Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Ene a Bhuluka ku Ubhezelu ua Makutu

Ene a Bhuluka ku Ubhezelu ua Makutu

“Tundenu moxi dia mbanza íii, enu mu mundu uami!”​—DIJINGUNUINU 18:4.

MIMBU: 10, 45

1. Kiebhi ki tuejiia kuila, o mundu ua Nzambi ueji bhuluka ku Babilonha ia Dikota? Ibhuidisu iebhi i tua-nda tambuijila?

MU MILONGI i tua di longo ku dima, tua mono kuila, o Jikidistá ja fiiele, akexile mu Babilonha ia Dikota. Maji tuejiia kuila, ene keji nangenena mu Babilonha. Tu zuela kiki, mukonda mu Bibidia, Nzambi u tumina o mundu uê ‘kutunda’ mu kisangela kia jingeleja ja makutu. (Tanga Dijingunuinu 18:4.) Kiki kilondekesa kuila, o Jikidistá, eji tunda mu Babilonha ia Dikota. Tua mesena kuijiia o kithangana kieji kua bhulula! Maji ande dia kiki, tua-nda tambuijila o ibhudisu íii: Ia lungu ni Babilonha ia Dikota, ihi ia mesenene kubhanga o Adilongi a Bibidia, ande dia muvu ua 1914? O kuila mu kithangana kia Ita ia Dianga, o jiphange jetu akexile mu boka ni kusuina kuoso? O kuila Nzambi uehela Babilonha ku kuika o mundu uê, phala kua kuatekesa kulungulula o ima?

“O KIBUIKILU KIA BABILONHA”

2. Ihi ia mesenene kubhanga o Adilongi a Bibidia, ande dia Ita ia Dianga?

2 Mu kubhita mivu iavulu kioso kia bhiti o Ita ia Dianga, Charles Taze Russell, ni Adilongi a mukuá a Bibidia, a mono kuila, o jingeleja ja Kidistandade, ki ji kexile mu longa o kidi kia Bibidia. O ita ia matekene ku muvu ua 1914, ia bhu ku muvu ua 1918. Mukonda dia kiki, ene ka mesenene ku di lunga ni jingeleja ja makutu. Ku muvu ua 1879, O Mulangidi ua zuelele kiá kuila, o jingeleja ji zuela kuila a kaiela Kristu, maji a zokela o jinguvulu ja mundu, a tokala mu Babilonha ia Dikota. O Bibidia i zuela kuila, Babilonha ia Dikota, kidia-nzunga.​—Tanga Dijingunuinu 17:1, 2.

3. Ihi ia bhange o Adilongi a Bibidia, phala kulondekesa kuila, ka mesenene dingi ku di lunga ni jingeleja ja makutu? (Tala o foto ia dianga.)

3 O athu a fiiele ejidile kuila, se a sulukile mu ku di lunga ni jingeleja ja makutu, Nzambi keji kua besoala. Mukonda dia kiki, ene a tumikisa mikanda mu jingeleja jâ, phala kuzuela kuila, ka mesena dingi kukala-mu. Sai iá, a tange mikanda bhu pholo ia athu oso mu ngeleja. Mu jingeleja mua kexile kua fidisa kubhanga kiki, ene a tumikisa mikanda ku athu oso a tokalele mu ngeleja. O Adilongi a Bibidia a londekesa ni kidi kioso kuila, ka mesenene ku di lunga ni jingeleja ja makutu! Mivu ku dima, se ene a bhangele o ima íii, nange eji kua jibha. Ku muvu ua 1870, o jinguvulu ki ji kexile mu zokela dingi o jingeleja, kála m’ukulu. Mu kiki, o athu akexile ni ufolo ua kutula o njimbu ia Bibidia, ni kudituna o milongi ia jingeleja ja makutu.

