Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

MBANDU YAKUDILONGA 45

Tudilondekese Jinga o Henda ya Ufiyele Mudyetu

Tudilondekese Jinga o Henda ya Ufiyele Mudyetu

“Londekesenu kyadi ni henda muthu ni muthu kwa phang’yê.”—ZAK. 7:9.

MWIMBU 107 Nzambi, o Phangu ya Henda

ITWANDILONGA *

1-2. Mukonda dyahi twatokala mwene kulondekesa o henda ya ufiyele?

TWATOKALA mwene kudilondekesa o henda ya ufiyele mudyetu. Ima yahi itubhangesa mwene ku ilondekesa? Tala kyebhi o Bibidya ki itambwijila o kibhwidisu kiki: “O mbote ni kidi kanaku ijimba. . . . Bhenephe wanda kumwena o kyadi ni diximanu ku mesu ma Nzambi ni ku athu.” “Muthu wa mbote, ubhanga mbote ku mwenyu wê.” “Woso ukayela o uyukilu, n’a jijila kubhana o mbote, wanda kubonga mwenyu.”—Jisa. 3:3, 4; 11:17; 21:21.

2 O jivelusu jiji jilondekesa se mukonda dyahi twatokala kulondekesa o henda ya ufiyele. Kyadyanga, kulondekesa o henda ya ufiyele kutubhangesa kukala ni valolo bhupholo ya Jihova. Kayadi, kulondekesa o henda ya ufiyele, kutubhekela we mbote. Mukifika, tukala ni makamba akidi, anangenena. Katatu, kulondekesa o henda ya ufiyele, kwandatubhekela mabesa avulu kuhadya, kala o mwenyu wakalelaku. Kyenyikiphe, twatokala mwene kukayela o kitendelesu kya Jihova: “Londekesenu kyadi ni henda muthu ni muthu kwa phang’yê.”—Zak. 7:9.

3. Ibhwidisu yebhi itwandadilonga mu milongi yiyi?

3 Mu milongi yiyi, twanda dilonga o itambwijilu ya ibhwidisu iwana yiyi: Nanyi twatokala kumulondekesa o henda ya ufiyele? Yalungu ni kulondekesa o henda ya ufiyele, ihi itutena kudilonga mu divulu dya Lute? Kyebhi kitutena kulondekesa o kidifwa kiki mu izuwa yalelu? Mbote yahi ikatula yó alondekesa o henda ya ufiyele?

NANYI TWATOKALA KUMULONDEKESA O HENDA YA UFIYELE?

4. Kyebhi kitutena kukayela o phangu ya Jihova mukulondekesa o henda ya ufiyele? (Máluku 10:29, 30)

4 Kala kitwadilongo mu milongi yatundumu, Jihova ulondekesa o henda ya ufiyele, kwa yó amusidivila, amuzolo ni muxima woso. (Dan. 9:4) Twamesena kukala twa akwa ‘kufikisa Nzambi, kala tu an’ê a muxima.’ (Efe. 5:1) Kyenyikiphe, twamesena kyavulu kuzola o jiphange jetu, kudikwatenena kwa ene ni muxima woso.—Tanga Máluku 10:29, 30.

5-6. O izwelu “henda ya ufiyele” yalungu ni ukamba wakidifwa kyahi?

5 Se phata, eye uxikina kwila, tulondekesa dingi kyambote kujiphange jetu o henda ya ufiyele kyoso kitutendela kyambote o kilombolwelu kya kizwelu henda ya ufiyele. Phala kutendelela o kizwelu henda ya ufiyele, tumone kyebhi ki idifu ni ufiyele, kala kyene mukizwela. Tala o phangu yiyi.

 6 Lelu o muthu ukalakala mivu yavulu muditenda dimoxi ngo, atena kumwixina mukalakadi wafiyele. Maji mu mivu yoso yiyi muditenda, nange kanda kwijiya o athu amukwendesa o ditenda. Nange mwene we kaxikina o maukexilu oso akubhanga o ima muditenda, mwene kazolo we o ditenda, maji wasanguluka mukonda kwene kutunda o mbolo yakizuwa. Se kikumoneka salu yengi yabeta dingi kota, mwene wandasuluka ni kukalakala muditenda didi, kate bhasuku o nguzu yê.

7-8. (a) Ihi ibhangesa o muthu kulondekesa o henda ya ufiyele? (b) Mukonda dyahi twanda dilonga jivelusu mudivulu dya Lute?

