, 17) Jihova u bhana dingi valolo, benge-benge o ubhezelu u tambula ku jiselevende jê, kála o ku di bhakula mu ku bhanga o sidivisu mu vondadi iâ. (Mak. 35:21; Mar. 12:41-44; 1 Tim. 6:17-19) Se-ku phata kuila kiki kidi. Mukonda diahi? Mukonda o ididi íii, ki i nangenena. Mu kifika, o balaka ia ku bheza, ni tembulu, ki iene-ku dingi. Sumbala o ididi íii ki iene-ku dingi, maji Jihova ka jimbi o jiselevende jê ja fiiele a kuatekesele o ku tunga o ididi ienioio, ni ima iâ ia valolo ia bhanene.—Tanga 1 Kolindo 15:58; Jihebeleu 6:10.

3. Ihi i tua-nda bhitulula mu kibatulu kiki?

3 Lelu o jiselevende ja Jihova, ene mu kalakala ué kiavulu phala ku tunga ididi ia ubhezelu. O ima i tuene mu bhanga ni kikuatekesu kia Sobha ietu Jezú Kristu, ima ia madiuanu! Sé phata Jihova uene mu tu besoala mu nguzu i tu bhanga. (Jisá. 127:1) Mu kibatulu kiki, tua-nda bhitulula o kikalakalu ki tuene mu bhanga, ni kiebhi o kikalakalu kiki kiene mu bhana kijingu kua Jihova. Tua-nda kuívua ué o jiphange ene mu bhanga o sidivisu íii.

Ku Tunga Ididi ia Ubhezelu

4. (a) Mukonda diahi tua bhindamena dingi ididi ia ubhzelu? (b) Mukonda diahi a mu sosolola o ji filiale? (Tala o kitutu “Ku Tunga ji Filiiale—Kioso Kia Bhindamena.”)

4 Kala ki tua di longo mu kibatulu kia 16, Jihova ua mesena tu diongeka phala ku mu bheza. (Jihe. 10:25) O iônge ietu ki i suínisa ngó o kixikanu kietu, maji i tu suínisa ué ku bhanga o kikalakalu kia ku boka. Mukonda tua zukama ku dizubhilu dia mundu, Jihova ua mu kuendesa o kikalakalu kiki ni lusolo. Mukonda dia kiki, nzungule dia athu a mu kuíza mu kilunga mivu ioso. (Iza. 60:22) Mukonda dia nzungule dia jiselevende ja Utuminu, ku di bandekesa, kua bhingi dingi ididi phala ku bhanga-mu madivulu a longa o Bibidia. Tua bhindamena ué ididi ia ubhezelu.

5. Mukonda diahi o ididi ia ubhezelu a ixana uê Ididi ia Utuminu (Tala ué o kitutu “Ngeleja ia Ubhe ia Mukengeji.”)

5 Kioso kia mateka o jiselevende ja Jihova mu izuua ietu, o Adilongi a Bibidia a monene kuila kua bhingile ididi phala ku diongeka. O kididi kia dianga o ku tunga, kiexile mu mbanza ia Virginia, ku ixi ia Estados Unidos ia América ku muvu ua 1890. Katé ku muvu ua 1930, o Jimbangi ja Jihova a tungile kiá ididi iavulu ia ubhezelu, maji o ididi ienioio, ki i kexile luua ni majina. Ku muvu ua 1935, o Phange Rutherford uendele mu kunda o mbanza ia Hawaii, kua kexile mu tunga kididi kia ubhezelu, ni filiiale ia ubhe. Kioso kia mu ibhudisa kiebhi kia tokalele kuixana o kididi kieniokio, o phange Rutherford ua tambuijila: “Tua tokala ku kixana Kididi kia Ubhezelu, mukonda kiene ki tua mu bhanga, o ku boka o njimbu iambote ia Utuminu.” (Mat. 24:14) Tundé o kithangana kieniókio, o ididi ia ubhezelu ioso ia Jimbangi ja Jihova ku mundu uoso, ia tambula o dijina didi.

6, 7. Mbote iahi ijila mu ku tunga o Ididi ietu ia Ubhezelu?