4. Kiebhi o Adilongi a Bibidia akexile mu mona Babilonha ia Dikota, mu kithangana kia Ita ia Dianga? Jimbulula.

4 O Adilongi a Bibidia a mono kuila, ka tokalele ngó ku tangela o miji iâ, makamba, ni athu a mukuá a tokalele mu jingeleja jâ kuila, ka mesenene dingi ku di lunga ni jingeleja ja makutu. Ene a mesenene kuila, o athu oso ku mundu ejiia kuila, Babilonha ia Dikota, kidia-nzunga! Mukonda dia kiki, tundé ku mbeji ia Kaiadi ka muvu ua 1917, katé ku dimatekenu dia muvu ua 1918, o Adilongi a Bibidia a bhana 10.000.000 a jikópia ja kadivulu ku athu, mua kexile o milongi ni diambu: “O Kibuikilu Kia Babilonha.” O kadivulu, ka kexile mu londekesa o kidi kia lungu ni jingeleja ja Kidistándade. O atuameni a jingeleja, a kexile ni njinda iavulu! Maji o Adilongi a Bibidia a suluka ni kubhanga o kikalakalu kiâ. Ene a mesenene kuboka ni kubelesela “Nzambi, kana athu.” (Ikalakalu 5:29) Ihi i tu londekesa o kidi kiki? Kilondekesa kuila, mu kithangana kia Ita ia Dianga, o Jikidistá jiji, ka kexile muia mu Babilonha ia Dikota. Mu kidi, ene akexile mu tunda mu jingeleja ja makutu, ni kukuatekesa o athu a mukuá ku tunda-mu.

KUBOKA NI KUSUINA, MU KITHANGANA KIA ITA IA DIANGA

5. Mukonda diahi tu zuela kuila, mu kithangana kia Ita ia Dianga, o jiphange akexile mu boka ni kusuina kuoso?

5 M’ukulu tua zuelele kuila, mu kithangana kia Ita ia Dianga, Nzambi ua ditunine o mundu uê, mukonda ene ka kexile mu boka ni kusuina kuoso. Mukonda dia kiki, tua kexile mu banza kuila, Jihova uehela Babilonha ia Dikota ku kuika o mundu uê. Maji o jiphange a sidivile Nzambi ni ufiiele uoso tundé ku muvu ua 1914, katé ku muvu ua 1918, a jimbulula kuila, o kibuka kia Adilongi a Bibidia, kia bhange ioso phala kusuluka ni kuboka. O kuijiia kiambote o ima ia bhitile ni Adilongi a Bibidia mu kithangana kieniókio, ki tu kuatekesa kutendela o izulukutu io tange mu Bibidia.

O jiphange a sidivile Nzambi ni ufiiele uoso, tundé ku muvu ua 1914, katé ku muvu ua 1918, a bhange ioso phala kusuluka ni kuboka

6, 7. (a) Ibhidi iahi ia dibhanene na-iu o Adilongi a Bibidia mu kithangana kia Ita ia Dianga? (b) Ihi ilondekesa kuila, o Adilongi a Bibidia, akexile mu boka ni kusuina?

6 Mu kidi, mu kithangana kia Ita ia Dianga, o Adilongi a Bibidia akexile mu boka ni kusuina kuoso. Maji a dibhanene ue ni ibhidi iavulu. Tua-nda di longa ibhidi iiadi. Kia dianga, o Adilongi a Bibidia ka dilongele ku boka ni Bibidia. Akexile mu boka dingi ni madivulu a Bibidia. O milongi mu madivulu iá, ia kexile mu jimbulula kiambote o kidi. Mu kiki, kioso o jinguvulu kia fidisa kuboka ni divulu The Finished Mystery (O Mistério Consumado) ku muvu ua 1918, jiphange javulu ka tenene dingi kuboka. O kibhidi kia kaiiadi kia dibhanene na-kiu o jiphange ku muvu uenhó, o kixinda kia matekene ku ixi ia Espanha. O uhaxi uenhó ua dikota, ua kexile mu sambukila o athu ni lusolo. Mukonda dia kiki, kia bhonzele phala o jiphange kuia mu boka mu ididi iéngi. Maji né muéne ni ibhidi ienióio, o Adilongi a Bibidia a bhange ioso phala kusuluka ni kikalakalu kia kuboka.

