Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Jitata, Kuatekese-nu o Tuana Tuenu Kukala ni Kixikanu Kia Kolo

Jitata, Kuatekese-nu o Tuana Tuenu Kukala ni Kixikanu Kia Kolo

‘Minzangala ia mala, ni enu mu an’a ilumba, ximanenu o dijina dia Jihova.’​—JISÁLAMU 148:12, 13.

MIMBU: 41, 48

1, 2. (a) Mukonda diahi ki bhonza phala o jitata kulonga o tuana tuâ kukala ni kixikanu kua Jihova? Kiebhi o jitata kia tena kukuatekesa o tuana tuâ kuzola Jihova? (b) Iebhi o ima iuana i tua-nda dilonga kindala?

SAÍ DIKAZA mu ixi ia França, dia zuela: “Etu tu xikina kua Jihova. Maji kiki, ki kilombolola kuila, o an’etu a-nda mu xikina ué. Mukonda, o muthu ka tena kulundula o kixikanu. Mu kiki, bhofele bhofele, o an’etu a mu xikina kua Jihova.” Saí phange ia diiala mu ixi ia Austrália, ua soneka: “Nange kia-nda ku bhonza dingi kukuatekesa mon’é kuxikina kua Jihova, o ima ia mukuá ndenge.” Muéne uambe dingi: “Nange u divua kuma, ua tambuijila kiá o ibhuidisu ioso ia mon’é. Maji mu kubhita thembu, muéne u ku bhanga dingi o kibhuidisu ki ua tambuijile kiá! Se u xikina o kitambuijilu ki ua mu bhana lelu, mungu u kale dingi ni phata.” Nange o jitata a mona kuila, kioso o ana kiaia ni kukula, ene a bhingi kua jimbuluila dingi kiambote o ima ia a longele kiá m’ukulu. Ene a mona ué kuila, phala kulonga o tuana kuzola Jihova, ene a bhingi kua longa mu maukexilu avulu.

2 Se u tata mba u mama, o kuila uene mu dibhuidisa se ua-nda tena kulonga mon’é kuzola Jihova ni kukolokota mu ku mu sidivila, né muene kioso kia-nda kula? Mu kidi, ki tu tena kubhanga o kikalakalu kiki ubheka uetu. (Jelemiia 10:23) Mukonda dia kiki, tua tokala kudielela mu kikuatekesu kia Jihova. Muéne ua bhana itendelesu iavulu ku jitata. Kiebhi ki u tena kukuatekesa o tuana tué?1) Sota kuijiia kiambote o tuana tué. (2) Longa o Mak’â Jihova ku tuana tué. (3) Longa ni ifika. (4) Samba mu kubhinga o nzumbi ikola ia jihova, longa o tuana tué ni muanhu.

SOTA KUIJIIA KIAMBOTE O TUANA TUÉ

3. Kiebhi o jitata kia tena kukaiela o phangu ia Jezú ia kulonga o maxibulu mê?

3 Ithangana ioso, Jezú ua kexile mu kuibhula o maxibulu mê, o ima ia kexile mu xikina. (Matesu 16:13-15) Eie u tena kukaiela o phangu iê. Se ua mu zuela ni tuana tué, mba mua mu bhanga kima kumoxi, ua tokala kua bhanga ibhuidisu, ni kua ehela kuzuela o ima ia banza. Nange ene ala ni phata! Saí munzangala uala ni 15 kia muvu mu ixi ia Austrália, uambe: “Ithangana ioso, tat’etu u ngi bhanga ibhuidisu ia lungu ni kixikanu kiami. Kiki, ki ngi bhangesa kuxinganeka. Muéne uibhula: ‘Ihi i longa o Bibidia?’ ‘O kuila u xikina mu ima i zuela o Bibidia?’ ‘Mukonda dianhi u xikina mu ima i zuela o Bibidia?’ Muéne ka mesena kuila, ngi bhitulula ngó o itambuijilu iê, mba o itambuijilu ia Mama. Muéne ua mesena kuila, ngi tambuijila ubheka uami. Kioso ki ngai ni kukula, nga di longo kujimbulula kiambote o itambuijilu iami.”

