Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

MBANDU YAKUDILONGA 44

O Henda Ya Ufiyele ya Jihova Ilombolola Ihi Phala Eye?

O Henda Ya Ufiyele ya Jihova Ilombolola Ihi Phala Eye?

‘Kulenduka kwa Jihova ki kwene kúbhwa.’—JISÁ. 136:1.

MWIMBU 108 O Henda ya Kidi ya Nzambi

ITWANDADILONGA *

1. Kiswinisu kyahi kitubhana Jihova?

JIHOVA usanguluka mukulondekesa o henda ya ufiyele. (Hoz. 6:6) Mwene utuswinisa kubhanga we kiki bhukaxi ka polofeta Mikeya. Jihova watutangela kuma, mwene “uzola kubhanga o mbote.” (Mik. 6:8) Maji phala kubhanga kiki, twabhingi hanji kwijiya se o henda ya ufiyele ihi.

2. Kyebhi kikala o henda ya ufiyele?

2 O henda ya ufiyele ihi? O kizwelu henda ya ufiyele (amor leal) kimoneka 230 a jiveji mu Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada. O henda ya ufiyele ihi? O “Glossario de Termos Bíblicos” mu Bibidya yiyi, ijimbulula kwila, o henda ya ufiyele, kifwa, kima kyalungu ni kudikwatenena, kukala fiyele. Muveji javulu, kyalungu dingi ni henda yakwatela Nzambi ku athu, maji kitena we kulombolola o henda idikwatela o athu mudyâ.” Jihova mwene wabetakota kulondekesa o kidifwa kiki. Mu milongi yiyi, twandazwela kyebhi Jihova kyalondekesa o henda ya ufiyele ku athu. Mu milongi yakayela, twandadilonga kyebhi o jiselevende ja Nzambi kyatena kukayela o phangu Ye mukudilondekesa o henda ya ufiyele mudyâ.

JIHOVA “UKÔLA MU KUKWATELA HENDA”

3. Kyebhi Jihova kyadilondekesa kwa Mozé?

3 Kikubhiti ithangana yavulu kyoso akwa Izalayele kyatundu ku Ijitu, Jihova wadilondekesa kwa Mozé mukutumbula o dijina ni idifwa Yê. Mwene wambe: “Jihova, Nzambi ya jihenda ni kyadi, wa lenduka, ukokoloka mu kuthathamana, ukôla mu kukwatela henda, ufiyele uvula. Jihenda jê ji nangenena ku jimidi ja miji, hé uloloka o kubhukumuka, ni kuxibhaka, ni ituxi.” (Mak. 34:6, 7) Ni izwelu yiyi yakatunda yalungu ni idifwa yê, Jihova walondekesa kwa Mozé kima kyalungu ni henda Yê ya ufiyele. Kima kyahi?

4-5. (a) Kyebhi Jihova kyadilondekesa? (b) Ibhwidisu yebhi itwandadilonga?

4 Jihova kadilondekesa ngo kala Nzambi ya henda ya ufiyele, maji wambe kwila mwene “ukôla mu kukwatela henda.” O ukexilu yú wakujimbulula wamoneka ngó samanu dya jiveji mu Bibidya. (Dya. 14:18; Neh. 9:17; Jisá. 86:15; 103:8; Jowe. 2:13; Jona 4:2) Mu jiveji joso, ka jimbulula maka alungu ni athu, kana, maji ajimbulula ngó maka alungu ni Jihova. Jihova wajimbulula o kidifwa kye kya henda ya ufiyele mu ukexilu wakatunda mu Bibidya. Se phata, o henda ya ufiyele, kima kya valolo phala mwene. * Kiki kyene kyabhangesa Sobha Davidi kuzwela: “O kulenduka kwé, u Jihova kwa tula kudyulu; . . . O kulenduka kwé, Ngana Nzambi, kuzediwa kwanzungule! An’athu kyene ki ene mulengela moxi a mabhabha mé!” (Jisá. 36:5, 7) O kwila kala Davidi, etu we tubhana valolo ku henda ya ufiyele ya Nzambi?