7 O ufiyele ni henda ya ufiyele ki idifu kala kya kijimbulula mu  kaxi samanu, mukonda dya ukexilu wamuxima wamuthu. Mumisoso ya Bibidya, ihi yabhangesa o mundu wa Nzambi kudilondekesa o henda ya ufiyele mudyâ? Oso alondekesa o henda ya ufiyele, akibhange mukonda o muxima wâ wamesenene kubhanga kiki, ko kwila a ajijidika, kana. Tala yabhiti ni Davidi. O muxima wê wamubhangesa kulondekesa o henda kwa kamba dye dya kazola, Jonata, sumbala Sawulu, Tata ya Jonata, wamesenene kumujibha. Mukubhita mivu yavulu tunde kyafu Jonata, Davidi wasuluka hanji ni kulondekesa o henda kwa mona a Jonata, Mefibozete.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

8 Tudilonga ima yavulu yalungu ni kulondekesa o henda ya ufiyele, mukutanga o divulu dya Lute. Yalungu ni kulondekesa o henda ya ufiyele, madisa ahi ututena kukatula mukudilonga o musoso mu divulu didi? Kyebhi kitutena kukumbidila o madisa ya mu kilunga kyetu? *

YALUNGU NI HENDA YA UFIYELE, IHI ITUTENA KUDILONGA MU DIVULU DYA LUTE?

9. Mukonda dyahi Nowemi waxinganeka kwila Jihova mwene wexile kumubhekela o ibhidi?

9 O divulu dya Lute, ditanga o musoso wa Nowemi, Lute mukaj’amone, ni Bowaji, diyala uxila Nzambi, ndandu ya mwadiwa Nowemi. Mukonda dya nzala mu Izalayele, Nowemi, mwadiwe ni twana twa tuyadi ayi mu ixi ya Mowabe. Kwenyoko mwadiwa Nowemi wafu. Twana twe tuyadi akazala, maji afu we. (Lute 1:3-5; 2:1) O ibhidi yoso yiyi yabheka kuluwala kwadikota kwa Nowemi. O kuluwala kwe kwavudile mwene, kate wabhixila mukuxinganeka kwila Jihova mwene wexile kumubhekela o ibhidi. Tala kyebhi Nowemi kyajimbula o ixinganeku ye yalungu ni Nzambi: “Lukwaku lwa Jihova lwene lwala ku ngi bha kaxtiku.” “Muteni-a-yoso mwenyu wami wa uludisa kyavulu mwene lokoso.” Mwene wambe dingi: “Jihova wa ngi tundila kala ngi nguma yê, o Muteni-a-yoso wa ng’izalesa ni dilamba.”—Lute 1:13, 20, 21.

10. Kyebhi kyadivu Jihova ni izwelu yiyi yayibha ya Nowemi?

10 Kyebhi kyadivu Jihova ni izwelu yiyi yayibha ya Nowemi? Mwene kehelela selevende ye yaluwala. Muveji dya kiki, mwene watendela o ibhindamu yê. Jihova watendela kwila, “muthu ku mu bhikisa, ki bhekesa ulaji katé ni ku jinjimu.” (Ndo. 7:7) Ne kiki, Nowemi wabhingile kikwatekesu phala kumona kwila, Jihova wakexile bhu mbandu yê. Kikwatekesu kyahi kyabhana Nzambi? (1 Sam. 2:8) Mwene wabhengesa Lute kulondekesa o henda ya ufiyele kwa Nowemi. Ni kilendu kyoso, Lute wakwatekesa ukowe kukala ni kixinganeku kyambote, ni kuximbakata mu nzumbi. Ihi itwadilongo ku phangu ya Lute?

11. Mukonda dyahi o jiphange asota kukwatekesa yo amudibhana ni ibhidi?

11 O henda ya ufiyele itubhangesa kusota kukwatesa yó amudibhana ni ibhidi. Kala Lute kyadikwatenena kwa Nowemi, jiphange jakazola lelu, asota kukwatesa yo aluwala mba amudibhana ni kikote mukilunga. Ene azolo o jiphange jâ, asota kubhanga yoso yatena phala ku akwatekesa. (Jisa. 12:25; 24:10) Kiki kyalungu ni kitendelesu kya Phawulu: “Swinisenu oso atoloka mixima, kwatekesenu oso abhwila mu kuxikana, athu a lendukidyenu ene oso.”—1 Tes. 5:14.