6 Ku muvu ua 1970, o ibhindamu ia ididi ia ubhezelu ia dibandesa ni lusolo. Mukonda dia kiki, o jiphange ku ixi ia Estados Unidos, a mono ndunge iambote ia ku tunga ididi ia ubhezelu mu ithangana ia tolo. Katé ku muvu ua 1983, a tenesa mu ku tunga, 200 ja jinzo ja ubhezelu ku Estados Unidos, mu Ixi ia Canadá. Phala ku bhanga o kikalakalu kiki, o jiphange a mateka ku bhanga ibuka ia ku tunga, a ixana Comissões Regionais de construção. Mu ku mona kuila o Ibuka ia ku Tunga ia kuatekesa kiavulu, ku muvu ua 1986 o Kibuka Kia Utuminu, kia xikina o kikalakalu kiki, mukonda dia kiki, ku muvu ua 1987 kua kexile kiá 60 a ibuka ia ku tunga ku Estados Unidos. a Ku muvu ua 1992 o ibuka íii, ia kexile kiá ku Argentina, Austrália, França, Alemanha, Japão, Mexico, Africa do Sul ni Espanha. Sé phata, tua tokala ku kuatekesa o jiphange ene mu tunga Ididi ia Ubhezelu, mukonda o kikalakalu kia bhanga, kia tokala kua Nzambi.

7 O Ididi íii ia Ubhezelu, ia bhanene umbangi uambote, mu jixi mua kexile mu tunga o ididi íii. Mu kifika, o jurnale ia Espanha, ia kexile ni diambu “O kixikanu ki lundula milundu.” Mu ku zuela ia lungu ni Kididi kia Ubhezelu kia tungu mu mbanza ia Martos, o jurnale ia lombolola: “Kiebhi kiki ki tena o ku bhita? Ku mundu iú kuene o athu akua luímbi, ku moneka athu a di bhakula, a tundu mu ididi ioso ia [Espanha], aiá ku Martos, phala ku tunga inzo ia iuka ni lusolo mu ithangana ia tolo sé ku laleka? Ki kuala inzo io tunge kala íii.” O jurnale ia tambuijila o kibhuidisu kiki, mu ku zuela o izuelu ia Mbangi ia di bhakuile mu ku tunga: “Kiki ki bhita mukonda a mu tu longa kuala Jihova.”

Ku Tunga mu Jixi Mua Kambe Jimbongo ja Soko

8. Ku dimatekenu dia muvu ua 1999, ihi ia xikina ku bhanga o Kibuka Kia Utuminu, ni mukonda diahi?

8 Kioso kia kexile mu zukama ku hama ia 20, o athu a kuata kuiza mu Kilunga kia Jihova mu jixi mua tungu o jiphange jala ni jimbongo ja tolo. O ilunga ia bhange ioso phala ku tunga dingi ididi phala ku diongeka. Maji mu jixi ja mukuá, o jiphange, akexile mua xonguena ku athu, ni kua zuela ima ia íibha, mukonda o Ididi ia Ubhezelu, ki i uabhele, kála o ididi ia mukua ia ku bheza. Ku dimatekenu dia muvu ua 1999, o Kibuka Kia Utuminu kia soto ndunge phala ku kuatekesa ku tunga Ididi ia Ubhezelu mu jixi mua kambe jimbongo ja soko. O kitadi kia bhake o jiphange mu jixi jala ni kitadi, akexile mu ki bhana phala “kubindumuna” akuâ, mu jixi mua kambe jimbongo ja soko. (Tanga 2 Kolindo 8:13-15.) O jiphange ja maiala ni ahatu mu jixi ja mukuá, a di bhakula phala ku bhanga o kikalakalu.

9. Kikalakalu kiahi kia monekene kála kikalakalu kia dikota, maji ihi ia tenene o ku bhanga?

9 Ku dimatekenu, kia monekene kala kikalakalu kia dikota. Maji ku muvu ua 2001, o jiphange a mono kuila kua bhingile 18.300 ja Ididi ia Ubhezelu mu jixi ja kambele jimbongo ja soko. Ni kikuatekesu kia nzumbi ia Nzambi ni Sobha ietu Jezú Kristu, ima ioso i tena ku bhita. (Mat. 19:26) Mu ku bhita 15 kia mivu, tundé ku muvu ua 1999 ndu ku muvu ua 2013, o mundu ua Nzambi ua tungu 26.849 a Ididi ia Ubhezelu. b Jihova ua mu suluka ni ku besoala o kikalakalu kia kuboka, ku muvu ua 2013 kua bhingile hanji 6.500 ja Ididi ia Ubhezelu mu jixi jiji, lelu kala muvu, kua bhingi ji hama ni ji hama ja ididi ia ubhezelu.

O ku tunga Ididi ia Ubhezelu mu jixi mua kambe o kitadi, kibhidi kia dikota

10-12. Kiebhi o ku tunga o Ididi ia Ubhezelu kia bheka kijingu kua Jihova?