5 Phala tutene kutendela kyambote o maka alungu ni henda ya ufiyele, twandadilonga o ibhwidisu iyadi yiyi: Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele kwa nayi? Ni kyebhi kitutena kukatula mbote kyoso Jihova kyatulondekesa o henda ya ufiyele?

JIHOVA ULONDEKESA O HENDA YA UFIYELE KWA NANYI?

6. Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele kwa nanyi?

6 Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele kwa nanyi? O Bibidya ilondekesa kuma, tutena kuwabhela ima yavulu, kala “o kudima,” “vinyu ni maji,” “o kibazelu,” “o kwijiya,” ni “unjimu.” (2 Mal. 26:10; Jisa. 12:1; 21:17; 29:3) Maji o henda ya ufiyele, kiyalungu ni ima yiyi itwatumbula, kana. O henda ya ufiyele tu ilondekesa ngo ku athu. Maji Jihova kalondekesa o henda ya ufiyele ku muthu wosowoso, kana. Mwene u ilondekesa kwa yó ala ni ukamba wambote ni mwene. O Nzambi yetu ulondekesa ufiyele ku makamba mê. Mwene wa abhakela mbote yavulu phala kwabhana kuhádya, nuka wanda kwabhana dikunda.

Jihova wene mubhana ima yavulu yambote ku athu oso mu ngongo, kate mwene yó kene kumubheza (Tala okaxi 7) *

7. Kyebhi Jihova kyalondekesa o henda ku athu oso mu ngongo?

7 Jihova wene mulondekesa o henda ku athu oso mungongo. Jezú wambela diyala amwixana Nikodemu: “Nzambi wa zola o mundu, katé kya suku mu kubhana Mon’ê umoxi-èlele, phala woso u mu xikana mwène, káfwe, maji a kale ni mwenyu ki wábhwa.”—Nzwá 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

Kala kyazwela Sobha Davidi ni polofeta Daniyele, Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele kwa yo amwijiya, amukala ni woma, amuzolo, abelesela o itumu ye (Tala ojikaxi 8-9)

8-9. (a) Mukonda dyahi Jihova wene mulondekesa o henda ya ufiyele ku jiselevende jê? (b) Ihi itwandadilonga mu milongi yiyi?

8 Kala kyakitumbula kudima, Jihova ulondekesa ngo o henda ya ufiyele kwa yó ala ni ukamba wambote ni mwene, kifwa, o jiselevende jê. Tubanza kiki mukonda dya izwelu ya Sobha Davidi ni polofeta Daniyele. Mukifika, Davidi wambe: “Kolokota, Ngana, o kukwatela henda oso adituma neye.” “O henda ya Jihova phe ku itunda ku iya, kiyene thembu; yaxalela kuthandu dya akwa woma wê.” Daniyele wambe: “Jihova Nzambi yami, . . . u mukwa kukwatela henda kwa yó oso akuzola, hé aluka o ijila yé.(Jisá. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Kala kyalondekesa o jivelusu jiji, Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele kujiselevende jê, mukonda ene amwijiya, amukwatela woma, amuzolo, akumbidila o itumu yê. Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele kumundu wê, o abhezyê.

9 Ande dya kumateka kusidivila Jihova, mwene watuzolele kya kala kyazolo o athu oso mu ngongo. (Jisá. 104:14) Maji, kuma tu abhezyê, Mwene watuzolo we ni ufiyele woso. Mu kidi, Jihova wakanena kujiselevende jê: “O kulenduka kwami ki kwa kakusondoloka.” (Iza. 54:10) Kala kyabhiti ni Davidi, “Jihova, mukwa woma wê umutungula, hé umutambula konda.” (Jisá. 4:3) Kyebhi kitudivwa mu ukexilu wakatunda wene mutulanga Jihova? O mukwa jisálamu wambe: “Woso wa tongoloka muxima a xinganeke o imi’iyi, ende ni kubatekela kyambote o jihenda ja Jihova.” (Jisá. 107:43) Mu kulembalala o kitendelesu kiki, twandadilonga maukexilu atatu utwene mutambula o henda ya ufiyele ya Jihova.