Mu kwa evwa, tutena kukwatekesa phangyetu waluwala (Tala okaxi 12)

12. Webhi o ukexilu wabeta dingi kota wa kukwatesa o jiphange ja luwala?

12 Muveji javulu, o ukexilu wabetakota wa kukwatekesa o jiphange ja luwala, o kwa evwa kyambote, ni kwa tangela kwila, twa azolo. Jihova Nzambi utala o mbote yoso i ubhanga ku jiselevende jê. (Jisá. 41:1) Jisabhu 19:17 yamba: “Woso ubindumuna ngadyama, wa sobhesa kwa Ngana; Jihova mwene hinu umufuta o mbote yê.”

Lute udikwatenena kwa Nowemi, maji o mukaji a monê Olofa wavutuke ku Mowabe. Lute wambela kwa Nowemi: “Kwoso ku uya eye, eme we kwene ku ngiya” (Tala okaxi 13)

13. Mu ukexilu webhi o ima yasolo Lute ki yadifwile ni yasolo Olofa, ni kyebhi Lute kyalondekesa o henda ya ufiyele? (Tala o foto yakapa.)

13 Tutendela dingi kyambote kyebhi kikala o henda ya ufiyele, mukudilonga yabhiti ni Nowemi kyoso kyafu mwadiwe ni twana twê. Kyoso Nowemi kyatonginina kwila “Jihova waxinganeka mundu wê, yu wa abhana kya kúdya,” mwene wosolo kuvutuka kubhata dyé. (Lute 1:6) Lute ni Olofa, ahatu a anê, amateka kwendane o njila phala kuvuta kubata dyé. Maji munjila, muveji jitatu Nowemi wa swinisa kiyadi kya phala kuvutuka ku Mowabe, o ixi ya. Ihi yabhiti? O Bibidya yamba: “Olofa anga ubhana ukow’ê jibeju, udilekelanê; Lute phe wa mu naminina mwene.” (Lute 1:7-14) Mu kusola kuvutuka, Olofa wexile mukayela o izwelu ya Nowemi, wabhange ngo kya mutumu mwene. Maji Lute, wabhange dingi, sumbala wexile we ni ufolo wakuvutuka kubhata dyê. Maji o henda ya ufiyele yamubhangesa kusola kudikwatena kwa Nowemi, ukowe. (Lute 1:16, 17) Lute kasolo kudikwatenena kwa Nowemi mukonda ngo kima kyatokalele kubhanga, kana. Maji wakisolo mukonda wakimesenene ni muxima woso. O kima kyabhange Lute kyalondekesa o henda ya ufiyele. Disa dyahi ditudilonga ku musoso yu?

14. (a) Lelu, ima yahi yene musola kubhanga jiphange jakazola? (b) Kala kilondekesa Jihebelewu 13:16, kyebhi kitutena kusangulukisa o muxima wa Nzambi?

14 O henda ya ufiyele itukwatekesa kubhanga yoso itwatena phala kukwatekesa akwetu. Mu izuwa yalelu, kala kyexile mubhita m’ukulu, jiphange javulu asolo kulondekesa o henda ya ufiyele ku jiphange jâ, ne mwene yo ka ejiya pholo ni pholo. Mu kifika, kyoso kyevwa kwila kwabhiti divuwa, ni lusolo lwoso ene asota kubhanga kima phala kukwatekesa. Kyoso phange mukilunga kyadibhana ni ibhidi imubonzesa kudikila o ibhindamu yê, ene asota kubhanga kima phala kwa akwatekesa. Lelu, o jiphane jiji abhanga yoso phala kukwatekesa akwa kala kyexile mu banga o Jikidistá mu mahama yadyanga, mu mbanza ya Masedonya. Ene abhakula o kithangana ni jimbote jâ, abhana mwene “katé o bhwene bhu atena asombokabhu” phala kukwatekesa o jiphange ja bhindama. (2 Kol. 8:3) Jihova usanguluka kyavulu kyoso kitulondekesa o henda ya ufiyele mu ukexilu yú!—Tanga Jihebelewu 13:16.

KYEBHI KITUTENA KULONDEKESA O HENDA YA UFIYELE MU IZUWA YALELU

15-16. Kyebhi Lute kyalondekesa o kujiza kwe?

15 Tutena kudilonga madisa avulu mukutokwesa o phangu ya Lute, mu ukexilu wa kwatekesa Nowemi. Tumonebhu amoxi.

16 Watokala kujiza. Kyoso Lute kya dibhakula phala kuxinjikila ukowe kate mu mbanza ya Juda, kudimatekenu, Nowemi waditunu. Maji Lute kabhwila, kana. Ihi yabhiti? O Bibidya itambwijila: “O kya mu mono wa jiji mwene, muxima wa mu tetuluka kyavulu mu kuyanê, maka wa matula, kala ku mu fudisa dingi.”—Lute 1:15-18.

