Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Suínisa o Kixikanu Kiê, mu Ima i ua mu Kingila

Suínisa o Kixikanu Kiê, mu Ima i ua mu Kingila

“O kuxikana-phe ku ijidisa ima i tua dielela.”​—JIHEBELEU 11:1.

MIMBU: 54, 134

1, 2. (a) Mu ukexilu uebhi o ima i tu kingila, ki iene imoxi ni ima i kingila o athu a mukuá? (b) Ihi i tua-nda dilonga mu milongi íii?

JIHOVA ua kanena ku tu bhana mabesá avulu. Muéne ua kanena ku zelesa o dijina diê, ni kubhangesa kuila, o vondadi iê a i bhange ku diulu ni mu ixi. (Matesu 6:9, 10) Íii iene o ima ia katunda i tua mu kingila ku di kumbidila. Jihova ua kanena ué ku tu bhana o muenhu ua kalelaku. A mukuá a-nda tambula o muenhu ku diulu, maji mundu uavulu ua-nda ku u tambula mu ixi. Tua-nda sanguluka kiavulu! (Nzuá 10:16; 2 Phetele 3:13) Tua mesena kumona kiebhi Jihova kia-nda kuendesa, ni kukuatekesa o mundu uê mu izuua íii isukidila-ku.

2 O Bibidia i longa kuila, o kixikanu ‘kilondekesa’ o ima i tu kingila. Kiki kilombolola kuila, o athu ala ni kixikanu, ejiia ni kidi kioso kuila, o ima ioso ia kanena Jihova, ia-nda dikumbidila. (Jihebeleu 11:1) Lelu, o athu ene mu kingila ima iavulu, maji kejiia ni kidi kioso se o ima ia mu kingila ia-nda dikumbidila mba kana. Mu kifika, o muthu u di ta mu ji joko ja kitadi, nange u kala ni kidielelu kia kuila, ua-nda nganhala. Maji muéne kejiia ni kidi kioso, se ua-nda nganhala muene mba kana. Mu milongi íii, tua-nda mona se ihi i tua tokala o kubhanga phala kusuínisa o kixikanu kietu mu ikanenu ia Nzambi. Tua-nda dilonga ué kiebhi o kixikanu kia kolo ki tena ku tu kuatekesa lelu.

3. Mukonda diahi tu xikina kuila, o ima ioso ia tu kanena Nzambi, ia-nda di kumbidila?

3 Ki bhuala muthu mudietu, a mu vuala ni kixikanu. Phala kukala ni kixikanu, tua tokala kuehela o nzumbi ikola ia Nzambi kuendesa o mixima ietu. (Ngalásia 5:22) O nzumbi ikola, i tena ku tu kuatekesa kuijiia Jihova. Se tu sota kutendela kuila, Nzambi Muteni-ia-ioso, ni kuila, muéne njimu, tua-nda dielela ni kidi kioso kuila, muéne uala ni kutena kua ku kumbidila o ima ioso ia kanena. Mu ku kanena ima, Jihova u zuela kala ia di kumbidila kiá. Kioso kia kanena, muéne u zuela: “Maka ma zubha kiá kubhita!” (Tanga Dijingunuinu 21:3-6.) Etu tuejiia kuila, Jihova u kumbidila o ima ioso ia kanena. Muéne “Nzambi ia Fiiele.” Mukonda dia kiki, etu tu xikina mu ima ioso ia tu kanena muéne, ia lungu ni hádia.​—Matendelelu 7:9.

