1. Kala kilondekesa 1 Phetele 3:8, mukonda dyahi twa wabhela kukala bhu kaxi ka athu evwa o ndolo yetu, a mesena o mbote yetu?

ETU TWA wabhela kukala bhu kaxi ka athu evwa o ndolo yetu, a mesena o mbote yetu. Ene a di ta mu kididi kyetu phala kutendela o ixinganeku yetu ni kyebhi ki twa mu dívwa. Ene a tendela o kima ki twa bhindamena, a tu kwatekesa ande mwene dya ku a bhinga. Etu tu bhana valolo, tu sakidila o athu ‘a tu xinganeka mba a tu kwatela henda’ *.—Tanga 1 Phetele 3:8.

2. Mukonda dyahi twa bhingi kubhanga nguzu phala kuxinganeka ni kwívwa o ndolo ya akwetu?

² Kuma tu Jikidistá, etwenyoso twa mesena kuxinganeka akwetu mba ku a kwatela henda ni kwívwa o ndolo yâ. Mu kidi, kubhonza kubhanga kiki, mu ithangana yoso. Mukonda dyahi? Kya dyanga, mukonda twa akwa ituxi. (Loma 3:23) A tu vwala ni kifwa kya ku di xinganeka dingi etu, maji twa tokala kubhanga nguzu phala kuxinganeka we akwetu. Kayadi, amoxi mu dyetu nange kyene mu a bhonza kwívwa o ndolo ya akwâ mukonda dya ukexilu wa a sase, mba ima ya bhiti ku myenyu yâ mu ithangana ya mukwa. Katatu, o athu a tu kondoloka a tena ku tu funyisa ni ixinganeku yâ. Mu izuwa yiyi ya sukidila-ku, athu avulu k’ene mu xinganeka dingi akwâ. Mu veji dya kiki “azodi a ene ngó.” (2 Tim. 3:1, 2) Ihi i tena ku tu kwatekesa kutolola o ibhidi i tu bhonzesa kuxinganeka akwetu?

3. (a) Kyebhi ki tu tena kubandekesa o vondadi yetu ya kuxinganeka akwetu? (b) Ihi i twa-nda dilonga mu milongi yiyi?

³ Se tu kayela o phangu ya Jihova Nzambi ni ya Mon’ê Jezú Kidistu, twa-nda bandekesa dingi o vondadi yetu ya kuxinganeka akwetu. Jihova Nzambi ya henda, mwene wa bhana o phangu  ya beta kota ya kuxinganeka akwetu. (1 Nzwá 4:8) Jezú wa kayela o idifwa ya Tat’ê mu mawukexilu oso. (Nzwá 14:9) Kyoso kyexile mu ixi mwene wa londekesa kyebhi o muthu kya tena ku kwatela henda ku akwâ. Mu milongi yiyi twa-nda dyanga kumona, kyebhi Jihova ni Jezú kyene mu kwívwa o ndolo ni malamba ene mu bhita na-u akwâ. Mu kusuluka twa-nda mona kyebhi ki tu tena kukayela o phangu yâ.

4. Kyebhi o divulu dya Izaya 63: 7-9 di londekesa kwila Jihova wívwa o ndolo ni malamba a jiselevende jê?

⁴ O Bibidya i longa kwila Jihova wívwa o ndolo ya jiselevende jê. Mu kifika, xinganeka kyebhi kya divu Jihova kyoso akwa Izalayele kya di bhanene ni ibhidi m’ukulu. O Mak’â Nzambi amba: “Mu lamba dyâ dyoso ni mwene wevwile dilamba.” (Tanga Izaya 63:7-9.) Ku pholo dya kwenda, Jihova wa jimbulula bhu kaxi ka polofeta Zakadiya kwila, kyoso kyexile mu talatala kyayibha o mundu wê, kyedile kala mwene a kexile mu mu talatala kyayibha. Jihova wambela o jiselevende jê: ‘Woso u mi kwata enu, wa kwata mu mon’ami wa dyesu.’ (Zak. 2:8) Kiki kifika kyambote phala kujimbulula o ukexilu wa Jihova wa kwívwa o ndolo ni malamba a mundu wê!