O Adilongi a Bibidia akexile mu boka ni kusuina! (Tala o kaxi 6, 7)

7 Ku muvu ua 1914, o Adilongi a Bibidia, a londekesa o filme “Foto-Drama da Criação.” Kioso kiexile mu londekesa o filme íii, o athu akexile mu mona jifoto, ni kuívua o mazuí a athu. O ukexilu iú, uexile ua ubhe. O filme íii, iexile mu kuixana Drama, ia kexile mu jimbulula o musoso ua athu, tundé kia bhange Adá, katé ku disukilu dia Utuminu ua Kristu ua midi ia mivu. O filme íii, a mateka ku i londekesa ku muvu ua 1914. Ku muvu uenhó, 9.000.000 a athu a i mono. Mu kiki, xinganeka: O athu a monene o filme a vudile dingi, o Jimbangi ja Jihova jene ku mundu lelu, ndenge! O misoso ia mukuá ia londekesa kuila, ku muvu ua 1916, 809.000 a athu ai mu iônge ia bhangele ku ixi ia Estados Unidos. Ku muvu ua 1918, kua kambele ngó phala kutenesa 950.000 a athu. Sé phata, o Adilongi a Bibidia, akexile mu boka ni kusuina!

O jiphange akexile ku pholo, a kalakala kiavulu phala kubhana madivulu a Bibidia ku Adilongi oso a Bibidia, ni kua suinisa

8. Kiebhi o jiphange akexile ku pholo, a suinisa o Adilongi a Bibidia mu kithangana kia Ita ia Dianga?

8 Mu kithangana kia Ita ia Dianga, o jiphange akexile ku pholo, a kalakala kiavulu phala kubhana madivulu a Bibidia ku Adilongi oso a Bibidia, ni kua suinisa. O ima ia bhangele, ia kuatekesa kukolokota mu sidivsu ia kuboka. Richard H. Barber, ua kexile mu boka ni kusuina kuoso mu kithangana kieniókio, uambe: “Tua bhange ioso phala kukuatekesa o tufunga tua ilunga kusuluka ni kubhanga o kikalakalu kiâ, ni ku tumikisa O Mulangidi katé muene ni ku Canadá, kua fidisile o kadivulu kaka.” Muene uambe dingi: “Nga tena kutumikisa o kadivulu The Finished Mystery (O Mistério Consumado) ku makamba mami, a a tambuile o madivulu mâ kuala o jinguvulu. Phange Rutherford ua tu tumine kusokejeka o ima, phala kubhanga iônge ia makota mu jimbanza ja Estados Unidos, ni kutumikisa alongexi, phala kusuinisa o jiphange.”

KUA BHINGILE KULUNGULULA IMA

9. (a) Mukonda diahi tundé ku muvu 1914 katé ku muvu ua 1919, o mundu ua Nzambi ua bhingile kulungulula o ima? (b) Sumbala kexile mu tendela kiambote o ima ioso, ibanzelu iebhi i tua tokala ku dituna?

