Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

MBANDU YAKUDILONGA 36

Bhana Valolo mu Nguzu ya Minzangala

Bhana Valolo mu Nguzu ya Minzangala

“Makembu a minzangala, o kuvula nguzu.”—JISA. 20:29.

MWIMBU 88 Ngi Longe Jinjila Jé

ITWANDADILONGA *

1. Jimbambe jebhi jitutena kuxinda kyoso kituya ni kukuka?

KYOSO kitukala twadyakime etu nange tukala ni woma wa kwila kitwandatena dingi kubhanga yoso itwamesenene kubhanga phala Jihova kala mu unzangala wetu. Sumbala kitwala dingi ni nguzu yavulu mu mukutu kala kitwexile nayu mu unzangala wetu, maji tutena kukalakala ni unjimu wetu ni uhete phala kulonga o minzangala kubhanga dingi mu kilunga kya Jihova ni kuxikina dingi ikalakalu. Sayi phange wamusidivila kala kafunga mu thembu yavulu wajimbulula: “Kyoso kingamono kwila ngexile mu kuka, eme ngasangulukile mukwijiya kwila kwexile minzangala exile polondo phala kutambula ikalakalu.”

2. Ihi itwandazwela mu milongi yiyi?

2 Mu milongi yatundumu twamono kyebhi o minzangala kyatena kukatula mbote kyoso ene kyabhanga ukamba ni adyakime. Mu milongi yiyi twandamona kyebhi o idifwa kala, kulenduka, kuditulula, kusakidila ni kubhanga mbote, kutena kukwatekesa o adyakime kukalakala kumoxi ni minzangala, o kubhanga kiki kitena kubhekela mabesá mu kilunga.

KALA UMUTHU WALENDUKA

3. Kala kilondekesa Filipe 2:3, 4, o kulenduka ihi, ni kyebhi o kidifwa kiki kitena kukwatekesa o Kidistá?

3 O adyakime atokala kulenduka se ene amesena kukwatekesa o minzangala. O muthu walenduka utala akwa kala abetakota mwene ndenge. (Tanga Filipe 2:3, 4.) O mwadyakime ulondekesa o kidifwa kiki utendela kwila eye utena kubhanga ima yavulu mumaukexilu kadifu kala kilondekesa o Bibidya mu kubhanga o kikalakalu kiki. Kyenyiki ene kandakingila kwila abhanga o ima kala kyexile mubhanga ene. (Ndo. 7:10) Kuma ene ala ni uhete wavulu phala kulonga o minzangala, ene atokala kwijiya kwila “o funza ya mundu yú, ki wal’iki, ki i nange kubhita mba yamulunguluka,” ni kwila mukonda dya kiki nange kubhinga kudilonga kubhanga o ima mu ukexilu wa ubhe.—1 Kol. 7:31.

O adyakime ala ni kifwa kya kubhana ene alonga o ima yejiya kwa akwa (Tala ojikaxi 4-5) *

4. Kyebhi o tufunga twa ilunga kyalondekesa o kidifwa kyadifu ni kyalondekesa o Jilevita?

4 O adyakime alenduka axikina kwila ene katena dingi kubhanga o ima kala kyexile mubhanga m’ukulu. Tala o phangu ya tufunga twa ilunga. Kyoso ene kyatenesa 70 amivu a abhana kikalakalu kyengi. Kiki kitena kwa abhonza. Ene asangulukile kyavulu mukukwatekesa o jiphange jamukwa. Ene wabhelele kyavulu o kikalakalu kyá, amesenene hanji kubhanga dingi ni muxima woso mu kikalakalu kyá. Maji ene atonginina kwila kyeji beta dingi kota se o minzangala ene abhanga o kikalakalu kiki. Ene alondekesa o kidifwa kyadifu ni akwa Jilevita mu Izalayele m’ukulu, kyoso kyexile mutenesa 50 amivu ene atokalele kweha kubhanga kikalakalu mu balaka ya kutakanena. Adyakime a Jilevita asangulukile kabasa o kikalakalu kyexile nakyu. Ene aswinine mukubhanga o ima yatokalele kubhanga ni kukwatekesa o minzangala. (Dya. 8:25, 26) Lelu o tufunga twa ilunga kyoso kyatenesa 70 amivu eha kukunda o ilunga, maji abhanga ima yavulu phala kukwatekesa ni kuswinisa o ilunga mwatokala.

