1. Mukonda dyahi o athu azwela kwila kitutena kukala ni mwenyu wakalelaku?

 ATHU avulu adya kudya kwambote, atungutisa we o mikutu yâ, phala kukala ku mwenyu mu mivu yavulu. Ne kiki ene ejiya kwila kanda tena kukala ni mwenyu wakalelaku mukonda dya ibhidi ijila mu kukuka. O athu afika kwila kandatena kukala ni mwenyu wakalelaku. Maji mu divulu dya Nzwá 3:16 ni 5:24 Jezú wazwela kwila o athu anda tena kukala ni “mwenyu wakalelaku.”

2. O divulu dya Nzwá kibatulu 6 dizwela ihi yalungu ni mwenyu wakalelaku? (Nzwá 6:​39, 40)

² Sayi kizuwa Jezú wabhange madiwanu mwene wadikila athu avulu mu kwabhana mbolo ni mbiji. a O athu adiwanene kyavulu mu yoso yabhange Jezú, maji adiwanene dingi kyavulu ni kima kyabhange mwene mu kizuwa kyamukwa. O athu amukayela kate mu Kafalanawú, kwenyoko Jezú wazwela kwila athu atena kwafukununa ni kukala ni mwenyu wakalelaku. (Tanga Nzwá 6:​39, 40.) Kyenyiki xinganeka ku jindandu  jé, makamba mé afu kya. O izwelu ya Jezú itubhana kidyelelu kya kwila, o athu afu kya anda kwafukununa ni kwila eye ni jindandu jé mutena kukala ni mwenyu wakalelaku! Maji o izwelu ya Jezú yazwela ku pholo, athu avulu kayitendela kate mwene mu izuwa ya lelu athu avulu kene mu itendela. Ihi yazwela Jezú?

3. Mu divulu dya Nzwá 6:51 ihi yazwela Jezú yalungu ni mwene?

³ Kyoso Jezú kya zubha kudisa o mundu, ene adilembalala kyoso Jihova kyabhana o maná kwa akwa Izalayele mu kikangalakata. O athu exile mu kwivwa Jezú, ejidile kwila o mikanda ikola yamba kwila o maná yexile “o mbolo yatundu ku dyulu.” (Jisá. 105:40; Nzw. 6:31) Jezú wazwela yalungu ni maná phala kulonga madisá a katunda ku athu. Sumbala Nzambi mwene wabhana maná, maji ne kiki o yó ayidi ku pholo dya kwenda afu. (Nzw. 6:49) Maji Jezú wambe kwila mwene wexile o “mbolo ya kidi, ya dyulu,” “o mbolo ya Nzambi,” ni “mbolo ya mwenyu.” (Nzw. 6:​32, 33, 35) Jezú walondekesa kwila mwene kadifu ni maná kyoso kyambe: “Éme ngi mbolo ya mwenyu yatuluka ku dyulu. Se muthu udya ku mbolo yiyi, wanda kala ni mwenyu wakalelaku.” (Tanga Nzwá 6:51.) O Jijudé athathamene. Ene kexile mutendela se kyebhi Jezú wexile o “mbolo” ya dyulu ni kwila mwene wabeta dingi kota o maná yabhana Nzambi ku jikuku jâ ndenge. Mu kusuluka Jezú wambe: “O mukutu wami wéne o mbolo i nganda bhana.” Ihi yamesenene kuzwela Jezú? Kima kyambote etu enyoso kwijiya o kitambwijilu kya kibhwidisu kiki, mukonda kyene kitulondekesa se ihi yatokala kubhanga o jindandu jetu, o makamba metu, netu we phala kukala ni mwenyu wakalelaku. Tumone.

O MBOLO YA MWENYU NI MUKUTU WÊ

4. Mukonda dyahi sayi athu athathamana mukonda dya izwelu ya Jezú?

⁴ Sayi athu adiwanene kyavulu kyoso Jezú wambe kwila “O mukutu wami wéne o mbolo i nganda bhana phala o athu mu ngongo.” Nange ene afikile kwila Jezú wamesenene kuma ene adya o xitu yê. (Nzw. 6:52) Mukusuluka Jezú wazwela kima kya athathamesa dingi: “Se mu kamba kudya o xitu ya Mon’a muthu ni kunwa o manyinga mê, ki mutena kukala ni mwenyu mudyenu.”—Nzw. 6:53.