9 O Adilongi a Bibidia, a bhingile hanji kulungulula ima. Ene ka kexile mu tendela kiambote o kitumu kia Jihova, kia lungu ni kubelesela o jinguvulu. (Loma 13:1) Mukonda dia kiki, o jiphange akexile hanji mu di lunga ni jinguvulu. Mu kifika, mu kizuua kia 30 kia mbeji ia Kasambuadi, ka muvu ua 1918, o sobha ia ixi ia Estados Unidos ua bhingi o athu phala kusamba, n’a kale ni kutululuka mu ixi. Mu kiki, O Mulangidi ua suinisa o Adilongi a Bibidia ku samba ue. Sai jiphange, a sangela kitadi phala kukuatekesa o ita. Amukuá a kituka masoladi, anga ai ku luua ita. Sumbala kexile mu tendela kiambote o ima ioso, ki tu tokala ku banza kuila, o ima ia bhangele, iene ia bhangesa kua ambata mu Babilonha ia Dikota. Mu kidi, mu kithangana kia Ita ia Dianga, kua kambele ngó phala ene kuxisa o ima ioso ia lungu ni ubhezelu ua makutu.​—Tanga Luka 12:47, 48.

O Adilongi a Bibidia kexile mu tendela kiambote o milongi ia lungu ni ku di lunga ni jinguvulu. Maji ene ejidile kuila, o kujibha muthu, kituxi

10. Kiebhi o Adilongi a Bibidia alondekesa kuila, a xila o muenhu?

10 Sumbala o Adilongi a Bibidia kexile mu tendela kiambote o milongi ia lungu ni ku di lunga ni jinguvulu, maji ene ejidile kuila, o kujibha muthu, kituxi. Mu kiki, mu kithangana kia Ita ia Dianga, né muéne o jiphange ja xikinine kuia mu usoladi ni kuambata mauta, a ditunu kujibha muthu. O jiphange ja ditunu kujibha muthu, a a tele ku pholo, phala kua jibha ku jinguma.

11. Ihi ia bhange o jinguvulu, kioso o Adilongi a Bibidia a ditunu kuia mu ita?

11 Kuma o jiphange alondekesa o ufiiele uâ kua Nzambi, Diabhu ua kexile ni njinda iavulu. Mukonda dia kiki, muene ua ‘diódia milonga bhu kaxi ka kitumu.’ (Jisálamu 94:20) James Franklin Bell, o kabhitangu ka masoladi a ixi ia Estados Unidos, ua tangela phange Rutherford, ni phange Van Amburgh kuila, o jinguvulu a mesenene kubhanga kitumu, phala kujibha muthu uoso uoso u dituna kuia mu ita. Mu kidi, muene ua kexile mu zuela kuila, o kitumu kiki kiexile phala o Adilongi a Bibidia. Ni njinda iavulu, o kabhitangu ua tangela Phange Rutherford kuila, ka bhange o kitumu kiki, mukonda o sobha ia Estados Unidos, ua a fidisa. Mu kusuluka, o kabhitangu ua zuela: “Maji tuejiia o kima ki tua-nda bhanga, phala ku mi kuata. Tua-nda mi kuata!”

12, 13. (a) Mukonda diahi a kasele o nake dia jiphange, phala kubhita mivu iavulu mu kaleia? (b) O kuila o kukala mu kaleia, kua bhangesa o jiphange kubhukumukina o itumu ia Jihova? Jimbulula.

12 Mu kusuka-ku, o jinguvulu a sange ndunge phala kukuata o Adilongi a Bibidia. Ene a kuata phange Rutherford, phange Van Amburgh, ni kisamanu kia jiphange ja mukuá akexile ku pholo mu kuendesa o ikalakalu ia kilunga, anga a a ta mu kaleia. O mufundixi uambe kuila, o jiphange jiji, exile kiluezu kia dikota, o kibuka kia masoladi a Alemanha, ndenge. Muene uambe kuila, o jiphange a xingile o jinguvulu, o masoladi, ni jingeleja joso. Mukonda dia kiki, a tokalele kua bhana kaxtiku. Mu kiki, a te o kisamanu kia jiphange mu kaleia ka sanzala ia Atlanta, mu mbanza ia Geórgia, phala kubhita-mu mivu iavulu. Maji kioso kia bhu o ita, a a katula mu kaleia, kexile mua tatela dingi.