17. Ihi yanda tukwatekesa phala kitubhwile mukukwatekesa akwetu?

17 Disá phala etu: Kwabhingi mwanyu phala kukwatekesa yo aluwala, maji kitwatokala ku abhana dikunda. O phange ya muhatu wabhindamena o kikwatekesu, kudimatekenu utena kudituna. * Ne kiki, o henda ya ufiyele, yandatukwatekesa kubhanga yoso itwatena phala kumukwatekesa. (Nga. 6:2) Tukingila kwila, kudisukilu, mwene wandaxikina o kikwatekesu kyetu.

18. Nange ihi yabhangesa Lute kudivwa kyayibha?

18 Kana kuluwala se phange uzwela kima kyayibha. Kyoso Nowemi ni Lute kyabhixila ku Beleme, Nowemi wadisange ni makamba me okulu. Mwene wa ambela: “Ngele ni maku ezala, kiki Jihova phe wa ngi bhangesa kuvutuka ni maku ahatu.” (Lute 1:21) Xinganeka ngo kyebhi kya divu Lute mukwivwa o izwelu yiyi mukanu dya Nowemi! Lute wabhangele yoso phala kukwatekesa Nowemi. Lute wadidi kumoxi ni Nowemi, wamuximbakatesa, wendene mu izuwa yavulu kate kyabhixila mu mbanza ya Nowemi. Sumbala ni ima yoso yiyi, Nowemi wambe: “Jihova phe wa ngi bhangesa kuvutuka ni maku ahatu.” Mu kuzwela kiki, Nowemi kexile mubhana valolo ku kikwatekesu kya mubhana Lute, wexile bhu mbandu yê mu ithangana yoso. Lute nange wadivu kyayibha mu kwivwa o izwelu yiyi! Maji mwene wadikwatenena kwa Nowemi, wasuluka ni kumuzola.

19. Ihi yandatukwatekesa kudikwatenena kwa phange waluwala?

19 Disá phala etu: Lelu, o phange yamuhatu waluwala kudimatekenu utena kuzwela kyayibha, sumbala ni nguzu yoso itwamubhanga phala kumukwatekesa. Maji etu kitusuwu o ima yazwela, tudikwatenena kwa phange wabhindama, tu samba kwa Jihova phala kusanga o ukexilu watokala wakuswinisa ni kuximbakatesa phangyetu.—Jisa. 17:17.

Lelu kyebhi o tufunga kyatena kukayela o phangu ya Bowaji? (Tala ojikaxi 20-21)

20. Ihi yabhana o nguzu kwa Lute phala kusuluka?

20 Bhana intendelesu mukithangana kyatokala. Lute walondekesa henda ya ufiyele kwa Nowemi, maji kindala mwene we kya wabhindamene o kikwatekesu. Jihova wabhangesa Bowaji kumuswinisa. Bowaji wambela Lute: “Jihova akufutekyu kyoso kiwabhange; o kisakidilu kyé kikale kyadikota kikubha Jihova, Nzambi ya Izalayele, wabhingi moxi amabhabhamê mwene mu weza kusota kididi kya kukala.” O izwelu yiyi ya henda, yaximbakatesa kyavulu Lute. Mwene watambwiji kiki kwa Bowaji: “Wa ngi bhwisa hele, ngi kahatu ké; kuma wa ngi zwelesa ni henda.” (Lute 2:12, 13) O izwelu ya Bowaji mu kithangana kyatokala, yabhana nguzu yabhindamene Lute, phala kusuluka.

21. Kala kilondekesa Izaya 32:1, 2, kikalakalu kyahi kyene mubhanga o tufunga twa henda?

21 Disá phala etu: O athu alondekesa o henda ya ufiyele kwa akwa, sayi ithangana andabhindamena we kiswinisu. Kala Bowaji kya dyelelesa Lute kwila, Nzambi wamwene o mbote yabhangele, o tufunga lelu, atena we kusakidila o kikwatekesu kyene mubhana o jiphange kwa yo abhindama. O kwaximana mu kithangana kyatokala, kwanda kwatekesa o jiphange jiji kukala ni nguzu, phala kukolokota.—Tanga Izaya 32:1, 2.

MBOTE YAHI IKATULA YO ALONDEKESA O HENDA YA UFIYELE?