5. Mukonda dyahi tutena kudyelela kwila Jezú kexile mutangela o athu phala kudya o xitu yê ni kunwa o manyinga mê?

⁵ Mu izuwa ya Nowé, Nzambi wambe kwila o athu katokala kudya o manyinga. (Dim. 9:​3, 4) Mivu ku pholo, Jihova watangela o akwa Izalayele kwila katokalele kudya manyinga, mukonda ‘woso weji dya manyinga a kyama, atokalele kumujibha.’ (Iji. 7:27) Jezú wexile mu kumbidila o Kitumu. (Mat. 5:​17-19) Mu kiki, Jezú keji tena kutangela o athu phala kudya o xitu yê ni kunwa o manyinga mê. Maji mwene wexile mutangela o athu, yatokalele kubhanga phala kutambula o “mwenyu wakalelaku.”—Nzw. 6:54.

6. Kyebhi kitwejiya kwila mu divulu dya Nzwá 6:​53, Jezú wexile muzwela bhukaxi ka kifika?

⁶ Jezú wexile muzwela ni athu bhukaxi ka ifika, kala kyabhangele ni muhatu mukwa Samadiya: “Woso unwa o menya u nganda mubhana, kanda kala dingi ni dinyota. Maji o menya u nganda mubhana anda kala fixi ifwafwa moxi dyê, ibhana mwenyu wakalelaku.” (Nzw. 4:​7, 14) b Jezú kexile muzwela  o muhatu mukwa Samadiya weji tambula o mwenyu wakalelaku mu kunwa o menya enyó. Kyene we kimoxi, mwene kexile muzwela kwila o athu exile mu mwivwa mu mbanza ya Kafalanawú, eji tambula o mwenyu wakalelaku mu kudya o xitu yê ni mukunwa o manyinga mê.

IMA YEBHI KI IDIFU?

7. Sayi athu ene muzwela ihi yalungu ni izwelu ya Jezú yala mu divulu dya Nzwá 6:53?

⁷ Sayi athu amba kwila mu divulu dya Nzwá 6:​53, Jezú wexile mujimbulula ihi yatokalele kubhanga o athu mu Seyalu ya Ngana, mukonda mu Seyalu, mwene watumbula izwelu ya difu ni izwelu yiyi. (Mat. 26:​26-28) Ene amba kwila woso uya mu Seyalu ya Ngana, watokala kudya o mbolo ni kunwa o vinyu. O kwila kyene mwene? Mukonda dyahi twatokala kwijiya o kitambwijilu kya kibhwidisu kiki? Mukonda mivu yoso, mazunda a athu adyongeka n’etu phala o Seyalu ya Ngana. Twanda mona kwila o yazwela Jezú mu divulu dya Nzwá 6:​53, kiyadifu ni yazwela mu Seyalu ya Ngana.

8. Ima yebhi iyadi yabhiti ki yadifu? (Tala we o jifoto.)

⁸ Tumone ima iyadi. Kyadyanga, kwebhi ni kithangana kuxi Jezú wazwela o ima yala mu Nzwá 6:​53-56? Mwene wazwela o izwelu yiyi ku Jijudé, mu muvu wa 32 K.K., mu Ngalileya.  Kiki kyabhiti muvu umoxi ande dya kubhanga o Seyalu ya Ngana, mu Jeluzaleme. Kya kayadi, Jezú wakexile muzwela ni nanyi? Mwene wakexile muzwela kwa yo amesenene ngo o kudya kwabana Jezú mu veji dya kudilonga yalungu ni utuminu wa Nzambi. (Nzw. 6:26) Mu kidi kyoso Jezú kyazwela kima kyabhonzele ku itendela, ene kexile dingi ni kixikanu kwa mwene. Kate mwene sayi maxibulu mê kexile dingi mu mukayela. (Nzw. 6:​14, 36, 42, 60, 64, 66) O athu yo kadifwile ni 11 ya jipoxolo ja fiyele akexile ni Jezú mu muvu umoxi ku pholo. Sayi kizuwa o 11 dya maxibulu mê a fiyele exile ni mwene sumbala kexile mu tendela kyambote o ima yoso yexile mwalonga. O maxibulu afiyele a Jezú kadifwile ni athu avulu akwa Ngalileya, mukonda ene axikinine kwila Jezú wexile Mon’a Nzambi ni kwila watundile ku dyulu. (Mat. 16:16) Jezú wa ambela: “Énu mwaxala kumoxi n’eme mu jiphaxi jami.” (Luk. 22:28) O divulu dya Nzwá 6:53 ilondekesa kwila mu ithangana iyadi yoyo, Jezú kexile mujimbulula o ima yeji bhita mu Seyalu ya Ngana. Maji kwala dingi ima yamukwa ki yadifu.