4. Mukonda diahi kima kiambote kukala ni muanhu ni kutambuijila o ibhuidisu ioso i bhanga o tuana tué? Bhana phangu.

4 Se o tuana tué ka xikina ni lusolo o ima ia di longa mu Bibidia, kala ni muanhu. A kuatekese kusanga o itambuijilu ia ibhuidisu iâ. Saí tata ia zuela: “Kana kubhanga phoko ia ibhuidisu ia mon’é. Kana kubhanga kala, o ibhuidisu iê ki iala ni valolo. Se o maka a mu zuela mon’é a ku kuatesa jisonhi, kana ku mu fidisa kuzuela.” Mu kidi, se o tuana tué a ku bhanga ibhuidisu, kima kiambote. Mukonda ene a mesena kuijiia kiambote o maka. Katé muene ni Jezú, ua bhange ué ibhuidisu mu undenge uê. (Tanga Luka 2:46.) Saí munzangala mu ixi ia Dinamarca, uambe: “Kioso ki nga zuela kuila, ngala ni phata se o ubhezelu uetu uene o ubhezelu ua kidi, o jitata jami ka luuala. Nange ene a thandanganhele n’eme. Maji né kiki, a tululuka. Ni kikuatekesu kia Bibidia, ene a tambuijila o ibhuidisu ioso i nga bhange.”

Sota kuzuela ia lungu ni Jihova izuua ioso, benge benge kioso ki ua mu bhanga kima kumoxi ni tuana tué

5. Né muéne se o tuana tu londekesa kuila, a xikina kua Jihova, ihi ia tokala kubhanga o jitata?

5 Sota kuijiia kiambote o tuana tué. Kana kubanza kuila, o tuana tué a xikina kua Jihova, mukonda a ia mu sidivisu ia kuboka, ni mu iônge. Mu kidi, ihi ia banza ia lungu ni Jihova? Ihi ia banza ia lungu ni Bibidia? Bhanga ioso phala kumona se saí kima kia mua fidisa kukolokota mu ufiiele uâ kua Jihova. Sota kuzuela ia lungu ni Jihova izuua ioso, benge benge kioso ki ua mu bhanga kima kumoxi ni tuana tué. Kikale se uala ni tuana tué mba ubheka ué, sota kua sambela.

LONGA O MAK’Â JIHOVA KU TUANA TUÉ

6. Mukonda diahi o kuijiia kiambote Jihova ni Bibidia, ku kuatekesa o jitata kulonga kiambote o tuana tuâ?

6 O athu a uabhele o kuívua Jezú, mukonda muene ua zolele Jihova, ni kuila, uejiidile kiambote o Mikanda Ikola. Ene akexile ué mu mona o henda ia Jezú, mukonda dia kiki, akexile ku muívua. (Luka 24:32; Nzuá 7:46) Kiene ué kimoxi, se o an’é a mona kuila eie ua zolo Jihova, ene a-nda mu zola ué. (Tanga Matendelelu 6:5-8; Luka 6:45.) Mu kiki, kolokota mu ku dilonga kiambote o Bibidia ni kutanga o madivulu metu, ithangana ioso. Sota kuijiia dingi o ima ia mukuá ia bhange Jihova. (Matesu 6:26, 28) O kuijiia kiambote Jihova, kua-nda ku kuatekesa kulonga kiambote o tuana tué.​—Luka 6:40.

Kioso ki u dilonga kima kia lungu ni Jihova, zuelela o tuana tué

7, 8. Kioso ki u dilonga kima kia lungu ni Jihova, ihi i u tena kubhanga? Kiebhi o jitata ja mukuá a kaiela o phangu íii?

7 Kioso ki u dilonga kima kia lungu ni Jihova, zuelela o tuana tué. Mu veji dia kubhanga ngó kiki mu kithangana kia kudisokejeka phala o iônge, mba kioso ki mu bhanga o ubhezelu ku muiji, sota kubhanga kiki mu ithangana ioso. Kiene ki bhanga o mama ni tata mu ixi ia Estados Unidos. Se a mu dia, mba a mona kima kiambote kia bhange Jihova, ene a zuela ia lungu ni Jihova ni tuana tuâ. Ene ambe: “Tu kuatekesa an’etu kumona o henda ilondekesa Jihova mu ima ioso ia bhanga phala etu.” Saí dikaza ku África diala ni kiiadi kia an’a ahatu. Kioso kia mu kalakala kumoxi ni tuana tuâ mu díbhia, ene a zuela o maka a lungu ni ibhangelu. Mu kifika, ene a a tangela kuila, o kumona o mbutu ku sabhuka ni kukula, madiuanu. O jitata ja zuela: “Tu bhanga ioso phala kukuatekesa o an’etu kuxila o muenhu ni ukexilu ua madiuanu ua bhange o muenhu.”

