Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Kiebhi ki u Tena Kuzediua mu Ukaza

Kiebhi ki u Tena Kuzediua mu Ukaza

“Kala diiala mudienu a zole muhatu’ê kala kia di zolo muène; o muhatu ue a xile munumi’ê.”—EFEZO 5:33.

MIMBU: 36, 3

KIOSO o diiala ni muhatu kia di mona mu kizuua kia ukaza uâ, ene a sanguluka kiavulu. Kioso kia di tangesa, o henda iâ mudiâ ia dibandekesa kiavulu, iá a di kanena kulondekesa o ufiiele mu ukaza uâ. Maji kioso kia tunga kumoxi, ene a mona kuila, kua bhingi kulungulula ima ku muenhu uâ, phala kuzediua mu ukaza. Jihova, o Mubhangi ua ukaza, ua mesena kuila o makaza a zediua. Mukonda dia kiki, muéne u kuatekesa o makaza bhu kaxi ka Bibidia. (Jisabhu 18:22) Maji né kiki, o Bibidia i zuela kuila, o makaza a-nda di bhana ni maka, mba “jingongo mu xitu.” (1 Kolindo 7:28) Ihi i tena kubhanga o makaza, phala kusosolola o ibhidi íii? Kiebhi o Jikidistá kia tena kuzediua ku muenhu?

2. Kiebhi o makaza kia tokala kulondekesa o henda?  

2 O Bibidia ilondekesa kuila, phala kuzediua, o makaza a tokala kudizola. Maji o makaza a tokala kulondekesa o henda mu maukexilu avulu. Mu kifika, ene a tokala kudizola mudiâ, ni kuzola ué o muiji uâ, benge benge o tuana tuâ. Maji o henda i tendelesa o Bibidia, iene i kuatekesa o athu kuzediua mu ukaza. Poxolo Phaulu ua jimbulula o henda íii, kioso kiambe: “Kala diiala mudienu a zole muhatu’ê kala kia di zolo muène; o muhatu ue a xile munumi’ê.”—Efezo 5:33.

IHI IA TOKALA KUBHANGA O DIIALA NI MUHATU, PHALA KUZEDIUA MU UKAZA UÂ?

3. Kiebhi o makaza kia tokala ku dizola?

3 Phaulu ua soneka: “Enu ue mu mala, zolenu ahatu enu kala Kristu kia zola o [kilunga], iú ua di bhakula bhu kididi kiê.” (Efezo 5:25) Kuma Jezú ua zolele o maxibulu mê, o Jikidistá a tokala kukaiela o phangu iê mu kudizola mudiâ. (Tanga Nzuá 13:34, 35; 15:12, 13.) O makaza a tokala ku dizola kiavulu. Se kumoneka kiluezu kia dikota, o henda íii ia tokala kusuínisa o muhatu mba o diiala kubhana o muenhu uê, phala kubhulula kaza diê. Maji kioso ki ku moneka ibhidi ia dikota, saí athu a mona kuila, ka zolo kiavulu kaza diâ. Ihi i tena kua kuatekesa? O henda i tendelesa o Bibidia. O henda íii, “ki i zondo mu phaxi, maji i xididika mu ima ioso ni kuxikana, i dielela mu ima ioso, i bhalakata mu ima ioso.” O henda íii, ‘ki i bhu.’ (1 Kolindo 13:7, 8) O makaza a tokala kulembalala o kikutu kia bhange mu kizuua kia ukaza uâ. Ene a kanena kuila, eji dizola ni ku dilondekesa o ufiiele, katé ku hádia ni hádia. O kubhanga kiki, kua-nda kuatekesa o makaza kusota o kikuatekesu kia Jihova, ni kudibunda kumoxi phala kubatula o maka oso oso a moneka mu ukaza.

4, 5. (a) Kuma o diiala muene o mutuameni ua muiji, kikalakalu kiahi kiala na-kiu? (b) Kiebhi o muhatu kia tokala kumona o kikalakalu kia muadi uê? (c) Ihi ia bhange Cathy ni Fred kioso kia kazala?

4 Phaulu ua jimbulula o kikalakalu kia diiala ni muhatu, kioso kiambe: “Enu ahatu, beleselenu anumi’enu, kala Ngana muène mua mu belesela. Kuma o ngana uala ni ukota ua kutumina ndona iê, mukuâ ni Kristu ki ala ni ukota ua kutumina o [kilunga.]” (Efezo 5:22, 23) Kiki ki kilombolola kuila, o diiala dia beta-o-kota, o muhatu ndenge. Jihova ua jimbulula o ujitu uala nau o muhatu kioso kiambe: “Ki kia uabha o muthu kukala ubheka uê; ngi mu bhangela mukuá a di fuangana-nê uia ni ku mu kuatekesa.” (Dimatekenu 2:18) O muhatu ua tokala kukuatekesa o muadi uê kulanga kiambote o muiji. O diiala dia tokala kukaiela o phangu ia henda ia Jezú, ‘o mutuameni ua kilunga.’ Se o diiala di londekesa o ukexilu iú, o muhatu ua-nda divua kuma uala bhu kididi kia kondama, ua-nda mu xila dingi, ni ku mu kuatekesa.