KYEBHI O IZWELU YA JEZÚ I KUKWATEKESA?

9. O izwelu ya Jezú mu Seyalu ya Ngana yalungu ni nanyi?

⁹ Mu kithangana kya Seyalu ya Ngana, Jezú wabhana mbolo se felemendu ku jipoxolu jê watangela kwila o mbolo yoyo ilombolola o mukutu wê. Mwene wa abhana we o vinyu yu wa atangela kwila o vinyu ilombolola o “manyinga . . . ma kikutu.” (Mál. 14:​22-25; Luk. 22:20; 1 Ko. 11:24) O yazwela yalungu ni kikutu kima kyala ni valolo yavulu. Mwene wakixana kikutu kya ubhe mukonda o yo ala ni kidyelelu kya kutumina ni Jezú ku dyulu, ene ngó abhanga mbandu mu kikutu kiki, kana o athu oso. (Jih. 8:​6, 10; 9:15) Mu kithangana kyenyokyo o jipoxolo kexile mutendela o ima yoso yalungu ni kikutu kya ubhe, maji izuwa ku pholo a a undu ni nzumbi ikola ya abhange mbandu ku kikutu kya ubhe. Kiki kyabhangesa kukala ni ujitu wa kutumina ni Jezú ku dyulu.—Nzw. 14:​2, 3.

10. Mu izwelu ya Jezú mu Seyalu ya Ngana kima kyebhi ki kidifu ni ima yazwela mu mbanza ya Ngalileya? (Tala we ofoto.)

¹⁰ O kima kyazwela Jezú ku Seyalu ya Ngana, kyalungu ni “kakilunga kófele.” O jipoxolo ja fiyele akexile ni Jezú, éne adyangele kubhanga mbandu ku kakibuka kofele. (Luk. 12:32) Mu usuku wenyó Jezú wa ambela phala kudya o mbolo ni kunwa o vinyu. Éne anda kala ni Jezú ku dyulu. O ima yazwela Jezú ku jipoxolo jê mu kithangana kyenyokyo, ki yadifu ni yazwela ni mundu mu mbanza ya Ngalileya. O yazwela Jezú mu Seyalu ya Ngana, yalungile ngó ni athu ofele. Maji o yazwela mwene ku mundu mu Ngalileya, yalungu ni nzungule dya athu.

11. Ihi yazwela Jezú mu Ngalileya ilondekesa kwila mwene kexile muzwela yalungu ni kibuka kyofele kya athu?

¹¹ Kyoso Jezú kyexile mu Ngalileya ku muvu wa 32 K.K., o athu exile mukayela Jezú amesenene ngó mbolo. Maji Jezú wasoto kwakwatekesa kutendela kwila kwexile kima kyabetele dingi kota, o kudya ndenge. Jezú wambe kwila yó afu kya anda kwa fukununa mu kizuwa kya suka-ku, ni kwila eji kala ni mwenyu wakalelaku. Mu divulu dya Nzwá mu kibatulu 6, Jezú kexile muzwela yalungu ni dibesá dyatumbula mu Seyalu ya Ngana, dibesá dyanda tambula ngó athu ofele. Mu veji dya kiki, mwene wazwela o dibesá dyanda tambula o athu oso: “Se muthu udya ku mbolo yiyi, wanda kala ni mwenyu  wakalelaku . . . o mukutu wami wéne o mbolo i nganda bhana phala o athu mu ngongo, atambule o mwenyu.”—Nzw. 6:51.