13 Né muéne kioso kiexile mu kaleia, o dinake dia jiphange jiji, akexile polondo phala kubelesela o Kitumu Kia Nzambi. Kiebhi ki tuejiia o kidi kiki? Ene a soneka mukanda phala o sobha ia Estados Unidos. Mu mukanda, ene a mu bhingi phala kua katula mu kaleia. Ene a mu tangela ue kuila, o Bibidia i zuela kuila, ki tu tokala kujibha muthu. Mu kiki, muthu uoso-uoso u di bhakula kua Nzambi, anga u xibhaka o kitumu kiki, u zanga o ukamba uê ni muene. Ku disukilu, Nzambi ua-nda mu buika. Ene a jimbulula dingi kuila, o kima kiki, kiene kia bhangesa ku dituna kujibha muthu. O mukanda ua sonekene o sobha, u londekesa kuila, ene a suinine! Sé phata, o jiphange jiji, ki jeji xikina kubhukumukina o itumu ia Jihova.

O MUNDU UA NZAMBI UA BHULUKA!

14. Ni kikuatekesu kia Mikanda Ikola, jimbulula o kima kia bhiti tundé ku muvu ua 1914, katé ku muvu ua 1919.

14 O divulu dia Malakiia 3:1-3, di jimbulula o ima ia bhiti ni Adilongi a Bibidia, tundé ku muvu ua 1914 katé ku muvu ua 1919. (Tanga.) Jihova Nzambi, o “Ngana” ia kidi, ni Jezú Kristu, o “mukunji ua kikutu,” eza mu tonginina “o muiji ua Levi,” exile mu lombolola o Jikidistá a a undu. Kioso kia a zelesa kua Jihova, ene akexile polondo phala kutambula kikalakalu kia ubhe. Ku muvu ua 1919, Jezú ua solo o ‘kimbadi kia fiiele,’ phala kulonga ni kuendesa o jiselevende ja Nzambi. (Matesu 24:45) Mu kiki, o mundu ua Nzambi ua bhuluka ku Babilonha ia Dikota. Tundé o kithangana kieniókio, a muia ni kuijiia dingi o vondadi ia Nzambi. Mukonda dia kiki, o henda iâ kua muene ia muia ue ni ku di bandekesa. Ene a sakidila kiavulu o dibesá didi, dia a bhana! [1] —Tala ku disukilu dia milongi.

15. Kiebhi ki tu tena kulondekesa o kisakidilu kietu, mukonda dia ku tu bhulula ku Babilonha ia Dikota?

15 Tu sakidila kiavulu, mukonda dia ku tu bhulula ku Babilonha ia Dikota. Satanaji ka tena ku buika o ubhezelu ua kidi. Muene ua lembua! Maji tua tokala kuijiia se mukonda diahi Jihova ua tu bhulula. Muene ua mesena kuila, o athu oso a bhuluka. (2 Kolindo 6:1) Maji o jingeleja ja makutu ja mu nganala hanji athu avulu, a mesena kuijiia Nzambi. O athu ala hanji mu Babilonha, a bhingi o kikuatekesu kietu! Mu kiki, tu bhange ioso, phala kukaiela o phangu ia jiphange jetu ja fiiele, mu kukuatekesa o athu kubhuluka.

^ [1] (tala o kaxi 14) Sai ima ia bhitile ni Jijudé akexile ku ubhika mu Babilonha, ia bhitile ue ni Jikidistá kioso kia moneka o akua kulungulula o kidi mu kilunga. Maji ki tu tena kuzuela kuila, o ima ia bhitile ni Jijudé, iexile kizuzumbia kia ima ia bhiti ni Jikidistá a a undu. Mu kiki, ki tu tokala kuzuela kuila, o ima ioso ia bhitile, ia kumbidila kikanenu. Sai ima ia di tungula. Mu kifika, o Jijudé a bhiti 70 a mivu ku ubhika, maji o Jikidistá a bhiti mivu iavulu mu Babilonha ia Dikota.