Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Nanhi ua mu Kuendesa o Mundu ua Nzambi Lelu?

Nanhi ua mu Kuendesa o Mundu ua Nzambi Lelu?

‘Lembalalenu o athu a mi kala ku pholo.’ —JIHEBELEU 13:7.

MIMBU: 43, 53

1, 2. Nange ihi ia dibhuidisa o jipoxolo, kioso Jezú kiai ku diulu?

O JIPOXOLO ja Jezú, akexile ku Mulundu ua Midiva. Ene akexile mu mona o mesene iâ, Jezú, ku banda ku diulu, ni kujimuka ku matuta. (Ikalakalu 1:9, 10) Ku mivu iiadi, Jezú ua a longo, ua a suinisa, ua endesa. Maji mu kithangana kieniókio, muene ka kexile dingi bhu kaxi kâ. Ihi ieji bhanga ene?

2 Ande dia kuia ku diulu, Jezú ua tangele o maxibulu mê, uixi: “Mua kà ngi kalela jimbangi, ni mu Jeluzaleme, ni mu Judeia ioso, ni mu Samádia, katé ni ku maxokololo ma jixi.” (Ikalakalu 1:8) Kiebhi kieji tena kubhanga o kikalakalu kiki? Jezu ua a kanene kuila, o nzumbi ikola ia Nzambi ieji kua kuatekesa. (Ikalakalu 1:5) Maji nanhi ueji kua endesa ni kusokejeka o kikalakalu kia kuboka? O jipoxolo ejidile kuila, m’ukulu, Jihova ua solele maiala phala kuendesa o kifuxi kia Izalaiele. Nange ene a di bhuidisa se Jihova ueji sola muthu phala ku a endesa.

3. (a) Ihi ia bhange o jipoxolo ja fiiele, kioso Jezú kiai ku diulu? (b) Ibhuidisu iebhi i tua-nda tambuijila mu milongi iii?

3 Mu kubhita kithangana kioso Jezú kiai ku diulu, o maxibulu mê a tokuesa o Mikanda Ikola, a sambe mu kubhinga o kikuatekesu kia Nzambi, anga a sola Matiia phala kubhingana Juda dia Kadiota. Mu kiki, a tenene dingi 12 kia jipoxolo. (Ikalakalu 1:15-26) Mukonda diahi kiexile kima kia dikota phala ene, ni Jihova? O maxibulu a mono kuila, a bhingile kukala 12 kia jipoxolo. * (Tala ku luiji.) Jezú ua solele o jipoxolo, anga ua a longo kikalakalu kia katunda bhu kaxi ka mundu ua Nzambi. Kikalakalu kiahi kia a bhanene, ni kiebhi Jihova ni Jezú kia a longo ku ki bhanga? Kikalakalu kiahi kiene-ku lelu, kia difu ni kikalakalu kiki? Kiebhi ki tu tena kulembalala o athu ala ku pholo,’ benge-benge o ‘kimbadi kia fiiele?’ Tua-nda tambuijila o ibhuidisu iii.—Jihebeleu 13:7; Matesu 24:45.

JEZÚ UA MU KUENDESA O KIBUKA KIA UTUMINU

4. Ikalakalu iebhi iexile mu bhanga o jipoxolo, ni tufunga mu Jeluzaleme?

4 O jipoxolo a mateka kuendesa o kilunga kia Jikidistá, mu Pendekoxi ia muvu ua 33. O Bibidia izuela kuila, ‘Phetele ki emana ni akuâ, o kuinhi dia Poxolo ni imoxi,’ ua longo o kidi kia Bibidia ku kifuxi kia dikota. (Ikalakalu 2:14, 15) Athu avulu ku kifuxi kieniókio, a kituka Jikidistá. Mu ku suluka, o Jikidistá ja ubhe, “a kolokota mu ulongelu ua jipoxolo.” (Ikalakalu 2:42) O jipoxolo ene akexile mu langa o kitadi kia kilunga. (Ikalakalu 4:34, 35) Ene akexile ue mu longa o mundu ua Nzambi, ni kua sambela. Ene akexile mu zuela: “Etu-phe, tu jijila jinga o kusamba, ni ukunji uetu ua ku longa o maka ma Nzambi.” (Ikalakalu 6:4) Ene a tumikisa o Jikidistá ja kexile ni uhete uavulu, phala kuboka mu ididi iéngi. (Ikalakalu 8:14, 15) Mu kubhita kithangana, Jikidistá ja mukuá a a undile, a di bundu ni jipoxolo phala kuendesa o kilunga kia Nzambi. O kibuka kia utuminu, kia kexile mu bhana itendelesu ku ilunga ioso.—Ikalakalu 15:2.