KYEBHI KITUTENA KUKATULA MBOTE KYOSO JIHOVA KYATULONDEKESA O HENDA YA UFIYELE?

Jihova ubhana mabesa amukwa kwa yó ene kumubheza (Tala ojikaxi 10-16) *

10. O henda ya ufiyele itulondekesa Nzambi yene mutukwatekesa kyebhi? (Jisálamu 31:7)

10 O henda ya ufiyele ya Nzambi inangenena kate kuhádya. O ukexilu yu wa henda ya ufiyele a utumbula 26 a jiveji mu Sálamu 136. O velesu yadyanga yamba: “Sakidilenu Jihova o mbote yê; kuma kulenduka kwê ki kwene kúbhwa.” (Jisá. 136:1) Tunde muvelusu ya 2 suke 26, tusanga o kitambwijilu kya Sálamu yambe: “Kuma kulenduka kwê ki kwene kúbhwa.” Kyoso kituya ni kutanga o jivelusu ja sukina, tudiwana o maukexilu avulu a Jihova kulondekesa o henda ya ufiyele, sé kufula. O kitambwijilu kya Sálamu “Kuma kulenduka kwê ki kwene kúbhwa,” kitudyelelesa kwila, O henda yakwatela Jihova ku mundu we nuka yandabhwa. Kitusangulukisa kyavulu kwijiya kwila, Jihova nuka wanda bhana dikunda ku mundu wê! Mwene udikwatenena kwa yó amusidivila, bengebenge mu ithangana yabhonzo. Kiki kitubhekela mbote yahi? Kwijiya kwila Jihova wala n’etu, kutusangulukisa, kutubhana o nguzu itwabhindamena phala kutolola o ibhidi yetu, ni kusuluka ni kwendela mu njila yamwenyu.—Tanga Jisálamu 31:7.

11. Kala kilondekesa Jisálamu 86:5, ihi ibhangesa Jihova kuloloka?

11 O henda ya ufiyele yene ibhangesa Jihova kuloloka. Kyoso Jihova kyatala muthu wadyela o ituxi yê, anga udituna o ukexilu wakuta o ituxi, o henda ya ufiyele imubhangesa kumuloloka. Yalungu ni Jihova, Davidi wambe: “Mwene ka jijila kubazela, kene mu kwila ukutatela phonzo.” (Jisá. 103:8-11) Davidi wejidile kyambote kyebhi kikala o muxima wamuthu wala ni kitongolwelu kyaneme, uditatela kumuxima. Maji mwene wejidile we kwila, Jihova “ulenguluka kuloloka.” Ihi ibhangesa Jihova kuloloka? O kitambwijilu tukisanga mudivulu dya Jisálamu 86:5. (Tanga.) Kyene mwene, kala kyambe Davidi mumusambu, Jihova uloloka mukonda wavula o henda, wazolo oso amubheza.

12-13. Se tuditatela mukonda dya ituxi itwatele mukulu, ihi yanda tukwatekesa?

12 Se muxima utunema kyoso kituta kituxi, kima kyambote, kiki kitena kutubangesa kudyela ni kubhanga yoso phala kuyudika o ima. Sayi jiselevende ja Jihova mu ukulu, exile we muditatela mukonda dya ituxi yatele. O kuditatela kwa, kwa abhangesa kubanza kwila, Jihova nuka weji kwa loloka, ne mwene se adyela ni muxima woso. Se kyene we kiwene mudivwa, kudilonga kwila Jihova mukwa kuloloka kyavulu o jiselevende jê, kwandakukwatekesa.