8 Saí tata mu ixi ia Austrália, uambata o mon’é ku museu. Muéne ua kexile ni dikuinhi dia mivu. O tata ia kuatekesa o mon’é kusuínisa o kixikanu kiê, ni kumona kuila, Jihova muéne o Mubhangi ua ima ioso. Muéne uambe: “Tua mono jifoto ja tu ibamba tuofele tua kexile mu moneka mu menha a kalunga m’ukulu. Tua diuana mu kumona kuila, sumbala o ibamba íii ki i moneka dingi lelu, iene ia fuamene kiavulu kála o iama ia mukuá i tu mona lelu. Mu kiki, se o ima ia moneke ngó, mukonda diahi mu thembu ienioió, kia bhonzele kiá kutendela kiambote o ukexilu ua bhange o iama ienioió? Kuma o ima ienioió ia ngi bhangesa kudiuana kiavulu, nga solo kuzuela o maka enhá ni mon’ami.”

LONGA NI IFIKA

9. Mukonda diahi kima kiambote kulonga ni ifika? Kifika kiahi kia bhange o mama mu ixi ia Japão?

9 Jezú ua kexile mu bhanga ifika mu ithangana ioso. Muéne ua longo ima ia dikota mu kutanga misoso mba kubhanga ifika. (Matesu 13:34, 35) Kioso ki u ta ifika, eie u kuatekesa an’é kuxinganeka. Ua kuatekesa kuxinganeka mu maka u ua mu longa, kutendela kiambote o maka enhá, ni kua bhaka ku muxima uâ. Ene a-nda kala ué ni vondadi ia ku di longa dingi. Mu kifika, saí mama mu ixi ia Japão, iala ni kiiadi kia ana a mala, ua mesenene kua kuatekesa kumona kuila, o ukexilu ua bhange o munza u tu bhuima mu ixi, ulondekesa kuila, Jihova ua tu zolo kiavulu. O mona umoxi ua kexile ni dinake dia mivu, o mukuá ua kexile ni dikuinhi. Mukonda dia kiki, muéne ua bhange kifika kia bhebhuluka, phala kua kuatekesa kutendela kiambote o maka enhá. Muéne ua a bhana lete, sukidi ni kafue. Mu kusuluka, ua tumina ku mu bhangela kafue, maji kala muthu ua tokalele kubhanga o kafue kê. Muéne uambe: “Ene a bhange kiambote o kafue. Kioso ki nga a ebhuidisa se mukonda diahi ene ka bhange o kafue ni lusolo, ene a zuela kuila, a mesenene kuila, o kafue ki tunda mu ukexilu u nga uabhela. Mu kusuluka, nga a jimbuluila kuila, mu ku bhanga o munza u tu bhuima, Nzambi ua sokejeka ué kiambote o ima, ni tu kale ku muenhu.” O minzangala a uabhela o kifika kiki. Katé lelu, ene a bhake o kifika kiki ku mixima iâ!

U tena kubhanga ifika ia bhebhuluka, phala kukuatekesa o tuana tué kuxikina kuila, kuene Mubhangi ua ima ioso (Tala o kaxi 10)

10, 11. (a) Kifika kiahi ki u tena kubhanga, phala kukuatekesa o tuana tué kuxikina kuila, kuene Mubhangi ua ima ioso? (Tala o foto ia dianga.) (b) Ifika iebhi i uene mu bhanga?

10 Kifika kiahi ki u tena kubhanga phala kukuatekesa o tuana tué kumona kuila, saí muthu ua Bhange o ima ioso? U tena kubhanga mbolo ni mon’é, mu kukaiela o itendelesu phala kubhanga o mbolo. Jimbulula o valolo ia kukaiela kiambote o itendelesu ioso ia lungu ni kubhanga o mbolo. Bhana kibundu kioso kioso ku mon’é. Mu kusuluka, muibhudise: “Eie uejiia kuila, kuene ué itendelesu phala kubhanga o kibundu kiki?” Mu kusuluka, teta o kibundu, u mu bhane o mbutu. Jimbulula kuila, o mbutu, iala ni itendelesu ioso ia lungu ni kiebhi kia tokala kubhanga o kibundu kiki. Maji ki bhonza dingi kutendela o itendelesu íii, o itendelesu ia lungu ni kubhanga o mbolo, ndenge. U tena ku mu bhanga dingi o kibhuidisu kiki: “Saí muthu ua soneka o itendelesu phala kubhanga o mbolo, ki kiene? Mu kiki, nanhi ua soneka o itendelesu phala kubhanga o kibundu kiki?” Se o tuana tué tua kulu kiá, u tena kua tangela kuila, o itendelesu ia lungu ni kubhangesa o mbutu ia kibundu kiki kusabhuka, kukituka muxi uonene, ni kubhana ibundu iavulu, tu i sanga mu DNA iala moxi dia mbutu. U tena ué ku mu londekesa o jifoto ni ifika mu kadivulu, A Origem da Vida​—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta, mbandu 10 ndu 20.