O Jikidistá ku hama ia dianga, ejiidile ni kidi kioso kuila, Jihova ua kexile mu kuendesa o kibuka kia utuminu bhu kaxi ka Jezú

5. Kiebhi o nzumbi ikola ia kuatekesa o jipoxolo? (Tala o foto ia dianga.)

5 O Jikidistá ku hama ia dianga, ejiidile ni kidi kioso kuila, Jihova ua kexile mu kuendesa o kibuka kia utuminu bhu kaxi ka Jezú. Kiebhi kiejidile o kidi kiki? Kia dianga, o nzumbi ikola ia bhanene kutena ku jiphange a tokalele ku kibuka kia utuminu. (Nzuá 16:13) O Jikidistá joso a a undile ni nzumbi ikola, maji o nzumbi ia bhanene dingi kutena ku jipoxolo, ni tufunga tua kexile mu Jeluzaleme, phala ku kumbidila kiambote o kikalakalu kia kuendesa o kilunga. Mu kifika, ku muvu ua 49, o nzumbi ikola ia kuatekesa o kibuka kia utuminu kubatula maka a lungile ni kusaia. O ilunga ioso ia kaiela o itendelesu ia bhanene o kibuka. Mukonda dia kiki, ene a kolokota mu ‘kuxikana kuâ, anga enda ni kuvula dingi izuua ioso.’ (Ikalakalu 16:4, 5) Bhu kaxi ka mikanda ia tumikisine ku ilunga, mu ku jimbulula o maka a lungu ni kusaia, tu tena kumona kuila, o kibuka kia utuminu kiexile muene ni nzumbi ikola ia Nzambi. Ene akexile mu londekesa henda, ni kixikanu.—Ikalakalu 15:11, 25-29; Ngalásia 5:22, 23.

6. (a) Kiebhi o jianju ja kuatekesa o kibuka kia utuminu? (b) Kiebhi o Mak’â Nzambi a kuatekesa o kibuka kia utuminu?

6 Kaiiadi, o jianju ja kuatekesele o kibuka kia utuminu. Mu kifika, sai anju ia tangela Koloneliu phala kusota poxolo Phetele. Kioso Phetele kia bokele Koloneliu ni muiji uê, ene a tambula o nzumbi ikola, sumbala o maiala ka a sáiele. Koloneliu uexile o muthu ua dianga kexile Judé ua kituka Kidistá, sumbala ka mu sáiele. Kioso o jipoxolo ni jiphange ja mukuá kiévu o ima íii, ene a xikina kuila, iexile o vondadi ia Nzambi. Mu kiki, ene a tambulula kiambote mu kilunga, o athu a jixi jengi. (Ikalakalu 11:13-18) O phangu iii tu londekesa kuila, o jianju ja kuatekesa o kikalakalu kia kuboka kiexile mu langa o kibuka kia utuminu. (Ikalakalu 5:19, 20) Tatu, o Mak’â Nzambi, endesa o kibuka kia utuminu. O maiala iá, akexile mu tokuesa o Mikanda Ikola, phala kubatula o maka, ni kuendesa kiambote o ilunga.—Ikalakalu 1:20-22; 15:15-20.