13 Kiki kitubhekela mbote yahi? Sumbala twa akwa ituxi, tutena kubheza kyambote Jihova ni kitongolwelu kyazele. Kiki kibhita ngó mukonda “O manyinga ma Jezú, Mon’ê [atuzelesa ku ituxi yetu yoso.]” (1 Nzw. 1:7) Se uluwala mukonda dya itondalu ye, lembalala kwila Jihova wala polondo phala kuloloka o ituxi yetu. Davidi walondekesa kwila, o henda ya ufiyele ni kuloloka, yendela kumoxi. Mwene wasoneka: “Kya dileka mawúlu ku thandu dya ixi, kyene kya soko jihenda jê ja kwatela yó oso amukala ni woma. Tunde kuthund’èlele katé ku mazanga, mukwâ ni dikanga dya texe o ikuma yetu.” (Jisá. 103:11, 12) Mukidi, Jihova walapolondo phala “kuloloka kyavulu.”—Iza. 55:7.

14. Kyebhi Davidi kyalondekesa kwila, o henda ya ufiyele ya Nzambi itulanga?

14 O henda ya ufiyele ya Nzambi itulanga mu nzumbi. Mumusambu kwa Jihova, Davidi wambe: “Kuma woso wa kondamena ko kwé, eye umubhaka kididi; ka mutatesa dingi, maji ukala mu kwimba, mu kusangulukila o ubhulukilu wé. . . . Wadyelela Jihova . . . henda Yê imukonda mbandu ni mbandu.” (Jisá. 32:7, 10) Kala o ilumbu m’ukulu yexile mulanga o athu mu jimbanza, o henda ya ufiyele yatukwatela Jihova, itulangidila ku ilwezu itena kutubhanga kyayibha munzumbi. O henda ya ufiyele ya Jihova, imubhangesa we kuzukama kokwetu.—Jel. 31:3.

15. Mu ukexilu webhi o henda ya ufiyele ya Jihova yadifu ni dilengelu ni ndanji?

15 Davidi wajimbululamu mu ukexilu wengi o kilangidilu kyene mubhana Nzambi ku mundu wê. Mwene wasoneka: “Nzambi mwene o ditadi dyami dya kulengela, mwene Nzambi yami yajihenda.” Yalungu ni Jihova, Davidi wambe dingi: “Mukwa henda yami, kimbaka kyami kya ngi xitila, mbonge yami ya matala, [Yo wene] ku ngi bhângela; ngubu yami ngamudyelela mwene.” (Jisá. 59:17; 144:2) Mukonda dyahi Davidi wasokesa o henda ya ufiyele ya Jihova ni dilengelu ni ndanji? Kabasa o kididi kitwatungu mu ngongo, se tumusidivila, Jihova wandatubhana o kifikidilu kyoso kitwabhindamena phala kulanga o ukamba wetu ni mwene. Tusanga o kidyelelesu kiki mu Sálamu 91. O wasoneka o Sálamu yiyi wambe: “Wa kéla kuma: Jihova dilengelu [dyami], kimbaka [kyami].” (Jisá. 91:1-3, 9, 14) Mozé watumbula we izwelu yadifu kiki yalungu ni dilengelu. (Jisá. 90:1) Maji kupholo, Mozé walondekesa dingi kama kabetelekota. Mwene wasoneka: “Nzambi kene mbambe, akale mwene o diswamu dyé.” Mwene wasoneka: “Bhoxi dyé, maka manangenena, ma ku fikidile.” (Mate. 33:27) O izwelu “Bhoxi dyé, maku manangenena, ma ku fikidile” itulonga ihi yalungu ni Jihova?

16. Mabesa ayadi ebhi utwalanawu? (Sálamu 136:23)

16 Se Jihova ukala dilengelu dyetu, etu tutambula kifikidilu kyatenena. Ne kiki, sayi izuwa twanda divwa hanji kyayibha, twanda luwala. Mu ithangana yiyi, kyebhi Jihova kyanda kutukwatekesa? (Tanga Sálamu 136:23.) Mwene wandatwambata muhomba yê, wandatubhana nguzu, wandatukwatekesa. (Jisá. 28:9; 94:18) Kiki kitubhekela mbote yahi? Kwijiya kwila Jihova utena kutukwatekesa, kitulembalesa o mabesa utwalanawu. Kyadyanga, etu twala ni kididi kyakondama, kututena kulengelela, kabasa ixi itwatungu. Kayadi, Tata yetu yahenda, watuzolo, utulanga ni muxima woso.