10 Kiebhi o ku tunga o Ididi ia Ubhezelu ia ubhe kia bheka kijingu ku dijina dia Jihova? O filiiale ia Zimbabwe i zuela: “Kioso kia zubha o ku tunga o Kididi Kia Ubhezelu kia ubhe, o athu ene mu kuíza mu kiônge, a dibandekesa dingi.” Mu jixi javulu o athu ka mesena ku diongeka n’etu se ki tu kala ni kididi kiambote kia ubhezelu. Kioso kia tunga o kididi kia Ubhezelu, ki ku nangenena o kididi kizala kiavulu, ku bhinga kiá kididi kiéngi. Maji ko ididi iambote i bhangesa o athu kuíza mu bheza Jihova. O henda ilondekesa o athu, a a tungila o ididi ia ubhezelu, iene mu bhangesa ué o athu ku uabhela o kilunga kiê. Xinganeka mu phangu íii.

11 Indonésia. Saí diiala ua mono kioso kia kexile mu tunga o Kididi kia Ubhezelu kioso kiévu kuila, athu oso akexile mu tunga ka kexile mu ku a futa, muéne uambe: “Enu mu athu ambote! Nga mono kuila muthu ni muthu mudienu, u kalakala ni muxima uoso ni kisangusangu, sumbala ki mu tambula kitadi. Nga mono kuila ki kuene dingi kilunga kia mukuá kia sokela n’enu!”

12 Ucrânia. Saí muhatu ua kexile mu bhita bhu kididi bhua kexile mu tunga o Kididi Kia Ubhezelu, muéne ua mono kuila o akalakadi exile Jimbangi ja Jihova, ni kuila o inzo ieji kala Kididi kia Ubhezelu. Muéne uambe: “Eme ngevu ia lungu ni Jimbangi ja Jihova kua phang’ami ia muhatu uexile ué Mbangi ia Jihova. Mu ku mona kioso kia kexile mu tunga, nga banze ué ku bhanga mbandu ku muiji iú. Eme nga mono kiebhi kia londekesa o henda.” O muhatu iú ua mateka ku di longa o Bibidia ia a mu batizala ku muvu ua 2010.

13, 14. (a) Ihi i ua di longo ku ukexilu ua dikaza kioso kia mono o Kididi kia Ubhezelu kia kexile mu tunga? (b) Ihi i u tena o ku bhanga phala o kididi kiê kia ubhezelu ki bhane kijingu kua Jihova?

13 Argentina. Saí dikaza ua zuela ni phange ua kexile mu kuendesa o kikalakalu kia ku tunga o Kididi Kia Ubhezelu. O diiala diambe: “Tuene mu mona kiebhi ki mua mu kuendesa o kikalakalu kiki, etu . . . tua mesena ué ku di longa ia lungu ni Nzambi bhu kididi kiki.” Muéne uebhula, “Ihi i tua tokala o ku bhanga phala ku tu xikina kuiza mu iônge mu kididi kiki?” O dikaza a xikina o ku di longa o Bibidia, se o muiji uâ uoso u di longa ué. O jiphange a xikina ku longa o muiji uoso.

14 Nange eie ku kuatekesa mu ku tunga o Kididi Kia Ubhezelu mu uene mu diongeka, maji u tena hanji ku bhanga ima mu Kididi kiê kia Ubhezelu ki tena ku bhana kijingu kua Jihova. Mu kifika, eie u tena ku bheka o maxibulu mê, ni athu a mukuá mu Kididi Kia Ubhezelu. Eie ué u tena ku kuatekesa ku zelesa o kididi kia ubhezelu. Eie u tena ué ku kuatekesa o kididi kiê kia ubhezelu ni jimbongo jê, mba ku sangela kitadi phala ku kuatekesa o ku tunga Ididi ia Ubhezelu mu jixi ja mukuá. (Tanga 1 Kolindo 16:2.) O ikalakalu ioso i kuatekesa ku bhana kijingu ku dijina dia Jihova.

AKalakadi a “di Bheka Muene mu Vondadi Iâ”

15-17. (a) Nanhi uene mu beta-kota mu ku tunga o ididi ietu ia ubhezelu? (b) Ihi i ua di longo mu misoso ia tange o makaza a kalakala mu ku tunga o ididi ia ubhezelu mu jixi jengi?

15 O ikalakalu ioso ia ku tunga o ididi ia ubhezelu ni ji filiiale, ene mu i bhanga ku jiphange ja maiala mba ahatu mu kididi kieniókio. Saí ithangana ene mu ku a kuatekesa ku jiphange ji tunda ku jixi jengi, ala ni uhete ua ku tunga. O jiphange jiji, a sosola o ukexilu ua mienhu iâ phala ku kuatekesa o ikalakalu íii mu jixi jengi, saí bhabha a bhita ji semana. A mukuá a mu kalakala kiá mivu iavulu, mu ididi iavulu.