7. Kiebhi ki tuejiia kuila, Jezú uendesa o Jikidistá ja dianga?

7 Sumbala o kibuka kia utuminu kiexile ku pholo ia kilunga, maji ejidile kuila, Jezú Kristu muéne uexile o Mutuameni uâ. Kiebhi ki tuejiia o kidi kiki? Poxolo Phaulu ua zuela kuila, Kristu “[amoxi-amoxi] ua a bhana kukala Jipoxolo.” Muene ua zuela ue kuila, Kristu muéne uexile “o mutue,” mba Mutuameni ua kilunga. (Efezo 4:11, 15) Mu veji dia ku a exana akaiedi a jipoxolo, ene akexile mu exana Jikidistá, mba maxibulu a Jezú. (Ikalakalu 11:26) Phaulu uejidile kuila, o jiphange a tokalele kukaiela o milongi ia jipoxolo, ni maiala a mukuá, akexile ku pholo dia kilunga. Maji né kiki, Phaulu ua zuela uixi: “Maji nga mesena-phe mu k’ijiia kuma o diiala dioso, ua mu kala ku pholo Kristu.” O izuelu iii ia tokalele ue ku jiphange joso ja kibuka kia utuminu. Mu kusuluka, Phaulu uambe dingi: “O Kristu, ua mu kala ku pholo Nzambi.” (1 Kolindo 11:2, 3) Tu tena kumona ni kidi kioso kuila, Jihova ua solele Mon’ê Jezú Kristu, phala kuendesa o kilunga kiê.

“KIKI, KI KIKALAKALU KIA ATHU”

8, 9. Ihi ia bhangele Phange Russel?

8 Tundé ku muvu ua 1870, Charles Taze Russell ni makamba mê, a bhange ioso phala ku kubheza Nzambi kala ki longa o Bibidia, ni ku kuatekesa ue athu engi ku bhanga kiki. A mesenene kukuatekesa athu a madimi oso. Mu kiki, ku muvu ua 1884, a mateka o kisangela a ki xanene Sociedade de Tratados da Torre de Vigia de Sião. O Phange Russell muene uexile ku pholo. * (Tala ku luiji.) Muene ua tokuesa kiambote o Bibidia. Mukonda dia kiki, kexile ni uôma ua kuzuela ku akuâ kuila, o milongi ia jingeleja ia lungu ni Tilindade, ni milongi i zuela kuila, o athu kioso kiafuá a kala ku muenhu bhu kididi kioso-kioso, ki iexile milongi ia Bibidia. Muene ua di longo kuila, Kristu ueji vutuka, maji keji ku mu mona ni mesu. Mu kiki, muene ua mono kuila, “o thembu ia akua jixi jengi,” ieji bhua ku muvu ua 1914. (Luka 21:24) Phange Russell ua bhakula o kithangana kiê, ni nguzu, ni kitadi, phala kulonga o kidi ku athu. Tu tena kumona kuila, Jihova ni Jezú a solele Phange Russell, phala kuendesa o kilunga mu kithangana kieniókio.

9 Phange Russell ka mesenene kukala ni fuma. Ku muvu ua 1896, uambe kuila, muene ni maiala a mukuá akexile ku pholo, ka mesenene kukala ni fuma. Ene ka mesenene kukala ni majina a katunda, ka mesenene ue kuila, o kibuka a kixana mu majina mâ. Mu kubhita thembu, muene uambe: “Kiki, ki kikalakalu kia athu.”

‘O kimbadi kia fiiele,’ kibuka kiofele kia jiphange a a undu a bhanga mbandu ia Kibuka Kia Utuminu

10. (a) Thembu kuxi kia solo Jezú o ‘kimbadi kia fiiele?’ (b) Jimbulula kiebhi o jiphange kiéza mu kuijiia kuila, o Kibuka Kia Utuminu ki ki lungile ni Sociedade Torre de Vigia.

