1. Ihi i tu longa o divulu dya Ndongixi 3:7?

AVULU mudyetu a wabhela kuzwela kyavulu. Akamukwa ka wabhela kuzwela kyavulu. Kala kya londekesa o velusu ya milongi yiyi, sayi kithangana kya kuzwela ni kithangana kya kudixibha. (Tanga Ndongixi 3:7.) Né kiki, tu mesena kwila, amoxi a zwela-ku dingi, amukwá a sosolola a uzwelelu wâ.

2. Nanyi wa fwama kubhana o itumu yalungu ni kithangana kya kudixibha ni kya kuzwela?

² O kuzwela ujitu wa Jihova. (Mak. 4:10, 11; Dij. 4:11) O Maka mê a tu kwatekesa kutendela se kyebhi ki twa tokala kukalakala kyambote ni ujitu yú. Mu milongi yiyi, twanda dilonga jiphangu jala mu Bibidya janda ku tu kwatekesa kwijiya o kithangana kya kuzwela, ni kithangana kya kudixibha. Twanda dilonga we se kyebhi kya divwa Jihova yalungu ni ima i tu zwela kwa akwetu. Kyadyanga, twanda mona kithangana kyebhi ki twa tokala kuzwela.

3. Kala kilondekesa Loma 10:14, 15 kithangana kyebhi ki twa tokala kuzwela?

³ Tu tena jinga kukala pholondo phala kuzwela yalungu ni Jihova ni Utuminu wê. (Mat. 24:14; tanga Loma 10:14, 15.) Kyoso ki tu bhanga kiki tu kayela o phangu ya Jezú. O kima kimoxi kya beta-kota kya bhangesa Jezú kwiza mu ixi o kulonga o kidi kyalungu ni Jihova ku akwa. (Nzwá 18:37) Maji twa tokala kulembalala kwila o ukexilu u tu zwela wala ni valolo yadikota. Mu kiki-phe, kyoso ki twa mu zwela ni akwetu yalungu ni Jihova, twa tokala ku “kibhanga jinga ni kubelesela, ni wôma.” Twa tokala kuxila o ixinganeku ni ixikanu yâ. (1 Phe. 3:15, 16) Kyenyiki-phe, ki twanda zwela ngó, maji twanda kwa longa ni kutula o njimbu ku mixima ya athu.

4. Kala ki zwela Jisabhu 9:9, kyebhi o izwelu yetu i tena kukwatekesa akwetu?

 ⁴ O tufunga ka tokala kukala ni hele se amona kwila sayi phange wa bhindamena itendelesu. Maji né kiki, ene a sola o kithangana kya tokala phala kuzwela, maji kabhingi kuthandanganyesa o muthu. Ene nange anda mesena kukingila, phala ka tendelese o muthu bhu kaxi ka athu. O tufunga a tokala jinga kubhanga nguzu phala kuzwela mu ukexilu u tena kuxila o muthu a mu zwela-nê. Né kiki, ene a londekesa itendelesu ya Bibidya itena kukwatekesa o jiphange kwenda ni unjimu. (Tanga Jisabhu 9:9.) Mukonda dyahi kubhinga kuswina phala kuzwela mu kithangana kya tokala? Xinganeka mu ifika iyadi yiyi, ki idifu: Kyadyanda, diyala wabhingile kubhazela o twana twê. Kayadi, muhatu wabhingile kuzwela ni muthu, weji kituka sobha ku hádya.

5. O Mukunji Wadikota Eli wa lweza mu kuzwela mu kithangana kyebhi?

⁵ O Mukunji Wadikota Eli wexile ni twana tuyadi, mwene wa a zolele kyavulu. Maji o twana tutu kexile mu xila Jihova. Ene exile ni kikalakalu kya katunda kya kusidivila kala akunji mu balaka. Maji ene a kalakala kyayibha ni ujitu wâ, ka londekesa kuxila mu sata yexile mu bhana kwa Jihova, kexile ni jisonyi ja kubhanga undumbu. (1 Sam. 2:12-17, 22) Kala kilondekesa o Kitumu kya bhanene kwa Mozé, o twana twa Eli atokalele kwa jibha. Maji mwene wa ambe ngó, yu wa ehela kusuluka dingi ni kukalakala mu Balaka. (Mate. 21:18-21) Kyebhi Jihova kya divu mu ukexilu wa Eli kubatula o maka ya? Mwene wambe kwa Eli: ‘Mukonda dyahi an’é eye u beta ku a xila, eme ndenge?’ Jihova wa solo kujibha o twana tuyadi twayibha tutu.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Ihi i twa dilongo kwa Eli?