5. Bhana phangu ya lungu ni kyebhi Jihova kyene mu bhanga kima phala kukwatekesa o jiselevende jê?

⁵ Jihova ka kwatela ngó henda ku jiselevende jê ja mu tala hadi. Mwene u bhanga kima phala ku a kwatekesa. Mu kifika, kyoso akwa Izalayele kyexile mu tala hadi kala abhika ku Ijitu, Jihova wevu o ndolo ni malamba mâ. Kiki kya mu bhangesa ku a kwatekesa. Jihova wambela Mozé: “Nga mono kidi mwene o phaxi ya ifuxi yami . . . ngevu o kudikola kwâ . . . , eme ngejiya o malamba mâ. Nga [kà] tuluka-phe mu ku a kudila bhu maku a akwa Ijitu.” (Mak. 3:7, 8) Kuma Jihova wa kwatela henda ku mundu wê, mwene wa a katula mu ubhika. Hama ja mivu kupholo, kyoso akwa izalayele a kexile kya mu Ixi ya kanene, kwiza jinguma a mesena kubhânga nâ mu ixi ya kanana. Ihi ya bhange Jihova? Mwene ‘u a kwatela henda mukonda dya kukema kwâ, mukonda dya hadi yala ku a bhikisa ni ku a zukutisa.’ Jihova wevu dingi o ndolo ni malamba a mundu wê, yú wa a kwatekesa. Mwene wa tumikisa afundixi phala kubhulula akwa Izalayele ku jinguma jâ.—Afun. 2:16, 18.

6. Bhana phangu ya lungu ni kyebhi Jihova kya londekesa kwila, u bhana valolo ku muthu wala ni ixinganeku ya yibha.

 ⁶ Jihova wexile mu xila o ixinganeku ya mundu wê sumbala ene akexile mu tondala. Xinganeka kya bhiti ni Jona. Nzambi wa tumu o polofeta yiyi phala kuboka o Njimbu ya kufundisa akwa Ninive. Kuma ene a dyela, Nzambi ka a bwikisa. Maji Jona kya sanguluka mu kumona kwila Nzambi wa a loloka. Mwene anga “u kala ni njinda” mukonda o kikanenu kya boko kya lungu ni kibwikilu kya Ninive ki kya di kumbidila. Maji Jihova wa mu kwatela mwanyu, yu wa mu kwatekesa kulungulula o ibanzelu yê. (Jona 3:10–4:11) Mu kubhita ithangana, Jona wa tendela o pondo ya kexile mu mu longa, katé mwene Jihova wa mu solo phala kusoneka o izulukutu yiyi phala o mbote yetu.—Loma 15:4. *

7. O ukexilu wa Jihova wa ku di bhana ni jiselevende jê u tu bhana kidyelelu kyebhi?

⁷ O ukexilu wa Jihova wa kudibhana ni mundu wê u tu dyelelesa kwila, mwene wívwa o ndolo ni malamba a jiselevende jê. Mwene wejiya o ndolo ni hadi i twa mu tala. Jihova ‘mwene-mwene ngó wejiya o mixima ya an’athu.’ (2 Mal. 6:30) Mwene wejiya o ixinganeku yetu yoso ya zongo, kyebhi ki tu divwa ni bhebhi bhwa suku o nguzu yetu. “O Nzambi-phe kizwelu kyê u ki kumbidila, kehela ku mi dyangula kya tundu o nguzu yenu.” (1 Kol. 10:13) O kikanenu kiki ki tu swinisa kyavulu!

8-10. Ima yebhi ya kwatekesa Jezú ku di ta mu kididi kya akwâ?

⁸ Kyoso kyexile mu ixi, Jezú wexile mu kwívwa o ndolo ya akwâ. Ima itatu ya kwatekesa Jezú kubhanga kiki. Kya dyanga, Jezú wa kayela o idifwa ya Tat’ê mu mawukexilu oso, kala ki twa dilongo ku dimatekenu. Kala Tat’ê, Jezú wa zolele o athu. Sumbala mwene wa sangulukile ni ima yoso ya kwatekesa Jihova kubhanga, Jezú ‘wa betele kota mu kuwabhela o an’athu.’ (Jisa. 8:31) O henda yene ya bhangesa Jezú kutendela ni kwívwa o ndolo ya akwâ.

⁹ Kayadi, kala Jihova, Jezú wexile ni uhete wa kwijiya yoso yala ku mixima ya athu. (Mat. 9:4; Nzwá 13:10, 11) Kyoso kyexile mu mona muthu wa luwala kyavulu, mwene wexile mu di ta mu kididi kyê, kyenyiki, wexile mu a swinisa ni henda yoso.—Iza. 61:1, 2; Luka 4:17-21.