10 Ku muvu ua 1919, Jezú ua solo o ‘kimbadi kia fiiele.’ Kua bhititile kiá mivu itatu, tundé kia fuile Phange Russell. Mukonda diahi Jezú ua solele o kimbadi kia fiiele? Phala kudisa o jiselevende jê mu kithangana kia tokala. (Matesu 24:45) Sumbala akexile mu mivu ia dimatekenu, o kibuka kiofele kia jiphange a a undu, akexile ku mbonge ietu ku Brooklyn, Nova York, akexile mu sokejeka o milongi ia Bibidia phala o akaiedi a Jezú. O kizuelu “kibuka kia utuminu,” kia mateka kumoneka mu madivulu metu ku muvu ua 1940. Mu thembu ienioió, o kibuka kia utuminu kia lungile ue ni atuameni ia Sociedade Torre de Vigia de Bíblias e Tratados. Maji ku muvu ua 1971, o athu a tena kumona kuila, o Kibuka Kia Utuminu, ki kia lungile ni Sociedade Tor-re de Vigia de Bíblias e Tratados, mukonda ene akexile ngó mu batula o maka a lungu ni jinguvulu. Tundé mu kithangana kieniókio, o jiphange a a undu a tenene kubhanga mbandu ia Kibuka Kia Utuminu, sé ku bhanga mbandu ia kisangela kiki. Mu izuua ietu, sai jiphange ja tokala ku “jimbudi jamukuá,” ene mu kuendesa o kisangela kiki, ni isangela iéngi ia mundu ua Nzambi. Mu kiki, o Kibuka kia Utuminu, ki kala dingi ni kithangana kia soko, phala kusokejeka o milongi ia Bibidia, ni kuendesa o kilunga. (Nzuá 10:16; Ikalakalu 6:4) O Mulangidi ua 15 ua Kavua ua 2013, ua jimbulula kuila, ‘o kimbadi kia fiiele,’ kibuka kiofele kia jiphange a a undu a bhanga mbandu ia Kibuka Kia Utuminu.

11. O Kibuka Kia Utuminu ki batula kiebhi o maka?

11 Kioso o jiphange a tokala ku Kibuka kia Utuminu a diongeka semana joso, ene a batula maka avulu a lungu ni kilunga kia Nzambi. O iônge ia a kuatekesa ku di zuelesa kiambote, ni kukala kumoxi. (Jisabhu 20:18) Mu Kibuka kia Utuminu, sé-ku phange ua beta-kota. Mukonda dia kiki, mivu ioso, ene a sola phange imoxi, phala kuendesa o iônge. (1 Phetele 5:1) Kiene ue ki bhita mu ibuka isamanu, ia tokala ku Kibuka Kia Utuminu. Sé-ku muthu ua tokala ku Kibuka Kia Utuminu, u divua kuma mutuameni ua jiphange jê. Kala muthu mudiâ ua tokala ue ku dibhata, ene a tambula ue o kudia mu nzumbi, ni kukaiela o itendelesu i bhana o kimbadi kia fiiele.

‘NANHI O KIMBADI KIA FIIELE?’

12. Ibhuidisu iebhi i tua-nda tambuijila?

12 O Kibuka Kia Utuminu, ki kiene mu tambula milongi bhu kaxi ka isuma. Ene akua ituxi ue. Ene a tena ue ku lueza mu ku jimbulula o milongi ia Bibidia, mba mu kuendesa o kilunga kia Nzambi. Mu kifika, mu Índice das Publicações da Torre de Vigia, tu sanga-mu o diambu: “Esclarecimento de Crenças.” Mu mbandu iii, tu sanga-mu milongi iavulu ia Bibidia, io lombolole kiambote tundé ku muvu ua 1870. Jezú ka zuela kuila, o kimbadi kia fiiele, kieji bhana kudia kua iuka, kana. Mu kiki, kiebhi ki tu tena ku tambuijila o kibhuidisu kia bhangele Jezú, kioso kiambe: ‘Nanhi o kimbadi kia fiiele?’ (Matesu 24:45) Ihi ilondekesa kuila, o Kibuka Kia Utuminu, kiene muene o kimbadi kia fiiele? Tua-nda di longa dingi o ima itatu ia kuatekesele o kibuka kia utuminu mu izuua ia jipoxolo.