O JISELEVENDE JA NZAMBI M’UKULU, AKEXILE NI KIXIKANU KIA KOLO

4. Kidielelu kiahi kiexile na-kiu o jiselevende ja Nzambi m’ukulu?

4 O divulu dia Jihebeleu 11, di tumbula o majina a 16 a maiala ni ahatu, akexile ni kixikanu kia kolo mu ikanenu ia Jihova. Di tumbula ué o majina a athu a mukuá a sangulukisa o muxima ua Jihova, “mukonda dia kuxikana kuâ.” (Jihebeleu 11:39) O athu oso iâ, akexile mu kingila o “mbutu” ia kanene Jihova. Ene ejiidile kuila, o “mbutu” ieji buika o jinguma joso ja Nzambi, ni kubhangesa dingi o ixi kukala palaízu. (Dimatekenu 3:15) O Jiselevende jiji ja Nzambi, akexile ni kidielelu kia dikota kia kuila, Jihova ueji kua fukununa. Mu kidi, ene ka kexile ni kidielelu kia kutambula o muenhu ku diulu, mukonda Jezú, ka bhangele luua o kikutu kiki. (Ngalásia 3:16) Mu veji dia kiki, ene akexile ni kidielelu kia kutunga mu palaízu mu ixi, katé ku hádia ni hádia.​—Jisálamu 37:11; Izaia 26:19; Hozeia 13:14.

5, 6. Ihi ia kexile mu kingila Mbalahamu ni muiji uê? Kiebhi ene kia kexile mu suínisa o kixikanu kiâ? (Tala o foto ia dianga.)

5 O divulu dia Jihebeleu 11:13, dizuela ia lungu ni jiselevende ja fiiele ja Jihova. O divulu didi dizuela: “Athu oso en’iá afua, ezala ni kuxikana. O jipolomesa ja a bhele Nzambi ka ji tambuile luua, maji a ji muena ngó mu kanga hé a ji tanesa.” Ene akexile mu kingila o mundu ua ubhe, ni kuxinganeka kiebhi kieji kala o muenhu uâ mu palaízu. Umoxi mudiâ, Mbalahamu. Jezú ua zuela kuila, Mbalahamu ‘ua tanene ni ngalasa mukonda ueji mona’ o ima íii ku di kumbidila. (Nzuá 8:56) Sala, Izake, Jakobo ni athu a mukuá, akexile ué mu kingila o Utuminu ueji tumina o ixi ioso. Ene ejiidile kuila, ‘o mesene ni mutungi’ ua Utuminu iú, Nzambi.​—Jihebeleu 11:8-11.

6 Kiebhi Mbalahamu ni muiji uê kia suínisa o kixikanu kiâ? Ene a kolokotele mu kudilonga ia lungu ni Jihova. Saí ithangana, Nzambi ua kexile mu zuela nau bhu kaxi ka ji-anju, ka isuma, mba nzoji. Nange ene a di longele ué ni adiakimi akexile ni kixikanu, mba bhu kaxi ka mikanda iokulu. Mbalahamu ni muiji uê, ka jimbi o ikanenu ia Nzambi. Ene a uabhele kuxinganeka mu ikanenu ienioió. Mukonda dia kiki, ene kexile ni phata kuila, Jihova ueji kumbidila o ikanenu ié ioso. Mu kiki, ene a kolokota mu ufiiele uâ kua Nzambi, né muene kioso kia bhitile ni ibhidi mba izukutisu.

7. Ihi ia tu bhana Jihova phala kusuínisa o kixikanu kietu? Ihi i tua tokala kubhanga?

7 Ihi ia-nda tu kuatekesa kukolesa o kixikanu kietu? Jihova ua tu bhana o Bibidia, phala ku tu longa ia lungu ni ima ia-nda bhanga ku hádia. Mu Bibidia, muéne u tu londekesa o ima i tua tokala o kubhanga phala kuzediua ku muenhu. Mukonda dia kiki, kima kiambote kutanga o Bibidia izuua ioso, ni kukaiela o itendelesu iê. (Jisálamu 1:1-3; tanga Ikalakalu 17:11.) Bhu kaxi ka ‘kimbadi kia fiiele,’ Jihova u tu bhana ué o “kúdia” mu ithangana ia tokala. (Matesu 24:45) Kála kia kexile mu bhanga o mundu ua Nzambi m’ukulu, etu tua tokala ué kutanga o Bibidia izuua ioso, ni kuxinganeka kiambote mu ikanenu ia Nzambi. O kubhanga kiki, kua-nda tu kuatekesa kukolokota mu ufiiele uetu kua Nzambi. Kua-nda tu kuatekesa ué kukolokota ni kukingila o kithangana, kioso o Utuminu ua Nzambi ua-nda tumina o ixi ioso.