¹⁰ Katatu, Jezú wa bhiti we mu ibhidi i twene mu dibhana na-yu lelu. Mu kifika, yoso ilondekesa kwila, o mwiji mwa kudila Jezú, exile jingadyama. Mu kukalakala ni phalami’ê Zuze, Jezú wa dilongo kubhanga ikalakalu ya nguzu. (Mat. 13:55; Mál. 6:3) Nange Zuze wafu ande dya Jezú kumateka o ukunji wê. Kyenyiki, Jezú wevwile we o ndolo ya kufunda ndandu ya kazola. Jezú wejidile o hadi ni kitatesu kya kukala ku mwiji wa diwane mu ubhezelu. (Nzwá 7:5) O ima yiyi ni ya mukwâ ya bhiti ni Jezú, ya mu kwatekesa ku di ta mu kididi kya akwâ, ni kutendela o ibhidi ni kyebhi kya divwa o athu.

11. O ukexilu wa Jezú wa kwívwa o ndolo ya athu wa di monekena benge-benge mu ithangana yebhi? Jimbulula. (Tala o foto ya kapa.)

¹¹ O ukexilu wa Jezú wa kwívwa o ndolo ya akwâ wexile mu di monekena benge-benge kyoso kyexile mu bhanga madiwanu. Jezú ka bhange madiwanu mu ki ngoho. Mwene wa bhange madiwanu mukonda wexile ni “henda” ya athu a kexile mu tala hadi. (Mat. 20:29-34; Mál. 1:40-42) Mu kifika, xinganeka kyebhi kya  divu Jezú, kyoso kya katula o muxilu bhu kaxi ka mundu phala ku mu saka mba kyoso kya fukununa o mon’â umoxi’elele wa mutudi. (Mál. 7:32-35; Luka 7:12-15) Jezú wa mesenene ku a kwatekesa mukonda wa kwatele henda.

12. Kyebhi o divulu dya Nzwá 11:32-35 di londekesa kwila, Jezú wexile mu kwívwa o ndolo ya Malata ni Madiya?

¹² Jezú wevu o ndolo ya Malata ni Madiya. Kyoso kya mono o kuluwala kwâ, mukonda dya kufwa kwa Lázalu, ‘Jezú wa didi.’ (Tanga Nzwá 11:32-35.) Maji mwene ka didile ngó mukonda keji kala dingi ni kamba dyê dya kazola. Mu kidi, mwene wejidile kwila weji fukununa Lázalu. Mu veji dya kiki, Jezú wa didile mukonda wevu o ndolo ya dikota ya kexile mu kwívwa o makamba mê a kazola, mukonda dya kufunda Lázalu.

13. Kwijiya kwila Jezú wívwa o malamba ma athu, ku tu swinisa kyebhi?

¹³ Etu tu katula mbote yavulu mu kudilonga ya lungu ni ukexilu wa Jezú wa kwívwa o ndolo ya akwâ. Mu kidi, etu ki tu yuka kala mwene. Maji etu twa mu zolo mukonda dya ukexilu wê wa kwívwa o ndolo ni ku kwatela henda ku a akwâ. (1 Phe. 1:8) Tu swina dingi mu kwijiya kwila mwene sobha ya Utuminu wa Nzambi. Kwa kambe ngó mwene wa-nda zubha o hadi yoso. Kuma Jezú wexile mu ixi kala muthu mu xitu, mwéne o muthu wa tokala kutumba o ndolo ni hadi ya tu bhekela o utuminu wa Satanaji. Sé phata, etu twa zediwa mu kukala ni Sobha u tena “kwívwa o malamba metu.”—Jihe. 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Kala kilondekesa Efezu 5:1, 2, ihi i twa-nda bhanga?

¹⁴ O kudilonga o phangu ya bhana Jihova ni Jezú, ku tu swinisa we kubhanga yoso phala kwívwa o ndolo ya akwetu ni kwa xinganeka. (Tanga Efezu 5:1, 2.) Etu ki twala ni kutena kwa kwijiya yala ku mixima ya athu kala Jihova ni Jezú. Né mwene kiki, tu tena kubhanga nguzu phala kutendela o ndolo ni ibhindamu ya akwetu. (2 Kol. 11:29) Etu ki tu difu ni athu a ngongo a tu kondoloka. Tu bhanga nguzu phala kukayela o kitendelesu kiki: “Ki bhu kale we muthu a xinganeke ngó ima yê-mwène, maji enu oso mu xinganeka we ima ya akwenu.”—Fil. 2:4.