11 Mbeji joso, jitata javulu ene mu tanga ni tuana tuâ, o milongi ni diambu, Teve um Projeto? iene mu soneka mu Despertai! Se o tuana ki tu kulu luua, o jitata ji tena kujimbulula o ima mu ukexilu ua bhebhuluka. Mu kifika, saí dikaza mu ixi ia Dinamarca, dia sokesa o iphululu ni jinjila. Ene a zuela: “O iphululu ia difu ni jinjila. Maji o kuila, o iphululu i tena kuta maiaki, ni kua tota, phala mu tunde tu iphululu? O kuila o jinjila ja bhingi kididi kia iuka phala kutula-mu? Kiebhi ki ueji sokesa o jibuia ja iphululu ni mimbu ia jinjila? Mu kiki, nanhi uala dingi ni unjimu? O mubhangi ua iphululu, inga o Mubhangi ua jinjila?” Kioso ki u bhanga o ibhuidisu ku tuana tué, ua kuatekesa kuxinganeka, ni kusuínisa o kixikanu kiá kua Jihova.​—Jisabhu 2:10-12.

12. Kiebhi ki u tena kubhanga ifika, phala kukuatekesa o tuana tué kuxikina kuila, o ima ioso i tanga o Bibidia, kidi?

12 Eie u tena kuta ifika, phala kukuatekesa o tuana tué kuxikina kuila, o ima ioso i zuela o Bibidia, kidi. Mu kifika, u tena kutanga o divulu dia Jobe 26:7. (Tanga.) Kana kutangela ngó o tuana tué kuila, o milongi iala mu velusu íii, ia tundu kua Jihova. Mu veji dia kiki, a kuatekese kuxinganeka. Eie u tena kuzuela kuila, nange mu izuua ia Jobe, o athu ka kexile mu xikina kuila, o ixi ia zenzama. Ene ejidile kuila, kima kioso kioso kia difu ni bola mba ditadi, kia tokala kukala ku thandu dia kima. Mu kithangana kieniókio, o athu ka tenene luua kulondekesa kuila o ixi ia zenzama, mukonda ki ku kexile jimakina ja kukatula jifoto, mba iphululu ia tokala phala kuia ku diulu. O tuana tua-nda di longa kuila, sumbala o Bibidia io soneke ukulu, o mak’ê a kidi, mukonda, Mak’â Jihova.​—Nehemiia 9:6.

KUATEKESA O TUANA TUÉ KUMONA O VALOLO IA KUKAIELA O ITENDELESU IA BIBIDIA

13, 14. Kiebhi o jitata kia tena kukuatekesa o tuana tuâ kubelesela o milongi ia Bibidia?

13 Kima kiambote kulonga o tuana tué kuila, se a kaiela o itendelesu ia Bibidia, ene a-nda zediua dingi. (Tanga Jisálamu 1:1-3.) Mu kifika, eie u tena kubhinga o tuana tué phala kuxinganeka kuila, a-ndaia mu tunga mu sanzala ia ubhe. Ene a tokala kusola o athu a-nda tunga kumoxi ni ene mu sanzala. Mu kusuluka, u tena kua ebhula: “Athu ebhi u mueji sola, se mua mesenene kuila, o athu oso mu sanzala a dibhana kiambote?” Mu kusuka-ku, u tena kutanga o divulu dia Ngalásia 5:19-23, phala kua kuatekesa kumona o athu a-nda kua sola kua Jihova, phala kutunga ku mundu uobhe.

14 Se u bhanga kiki, ua-nda longa ima iiadi ku tuana tué. Kia dianga, Jihova ua mu tu longa kiebhi ki tu tena kuzediua ku muenhu lelu, ni kudibhana kiambote ni athu oso. Kia kaiiadi, muéne ua mu tu longa kiebhi ki tua-nda tunga ku mundu uobhe. (Izaia 54:13; Nzuá 17:3) U tena ué kukuatekesa o tuana tué kumona kiebhi o Bibidia iene mu kuatekesa o jiphange jetu. Mu kifika, u tena kusota misoso ia kidi mu madivulu metu, kala o milongi ni diambu, “O Bibidia i Lungulula o Ukexilu ua Athu,” iene mu soneka mu Mulangidi. U tena ué kubhinga phange mu kilunga, phala kutangela o tuana tué, kiebhi o Bibidia ia mu kuatekesa kulungulula ima ia dikota ku muenhu uê, phala kusidivila Jihova.​—Jihebeleu 4:12.