Kioso ki tu mona Jihova kutambuijila o misambu ietu, o kixikanu kietu ki di bandekesa dingi

8. Mu ukexilu uebhi o musambu u tena kukolesa o kixikanu kietu?

8 Ihi dingi ia kuatekesele o jiselevende jo’ukulu ja Jihova, kukolokota mu ufiiele uâ? Ene a bhingile o kikuatekesu kia Jihova bhu kaxi ka musambu. Kioso kia kexile mu mona kuila muéne ua tambuijila o misambu iâ, o kixikanu kiâ kiexile mu suína dingi. (Nehemiia 1:4, 11; Jisálamu 34:4, 15, 17; Daniiele 9:19-21) Kiene ué kimoxi, kioso ki tu mona Jihova kutambuijila o misambu ietu, ni ku tu bhana o ima i tua bhindamena mu kithangana kia tokala, o kixikanu kietu ki di bandekesa dingi. (Tanga 1 Nzuá 5:14, 15.) Tua tokala ué ‘kukolokota mu kubhinga’ o nzumbi ikola ia Jihova, phala ku tu kuatekesa kukala ni kixikanu kia kolo.​—Luka 11:9, 13.

9. Ima iebhi i tu tena kubhinga mu misambu ietu?

9 Kioso ki tu samba kua Jihova, ki tu tokala ngó kubhinga o ima i tua bhindamena. Tua tokala ué ku mu sakidila ni ku mu ximana izuua ioso. Tuejiia kuila, muéne ua bhange ima iavulu ia madiuanu! (Jisálamu 40:5) O mundu ua Jihova, uene mu samba ué phala o jiphange jâ ku mundu uoso. Mu kifika, etu tuene mu ‘lembalala oso ala mu jikaleia.’ Tuene mu sambela ué o ‘athu a tu kala ku pholo.’ Kioso ki tu mona Jihova kutambuijila o misambu ietu, o kixikanu kietu ki di bandekesa dingi, tu mu zukama dingi.​—Jihebeleu 13:3, 7.

ENE A KOLOKOTELE MU UFIIELE UÂ

10. Ihi ia kuatekesa athu avulu kusuína, ni kukolokota mu ufiiele uâ kua Nzambi?

10 Mu divulu dia Jihebeleu 11, poxolo Phaulu uambe: ‘Mu kuxikana, ahatu a tambula dingi o madifundu mâ mu ku a fukununa ku’alunga. A mukuá a a jibha ni kibetu, maji a ditunu ku a jituna phala a fukunukine muenhu uéngi ua beta ujitu.’ (Jihebeleu 11:35) Athu avulu a kolokota mu izukutisu, ni kulondekesa o ufiiele uâ kua Nzambi, mukonda a dielele mu kikanenu kia Nzambi kia lungu ni difukunukinu. Ene ejiidile kuila, ku hádia, Jihova ueji ku a fukununa ni ku a bhana o muenhu ua kalelaku mu ixi. Xinganeka mu phangu ia Nabote ni Zakadiia. Ene a a buba ni matadi mukonda dia kubelesela Nzambi. (1 Jisobha 21:3, 15; 2 Malunda 24:20, 21) Daniiele a mu takuile mu dikungu dia jihoji, o makamba mê a a takula mu kijiku kia túbhia. Ene a solo o kufua, mu veji dia kubhukumukina Jihova. O maiala iá, akexile ni kixikanu kia dikota kia kuila, Jihova ueji ku a bhana o nzumbi iê ikola, phala ku a kuatekesa kukolokota mu ibhidi ioso ia kexile mu dibhana na-iu.​—Daniiele 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23; Jihebeleu 11:33, 34.

O jiselevende ja Nzambi a kolokota mu ufiiele uâ, mukonda a dielela mu kikanenu kia Nzambi kia lungu ni difukunukinu

11. Ibhidi iebhi ia dibhanene na-iu o jipolofeta, mukonda dia kixikanu kiâ?

11 Jipolofeta javulu, kala Mikeia ni Jelemiia, a a xonguena, ni ku a ta mu kaleia. A mukuá kala Elija, “a bungana mu mikau ia kukuta, ni ku milundu, a zeka mu mabanda ni mu makungu bhoxi.” Né muene ni ibhidi, o athu oso iá, a kolokotele mu ufiiele uâ kua Nzambi, mukonda ene a dielele mu ‘ima i a kexile mu kingila.’​—Jihebeleu 11:1, 36-38; 1 Jisobha 18:13; 22:24-27; Jelemiia 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.