“O kubhanga o ima mu ukexilu u tendelesa Jihova, kua tu kuatekesa ku dizola dingi”

5 Cathy, o muhatu ua Fred, uambe: “Kioso ki ngexile dikudi, nga kexile mu langa o ibhindamu iami. Maji kioso ki nga kazala, o ima ia lunguluka, mukonda nga tokalele kuehela muadi uami kulanga o ibhindamu iami. Kia ngi bhonzele kiavulu. Maji o kubhanga o ima mu ukexilu u tendelesa Jihova, kua tu kuatekesa ku dizola dingi.” [1] (Tala ku disukilu dia milongi.) Fred uambe: “Kioso ki ngexile ngi dikudi, kia ngi bhonzele kiavulu kubatula o maka u nga kexile mu dibhana nau. Kioso ki nga kazala, kia ngi bhonzele dingi, mukonda phala kubatula o maka, nga tokalele kuxinganeka ué mu ibhindamu ia kaza diami. Maji o kusota o kikuatekesu kia Jihova, ni kuivuidila kiambote o muhatu uami, kuene mu ngi kuatekesa kiavulu. Ngi divua kuma tua mu kalakala kumoxi!”

6. Kiebhi o henda i tena kukala “o dijikita di kuta o uthu uatenena,” kioso ki ku moneka maka mu ukaza?  

6 O ukaza u tena kusuína dingi, se o makaza a ‘di lendukila ni kudikuatekesa mudiâ, ni kudiloloka kioso kia di kuata.’ Kuma akua ituxi, o makaza a tondala. Maji kioso kia tondala, ene a tena kudiloloka ni ku dilondekesa o henda, kala ki tendelesa o Bibidia. O henda íii, iene “o dijikita di kuta o uthu uatenena.” (Kolose 3:13, 14) O makaza a tena kulondekesa o henda íii, mu kukala ni muanhu, ku di bhangela ima iambote, ni kubhanga ioso phala kujimba o itondalu iâ. (1 Kolindo 13:4, 5) Kioso ki ku moneka maka, o makaza a tokala kubhanga ioso phala kua batula ande dia kuboba o dikumbi. (Efezo 4:26, 27) Phala kubhinga muloloki, kubhinga kukala ni ukexilu ua kulenduka. Maji o kubhanga kiki, kukuatekesa o makaza kubatula o maka ni kudizola dingi.

O MAKAZA A TOKALA KUDIZOLA

7, 8. (a) Itendelesu iahi i bhana o Bibidia ia lungu ni makaza kulanga o jihanji jâ mu ukaza? (b) Mukonda diahi o makaza a tokala ku dilondekesa o henda?

7 O Bibidia i bhana itendelesu i kuatekesa o makaza kulanga o jihanji jâ mu ukaza. (Tanga 1 Kolindo 7:3-5.) O dikaza dia tokala kuxinganeka mu ibhindamu ia kaza diê. Se o diiala ki di talatala kiambote o muhatu’ê, nange o muhatu ka-nda mesena kuzeka kumoxi ni muéne. O maiala a tokala kulondekesa “kilunji” mu kudibhana ni ahatu’â. (1 Phetele 3:7) Sé-ku diiala mba muhatu ua tokala kujijidika mukuâ kuzeka nê. Nange, o munumi a uabhela dingi kuzeka ni muhatu’ê. Maji kiiadi kiâ, a tokala kukala ni vondadi ia kuzeka kumoxi.

8 O Bibidia ki i longo o ima ioso ia tokala kubhanga o makaza, phala kulondekesa o henda iâ mudiâ. Maji o Bibidia i bhana phangu ia athu a di zolele. (Mukumbi ua Mikumbi 1:2; 2:6) O makaza a tokala kuditalatala kiambote mudiâ.