22-23. Mukubhita kithangana kyebhi kyalunguluka o ixinganeku ya Nowemi ni mukonda dyahi? (Jisálamu 136:23, 26)

22 Mukubhita kithangana, Bowaji wabhana kudya kwa Nowemi ni Lute phala kudikila o ibhindamu ya. (Lute 2:14-18) Kyebhi kya divu Nowemi mu mbote ya alondekesa Bowaji? Mwene wambe: “Ataneku mwenyó woso wakutambulula! Akale ni dibesá dya Jihova! Manyi o henda ya Jihova iyé hanji, kiluwa ibatuka kwa yá ala ku mwenyu ni ku madifundu’etu afu kyá!” (Lute 2:20a) O izwelu yiyi yalondekesa kwila, Nowemi wexile kya mulungulula o ukexilu we wakuxinganeka! Kudimatekenu ni kuluwala kwoso, Nowemi wambele kwila: “Jihova wa ngi tundila kala ngi nguma yê,” maji kindala ni kuswina kwoso mwene wambe kya kwila: “Manyi o henda ya Jihova iyé hanji.” Ihi yakwatekesa Nowemi kulungulula o ukexilu we wakuxinganeka?

23 Nowemi wamateka kumona o kikwatekesu kya Jihova kumwenyu wê. Jihova wamukwatekesa bhukaxi ka Lute, kyoso kyende o njila kate ku Juda. (Lute 1:16) Nowemi wamono we o kikwatekesu kya Jihova kyoso Bowaji, o muthu wafwamene ku mu “kula,” kyadikila o ibhindamu ya Lute ni Nowemi * ni henda yoso. (Lute 2:19, 20b) Nange Nowemi wamateka kuxinganeka kiki: ‘Kindala ngamutendela kya kwila, mbe Jihova wene mungikwatekesa ithangana yoso yiyi. Mbe mwene ka ngibhana dikunda!’ (Tanga Jisálamu 136:23, 26.) Se phata, Nowemi walondekesa o kisakidilu mukikwatekesu kyamubhele Lute ni Bowaji, mukonda ene kamubhele dikunda! Kitatu kya, nange asangulukile kyavulu mukumona o mbote yiyi.

24. Mukonda dyahi twamesena kulondekesa o henda ya ufiyele ku jiphange jetu?

24 Yalungu ni kulondekesa o henda ya ufiyele, ihi itwadilongo mudivulu dya Lute? O henda ya ufiyele itubhangesa kusuluka ni kwatekesa akwetu amudibhana ni ibhidi, itubhangesa we kuxisa ima kudima phala tutene kukwatesa akwetu. O tufunga abhingi kuswinisa ni kuximana mu kithangana kyatokala, yo ene mulondekesa o henda ya ufiyele ku jiphange mu kilunga. Kyoso kitumona kwila, o athu aluwalele amukala kya ni nguzu, amuximbakata mu nzumbi, etu tusanguluka we. (Ika. 20:35) Maji, kyebhi o kima kyabetakota kitubhangesa kulondekesa jinga o henda ya ufiyele? Tubhanga kiki, mukonda twamesena kukayela o phangu ya Jihova ni kusangulukisa o muxima we, Nzambi yetu “ukôla mukukwatela henda.”—Mak. 34:6; Jisá. 33:22.

MWIMBU 130 Tu Loloke Akwetu

^ kax. 5 Jihova wamesena kwila, tudilondekesa henda ya ufiyele mudyetu mu kilunga. Tutendela dingi kyambote kyebhi kikala o henda ya ufiyele, mukudilonga kyebhi o jiselevende ja Jihova mukulu kya londekesa o kidifwa kiki. Mumilongi yiyi twandamona se ihi itutena kudilonga ku phangu ya Lute, Nowemi, ni Bowaji.

^ kax. 8 Phala kukatula mwene mbote mu milongi yiyi, twakudyondo, tanga ubheka we o ibatulu 1 ni 2 ya divulu dya Lute.

^ kax. 17 Kuma twamudilonga o phangu ya Nowemi, twamutumbula dingi o jiphange ja ahatu. Maji o milongi yiyi, yalungu we ni jiphange ja mala.

^ kax. 23 Phala kwijiya dingi yalungu ni kikalakalu kya Bowaji, kala mukudi, tala o milongi “Imite a Sua Fé—‘Uma mulher de bem,’” mu Mulangidi wadyanga wa Kamusasadi, 2012, difwe. 20, mu phutu.