Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Ditune o Ibanzelu ia Mundu Iú

Ditune o Ibanzelu ia Mundu Iú

“Alukenu! Ki bhu kale muthu u mi tobhesa, anga u mi bhûnda kala kingûmba, ni uanji uê ni makutu, ua kaiela mu malunda ma ulongelu ua athu, ni mu jindonda ja mu ngong’umu.”—KOLOSE 2:8.

MIMBU: 60, 26

1. Ihi ia sonekene poxolo Phaulu phala o Jikidistá akua Kolose? (Tala o foto ia dianga.)

KU MIVU ia 60 ndu 61, kioso poxolo Phaulu uexile mu kaleia mu ixi ia Loma, muene ua sonekena o jiphange akua Kolose. Phaulu ua a jimbuluila se mukonda diahi ene a bhingile kukala ni unjimu ua ‘kutongoloka ku bhana o nzumbi ia Nzambi,’ mba o uhete ua kumona o ima kala ki mona Jihova. (Kolose 1:9) Poxolo Phaulu uambe: “Nga zuela kiki, phala kana muthu a mi jimbidise mu kuzuela kuê kua kubhomba, né-mbe mua mu mono muene uala muthu uambote. Alukenu! Ki bhu kale muthu u mi tobhesa, anga u mi bhûnda kala kingûmba, ni uanji uê ni makutu, ua kaiela mu malunda ma ulongelu ua athu, ni mu jindonda ja mu ngong’umu, o kua Kristu ki kiala-ku.” (Kolose 2:4, 8) Mu kusuluka Phaulu ua jimbulula mukonda diahi sai ixinganeku ia athu, iexile ia iibha. Ua zuela ue se mukonda diahi o athu a zolele o ibanzelu ienioió. Mu kifika, o athu akexile mu di mona kuila a betele kuijiia o ima, akuâ ndenge. Mu kiki, Phaulu ua sonekena o jiphange phala ku a kuatekesa kulenga o ibanzelu ni ibhangelu ia mundu iú uaiibha.—Kolose 2:16, 17, 23.

2. Mukonda diahi tua-nda dilonga ia lungu ni ibanzelu ia mundu?

2 O athu ala ni ibanzelu ia mundu, kene mu bhana valolo ku itumu ia Jihova. Se ki tu dilange, bhofele-bhofele o ibanzelu ia mundu i tena kuzozesa o kidielelu kietu ku ungana ua Nzambi. O ibanzelu ia mundu tu i sanga mu ididi ioso, kala mu mutelembe ua izuzumbia, ku internete, ku salu mba ku xikola. Ihi i tua tokala kubhanga phala kudituna o ibanzelu ia mundu? Mu milongi iii, tua-nda mona ibanzelu itanu ia mundu, ni kudilonga kiebhi ki tu tena kudituna o ibanzelu iii.

O KUILA TUA BHINGI MUENE KUXIKINA NZAMBI?

3. Kibanzelu kiahi kiala na-kiu o athu ia lungu ni Nzambi? Mukonda diahi?

3 “Ngi tena kukala muthu uambote sé kuxikina Nzambi.” Mu jixi javulu o athu ala ni ibanzelu iii. O athu a banza kiki, nange ka xikina kuila kuene Nzambi. Ene a kala ni ibanzelu iii, mukonda a mesena kukala ni ufolo ua kubhanga o ima ia-ndala. (Tanga Jisálamu 10:4.) A ka mukuá a banza kuila, o muthu uala njimu, ka bhingi kuxikana kua Nzambi phala kuzediua ku muenhu.

4. Kiebhi ki tu tena kukuatekesa muthu u xikina kuila ki kuene Mubhangi?

4 O kuila kima kiambote kuxikina kuma, sé-ku Mubhangi? Kioso o athu kia sota o kitambuijilu kia kibhuidisu kiki mu ilongesu ia jingijiie, ene a kala dingi ni jiphata javulu. Maji ki ki bhonza kusanga o kitambuijilu. Xinganeka mu maka ia. O kuila, o inzo i tena kumoneka ngó? Mu kidi, kana. kubhinga muthu u i tunga. Mu kiki, tuejiia kuila, o ima iala ni muenhu kala o athu, i bhonza dingi ku i bhanga, inzo ndenge. Kioso ki tu di kuama bhu maku, sai bhabha né muene sé ku ta milongo, o fidila ialuka ubheka. Maji tuejiia kuila o inzo iala ni misula ki i tena ku di iudika ubheka. Kiki, ki tu londekesa kuila, Jihova muéne o mubhangi uetu. Mukonda dia kiki, o Bibidia i tu tangela: “Kuma dibhata dioso di bhinga muthu u di tunga; ua tungu-phe o ima ioso, Nzambi.”—Jihebeleu 3:4.