⁶ Etu twa dilongo mbote ya katunda kwa Eli. Se tu mona kwila sayi kamba dyetu mba ndandu yetu wa bhukumukina o ijila ya Nzambi, twa tokala ku mu lembalesa o itumu ya Jihova. Mu kiki-phe twa tokala kwijiya kwila mwene wa bhindamena kikwatekesu kya tufunga a solo kwala Jihova. (Tiya. 5:14) Nuka twa mesena kukala kala Eli, mu kuxila dingi o makamba metu mba jindandu jetu o Jihova ndenge. Maji kubhinga kuswina phala kuzwela ni muthu wabhindamena kibazelu, o kubhanga kiki ki tena kukwatekesa o muthu. Tala kuma, o phangu ya muhatu mukwa Izalayele a mwixana Abingayle, ki yadifu ni ya Eli.

7. Mukonda dyahi Abingayle wayi kuzwela ni Davidi?

 ⁷ Abingayíle wexile muhatu ya diyala wexile mvwama a mwixanene Nabale. Kyoso Davidi ni mayala mê exile mulenga o Sobha Sawulu, ene abhiti ithangana yavulu ni mayala a Nabale ni kulanga o jimbudi jê ku jikabha mba ku jingiya. O kwila Nabale wa londekesa kisakidilu mu kikwatekesu kiki? Kana. Kyoso Davidi kya bhingi kwa Nabale ka kudya ni tumwenya phala mwene ni mayale, Nabale wa mu tambwijila ni njinda ni ku mu xongwena. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Davidi wadivu kyebhi? Davidi njinda ya mukwata, wa solo kujibha athu oso mu inzo ya Nabale. (1 Sam. 25:13, 22) Kyebhi kyeji batula o maka enya? Abingayle wamono kwila kyexile kithangana kya kuzwela. Kyenyiki-phe, mwene wayi ni kuswina kwoso kuzwela ni Davidi wexile kumoxi ni 400 a mala exile ni nzala, njinda ni jixibhata.

8. Ihi i twa dilongo mu phangu ya Abingayle?

⁸ Kyoso Abingayle kya disange ni Davidi mwene wa zwela ni kuswina ni kuxila kwoso mu ukexilu wabhangesa Davidi kumesena kubhanga o ima ya zwelele mwene. Sumbala Abingayle ki mwene wa tele o kikuma, maji wa bhingi o muloloki kwa Davidi. Abingayle wejidile kwila Davidi wexile muthu wambote, weji bhanga ima yambote. Mwene wa dyelele kwa Jihova phala ku mu kwatekesa. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Kala Abingayle twa bhingi kuswina phala kuzwela se tu mona muthu wala munjila ya kutondola. (Jisá. 141:5) Twa tokala kukala akwa kuxila, maji we twa tokala kuswina. Kyoso ki tu bhana itendelesu ya henda ku muthu wabhindamena, etu tu londekesa kwila tu makamba a kidi.—Jisa. 27:17.

9-10. Ihi ya tokala kulembalala o tufunga a kyoso kya bazela akwa?

⁹ Benge benge o tufunga a tokala kuswina phala kuzwela ni yó ka mu kwenda kyambote mu kilunga. (Nga. 6:1) O tufunga twa lenduka  ejiya kwila ene akwa ituxi sayi kizuwa anda bhindamena we itendelesu. Maji o tufunga ka kamba kubhana itendelesu kwa yó wabhindamena o kibazelu. (2 Tim. 4:2; Titu 1:9) Kyoso kya bazela muthu, ene a sota kukalakala kyambote ni ujitu wa kuzwela phala kulonga ni uhete woso ni mwanyu woso. Kuma ene azolo phangi’â, o henda yiyi yanda kwa bhangesa ku mu kwatekesa. (Jisa. 13:24) Maji o kya beta-kota phala ene o kuximana Jihova bhu kaxi ka itendelesu ni kulanga o kilunga ku kilwezu.—Ika. 20:28.

¹⁰ Katé bhabha, twa mono se kithangana kyebhi kya tokala phala kuzwela. Maji sayi kithangana, kota se ki tu zweletu kima. Ibhidi yebhi i tu tena kudibhana nayu mu ithangana yiyi?

11. (a) Tiyaku wate kifika kyebhi? (b) Mukonda dyahi o kifika kiki kya tokala mwene?