12. Iebhi o phangu ia dikota i tua tokala kukaiela? Ihi ia kuatekesa kukolokota mu ibhidi?

12 Jezú Kristu ua dibhanene ni ibhidi ia dikota, maji ua kolokota mu ufiiele uê kua Jihova. Ihi ia mu kuatekesa kukolokota? Phaulu uambe: ‘Mu kusuua o ngalasa ia mu idikisa, ua kolokota ni taka, ua tende o sonhi, o kiki ua xikama ku madilu bhu kiandu kia Nzambi.’ (Jihebeleu 12:2) Mu kusuluka, Phaulu ua tendelesa o Jikidistá ‘kuxinganeka’ mu phangu ia Jezú. (Tanga Jihebeleu 12:3.) Kála Jezú, Jikidistá javulu ku hama ia dianga, afú mukonda dia ufiiele uâ kua Jihova. Kiene kia bhitile ni Antipa. (Dijingunuinu 2:13) Kuma Jikidistá jiji akexile ni kidielelu kia kuia ku diulu, ene a tambula kiá o futu iâ. Maji o jiselevende ja Nzambi jo’ukulu, ka tambula luua o futu iâ, mukonda ene akexile ni kidielelu kia kutunga mu palaízu mu ixi. (Jihebeleu 11:35) Mu kubhita thembu, kioso Jezú kia mu tumbika ku Ungana ku muvu ua 1914, o Jikidistá a a undu a fuile, a a fukununa phala kutambula o muenhu sé dizubhilu ku diulu. Ene a-nda tumina o ixi kumoxi ni Jezú.​—Dijingunuinu 20:4.

O JISELEVENDE JA NZAMBI LELU, ALA NI KIXIKANU KIA KOLO

13, 14. Izukutisu iebhi ia dibhanene na-iu phange Rudolf Graichen, ni ihi ia mu kuatekesa kukolokota mu ufiiele uê kua Nzambi?

13 Mazunda a jiselevende ja Nzambi, a mu kaiela o phangu ia Jezú. Ene a xinganeka mu ikanenu ia Nzambi, anga a kolokota mu ufiiele uâ mu ithangana ia malamba. Dilonge o musoso ua Rudolf Graichen, a mu vuala mu ixi ia Alemanha, ku muvu ua 1925. Kioso kiexile munzangala, o jitata jê akexile mu phaphela jifoto mu inzo iâ, ia kexile mu londekesa o misoso ia Bibidia. Muéne uambe: “Saí foto ia kexile mu londekesa o kimbungu kumoxi ni kambudi, ongo ni kakisutu ka hombo, o ngombe ni mon’a hoji. O iama ioso ia kexile ni kutuluka, anga kamona ka ndenge muene ua kexile mu kua endesa.” (Izaia 11:6-9) O jifoto ja kexile mu kuatekesa Rudolf kuxinganeka mu palaízu. Mu kiki, o kixikanu kiê kia dibandekesa dingi. Mukonda dia kiki, muéne ua kolokota mu ufiiele uê kua Jihova, né muene kioso kia kexile ku mu zukutisa ku masoladi akua Gestapo nazista, ni ku kibuka kia mukuá kia masoladi a Alemanha.