15. Ihi ia-nda ku kuatekesa kulonga o tuana tué?

15 Sota ndunge iambote, phala kukuatekesa o tuana tué kuuabhela o milongi i ua-nda kua longa. Xinganeka mu maukexilu avulu, a kukuatekesa o tuana tué kukala ni vondadi ia kudilonga o kidi kia lungu ni Jihova, ni ku mu zukama dingi. Kolokota kubhanga kiki, katé kia-nda kula. Saí tata ua zuela: “Kana kubhuila mu kufikisa jindunge jengi, phala kujimbulula milongi iokulu.”

SAMBA MU KUBHINGA O NZUMBI IKOLA IA JIHOVA, LONGA O TUANA TUÉ NI MUANHU

16. Mukonda diahi kima kiambote o jitata kulondekesa o muanhu, kioso kia mu longa o tuana tuâ? Bhana phangu ia jitata ja londekesa o muanhu.

16 Ni kikuatekesu kia nzumbi ikola ia Jihova, o tuana tué a tena kukala ni kixikanu kia kolo. (Ngalásia 5:22, 23) Maji kubhinga kithangana, phala ene kukala ni kixikanu kia kolo. Mu kiki, londekesa muanhu, kolokota kulonga o tuana tué. Saí tata mu ixi ia Japão uala ni kiiadi kia ana, uambe: “Ki kale eme mba o muhatu uami, tuene mu langa kiambote o tuana tuetu. Tundé mu undenge uâ, ngene mu katula 15 kia ithangana ku kizuua, phala kulonga kima ku tuana tuami. Ngi kamba ngó kubhanga kiki, mu izuua ia iônge. Ki tu kexile mu bhuila mukonda dia 15 dia ithangana i tua kexile mu dilonga ku kizuua.” Saí kafunga ka ilunga, uambe: “Kioso ki ngexile ngi munzangala, nga kexile ni ibhuidisu iavulu, mba phata iavulu. Mu kubhita thembu, o ibhuidisu iami io tambuijile mu iônge, kioso ki tua kexile mu bhanga ubhezelu ku muiji, mba kioso ki nga kexile mu di longa o Bibidia ubheka uami. Mu kiki, kima kiambote o jitata kukolokota mu kulonga o tuana tuâ.”

Phala kulonga kiambote, ua tokala kuzola o Mak’â Nzambi (Tala o kaxi 17)

17. Mukonda diahi kima kiambote o jitata kusuínisa dingi o kixikanu kiâ? Kiebhi o tata ni mama mu ixi ia Bermuda, a kuatekesa o tuana tuâ kudielela dingi kua Jihova?

17 Sé phata, se o tuana tué a mona kuila, o kixikanu kié kua Jihova kia kolo, ene a-nda katula mbote iavulu. Ene a-nda mona o ima i u bhanga. Mu kiki, kolokota kusuínisa o kixikanu kié. Londekesa ku tuana tué kuila, Jihova muthu ua kidi phala eie. Mu kifika, saí dikaza mu ixi ia Bermuda, ene mu samba kumoxi ni tuana tuâ tua ahatu, phala kubhinga kikuatekesu kua Jihova, kioso ki kumoneka maka. Ene a suínisa ué o tuana tuâ kusamba ubheka uâ. Ene ambe: “Tu tangela ué o mon’etu: ‘Dielela kua Jihova ni muxima uoso, kolokota kubhanga o sidivisu ia Utuminu, kana kuthandanganha kiavulu.’ Kioso kia mona kuila ua mu di tunda kiambote, muéne uejiia kuila, ua mu tambula o kikuatekesu kia Jihova. Kiki kia mu kuatekesa kudielela dingi kua Nzambi, ni mu milongi ia Bibidia.”

18. Ihi ia tokala kuijiia o jitata?

18 Enu mu jitata, ki mu jimbe kuila, ki mu tena kujijidika o tuana tuenu kukala ni kixikanu. Enu mu kuna o mbutu, mu i tekela, maji Jihova muéne u i bhangesa kukula. (1 Kolindo 3:6) Mu kiki, bhanga nguzu phala kulonga o kidi kia lungu ni muéne ku tuana tué. Samba mu kubhinga o nzumbi iê ikola, phala kua kuatekesa kukala ni kixikanu. U tena kudielela ni muxima uoso kuila, Jihova ua-nda besoala o nguzu ioso i u bhanga, phala kulonga o tuana tué.​—Efezo 6:4.