5. Ihi i tuamba ia lungu ni kibanzelu kia kuila, tu tena kusola kiambote o ima ku muenhu sé kuxikina Nzambi?

5 Ihi i tuamba, se muthu u banza kuila, ka bhingi kuxikana Nzambi phala kuijiia kutungula o kima kia uabha mu kiki kiaiibha? Mu kidi o Mak’â Nzambi a zuela kuila, katé muene ni athu ka bheza Nzambi a tena kukala ni idifua iambote. (Loma 2:14, 15) Mu kifika, sai athu nange a xila o jitata ni ku a zola. Maji se a kamba kukaiela o itendelesu ia Jihova, ka-nda tena kusola kiambote o ima ku muenhu. (Izaia 33:22) Athu avulu ala jinjimu, a xikina kuila tua bhingi o kikuatekesu kia Nzambi, phala kubatula o maka oso ene ku mundu. (Tanga Jelemiia 10:23.) Mu kiki-phe, se tua mesena ku ditunda kiambote ku muenhu, ni kukala tu athu ambote, tua bhingi kuxikina kuila, sai-ku Nzambi, ni kubelesela o itendelesu iê.—Jisálamu 146:3.

O KUILA TUA BHINGI MUENE KUBHANGA MBANDU IA KIBUKA KIA UBHEZELU?

6. Ihi i banza athu avulu ia lungu ni kubhanga mbandu ku kibuka phala kubheza Nzambi?

6 “Eie u tena kuzediua sé kubhanga mbandu ia kibuka kia ubhezelu.” Athu avulu a banza kuila, kubhanga mbandu ia kibuka kia ubhezelu, kima ki kiala ni valolo, ki landukisa ngó muthu. Kia mukuá, jingeleja javulu ji longa kuila Nzambi u kaxtikala athu mu ifernu ia túbhia, ji jijidika o athu kubhana kitadi, jene mu di ta ue mu maka a jinguvulu. Kiki, ki ki tu sasumukisa! Sai bhabha, o athu a zuela exi: ‘Ngi xikina kuila kuene Nzambi, maji ki ngi mesena kubhanga mbandu ia kibuka kia ubhezelu.’

7. Kiebhi o ubhezelu ua kidi u zediuisa o Jikidistá?

7 O kuila ki ku bhingi kudiongeka ni athu a bheza Nzambi mu ukexilu uambote? Ku bhinga muene! Maji, o kubhanga mbandu ia ngeleja ia makutu ki kubhekela o kuzediua. Phala kuzediua ku muenhu, tua bhingi kukala ni ukamba uambote ni Jihova, o Nzambi ua sanguluka. (1 Timote 1:11) Ima ioso i bhanga Jihova, phala ku tu kuatekesa. Kuma tu jiselevende jê, tu zediua mukonda, tuene mu kuatekesa akuetu. (Ikalakalu 20:35) Mu kifika, xinganeka kiebhi o ubhezelu ua kidi, u tena kukuatekesa muiji kuzediua. Tuene mu dilonga, kiebhi ki tu tena kuxila o kaza dietu ni kulondekesa ufiiele kua muene, kusasa kiambote o tuana, ni kuzola o jindandu jetu. O ubhezelu ua kidi u kuatekesa o jiselevende ja Jihova kukalakala ni kutululuka, ni ku di londekesa o henda.—Tanga Izaia 65:13, 14.