9. Mukonda diahi ki tu tokala kubhanga ima ilondekesa kuila, tua uabhela muthu ki kaza dietu?

9 Se tu zola kiavulu Nzambi ni akuetu, ki tua-nda kuehela muthu mba kima kioso kioso kuzanga o ukaza uetu. Saí iá, a zange o ukaza uâ mukonda dia kutala o ufusa. Tua tokala ku dituna o jifilme ja ufusa, ni ima ia mukuá dingi ia lungu ni ufusa. Tua tokala kudilanga, phala ki tu bhange ima ilondekesa kuila, tua uabhela muthu ki kaza dietu. O kubhanga kiki, kima kiaiibha. Ki kulondekesa henda, kana. Tua tokala kulembalala kuila, Nzambi uejiia o ima ioso i tu banza, ni ima i tu bhanga. O kuijiia o kidi kiki, kua-nda tu suínisa kubhanga o vondadi iê, ni kukolokota mu ufiiele uetu kua kaza dietu.—Tanga Matesu 5:27, 28; Jihebeleu 4:13.

KIOSO KI MONEKA MAKA MU UKAZA

10, 11. (a) Ihi ia mu bhita ni makaza mu jixi javulu? (b) Ihi i zuela o Bibidia ia lungu ni ku disenga? (c) Ihi ia-nda kuatekesa o dikaza kukolokota mu ukaza uâ?

10 Saí makaza, se ka tena kubatula kiambote o maka a dikota a moneka, a sola ku disenga mba kudixisa. Mu jixi jamukuá, athu avulu a di xisa. Mu kidi, ki bhonza o Jikidistá ku di xisa. Maji avulu ala ni maka a dikota mu ukaza uâ.

11 O Bibidia i tendelesa: ‘O muhatu ua kazala, ka di xise ni muadi uê. O ki kala ua di xisa-nê, a kale ku ukudi; o kia kamba kukala ku ukudi, a di ondolole dingi ni muadi uê. O diiala kiene ué, ka di xise ni muhatu’ê.’ (1 Kolindo 7:10, 11) Saí makaza, a sola ku senga mukonda dia ibhidi ia dikota i moneka mu ukaza. Maji Jezú ua bhitulula o izuelu ia Nzambi ia lungu ni ukaza, phala kulondekesa kuila, o kudixisa, maka a dikota. Mu kusuka-ku, muéne uambe: “Ioso-phe ia bandeka Nzambi, ki bhu kale muthu u i uanununa.” (Matesu 19:3-6; Dimatekenu 2:24) Mu kiki, Jihova ua mesena kuila, o diiala ni muhatu a tunga kumoxi. (1 Kolindo 7:39) Etu enioso tua tokala kulembalala kuila, tua-nda bhakula ji konda kua Jihova, mukonda dia ima i tu bhanga. O kuijiia o kidi kiki, kua-nda tu kuatekesa kubatula o maka ni lusolo, mu veji dia kuehela o maka ku dibandekesa.

Jikidistá javulu a batula kiambote o maka a moneka mu ukaza uâ, mukonda a kaiela o itendelesu ia Nzambi

12. Ima iahi i bhangesa o makaza kubanza ku disenga?

12 Mukonda diahi makaza avulu a dibhana ni maka a dikota mu ukaza? Saí iá, ka mono o ima ia kexile mu kingila mu ukaza. Mukonda dia kiki, a luuala, a kala ni njinda. Ku mbandu ia mukuá, kala muthu a mu sase mu ukexilu uê. Mukonda dia kiki, kala muthu uala ni ukexilu uê ua kumona o ima. A mukuá ka dibhana kiambote ni makou’â. A di kuata mukonda dia kitadi, mba mukonda dia kikalakalu kia kusasa o tuana. Maji Jikidistá javulu a batula kiambote o maka a moneka mu ukaza uâ, mukonda a kaiela o itendelesu ia Nzambi.

13. Ima iebhi i tena kubhangesa o dikaza ku disenga?

13 Kuene ima i tena kubhangesa o makaza kudixisa. Mu kifika, se o diiala u dituna kudikila o ibhindamu ia muiji uê, u zukutisa o muhatu’ê, mba u ta o ubhezelu uê kua Jihova mu iluezu, muéne u tena kusenga. Se ku moneka maka a dikota, o makaza a tokala kusota o kikuatekesu kia tufunga. Kuma o athu iá ala ni unjimu, ene a tena kukuatekesa o dikaza kukaiela o itendelesu ia Nzambi ku muenhu uâ. Se o makaza a bhinga o nzumbi ikola ia Jihova, iene i tena kua kuatekesa kukaiela o itumu ia Bibidia, ni kulondekesa o ídifua ia tokala o Jikidistá. (Ngalásia 5:22, 23) [2]—Tala ku disukilu dia milongi.