14 Rudolf ua dibhanene ni ibhidi ia mukuá. Manh’ê uafu ni uhaxi mu kibende kia Ravensbrück. Tat’ê ua soneka mukanda, ua londekesele kuila, ka mesenene dingi kukala Mbangi ia Jihova. Rudolf ua kolokotele mu ufiiele uê. Muéne a mu jituna mu kaleia, iú ua sidivila kala kafunga ka ilunga. Mu kubhita thembu, a mu ixana phala kubhanga o Xikola ia Ngiliade, anga a mu tumikisa ku ixi ia Chile, mua sidivila dingi kala kafunga ka ilunga. Mu kubhita kithangana, ua kazala ni phange Patsy, uexile mukunji ua jixi jengi. Maji mu kubhita muvu, o kabuetele kâ kafu. Mu kubhita dingi thembu, o muhatu’ê Patsy, uafu ué. O muhatu’ê ua kexile ngó ni 43 kia mivu. Sumbala ni ibhidi ioso íii, Rudolf ua kolokota mu kusidivila Jihova. Kioso kia kuka, muéne kexile dingi ni sauidi iambote. Maji né kiki, Rudolf ua kexile mu sidivila kala muboki ua thembu ioso, ni kafunga mu kilunga. Tu tena kutanga o musoso uê mu A Sentinela de 1.° de Agosto de 1997, páginas 20-25. [1] (Tala ku disukilu dia milongi.)

15. Bhana phangu ia jiphange, a mu sidivila Jihova ni kisangusangu, sumbala ni izukutisu.

15 Lelu, kuene jiphange javulu a mu sidivila Jihova ni kisangusangu, sumbala ene mu a zukutisa kiavulu. Jiphange javulu mu jixi ja Eritreia, Cingapura, ni Coreia do Sul, ene mu a ta mu jikaleia mukonda dia ku dituna ‘kukuata mata.’ (Matesu 26:52) Mu kifika, mu ixi ia Eritreia, Isaac, Negede, ni Paulos, ala kiá mu kaleia mu 20 a mivu! Mu kaleia, ene mu a talatala kiaiibha. Ku mivu ioso íii, ene ka tena kukazala, mba kukuatekesa o jitata jâ. Maji né kiki, ene a mu kolokota mu ufiiele uâ kua Jihova, o kixikanu kiâ kia kolo. Lelu, katé muene ni alangidi a kaleia, ene mu a xila kiavulu. Mu kijimbuete kietu jw.org, saí foto i londekesa o jiphange jetu jiji. Sumbala a mu tala hadi, maji a sanguluka.

Kiebhi o jiphange mu kilunga kiê, kiene mu suínisa o kixikanu kiâ? (Tala o kaxi 15, 16)

16. O kixikanu kia kolo, ki tena ku ku kuatekesa kubhanga ihi?

16 Bhu kaxi ka mundu ua Jihova, athu avulu nuka aile mu kaleia, mba a a talatala kiaiibha, kala o jiphange jetu ji tua tange ku dima. Maji jiphange javulu ene mu tala hadi mukonda dia uadiama, mavuua, mba ita. A mukuá ene mu kaiela o phangu ia Mbalahamu, Izake, Jakobo, ni Mozé, mu kuxisa o fuma ia mundu mba o jimbongo, phala kusidivila Jihova. Ihi iene mu kuatekesa o jiphange jetu kukolokota mu kusidivila Jihova ni kisangusangu? O henda iâ kua Nzambi, ni kixikanu kiâ mu ikanenu iê. Ene ejiia ni kidi kioso kuila, muéne ua-nda bhana ku jiselevende jê ja fiiele, o muenhu ua kalelaku ku mundu uobhe, mua-nda kala ngó o kuiuka.​—Tanga Jisálamu 37:5, 7, 9, 29.

17. Kiebhi ki ua-nda suínisa o kixikanu kiê? Ihi i tua-nda dilonga mu milongi ia-nda kaiela?

17 Mu milongi íii, tua mono kuila, o kixikanu ‘kilondekesa o ima i tu kingila.’ Phala kukala ni kixikanu kia kolo, tua tokala kusamba kua Jihova, ni kukolokota mu kuxinganeka mu ikanenu iê. Mu kiki, tua-nda tena kukolokota mu ibhidi ioso-ioso ia-nda moneka. Mu milongi ia-nda kaiela, tua-nda dilonga dingi se ihi ilombolola kukala ni kixikanu.

^ [1] (kaxi 14) Tanga ué o musoso ua Andrej Hanák, mukua Eslováquia mu milongi ni diambu: “Esperança Viva Apesar de Muitas Provações” mu Despertai! de 22 de Abril de 2002.