¹¹ Kubhonza kulanga o izwelu yetu. O musoneki wa Bibidya Tiyaku, wate kifika kya tokala phala kujimbulula kyambote o ibhidi. Mwene wambe: “Woso u kamba kudibhukana mu kuzwela, yó mwene o muthu watenena, wa soko-bho o kukwika mukutu wê woso.” (Tiya. 3:2, 3) O felu ayita ku mútwe ni ku dikanu dya kabalu. Mu kusunga o felu yiyi, o mwendexi utena kwendesa o kabhalu, utena we kwa kambata bhwala o kudya. Se o mwendexi wa kabalu kya kwate kyambote o felu yiyi, o kabalu katena kulengela mu njila yoso-yoso. O mwenyu wa kabalu ni wa mwendexi, utena kukala mu kilwezu. Kyene kimoxi we, se tu kamba kulanga o izwelu yetu kitena ku tu bhekela maka avulu. Twanda zwela kwila sayi kithangana twa bhingi kulanga o dimi dyetu.

12. Kithangana kyebhi ki twa tokala kuta “felu” ni kulanga o izwelu yetu?

¹² Ihi i weji bhanga se eye wejiya kwila sayi  phange wala njimbu ka tokala ku ki tangela ku akwa? Mu kifika, se eye wejiya muthu wa tungu mu ixi mwa fidisa o kikalakalu kyetu, o kwila wanda mu jijidika phala n’a kutangele kyebhi kya mu langa o kikalakalu kyetu mu ixi yiyi? Mu kidi, eye ki wa mu kwibhwidisa phala ku mu kwama. Etu twa zolo o jiphange jetu twa thandanganya ni ima ya mu bhita ni ene. Etu we twa mesena kwa tumbula kyoso ki twa mu samba. Maji kiki, kyene o kithangana kya kuta “felu” ni kulanga o izwelu yetu. Se tu sota kujijidika muthu phala n’a tu tangela o ima ka tokala kuzwela, ki twa mu londekesa henda kwa mwene mba ku jiphange ja mu dyelela kwila, mwene kanda jingununa o kikutu kya lungu ni ikalakalu yâ. Mu kidi, seku muthu mudyetu wamesena kubandekesa dingi ibhidi ku jiphange jetu a tungu mu jixi mwa fidisa o kikalakalu kyetu. Kyene kimoxi we, seku phange wa mu sidivila mu ixi kwa fidisa o kikalakalu kyetu wamesena kujimbulula kyebhi o Jimbangi ja Jihova a tungu-mu a mu kwendesa o ukunji mba o ikalakalu ya Jikidistá.

13. Kala kizwela Jisabhu 11:13, ihi ya tokala kubhanga o tufunga ni mukonda dyahi?

¹³ Benge-benge o tufunga a tokala ku kumbidila o kitumu ki tu sanga mu divulu dya Jisabhu 11:13. Ene a bhanga kiki mu kubhanga yoso phala ka jingunune kikutu ku athu kala ni ujitu wa kwijiya o maka. (Tanga) Kiki ki tena kukala ibhidi, benge-benge se kafunga wa kazala. O dikaza dikolesa dingi o ukamba wâ mu kudizwelesa ni mukwa ni kuzwela o ixinganeku yâ ya zongo, kyebhi kya divwa ni hele jâ. Maji o kafunga wa tokala kwijiya kwila mwene ka tokala kutangela kwa muhatu wê o ima yalungu ni “kikutu” kya kilunga. Se mwene u kibhanga, kanda mu dyelela dingi wanda xidisa o dijina dyambote dya bhange. O yó a solo phala kukala ni kikalakalu kiki, ka tokala kukala akwa “kuzwela luyadi,” mba akwa jiphata. (1 Tim. 3:8) Kiki kilombolola kwila ene ka tokala kunganala akwá, mba kuwabhela ku ta jimbwembwe. Se o kafunga wa zolo muhatu wê mwene kanda mu tangela kima ka bhingi kwijiya.

14. Kyebhi o muhatu wa kafunga kya tena kukwatekesa o diyala kukala ni dijina dyambote?

¹⁴ O muhatu u tena kukwatekesa o diyala kukala ni dijina dyambote mu kukamba kujijidika o diyala phala ku mu tangela maka mba kikutu. Kyoso o muhatu u kumbidila o kitendelesu kiki, mwene ka kwatekesa ngó o diyala maji u xila we yó a tangela o kikutu kwa mwadi’wê. O kya beta dingi kota o muhatu u sangulukisa Jihova ni kukwatekesa kukala ni ku tululuka ni muxima umoxi mu kilunga.—Loma 14:19.