8. Kiebhi o divulu dia Luka 11:28 di tu kuatekesa kutendela ihi i zediuisa o muthu?

8 Mu kiki, o kuila muthu ka tena kuzediua ku muenhu sé kusidivila Nzambi? Ihi i zediuisa o muthu? Sai athu a zediua mukonda a bhanga o ima ia uabhela kala kikalakalu mba joko. Amukuá a zediua mukonda, a langa kiambote o muiji ni makamba mâ. Sumbala o ima íii, i tu bhangesa kudivua kiambote, maji sai ima iengi ia beta-o-kota ku muenhu uetu. Ki tu difu ni iama mukonda, tu tena kuijiia o Mubhangi uetu ni ku mu bheza. Kioso ki tu mu bheza tu zediua ku muenhu mukonda muene ua tu bhange ni ukexilu iú. (Tanga Luka 11:28.) Mu kifika, kioso ki tu diongeka ni jiphange jetu phala kubheza Jihova, tu tambula o kisuinisu ni kusanguluka. (Jisálamu 133:1) Tu sanguluka ue mukonda, tuala ni jiphange mu ngongo ioso, tuala ni ukexilu ua muenhu u tu bhangesa kukala ni sauidi iambote, ni kidielelu kua Nzambi.

O KUILA TUA BHINGI MUENE KUBELESELA O ITUMU IA NZAMBI?

9. (a) Ihi iene mu zuela o athu ia lungu ni diiala kuzeka ni muhatu sé kukazala? (b) Ihi i zuela o Bibidia ia lungu ni diiala kuzeka ni muhatu?

9 “Ki kima kiaiibha kuzeka ni muhatu ande dia kukazala.” Athu avulu ene mu zuela akuâ: “Mukonda diahi eie ku katule mbote ku ima ia mundu? Ki kima kiaiibha kuzeka ni muthu sé kukazala.” Maji o Mak’â Nzambi a zuela kuila, o undumbu kituxi. * (Tala ku luiji.) (Tanga 1 Tesalonika 4:3-8.) Kuma Jihova muéne o Mubhangi uetu, muene uala ni kutena kua ku tu bhana itendelesu. Muene u tu tangela kuila, o diiala ni muhatu a tena ngó kuzeka kumoxi se kiiadi kiâ a kazala. Jihova ua tu bhana itumu, mukonda ua tu zolo. Muene uejiia kuila, se tu kaiela o itumu iê tua-nda tena kuzediua ku muenhu. Se o athu ku muiji a belesela o itumu ia Nzambi, ene a-nda di xila, ku di zola, ni ku di dielela mudiâ. Maji Nzambi ua-nda buikisa o athu ejiia o itumu iê maji a i xibhaka mu luelu.—Jihebeleu 13:4.

10. Kiebhi ki tu tena kulenga o undumbu?

10 O Bibidia i tu longa kiebhi ki tu tena kulenga o undumbu. Tua bhingi ku di langa ku ima i tu mona. Jezú uambe: “Uoso ngó u tonginina muhatu ni ku mu kuatela luimbi, uate-nê kiá phànda ku muxima uê. Kienhiki, o diesu dié dia kúdia, se diene diala ku ku bhalesa, lokola-diu u di texi dikanga.” (Matesu 5:28, 29) Mu kiki, ki tua tokala kutala o ufusa, né muene kuívua o mimbu i suinisa o undumbu. Phaulu uambe: “O jihânji jenu ja mu ngongo jala kukalakala moxi dienu, jibhenu-ju: ni undumbu, ni ufusa.” (Kolose 3:5) Tua bhingi ue kulanga o izuelu ni ibanzelu ietu.—Efezo 5:3-5.

O KUILA TUA TOKALA KUSOTA O FUMA IA MUNDU IÚ?

11. Mukonda diahi tu tena kulanduka ni kusota o fuma ia mundu iú?

11 “Phala kuzediua ku muenhu, ua tokala kukala ni salu i ku bhana fuma.” O athu nange a tu suinisa kusota o ima ia mundu, benge-benge kusota salu mba kudilonga jixikola ja katunda ja-nda tu bhangesa kukala jimvuama. Athu avulu a xikina kuila, o kudilonga kiavulu kiene o kima kia beta-o-kota ku muenhu. Mukonda dia kiki, o Jikidistá a tena ku a fuinhisa ku ima iii.