13. Kiebhi o nzumbi ikola Iene mu kuatekesa o Kibuka Kia Utuminu?

13 O nzumbi ikola i kuatekesa o Kibuka Kia Utuminu. O nzumbi ikola iene mu kuatekesa o Kibuka Kia Utuminu ku tendela kiambote o kidi kia Bibidia, m’ukulu ndenge. Mu kifika, xinganeka mu mbandu ia milongi io lombolole kiambote i tua tange kudima. Sé-ku muthu ueji tena kutendela ni ku jimbulula kiambote o “ima ia zongo ia . . . . Nzambi,” mu nguzu iê! (Tanga 1 Kolindo 2:10.) O Kibuka Kia Utuminu ki divua kala poxolo Phaulu, kioso kia soneka: “Iene kiá o ima i tuene mù tanga, kana ni maka ma longesa o unjimu ua muthu, maji ni maka ma tu longesa o nzumbi ia Nzambi.” (1 Kolindo 2:13) Mu ku bhita hama ja mivu, ia milongi ia makutu, mukonda diahi tuene mu tendela dingi kiambote o milongi ia Bibidia tundé ku muvu ua 1919? Kiki kiene mu bhita mukonda, Nzambi uene mu kuatekesa bhu kaxi ka nzumbi iê ikola!

14. Kala kilondekesa o divulu dia Dijingunuinu 14:6, 7, kiebhi o jianju kia kuatekesa o Kibuka Kia Utuminu, ni mundu ua Nzambi lelu?

14 O jianju jene mu kuatekesa o Kibuka Kia Utuminu. O Kibuka Kia Utuminu, kiala ni kikalakalu kia dikota, kia kuendesa mazunda a nake a aboki ndenge, mu kikalakalu kia kuboka ku mundu uoso. Mukonda diahi tuene mu ditunda kiambote mu kikalakalu kiki? Mukonda o jianju jene mu tu kuatekesa. (Tanga Dijingunuinu 14:6, 7.) Mu ithangana iavulu, o jianju jendesa o aboki ku athu a samba kua Nzambi mu kubhinga kikuatekesu! * (Tala ku luiji.) O kikalakalu kia kuboka, ni kulonga, kia mu di bandekesa kiavulu, katé muene mu ididi muene mu tu zukutisa kiavulu. Kiki ki bhita ngó mukonda dia kikuatekesu kia jianju.

15. Mu ukexilu uebhi o Kibuka Kia Utuminu ki kia difu ni atuameni a jingeleja? Bhana phangu.

15 O Mak’â Nzambi endesa o Kibuka Kia Utuminu. (Tanga Nzuá 17:17.) Xinganeka mu maka a bhiti ku muvu ua 1973. O Mulangidi ua 1 ua mbeji ia Kaiadi, mu phutu, uebhuidisa se “o muthu u dituna kuxisa o ukexilu ua kubuakula, a tena ku mu batizala.” O kitambuijilu kia kibhuidisu kiki, kia tundu mu Bibidia. O athu akexile ni ukexilu iú, ka tokalele ku a batizala! O Mulangidi ua jimbulula ibatulu iavulu ia Bibidia, ia londekesa kiambote se mukonda diahi o muthu u buakula, a tokala ku mu kaia mu kilunga. (1 Kolindo 5:7; 2 Kolindo 7:1) O mulangidi, ua londekesa ue kuila, o itumu i mona o athu kuila ia neme, ki ia athu kana, maji “i tunda kua Nzambi, ió u zuela bhu kaxi ka Maka mê.” Sé-ku kisangela kiéngi ki xikina kudielela mu Mak’â Nzambi, né muene se o kubhanga kiki, ki bhonza phala o athu a mukuá. Sai divulu dia lungu ni jingeleja mu ixi ia Estados Unidos, di zuela: “O atuameni a Jikidistá ene mu lungulula kiavulu o ilongesu iâ, phala ku i xikina ku athu ene muia mu jingeleja jâ, ni athu amukuá.” Maji o Kibuka Kia Utuminu, ki kiene mu bhanga o ima ia mesena o athu. Mu veji dia kiki, ene endesa o ilunga, bhu kaxi ka Mak’â Nzambi. Kiki kilondekesa kuila, Jihova muene ua mu kuendesa o mundu uê lelu.