15. Benge-benge a nanyi a bhingi kwívwa o ndolo ya akwá?

¹⁵ Benge-benge o tufunga a bhinge kuxinganeka ku jiphange mu kilunga. Ene ejiya kwila a-nda bhakula jikonda kwa Jihova mu ukexilu wa mu langa o jimbudi jê. (Jihe. 13:17) Phala kukwatekesa o jiphange, o tufunga a bhingi kwívwa o ndolo ya jiphange ni ku xinganeka mu ibhindamu yâ. Kyebhi o tufunga kya tena kubhanga kiki?

16. O kafunga wívwa o ndolo ya akwa u bhanga ihi? Mukonda dyahi kima kyambote kubhanga kiki?

¹⁶ O kafunga ka henda, u katula kithangana phala kukala ni jiphange jê mu kilunga. Mwene u bhanga ibhwidisu, ni mwanyu woso wila mátwi tekenge phala kwívwa. Kiki kya tokala benge-benge se kwala phange wa mesena kuzwela ya mu kala ku muxima ni kyebhi kya mu divwa, maji wa bhingi kubhanga nguzu phala kusanga o izwelu ya tokala phala ku ki jimbulula. (Jisa. 20:5) Kyoso o kafunga kya bhita ithangana ni jiphange, a mu dyelela dingi, u kolesa o ukamba ni henda ni jiphange jê.—Ika. 20:37.

17. Ihi ya zwela jiphange javulu ya lungu ni ima ya wabhela dingi ku tufunga? Bhana phangu.

¹⁷ Jiphange javulu a zwela kwila o kifwa kya wabhela dingi ku tufunga mu kilunga, o ukexilu wâ wa kuxinganeka akwâ. Mukonda dyahi? Adelayde wambe: “O kifwa kiki ki bhangesa kuzwela na-u sé héle mukonda éye wejiya kwila éne a-nda kutendela.” Mwene wambe dingi: “Eye u mona kwila ene a kusuwa a  kuxinganeka kyoso kya kutambwijila ni kyoso ki u zwela na-u.” Sayi phange wa sanguluka ni o ukexilu wa mu talatala o kafunga, wambe: “kyoso ki ngexile mu mu kunda o maka u nga kexile mu bhita na-u, nga mono masoxi mu mesu mê. Ki nga-nda jimba o ukexilu wa ngi talatala o kafunga koko.”—Loma 12:15.

18. Kyebhi ki tu tena kubandekesa o vondadi yetu ya kwívwa o ndolo ya akwetu?

¹⁸ Mu kidi, o tufunga k’ene ngó a bhingi kusuwa ni kuxinganeka o jiphange. Etu enyoso tu tena kukala ni kifwa kiki. Kyebhi? Sota kutendela o ibhidi yene mu dibhana na-yu o jindandu ni jiphange jetu. Sota kulondekesa kwila eye u suwa, u xinganeka o minzangala, o jiphange akuka ni yó a fundu ndandu ya kazola. Sota kwijiya, se kyebhi kya muya o ima. Wila mátwi tekenge kyoso ka-nda mateka kuzwela, ívwa ni henda yoso. Londekesa kwila wa mu tendela o maka a mu di bhana na-u. Sota kukwatekesa bhwoso bhu wa tena. Kyoso ki tu bhanga kiki twa mu londekesa o henda ya kidi.—1 Nzwá 3:18.

19. Mukonda dyahi twa bhingi kutendela akwetu kyoso ki twa mu a kwatekesa?

¹⁹ Twa bhingi kutendela akwetu kyoso ki twa mu a kwatekesa. Mukonda dyahi? Mukonda o athu ka difu mu ukexilu wa kudibhana ni maka. Sayi ya, mu kuzwela ela kala ala ni njinda, amukwá ka wabhela kuzwela ya lungu ni maka a mu bhita na-u. Sumbala twa mesena kukwatekesa, ki tu tokala kubhanga ibhwidisu ya bhangesa kudivwa kyayibha mba i bheka jisonyi. (1 Tes. 4:11) Né mwene kyoso akwetu kya tu tangela kyebhi kya mu divwa, nange sayi kima ki twa-nda ki xikina. Twa bhingi kutendela kwila kyene kya mu divwa éne. Twa mesena kulenguluka mu kwívwa ni kukokoloka mu kuzwela.—Mat. 7:1; Tiya. 1:19.

20. Ihi i twa-nda di longa mu milongi ya kayela?

²⁰ Etu twa mesena kuxinganeka mba kwívwa o ndolo ya akwetu mu kilunga, maji twa mesena kulondekesa we o kifwa kyambote kiki, mu ukunji wetu. Kyebhi ki tu tena kuxinganeka akwetu mu kikalakalu kya kubhanga maxibulu? Yá ene o maka u twa-nda dilonga mu milongi ya kayela.