Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Isoneku kuditadi: “Hagaf mona Hagav amubhubhidile kwala Yahweh Sabaot”

Eye Wakijidile?

Eye Wakijidile?

Kyebhi o isoneku yokulu yalungu ni ihi izwela o Bibidya?

OMUZEWU ya jixi jotumbele mu Bibidya yala mu Jeluzaleme mwala ditadi mwasangeku isoneku nange kyosoneka mumuvu wa 700-600 A.K.K.. Oditadi didi adikatula mumbila dyazukamene kumulundu wa Hebolone ku Izalayele. O isoneku yambele kiki: “Hagaf mona Hagav amubhubhidile kwala Yahweh Sabaot.” Kyebhi o isoneku yiyi yalungu ni ima izwela o Bibidya? O isoneku yiyi ilombolola kwila odijina dya Nzambi Jihova dyosoneka mujiletala dya Hebalayiku YHWH adijidile kyambote exile muditumbula mukizuwa ni kizuwa mukithangana kyasoneka o Bibidya. Asange isoneku yamukwa mujimbila jengi kala yiyi, exile mubhangamu yonge mba kudisweka. Muveji javulu o athu exile musoneka odijina dya Nzambi mujiphalelu kumoxi ni majina a athu okatule mudijina ya Nzambi.

Yalungu ni isoneku yiyi, Odotolo Rachel Nabulsi wadilongo o Hebalayiku ya Bibidya mu xikola Yakatunda mumbanza ya Georgia wambe kiki: “Okutumbula odijina dya YHWH kima kyavalolo. . . . O isoneku ilondekesa YHWH kyexile kima kyavalolo kumwenyu wa akwa Izalayele mu Juda.” Kiki kyalungu ni ihi izwela omilongi ya Bibidya kitumbula odijina dya Nzambi mujimidi dya jiveji mujiletala ja Hebalayiku YHWH. M’ukulu o athu exile ni kifwa kya kw’aluka majina ni jiletala jambata odijina dya Nzambi.

O izwelu “Yahweh Sabaot,” dyamoneka muditadi dyosange, kilombolola we, “Jihova dya ilombo.” Kiki kyalungu we ni milongi ya Bibidya mukonda itumbula o izwelu yiyi “Jihova dya ilombo.” O izwelu yiyi imoneka mu 283 yajiveji, mumadivulu a Hebalayiku, bengebenge mumadivulu a Izaya, Jelemiya ni Zakadiya.