5. Ihi i utena kudilonga mu phangu ya Dan ni Katie?

5 Tala o phangu ya Dan wasidivila kala kafunga ka ilunga mu 23 amivu. Kyoso Dan kyatenesa 70 amivu, mwene ni muhatwe a abhana kikalakalu kyakusidivila kala aboki akatunda. Kyebhi ene kyaditundu mukikalakalu kyawu kya ubhe? Dan wambe kuma, kindala wala dingi ni ima phala kubhanga mukulu ndenge! Mwene wamubhanga ikalakalu yavulu mukilunga kyê, wamukwatekesa jiphange jamala kukala akwatekexi atufunga, wamulonga akwa kubhana umbangi mu ididi mubhita athu avulu ni mukaleya. Se eye umwadyakime, se wala musidivisu ya thembu yoso mba kana, eye utena kubhanga kima phala kukwatekesa akwenu. Kyebhi? Dilonge kubhanga ima mu ukexilu wa ubhe, xinda jimbambe ja ubhe, lunga o mesu mu ima i utena kubhanga muveji dya kudikwatenena mu ima ki utena kubhanga.

DITULULE

6. Mukonda dyahi unjimu kuditulula? Bhana phangu.

6 O muthu uditulula yó wejiya kwila mwene katena kubhanga o ima yoso, kifwa wejiya o mbambe yê. (Jisa. 11:2) Kuma mwene mukwa kuditulula, mwene kakingila kubhanga ima yatundu o nguzu yê. Mukonda dya kiki mwene wandasanguluka ni kusuluka kubhanga o ima yatena kubhanga. Etu tutena kusokesa o muthu uditulula ni yó wamukwendesa dikalu mukubanda kamulundu. O mwendexi katokala kulenga ni lusolo maji wabhingi kusosolola o nguzu ya dikalu phala nasuluke ni kubanda o kamulundu. Mukidi mwene utena kulaleka munjila yê, maji wandasuluka ni kwenda. Kyene we kimoxi, o muthu uditulula wejiya kwila kyoso kibhixila o kithangana kiki, mwene “wabhinge kusosolola” ima ni kulungulula ima phala nasuluke ni kusidivila Jihova ni kukwatekesa akwa mukilunga.—Fil. 4:5.

7. Kyebhi Badizilayi kyalondekesa kuditulula?

7 Xinganeka mu kifika kya Badizilayi, wexile ni 80 amivu kyoso Sobha Davidi kyamwixana phala kutunga mu inzo yê. Ni kuditulula kwoso Badizilayi waditunu o kixanu kya sobha. Watonginina o nguzu yê mukonda dya kitala kyê, Badizilayi wabhingi o munzangala, Ximamu, kuya mukididi kyê. (2 Sam. 19:35-37) Kala Badizilayi o adyakime asanguluka mu kubhana o ikalakalu ku minzangala mukilunga.

Sobha Davidi waxikina o ima yasolele Jihova ya kwila o mone mwene weji tunga o tembulu (Tala okaxi 8)

8. Kyebhi Sobha Davidi kya ditulula kyoso mwene kyamesenene kutunga o tembulu?

8 Sobha Davidi waxisa phangu yambote yakuditulula. Ni muxima woso mwene wamesenene kutunga o inzo ya Jihova. Maji kyoso Jihova kyamutangela kwila o ujitu eji ku ubhana kwa mon’e Solomá, Davidi waxikina o kima kyasolo Jihova, ni muxima woso wakwatekesa kusokejeka o ima phala kutunga o tembulu ya Jihova. (1 Mal. 17:4; 22:5) Davidi kaxinganeka kwila mwene wejibetakota mukubhanga o kikalakalu kiki mukonda Solomá wexile “hanji munzangala wòfele.” (1 Mal. 29:1) Davidi wejidile kwila o kuditunda kyambote mukutunga o tembulu kwejibhinga dibesá dya Jihova, kana o kitala mba uhete wa yó weji kala kupholo dya kikalakalu kiki. Mu kukayela o phangu ya Davidi, lelu o adyakime amusuluka ni kubhanga o kikalakalu kyawu musidivisu ya Jihova né mwene kyoso o ikalakalu yâ ki ilunguluka. Ene ejiya kwila Jihova wandabesowala o minzangala amubhanga o kikalakalu kyexile mubhanga ene.

9. Kyebhi o phange wabhange mbandu mu Kibuka ya Filiyale kya ditulula?

9 Mu izuwa yalelu phange amwixana Shigeo phangu ya kuditulula. Mu muvu wa 1976 mwene wexile ni 30 amivu kyoso kyamusolo phala kubhanga mbandu ya Kibuka kya Filiyale. Mu 2004 amusolo phala kukala kupholo dya Kibuka kya Filiyale. Kupholo mwene watonginina kwila mwene kexile dingi ni nguzu kala mu ukulu, ni kwila mwene kejitena kukumbidila dingi o kikalakalu kyê. Mwene wasambe yalungu ni maka enya, ni mukonda dyahi kyejibetakota phange ya munzangala kukala kupholo dya Kibuka kya Filiyale. Phange Shigeo kala dingi kupholo dya Kibuka kya Filiyale, maji wamusuluka hanji ni kukalakala kumoxi ni jiphange mu Kibuka kya Filiyale. Kala kitwamono mu phangu ya Badizelayi, ya Sobha Davidi, ni ya phange Shigeo, o muthu walenduka, uditulula, mwene ulunga o mesu mê kana mumauhete aminzangala, maji mu nguzu yawu. Mwene kandakwatala kala jinguma jâ maji kala akalakadi ni akwa.—Jisa. 20:29.