12. Ihi i twatokala kubhanga phala kukala ni mwenyu wakalelaku?

¹² Jezú kexile muzwela kwila, o athu oso afu kyá anda kwafukununa. O athu anda bhuluka, yó ngó adya “ku mbolo yiyi,” kiki kilombolola kukala ni kixikanu kwa Jezú. Athu avulu amba kwila Jikidistá, ene muzwela kuma kabasa muthu uxikina kwa Jezú, wanda bhuluka kyá. (Nzw. 6:29) Maji kwabhingi kubhanga dingi kima. Ku dimatekenu athu avulu exile mu Ngalileya, akexile ni kixikanu kwa Jezú, maji ku pholo dya kwenda eha o kumuxikina. Mukonda dyahi?

13. O kukala ni kixikanu kwa Jezú kulombolola ihi?

¹³ Athu avulu akayela ngó Jezú, mukonda mwene wa abhana yandalele ene. Amesenene kwila Jezú u asaka, u abhana kudya, u atangela we yamesenene kwiviwa. Maji Jezú walondekesa kwila mwene keza mu ixi phala kubhana ngó ku athu o ima yamesenene. Mwene weza phala kwalonga yatokalele kubhanga phala akale maxibulu a kidi a Jezú. Ene atokalele ‘kuya kwa mwene,’ mu kwivwa ni kubelesela yoso yalongo mwene.—Nzw. 5:40; 6:44.

14. Ihi i twatokala kubhanga phala kukatula mbote ku mukutu ni manyinga a Jezú?

¹⁴ Mu kusatela o mukutu wê ni manyinga mê, Jezú wajikula o njila phala ene natene kukala ni mwenyu wakalelaku. O Jijudé atokalele kuxikina o kidi kiki. Etu we twatokala kuxikina o kidi kiki. (Nzw. 6:40) O divulu dya Nzwá 6:53 dyamba: “Se mu kamba kudya o  xitu ya Mon’a muthu ni kunwa o manyinga mê, ki mutena kukala ni mwenyu mudyenu.” Mu kiki twatokala kukala ni kixikanu mu sata ya Jezú. O dibesá didi phala athu oso.—Efe. 1:7.

15-16. O divulu dya Nzwá kibatulu 6, kitulonga ihi?

¹⁵ Mu divulu dya Nzwá kibatulu 6, mwala milongi yala ni valolo yavulu phal’etu. Twadilongo kwila Jezú wazolo kyavulu o athu. Kyoso kyexile mu Ngalileya, mwene wasake o jihaxi, walongo o athu yalungu ni Utuminu wa Nzambi, yu wa abhana kudya. (Luk. 9:11; Nzw. 6:​2, 11, 12) Kyabeta dingi kota, walongo kwila mwene o “mbolo ya mwenyu.”—Nzw. 6:​35, 48.

¹⁶ Mu kidi o yó a exana kwa Jezú kwila “jimbudi ja mukwá,” katokala kudya o mbolo ni kunwa o vinyu mu Seyalu ya Ngana. (Nzw. 10:16) Maji ene akatula mbote mu manyinga ni mu mukutu wa Jezú. Abhanga kiki mu kukala ni kixikanu mu sata ya kukula ya Jezú. (Nzw. 6:53) O yó adya o mbolo ni kunwa o vinyu, alondekesa kwila abhanga mbandu mu kikutu kya ubhe ni kwila anda tumina ni Jezú mu Utuminu wa Nzambi. Kyenyiki, kikale se tubhanga mbandu ku Jikidistá ja a undu mba ku jimbudi ja mukwá, o maka ala mu divulu dya Nzwá kibatulu 6, ala ni valolo yavulu phal’etu. Kiki kitulonga kwila phala kukala ni mwenyu wakalelaku, twatokala kukala ni kixikanu kya kolo mu sata ya kukula.