‘LEMBALALE-NU O ATHU A MI KALA KU PHOLO’

16. Kiebhi ki tu tena kulembalala o Kibuka Kia Utuminu?

16 Tanga Jihebeleu 13:7. O Bibidia i tu tangela phala ku ‘lembalala o athu a tu kala ku pholo.’ O ukexilu ua kubhanga kiki, o kutumbula o Kibuka Kia Utuminu mu misambu ietu. (Efezo 6:18) Ene ala ni ikalakalu iavulu, kala o ku sokejeka o milongi ia Bibidia, kuendesa o kikalakalu kia kuboka, kulanga o ima iene mu sangela o athu. Mu kiki, ene a bhingi ku a tumbula mu misambu ietu!

17, 18. (a) Kiebhi ki tu tena kukuatekesa o Kibuka Kia Utuminu? (b) Kiebhi o kikalakalu kietu ki kuatekesa o Kibuka Kia Utuminu ni Jezú?

17 Tu tena ue kulembalala o Kibuka Kia Utuminu, mu ku kaiela o milongi, ni itendelesu iene mu tu bhana. O Kibuka Kia Utuminu kiene mu tu bhana itendelesu bhu kaxi ka madivulu metu, o iônge ia ilunga, ni iônge ia makota. Ene ala ue ni kikalakalu kia kusola o tufunga tua ilunga. O tufunga tua ilunga, a sola o tufunga mu kilunga. Mu ku kaiela kiambote o itendelesu, o tufunga tua ilunga ni tufunga mu kilunga, a londekesa kuila, ene a lembalala o Kibuka Kia Utuminu. Kioso ki tu belesela o itendelesu ia maiala ene mu kuendesa o kilunga kia Nzambi lelu, tu londekesa kuila, tu xila o Mutuameni uetu Jezú.—Jihebeleu 13:17.

18 O ukexilu ua mukuá ua kulembalala o Kibuka Kia Utuminu, o kubhanga ioso i tu tena mu sidivisu ia kuboka. O divulu dia Jihebeleu 13:7, di suinisa o Jikidistá kukaiela o phangu ia athu ala ku pholo. O Kibuka Kia Utuminu, kiene mu kalakala ni kusuína kuoso mu kuboka o njimbu iambote. O kuila, tua mu kuatekesa o jiphange jiji kubhanga o kikalakalu kiki kia dikota? Se tua mu bhanga kiki, tua-nda sanguluka kiavulu kioso Jezú kia-nda tu tangela: ‘Kioso ki mua bhange ku jiphange jami jiji ja ndenge, eme-muène mua ngi bhange-kiu.’—Matesu 25:34-40.

19. Mukonda diahi eie ua mesena kukaiela Jezú, o Mutuameni uetu?

19 Kioso Jezú kiai ku diulu, muéne ka xisa o maxibulu ubheka uâ. (Matesu 28:20) Muene uejidile kuila, kioso kiexile mu ixi, o nzumbi ikola, ni jianju, ni Mak’â Nzambi, a mu kuatekesa kuendesa o maxibulu mê. Lelu, muene u kuatekesa ue o kimbadi kia fiiele mu ukexilu iú. O Kibuka Kia Utuminu, kiene mu “nhenganana [o] Kambudi,” Jezú, “kuoso-kuoso ku a di tela.” (Dijingunuinu 14:4) Mu kiki, kioso ki tu kaiela o itendelesu ia Kibuka Kia Utuminu, tua mu kaiela Jezú, o Mutuameni uetu. Kua kambe ngó, muene ua-nda tu bhana o muenhu ua kalelaku. (Dijingunuinu 7:14-17) Sé-ku mutuameni mu ixi u tena ku tu kanena o dibesá didi!

^ kax. 3 Nange Jihova ua mesenene kuila, a kale 12 kia jipoxolo, mukonda ene eji lombolola o “disèsa dia kuinhi dia ditadi ni kiiadi,” dia Jeluzaleme ia Ubhe. (Dijingunuinu 21:14) Mukonda dia kiki, ku pholo dia kuenda, se kua fuile poxolo ia fiiele, ki ku bhingile dingi ku mu bhingana.

^ kax. 8 Tundé ku muvu ua 1955, o kisangela kiki ene mu kixana Sociedade Torre de Vigia de Bíblias e Tratados de Pennsylvania.

^ kax. 14 Tala o divulu ‘Dê Testemunho Cabal’ Sobre o Reino de Deus, páginas 58-59.