15. Kyebhi Jihova kya divu yalungu ni mayala atatu exile ni Jobe ni mukonda dyahi?

¹⁵ Etu tu tena kudilonga ima yavulu mu Bibidya mu divulu dya Jobe, yalungu ni kyebhi ki tu zwela ni kithangana kyebhi ki twa tokala kuzwela. Kyoso Jobe kya tale hadi yavulu, kweza mayala awana ku mu ximbakatesa ni ku mu bhana kayula. O mayala yâ abhiti ithangana yavulu se kuzwela kima. O mayala yâ exile, Ilifaji, Bidade ni Zofale. Ene kya bhiti ithangana yavulu se kuzwela phala kuxinganeka kyebhi kyeji kukwatekesa Jobe. Mu veji dya kiki, ene abhiti ithangana yavulu mu kuxinganeka se kyebhi kyeji lola mba kulondekesa kwa Jobe kwila mwene wa bhangele ima yayibha. Ene a mu tatela ima yavulu, maji mu yoso ya zwela ene yalungu ni Jobe ni Jihova yexile ima ya phulu ni ya makutu. Ene a tatela Jobe mu kukala muthu wayibha. (Jobe 32:1-3) Kyebhi Jihova kya divu yalungu ni maka enya? Jihova waluwalele kyavulu ni mayala atatu yâ. Jihova  wa exana malaji, yu wa bhingi kwa Jobe phala ku a sambela.—Jobe 42:7-9.

16. Disá dyahi di tu katula kwa Ilifaji, Bidade ni Zofale?

¹⁶ Twa katula disá kwa Ilifaji, Bidade ni Zofale. Kyadyanga, ki twa tokala kufundisa o jiphange jetu. (Mat. 7:1-5) Mu veji dya kiki, twa tokala kwa ivuwa ni mwanyu woso andi dya kuzwela. Kyene ngó ki twanda kala polondo phala kutendela o ima ya mu bhita nayu. (1 Phe. 3:8) Kayadi, kyoso ki twa mu zwela, twa tokala kubhanga yoso, phala kuzwela ni henda, ni kidi kyoso. (Efe. 4:25) Katatu, Jihova wamesena kwijiya o ima i tu zwela ku akwetu.

17. Ihi i tu tena kudilonga ku phangu ya Edihu?

¹⁷ O diyala dya kawana dyayi mu kunda Jobe, Edihu, ndandu ya Mbalahamu. Mwene wevu kyambote Jobe ni mayala atatu a zwela. Mu kidi, mwene wevu yoso ya zwela ene ni mwanyu woso, kiki kya mu bhangesa kubhana itendelesu ya tokala ya kwatekesa Jobe kulungulula o ixinganeku yê. (Jobe 33:1, 6, 17) O kima kya betele dingi kota phala Edihu o kuximana Jihova, kana mwene mba muthu woso woso. (Jobe 32:21, 22; 37:23, 24) Ku phangu ya Edihu twa dilongo kwila, sayi kithangana kya kudixibha ni kya kwívwa. (Tiya. 1:19) Twa dilongo we kwila, kyoso ki tu tendelesa akwetu, kyadyanga twa mesena kubhana kijingu kwa Jihova, kana kokwetu.

18. Kyebhi ki tu tena kulondekesa o valolo ku ujitu wa kuzwela?

¹⁸ Tu tena kulondekesa o valolo ya ujitu wa kuzwela, kyoso ki tukayela o itendelesu ya Bibidya yalungu ni kithangana kya tokala kya kuzwela ni kyebhi ki tu zwela. O Njimu Sobha Soloma wa soneka: “Mukonda kima se u ki zwela bhu thembu yê ya tokala, kila kala jimasa ja ulu bhu mabandeja ma phalata.” (Jisa. 25:11) Kyoso ki twivwa ni mwanyu woso ya mu zwela akwetu ni kuxinganeka ande dya kuzwela, o izwelu yetu i tena kukala kala o masá yiyi ya ulu, yafwama, yala ni valolo. Kyenyiki-phe kikale se ki twa wabhela kuzwela mba twa wabhela kuzwela, o izwelu yetu ya tokala kuswinisa akwetu ni kusangulukisa Jihova. (Jisa. 23:15; Efe. 4:29) Yú wene o ukexilu wa beta-kota wa kulondekesa o kisakidilu ku ujitu wa tu bhana Nzambi!