14. Ihi i tendelesa o Bibidia ku jiphange a kazala ni athu ka mu sidivila Jihova?

14 O Bibidia i tendelesa o Jikidistá kukala kumoxi ni makaza mâ, né muene se ka sidivila Jihova. (Tanga 1 Kolindo 7:12-14.) O diiala mba muhatu ka mu sidivila Nzambi, “a mu xikina kuala Nzambi,” mukonda dia kukazala ni selevende iê. O ana a vuala, a kituka ué “an’a ngene a Nzambi.” Mu kiki, Nzambi ua langa. Phaulu ua suínisa o makaza, mu kuzuela: “Eie u muhatu ua kidistá, ua k’ijiia kiebhi se muadi ué u mu bhulula? Ni eie u diiala dia kidistá, ua k’ijiia kiebhi se muhatu’é u mu bhulula?” (1 Kolindo 7:16) Kuene phangu javulu ja maiala ni ja ahatu mu kilunga, a kuatekesa o makaza mâ kusidivila Jihova.

15, 16. (a) Kitendelesu kiahi kia bhana o Bibidia ku ahatu ala ni makaza ka mu sidivila Nzambi? (b) Ihi ia tokala kubhanga o Kidistá, se o ‘diiala mba muhatu ua kambe kuxikana, u bhindamena ku di xisa’?

15 Poxolo Phetele ua tendelesa o ahatu kuxila o anumi’â, “phala né-mbe bhu kala ni iá a kamba kutumaka o maka ma Nzambi, ki bhekela ku a nganhala mu uendelu ua mbote ua ahatu â. Ene ki kua-ndù bhinga ngó ku a zuelela kima, kioso kia mi mona o uendelu uenu ua ujitu ni uoma.” Mu veji dia kuzuela ia lungu ni ubhezelu ué ithangana ioso, o muhatu nange ua-nda kuatekesa o muadi uê kuxikina o kidi kia Bibidia, se ulondekesa o “kubelesela ni kutululuka kua muxima, kua te kiavulu bhu pholo ia Nzambi.”—1 Phetele 3:1-4.

16 Abha se o muhatu mba diiala dia kambe kusidivila Nzambi, u senga? O Bibidia i zuela: “O diiala mba muhatu ua kambe kuxikana-phe, kia bhindamena ku di ambudisa, aiê. Mukonda bhu kaxi’abha o diiala uala kidistá, mba muhatu uala kidistá, ua jituka phala kutena kusola. Mukonda Nzambi ua tu ixanena kukala ni muenhu ua kutululuka.” (1 Kolindo 7:15) Sumbala o ku disenga kuku, ku jituna o Kidistá, maji o Bibidia i zuela kuila, muéne ka tokala kukazala. Muéne ka tokala ué kujijidika kaza diê kukala nê. Nange, mu kubhita thembu, muéne ua-nda vutuka. Ku pholo, nange muéne u tena kukituka selevende ia Jihova.

IHI IA TOKALA KUTA KU PHOLO?

Se tu ta o ubhezelu ua Jihova ku pholo, tua-nda zediua dingi mu ukaza (Tala o kaxi 17)

17. Ihi ia tokala kuta o makaza ku pholo?

17 Kuma tuala ku disukilu dia “izuua isukidila-ku,” tua mu dibhana ni “jithembu jabhonzo.” (2 Timote 3:1-5) Mukonda dia kiki, o makaza a bhingi kukala ni ukamba uambote ni Jihova. Phaulu ua soneka: “O thembu ia butu, kua bhingi ku pholo ku tuia, oso ala ni ahatu’â, a kale uila kala-nâ, . . . oso a sota imbamba iambote mu ngongo mumu, ka landukile kiá ngó iene mu iene.” (1 Kolindo 7:29-31) Phaulu ka lombolola kuila o makaza a tokala kujimba kaza diâ. Maji, kuma o dizubhilu dia zukama, o makaza a tokala kuta o ubhezelu ua Jihova ku pholo.—Matesu 6:33.

18. Mukonda diahi o Jikidistá a tena kuzediua ku muenhu?

18 Lelu, makaza avulu a mu di xisa, mukonda o jithembu ja bhonzo. Maji o kuila o makaza a tena kuzediua ku muenhu? Se o makaza a kala ni ukamba uambote ni Jihova, a kaiela o itumu ia Bibidia, ni kuxikina o kikuatekesu kia Jihova bhu kaxi ka nzumbi iê ikola, ene a tena kuzediua. Se a bhanga kiki, ene a-nda xila o kima “kia bandeka Nzambi.”—Marku 10:9.

^ [1] (kaxi 5) O majina a a lungulula.

^ [2] (tala o kaxi 13) Tanga o divulu ‘Kala Mu Henda ia Nzambi,’ kibandekesu, “O Kitumu Kia Bibidia Kia Lungu ni ku di Xisa, ni ku di Senga,” mbandu 219-221.