12. O kuila kukala ni fuma ku mundu iú, kubhangesa muthu kuzediua?

12 O kuila phala kuzediua ku muenhu, tua bhingi kudilonga kiavulu mba kukala ni fuma? Kana. Xinganeka mu maka iá. Satanaji ua mesenene kukala ni kutena ni fuma. Muene ueza mu kala ni ima iii. Maji né kiki, o Bibidia i zuela kuila, muene kalé ni kisangusangu. (Matesu 4:8, 9; Dijingunuinu 12:12) Maji xinganeka mu kusanguluka ku tuala na-ku, mukonda dia kulonga o athu ia lungu ni Nzambi, ni mabesá a katunda a kanena muene. Sé-ku xikola ia katunda mba fuma, i tena ku kubhana o kisangusangu kiki. Phala ku ditunda kiambote ku mundu iú, o athu a zoka mudiâ, a di kuatela luímbi. Maji ene ka mona o kusanguluka. Mukonda dia kiki o Bibidia izuela kuila, “kienhiki ue kingoho ni lamba dia muxima.”—Ndongixi 4:4.

13. (a) Kiebhi ki tu tena kumona o salu ietu? (b) Ihi ia zediuisa poxolo Phaulu?

13 Tuejiia kuila, tua bhingi muene kusota o mbolo ia kizuua, ni kuila, ki kima kiaiibha kusota o salu i tua mesena. Maji o salu ietu ki ia tokala ku kala o kima kia beta kota ku muenhu uetu. Jezu uambe: ‘Kana muthu u tena kubhikila ngana jiiadi. Mukonda bhu kala ni iú u mu zemba, o iú u mu zola; mba iú a di tuma, o iú a di bhonza. Enu ue ki mu tena kubhikila Nzambi ni jimbongo.’ (Matesu 6:24) Kusidivila Jihova ni kulonga akuetu o kidi kia Bibidia, ku tu sangulukisa kiavulu. Kiene kia mono poxolo Phaulu. Mu unzangala uê, muene ua kexile mu sota fuma. Maji, ua sange o ku sanguluka kua kidi, kioso kia mono o athu akexile mua longa, kulungulula o ukexilu ua muenhu uá. (Tanga 1 Tesalonika 2:13, 19, 20.) Ki kuala dingi kima kiengi ku mundu, ki tu sangulukisa kiavulu, kala o kusidivila Jihova ni kulonga akuetu ia lungu ni muene!

Tu sanguluka dingi kioso ki tu kuatekesa akuetu kuijiia Nzambi (Tala o kaxi 12, 13)

O KUILA O ATHU A TENA KUZUBHA O MAKA MU NGONGO?

14. Mukonda diahi avulu a uabhela kubanza kuila, o athu a-nda tena kuzubha o maka mu ngongo?

14 Athu a tena kuzubha o maka mu ngongo.” Athu avulu a uabhela o kixinganeku kiki. Mukonda diahi? Mukonda, o kibanzelu kiki, kilondekesa kuila ki tua bhindamena o itendelesu ia Nzambi, ni kuila tu tena kubhanga ioso i tua mesena. Nange uevuile kiá athu a zuela kuila, o maka kala o ita, ujibhangânga, mauhaxi ni uadiama, a mu sosoloka. Sai minangu iambe: “Ioso ia mu kala o ka sembele mukonda, o athu a mesena kuila o ngongo i kala kididi kiambote.” O kuila kiki kidi muene? O kuila o athu a mu tena muene kuzubha o maka mu ngongo? Tu tale iene mu bhita.