Timo ni Lina Lappalainen (Tala o kaxi 16)

16 O kikalakalu kia ku tunga ku mundu uoso, kiala ni ibhidi iê, maji ki bheka kisangusangu kia dikota. Mu kifika, Timo ni Lina, ene múia mu jixi ja Europa ni Asia, ni ku América do Sul mu ku tunga Ididi ia Ubhezelu, ni ji filiiale. Timo ua zuela: “Mu 30 a mivu ia bhiti, nga kalakala mu jixi javulu, kala ixi nga bhiti-mu mivu iiadi.” Lina ua kazala ni Timo mu 25 a mivu ua zuela: “Nga kalakala ni Timo mu dikuinhi dia ixi. Ku bhinga nguzu ni kithangana, ni kuijidila o kudia kua ixi iengi, ni ukexilu uâ, ni ku di longa o dimi, ni kididi kia ku boka, ni kuijiia athu.” c O kuila a katula-ku mbote? Lina ua zuela: “O ibhidi ia tu bhekela mabesá avulu. Tua mono o henda ia jiphange ni ukexilu uâ uambote ua ku tu zalela, tua mono ué kuila Jihova uene mu tu langa. Tuene mu mona o ki kumbidilu kia kikanenu kia Jezú kia bhange ku maxibulu mê ki tu sanga mu divulu dia Marku 10:29, 30. Tua tambula jihama ja jiphange ja mala ni ja ahatu ni ji mama mu nzumbi.” Timo uambe: “Tu sanguluka kiavulu mu ku tena ku kuatekesa ni uhete uetu, o kikalakalu kia Utuminu.”

17 Darren ni Sarah, a kuatekesa ku tunga o ididi ia Ubhezelu mu jixi ja África, Asia, América Central, Europa, ni América do Sul, ni ku Sul do Pacífico, amba kuila a tambula kiavulu, o ia bhana ene ndenge. Sumbala a bhiti mu ibhidi iavulu, maji Darren ua zuela: “Kisangusangu kia dikota ku kalakala ni jiphange ja jixi jengi. Nga mono kuila o henda i tuene na-iu kua Jihova, ia difu ni ngoji ia kondoloka o ngongo, i tu ongeka etu enioso.” Sarah uambe: “Nga di longo ima iavulu ni jiphange ja jixi jengi, ala ni ijila iengi! Kioso ki tu mona o nguzu ia bhanga phala ku sidivila Jihova i tu suinisa ué ku bhanga ioso i tua tena.”

18. Kiebhi kia mu di kumbidila o kikanenu mu divulu dia Jisálamu 110:1-3?

18 O Sobha Davidi ua kanena kuila ne muene se o jiselevende ja Nzambi a bhita mu ibhidi, ene eji “di bheka muene mu vondadi iâ,” phala ku kuatekesa o ikalakalu ia Utuminu. (Tanga Jisálamu 110:1-3.) Oso a bhanga o kikalakalu ki kuatekesa o Utuminu, a mu kumbidila o kikanenu kiki. (1 Kol. 3:9) O ji filiiale ja tungu, ni jihama ja Ididi ia Ubhezelu, jimidi ja Ididi ia Ubhezelu ia makota ku mundu uoso, ilondekesa kuila o Utuminu ua Nzambi ua kidi, ni kuila ua mu tumina kiá. Ujitu ua dikota ku sidivila o Sobha Jezú Kristu mu kikalakalu ki bhana kijingu kua Jihova!

a Ku muvu ua 2013, 230.000 a jiphange a di bhakula mu vondadi iâ phala ku kalakala ni ibuka ia ku tunga ku ixi ia Estados Unidos. Ku ixi ienioio o ibuka íii, ia kexile ku pholo mu ku tunga 75 a ididi ia Ubhezelu ia ubhe, ni ku kuatekesa mu iudika 900 a Ididi ia Ubhezelu.

b O ididi ia ubhezelu io tunge mu jixi jengi sé ku kaiela o ukexilu ua kibuka kia Utuminu, ki iala mu ijimbuete íii.

c O jiphange ja jixi jengi, a bhita kithangana kiavulu mu ku bhanga o kikalakalu kia ku tunga, maji ene a kuatekesa ué ilunga mua kala, mu ku boka mu disukilu dia semana mba mu usuku.