MUKONDA DYAHI O HENDA YA UFIYELE YA NZAMBI ITUBHANA KIDYELELU?

17. Mukonda dya henda ya ufiyele ya Nzambi, kidyelelu kyahi kitwalanakyu? (Sálamu 33:18-22)

17 Kala kitwadilongo, kyoso kitudibhana ni ibhidi, tutena kudyelela kwila, Jihova wandatubhana o kikwatekesu kitwabhindamena, phala kumukala fiyele. (2 Kol. 4:7-9) Polofeta Jelemiya wambe: “Kuma o jihenda ja Jihova jene-ze ja bhiti-bhu, etu twa kambe kujima o mbutu; mbata jihenda jê ki jene ni dizubhilu.” (Kud. 3:22) Tutena kudyelela kwila, Jihova wanda suluka ni kutuzola, mukonda o mukwa jisálamu wambe: “Dyesu dya Jihova phe dikala kwa yá amukala ni woma wê; ni kwa yá adyelela o henda yê.”—Tanga Sálamu 33:18-22.

18-19. (a) Ihi itwatokala kulembalala? (b) Ihi itwandadilonga mumilongi yakayela?

18 Ihi itwatokala kulembalala? Ande dya kumateka kusidivila Jihova, mwene watuzolele kya kala kyazolo o athu oso mu ngongo. Kuma tu abhezye, Mwene watuzolo we ni ufiyele woso. Mukonda dya henda yiyi, Jihova utwondeleka bhu homba yê. Mwene wandatuzukama jinga, wandakumbidila yoso yatukanena. Mwene wamesena kwila, tuditunda kyambote! (Jisá. 46:1, 2, 7) Kyenyiphe, kabasa o ibhidi itudibhananayu, Jihova wandatubhana o nguzu itwabhindamena phala tusuluke ni kumukala fiyele.

19 Mu mbandu yiyi twamono kyebhi Jihova kyalondekesa o henda ku jiselevende jê. Mwenephe wamesena kwila, etu tudilondekesa we henda mudyetu. Kyebhi kitutena kubhanga kiki? O milongi yakayela yandatambwijila o kibhwidisu kiki.

MWIMBU 136 Jihova “a ku Fute-kyu”

^ kax. 5 O henda ya ufiyele ihi? Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele kwa nanyi? Mbote yahi ikatula oso atambula o henda yiyi? O Milongi iyadi yadyanga, yandajimbulula o kidifwa kiki kya katunda, ni kutambwijila o ibhwidisu yiyi.

^ kax. 4 O kixinganeku kya kuvula kwa henda ya ufiyele ya Nzambi, kimoneka we mujivelusu jengi ja Bibidya.—Nehemiya 13:22; Jisálamu 69:13; 106:7; ni Kuditenda 3:32.

^ kax. 54 KILOMBOLWELU KYA FOTO: Jihova ulondekesa henda ku athu oso mu ngongo ni ku jiselevende jê. O ima yala kuthandu dya athu ilondekesa o maukexilu a Nzambi ku alondekesa o henda. O ukexilu wabetakota o ujitu wakukatula mbote musata yakukula.

^ kax. 62 KILOMBOLWELU KYA FOTO: Oso akituka jiselevende ja Jihova anga axikina musata yakukula, Nzambi wa atalatala mu ukexilu wakatunda. O jiselevende ja Nzambi, atambula o henda yakwatela Jihova ku athu mungongo, atambula o henda ya ufiyele, Jihova ulondekesa ngo o henda yiyi kujiselevende je. O mabesa yá amoneka kuthandu dya athu mu foto.