KALA NI UKEXILU WAKUSAKIDILA

10. Kyebhi o adyakime kyatala o minzangala mukilunga?

10 O adyakime atokala kutala o minzangala kala ujitu utunda kwa Jihova ni kwila ene atokala kusakidila mu ujitu wakukala ni minzangala mukilunga. Kyoso o nguzu ya adyakime kiya ni kuzoza ene asakidila o minzangala ala ni nguzu, ala polondo phala kubhanga ikalakalu ni kusidivila o kilunga.

11. Kala kilondekesa Lute 4:13-16, kyebhi o adyakime kyatena kukatula mbote kyoso ene kyaxikina o kikwatekesu kya minzangala?

11 Mu Bibidya Nowemi phangu yambote wasakidila o kikwatekesu kyamubhana o munzangala. Kyoso kyafu o twana twa Nowemi mwene waswinisa o mukaji a mone Lute kuvutuka ku mwiji wê. Maji Lute waditunu kuxisa Nowemi yu wayi kumoxi Nowemi ku Beleme, wasangulukile kyavulu mukuya kumoxi ni Lute ni kuxikina o kikwatekesu kya Lute. (Lute 1:7, 8, 18) Kiki kyexile dibesa phala kiyadi kyâ! (Tanga Lute 4:13-16.) O kulenduka kwa adyakime kwa abhangesa kukayela o phangu ya Nowemi.

12. Kyebhi o poxolo Phawulu kyalondekesa o kisakidilu kyê?

12 Poxolo Phawulu wasakidila o kikwatekesu kyatambwile. Mukifika mwene wasakidila o Jikidistá ja kilunga kya Filipe amutumukisile ujitu. (Fil. 4:16) Mwene wasakidila mukonda dya kikwatekesu kyamubhanene Timote. (Fil. 2:19-22) Phawulu wasakidila Nzambi mukonda dya yó amuswinisa kyoso kyexile kumwambata mukaleya ku Loma. (Ika. 28:15) Phawulu wexile diyala dya nguzu wabhange njila mu hama ni makwinyi asamanu ajikilometulu phala kuboka ni kukolokotesa o ilunga. Maji mwene walendukile waxikina o kikwatekesu kyamubhele o jiphange jê jamala ni ja ahatu.

13. O adyakime atena kulondekesa kyebhi o kisakidilu kyawu mukonda dya minzangala?

13 O adyakime atena kulondekesa o kisakidilu kyawu mukonda dya kukala ni minzangala mu kilunga kyawu mu maukexilu avulu. Se ene amesena kukuwatekesa mukukukwambata, kusumba kima, mba kibhindamu kyengi, sakidila mukuxikina o kikwatekesu kyawu. Lembalala kwila o kikwatekesu kyawu ukexilu umoxi wa Jihova kulondekesa o henda kokwé. Eye utena kukala dikamba dya yó akukwatekesa. Ithangana yoso sota kukwatekesa o minzangala kuzukama dingi kwa Jihova, ni kwa tangela kwila eye usanguluka kyavulu mukomona o minzangala amudisunga phala kubhanga dingi mukilunga. Kala polondo phala kubhita nawu kitangana ni kwa tangela o musoso wé wa mwenyu. Se kyene ki ubhanga eye wandaya ni “kusakidila” Jihova mukonda dya minzangala ene mu kwiza mukilunga.—Kol. 3:15; Nzwá 6:44; 1 Tes. 5:18.

KALA UMUKWA KUBHANA

14. Kyebhi Sobha Davidi kyalondekesa kwila wexile ni kifwa kyakubhana?

14 O musoso wa Sobha Davidi ulondekesa kwila o adyakime abhingi kukala ni kifwa kyengi, o kubhana. Mwene wakatula kujimbote jê kitadi kyavulu ni ima ya valolo phala kukwatekesa kutunga o tembulu. (1 Mal. 22:11-16; 29:3, 4) Mwene wabhange kiki sumbala mwene wejidile kwila o tembulu eji ku ixana tembulu ya Solomá. Kyoso kitukamba nguzu mu mukutu phala kubhanga ikalakalu mukilunga, etu tutena kukwatekesa o ikalakalu yiyi, mukusangela o kitadi kyetu kitutena kubhana. Tutena kukwatekesa o minzangala kukatula mbote mumauhete metu utwadilongo mumivu yoso itwabhange musidivisu ya Jihova.