15. Ihi ilondekesa kuila, mu ngongo muala maka a dikota?

15 Ita: Mu ita ia dianga ni ia kaiadi kuafu makuinhi a samanu a mazunda athu. Ku muvu ua 2015, kuinhi ni kiiadi kia mazunda ndenge a xisa o jinzo jâ, mukonda dia ita mba izukutisu. Kiki, kia bhangesa o kijimbuete ku di bandekesa dingi, lelu kuala 65 a mazunda a athu. Ujibhangânga: Sai ididi, ki muala ujibhangânga uavulu. Maji o maka a mukuá, kala o ubandi mu internete, usuéia ku mabhata, ubandi ni ukexilu ua kufuta kitadi phala kutambula kima, ene mu di bandekesa. Mauhaxi: Sai mauhaxi a a jikinisa kuala o ji dotolo. Maji ku muvu ua 2013, sai minangu iambe kuila, ku muvu umoxi, divua dia mazunda a athu né muene ka tenesa luua 60 a mivu, ene mu fua mukonda dia mauhaxi a muxima, luaji ni diabete. Uadiama: O ditenda dia dikota a dixana Banco Mundial, ia jimbulula kuila, o athu ala mu uadiama a mu dibandekesa dingi. Iambe ue kuila ku muvu ua 1990, mu África mua kexile 280 a mazunda a athu exile jingadiama, maji ku muvu ua 2012 a tenesa kiá 330 a mazunda.

16. (a) Mukonda diahi o Utuminu ua Nzambi uene ngó, ua-nda zubha o maka mu ngongo? (b) Ihi ia-nda bhanga o Utuminu ua Nzambi, kala kiamba o divulu dia Izaia ni dia Jisálamu?

16 O ima iii, ki i tu bhangesa dingi ku diuana kana. Mu izuua ia lelu, o isangela ia kitadi ni jinguvulu, akua luímbi. Ene ka tena kuzubha o ita, ujibhangânga, mauhaxi ni uadiama. O Utuminu ua Nzambi uene ngó ua-nda zubha o ima ioso iii. Xinganeka o mbote joso ja-nda bhanga Jihova phala o athu. O Utuminu uê ua-nda zubha o ima i bhekela o ita, kala o luímbi, kuzokela o ixi, kufuta kitadi phala kusumba ji favolo, jingeleja ja makutu ni Satanaji. (Jisálamu 46:8, 9) O Utuminu ua Nzambi ua-nda zubha o ujibhangânga. Né muene kindala kiki, o Utuminu ua Nzambi ua mu longa kiá o athu kuzola ni ku di dielela mudiâ. Ki kuala dingi unguvulu uengi u tena kubhanga kiki. (Izaia 11:9) Kua kambe ngó, Jihova ua-nda zubha o mauhaxi, ua-nda bhana sauidi ia iuka ku athu. (Izaia 35:5, 6) Muene ua-nda zubha ue o uadiama ni kubheka kusanguluka ni ukamba uambote ni muene. O kima kiki kia beta-o-kota, o jimbongo ndenge.—Jisálamu 72:12, 13.

‘EJIIA KUTAMBUIJILA NI UJITU’

17. Kiebhi ki u tena kudituna o ibanzelu ia mundu iú?

17 Mu ioso i tua zubha o kuzuela bhabha, se uivua ibanzelu i tulukla o kidielelu ki uala na-kiu, tokuesa mu Bibidia ia lungu ni maka enhá. Zuela ni phange ua kulu mu nzumbi. Xinganeka se mukonda diahi athu a uabhela o kibanzelu kiki, ni mukonda diahi kibanzelu kiaiibha, ni kiebhi ki u tena ku dituna kiu. Tu tena kudilanga ku ibanzelu ia mundu, mu kubhanga ia zuela Phaulu: “Kuatenu kilunji mu kuenda kuenu ni athu ku kanga. . .phala uoso ua m’ibhula, mu ijiie ku mu vutuila kiambote ni ujitu.”—Kolose 4:5, 6.

^ kax. 9 Sai Jibibidia jala ni jivelusu ji moneka mu divulu dia Nzuá 7:53–8:11. Maji o jivelusu jiji, ki ji moneka mu mikanda iokulu. Sai athu, kioso kia tanga o mbandu íii a kala ni ixinganeku iaiibha. Ene a zuela kuila, o muthu mukuâ ituxi ka tena kuzuela kuila mukuâ ndumbu. Kuma o jivelusu jiji, ki ji moneka mu mikanda iokulu, jene ki ji moneka ue mu Bibidia, Tradução do Novo Mundo. Maji o kitumu kia bhana Nzambi ku akua Izalaiele kiambele: “Se bhu kala diiala a mu sanga ua zeka muhatu ua ngene ua dikaza, kiiadi kiâ áfue muene.”—Matendelelu 22:22.