KU MUVU ua 1910, o jitata jami a tundu mu Tbilisi, ixi ia Georgia, ai mu Canadá. Ene a tungile mu sanzala ia Pelly, mu mbanza Saskatchewan, mu ixi ia Canadá. A ngi vuala ku muvu ua 1928, mu samanu dia tuana eme nga sukidila. Kioso kua kambele samanu dia jimbeji phala ku ngi vuala, tat’etu uafu. Mam’etu uafu kioso ki ngexile ngi kabuetele. Mu kubhita mivu iofele, kota diami Lucy, uafu kioso kiexile ni 17 dia mivu. Kienhiki sekulu’ami Nick, ua ngi sase eme ni jiphange jami.

Sai kizuua kioso ki ngexile ngi kambonga, o jindandu jami a ngi mono kusunga o mukila ua kabalu ketu. Ene akexile ni uôma ua kuila, o kabalu keji ngi diota, mukonda dia kiki a dikola ni nguzu ioso phala ki ngi sunge dingi o mukila ua kabalu. Sumbala ngexile bhu pholo diâ, maji ki ngi tenene kua évua. Maji o kabalu ki ka ngi diota. Mu kizuua kieniókio, muiji uami uéza mu kuijiia kuila, ngexile ngi muxilu.

Sai dikamba dia muiji uami uambe kuila, kieji uabha se ngiia mu dilonga mu xikola ia maxilu. Kienhiki, sekulu’ami Nick ua ngi’ambata mu xikola ienii, mu Saskatoon, Saskatchewan. Xikola iii ia kexile dikanga dia muiji uami, kuma ngexile ngó ni mivu itanu, nga kexile ni uôma uavulu. Eme nga tenene ngó kukunda o jindandu jami kioso ki nga kexile mu nhoha mu  xikola. Mu kubhita kithangana nga dilongo o dimi dia Ijimbuete, mu kiki, nga sangulukile mu kutonoka ni tuana tuengi.

Ku muvu ua 1939, kota diami dia muhatu Marion ua kazala ni Bill. Mu kiki, a ngi’ambata eme ni phange’ami Frances phala kutunga ni ene. Ku muiji uetu, ene a diangele kudilonga o Bibidia ni Jimbangi ja Jihova. Kioso ki ngexile mu nhoha, ene a kexile mu bhanga ioso phala ku ngi tangela ima ia dilongo mu Bibidia. Kia bhonzele kuzuela nau, mukonda ene kejiidile o dimi dia ijimbuete. Ene akexile mu mona kuila eme nga zolele kiavulu kudilonga ia lungu ni Jihova. Nga mono kuila o ima ia kexile mu bhanga, iene i zuela o Bibidia. Mu kubhita kithangana, Bill ua ngi batizala, mu kizuua kia 5 kia mbeji ia Katutu ka muvu ua 1941. O menha a talalele kiavulu!

Mu muvu ua 1946, kioso ki nga vutuka ku bhata, ngai mu kiônge kia dikota kia bhiti mu mbanza ia Cleveland, Ohio, Estados Unidos da America. Mu kizuua kia dianga o jiphange jami a soneka o ima ia kexile mu zuela, phala eme kukatula mbote. Mu kizuua kia kaiiadi, nga sangulukile kiavulu kuijiia kuila kua kexile muthu ua kexile mu lungulula o milongi mu dimi dia ijimbuete. Kienhiki, nga sangulukile kiavulu, mukonda nga tenene kiá kutendela o kidi kia Bibidia.

Mu kithangana kienhókio o Ita ia Kaiiadi ia bhuile kiá, o athu akexile mu londekesa kuila a zolele o ixi iâ. Kioso ki nga tundu mu kiônge, nga bhingile kulondekesa ufiiele kua Jihova mu xikola. Kienhiki ki nga kexile dingi mu ximana o dibandela dia ixi ni kuimba o muimbu ua ixi. Ngeha ue kubhanga mbandu mu jifesa ja mundu, mu xikola. Ki ngexile muia dingi mu ngeleja ni jikoleka jami. O kisangela kia xikola ka ki zolele, ene akexile mu ngi kuatesa uôma ni kutanga makutu phala kulungulula o ibanzelu iami. O jikoleka jami akexile mu mona o ima ia kexile mu bhita, mukonda dia kiki nga kexile ni kithangana phala kua longa o kidi. Sai jikoleka jami kala Larry Androsoff, Norman Dittrick, ni Emil Schneider, a xikina o kidi, katé lelu, a mu sidivila Jihova.

Kioso ki nga kundu o jimbanza jengi, nga kexile mu bhanga nguzu phala kulonga o maxilu. Mu kifika mu mbanza ia Montreal nga ile mu kididi mua kexile mu di bhongolola maxilu avulu. Kuenhoko nga longo munzangala uexile bandi, dijina diê Eddie Tager. Muene ua sidivila mu kilunga kia dimi dia ijimbuete mu mbanza ia Laval, Quebec, katé ku ufuilu uê, ku muvu ua tundu-mu. Ngejiia ue Juan Ardanez. Kála kiexile akua Beleia, muene ua kexile mu tokuesa o milongi phala kumona se o ima ia kexile mu dilonga, iene i longa o Bibidia. (Ikalakalu 17:10, 11) Muene ua xikina o kidi, ua sidivila kala kafunga mu mbanza ia Ottawa, Ontario, katé kiafu.