15. Maujitu ebhi abhana Phawulu kwa Timote?

15 Yalungu ni kubhana xinganeka muphangu ya tuxila poxolo Phawulu. Phawulu wexana Timote phala kuyane mukikalakalu kya akunji ajixi jengi, Phawulu walondekesa o ukexilu wê wakubhana mukumulonga mukikalakalu kyakuboka ni kulonga. (Ika. 16:1-3) O ilongesu ya Phawulu ya kwatekesa Timote kuditunda kyamobote mu kikalakalu kya njimbu yambote. (1 Kol. 4:17) Kyenyiki, Timote walongo we akwa kuboka ni kulonga kala kyamulongo Phawulu.

16. Mukonda dyahi phange Shigeo walongo akwa?

16 Kala o adyakime mu izuwa yalelu kala ni woma wa kwila ene kandakala dingi ni valolo mukilunga se alonga o minzangala kubhanga o kikalakalu kyene mubhanga mukilunga. Mukifika mumivu yoso yiyi phange Shigeo, mwene walongo o tufunga ala dingi minzangala mu Kibuka kya Filiyale. Mwene wabhange kiki phala kukwatekesa o kikalakalu kya Utuminu mu ixi mwamusidivila mwene. Mukonda dya kiki, kyoso phange Shigeo kyamono kwila kejitena dingi kukala kupholo dya Kibuka kya Filiyale, kwexile phange amulongo kyambote wamubhingana. Phange Shigeo wasidivila mu Kibuka kya Filiyale 45 amivu ndenge, wamusuluka ni kulonga akwa o ima yoso yadilongo phala kukwatekesa o minzangala. Jiphange kala phange Shegeo mukidi akwatekesa o mundu wa Nzambi.

17. Kala kilondekesa o divulu dya Luka 6:38, ihi itena kubhana o adyakime akuka kya kwakwa?

17 Enu mwadyakime amala ni ahatu londekesenu kwila kusidivila Jihova ni kixikanu ni ufiyele woso wene o ukexilu wabetakota ku mwenyu. Mukifika bhukaxi kaphangu yenu enu mulondekesa kuma kima kyambote phala etu kudilonga o itendelesu ya Bibidya ni ku ikumbidila ku mwenyu wetu. Eye wejiya kyambote kyebhi kyexile mubhanga o ima mu ukulu, maji kindala eye wabhingi kwijidila kubhanga o ima mu ukexilu wa ubhe. Enu mwadyakime mwadibatizala kindala enu mutena kukwatekesa akwenu mu maukexilu avulu. Enu mutena kwatangela kyebhi enu kimweza mukwijiya Jihova, ni kyebhi mwene kyene kumisangulukisa kindala kiki ku mwenyu wenu. Se eye “ubhana akwenu” mukwa longa o ima iwadilongo ku mwenyu, Jihova wandakubesowala kyavulu.—Tanga Luka 6:38.

18. Kyebhi o adyakime ni minzangala atena kusanguluka mu kudikwatekesa mudya?

18 Enu adyakime jiphange jetu jakazola, kyoso enu kimubhanga o ukamba ni minzangala enu mwandatena kudikwatekesa mudyenu. (Loma 1:12) Kikale o adyakime kikale o minzangala ala ni ima yavalolo o mukwa kala nayu. Mukifika, o adyakime ala ni uhete ni unjimu wadilongo musidivisu yâ. O minzangala ala ni kuswina ni nguzu. Kyoso o adyakime ni minzangala kya kalakala kumoxi kala makamba, ene asangulukisa o Tata yetu ya henda wala kudyulu, ni kwila kiki kikala dibesá phala o kilunga kyoso.

MWIMBU 90 Di Swinisyenu Mudyenu

^ kax. 5 Etu twasanguluka mukonda twala ni minzangala yavulu yamayala ni ya ahatu amubhanga nguzu phala kukwatekesa o kilunga kya Jihova. Kabasa o ijila yâ o adyakime mu kilunga atena kukwatekesa o minzangala kukalakala ni nguzu yoso yalanayu musidivisu ya Jihova.

^ kax. 55 KILOMBOLWELU KYA FOTO: Kyoso o kafunga ka ilunga kya tenesa 70 amivu, mwene ni muhatu wê atambula kikalakalu kya ubhe. O mauhete adilongo ene musidivisu yâ kyamwabhangesa kulonga akwa mukilunga mwa musidivila kindala.