Ku muvu ua 1950, ngai mu mbanza ia Vancouver. Sumbala nga zolele kulonga o maxilu, maji ki nga-nda jimba o kizuua ki nga longo Chris Spicer, muhatu kexile muxilu. Muene ua tambula divulu, iu ua ngi xana phala kuia kuijiia muadi uê, Gary.  Nga mu kundu kubhata diê, nga zuela ni muene kithangana kiavulu, mu kaxi ka mikanda. Kua bhiti mivu iavulu se ku di mona. Sai kizuua mu kiônge mu mbanza ia Toronto, Ontario, ene eza mu ngi menekena. Gary eji mu batizala mu kizuua kieniókio. Kiki kia ngi londekesa kuila, kima kiambote kuboka ni kusuina kuoso. Mukonda ki tuejiia se o muthu tua mu longo ua-nda xikina o kidi mba kana.

Mu kubhita mivu, nga vutuka mu Saskatoon. Kuenhoko, ngejiia muhatu ua ngi bhingi kulonga o tuana tuê, Jean ni Joan Rothenberger, exile maxilu. Ene akexile mu dilonga mu xikola mu nga dilongo. Ki ku bhiti thembu iavulu ene a mateka kujimbulula ku akuâ, o ima ia kexile mu dilonga. Mu kubhita kithangana, kitanu kia jikoleka jâ, a kituka Jimbangi ja Jihova. Umoxi uexile Eunice Colin. Nga muijiia ku muvu uami ua sukina ku xikola. Mu kithangana kienhókio, ua ngi bhana kama ka kudia, iu ua ng’ibhula se tu tena kukala makamba. Mu kubhita kithangana, muene ua kituka muhatu’ami.

Kioso manh’â Eunice kiévu kuila, muene ua kexile mu dilonga o Bibidia, uai mu xikola iê phala kubhinga ku alongexi iê, ku mu bhangesa kueha o kudilonga o Bibidia. O mutuameni ua xikola ua mu katula o madivulu oso. Eunice ua mesenene kukolokota kulondekesa o ufiiele uê kua Jihova. Kioso kia bhingi phala ku mu batizala, jitata jê a muambela kuila: “Se u kituka Mbangi ia Jihova ua-nda tunda ku bhata dietu!” Kienhiki kioso kia tenesa 17 dia mivu, Eunice a mu kaie ku bhata dia jitata jê, anga uai mu tunga ni Jimbangi ja Jihova. Muene ua suluka ni kudilonga, anga a mu batizala. Kioso ki tua kazala ku muvu ua 1960, jitata jê kai mu ukaza uetu. Maji, mu kubhita thembu, ene a mateka ku tu xila dingi mukonda dia milongi ietu ni ukexilu ua kusasa o tuana tuetu.

Mu kukala maxilu, kua tu bhonzele kusasa o sambuadi dia tuana tuetu. Maji tua bhange nguzu phala ene kudilonga o dimi dia ijimbuete, phala ene a tene kuijiia o kidi. O jiphange mu kilunga akexile mu tu kuatekesa kiavulu. Mu kifika, sai tata ua tu sonekena kuila, sai mon’etu ua kexile mu zuela ima ia bolo mu kididi kia ubhezelu. Etu tua batula o maka enhá ni lusolo luoso. Tuana tuetu tu uana, James, Jerry, Nicholas, ni Steven, ala tufunga. Ene a mu sidivila Jihova ni ufiiele uoso, kumoxi ni ahatu ni tuana tuâ. Nicholas ni muhatu’ê, Deborah, a mu sidivila mu kibuka kia dimi dia ijimbuete mu betele ia Grã-Bretanha. Steven ni muhatu’ê Shannan, a mu sidivila ue mu kibuka kia dimi dia ijimbuete mu Betele ia Estados Unidos.

Ande dia kutenesa 40 a mivu a ukaza uetu, Eunice uafu ni uhaxi ua bhonzele ku u saka. Mu kithangana kienhókio kia ibhidi, o kixikanu kiê ku difukunukinu, kia mu kuatekesa kusuina dingi. Ngene mu kingila ni kisangusangu o kizuua ki kia-nda fukunuka kazola kami.

 Mu mbeji ia Kauana ka muvu ua 2012, nga dibhale, o miongo ia bukuka. Nga mono kuila ngeji bhindamena kikuatekesu, kienhiki ngai ku bhata dia mon’ami phala ku ngi langa. Lelu tua tokala mu kilunga kia dimi dia ijimbuete mu mbanza ia Calgary. Nga mu sidivila kala kafunga. Mu kidi, mu veji iii ngó, ngala mu kilunga kia dimi dia ijimbuete! Kiebhi ki nga kolesa o kixikanu kiami mu mivu ioso iii mu kilunga kia Kingileji? Jihova ua ngi kuatekesa. Muene ua kumbidila o kikanenu kiê kia kulanga o an’â itungu. (Jisálamu 10:14) Nga sakidila enioso a kexile mu ngi sonekena, kuma ene a dilongo o dimi dia ijimbuete akexile kala alunguludi ami.

Sai ithangana, nga kexile mu luuala kiavulu, mukonda ki nga kexile mu tendela kiambote o milongi mu iônge. Sai bhabha, ki nga kexile dingi ni vondadi ia kuia mu iônge. Kioso ki ngexile mu divua kiki, nga kexile mu xinganeka mu izuelu ia Phetele, kioso kiambe kua Jezú: “Ngana, tuia kua nanhi? Eie-eie uala ni maka ma muenhu ki uâbhua.” (Nzuá 6:66-68) Kála o maxilu a mukuá a di longo o kidi m’ukulu, nga soto kukala ni muanhu. Nga soto kudielela kua Jihova, ni kilunga kiê. Kubhanga kiki, kuene mu ngi bhekela mabesá avulu. Lelu, muala madivulu avulu mu dimi dietu, nga sanguluka kiavulu, mukonda ngi tena kuia mu iônge iofele ni ia makota ia Dimi dia ijimbuete ia Estados Unidos. Mu kidi, kusidivila Jihova, ku ngi bhana kisangusangu kiavulu.