1-3. (a)  Maka ebhi ene mu dibhana na-u minzangala yavulu? Maka yá, tu tena ku a sokesa ni ihi? (Tala o foto ya dyanga.) (b) Ihi ya-nda kwatekesa o minzangala Jikidistá kudibhana ni maka yá?

XINGANEKA kwila, eye wa disokejeka phala kuya ku kizôkola kya ukaza, mu mbanza yalela dikanga. Phala kwenda o njila, kubhinga kudilônga mu maximba. Ki u bhixila mu kididi mwene mu kala o maximba, u thandanganha, mukonda kwala athu avulu ni maximba avulu. Maji, eye wejiya kyambote o kididi ku wa mesena kuya, ni maximba mu wa tokala kusambela. Kwa-nda sambela maximba oso-oso, mukonda wejiya kwila, a tena ku kwambata kididi kyengi.

² Tu tena kusokesa o mwenyu ni njila i bhanga o muthu, enu mu minzangala tu mi sokesa ni athu ala mu kididi kya kukwata o maximba. Say ithangana kumoneka ima yavulu ku mwenyu i bhonzesa o kusola. Maji se wejiya kyambote ku wa mesena kuya, ki kwa-nda kubhonza kusola. Kwebhi ku wa-nda ditela?

³ O milongi yiyi, ya-nda tambwijila o kibhwidisu kiki, ya-nda ku kuswinisa we ku di kwatenena mu kuximana Jihova ku  mwenyu. Kiki kilombolola, kukayela o itumu ya Jihova mu ima yoso i wa-nda sola, kala o salu, kudilonga mu xikola ya katunda, kukazala ni kuvwala. Kilombolola we kusuwa jimbambe mu nzumbi. O jimbambe jiji, ja-nda kolesa dingi o ukamba wê ni Jihova. Se u di kwatenena mu kusidivila Jihova, ijiya kwila, mwene wa-nda ku kubesowala wa-nda kukwatekesa we kuditunda kyambote. Tanga Jisabhu 16:3.

4. Ihi i twa-nda dilonga mu milongi yiyi?

⁴ Mukonda dyahi kima kyambote kusuwa jimbambe mu nzumbi? Twa-nda dilonga ima itatu i londekesa se mukonda dyahi. O kima kya dyanga ni kya kayadi, ya-nda ku kwatekesa kumona kwila, kusuwa jimbambe mu nzumbi kwa-nda bandekesa dingi o ukamba wê ni Jihova. O kya katatu kya-nda londekesa se mukonda dyahi kima kyambote kubhanga kiki mu undenge.

5. Kyebhi o kima kya beta o kota ki tu bhangesa kusuwa jimbambe mu nzumbi?

⁵ O kima kya beta dingi o kota ki tu bhangesa kusuwa jimbambe mu nzumbi, o kusakidila Jihova mukonda dya henda yê ni ima yoso ya tu bhana. Say mukwa Jisálamu wambe: “Kima kyambote o kusakidila jinga Jihova . . . Kuma eye, u Jihova, wa ngi sanguluysa ni ikalakalu yé; ngimba kikowé mu kubanza kya yudika o maku mé.” (Jisálamu 92:1, 4) Xinganeka mu ima yoso yene mu kubhana Jihova: o mwenyu wê, o kixikanu, o Bibidya, o kilunga, ni kidyelelu kya kukala mu Palayzu ku hádya. Kyoso ki u suwa jimbambe mu nzumbi, u londekesa kwa Jihova kwila, eye wa sanguluka ni ima yoso yiyi, kiki ki ku zukamesa dingi kwa mwene.

6. (a) Kyebhi o kusuwa jimbambe mu nzumbi kwa lungu ni ukamba wé ni Jihova? (b) Se u mona ndenge, jimbambe jebhi mba ikalakalu yebhi i u tena kusuwa?

⁶ O kima kya kayadi ki tu bhangesa kusuwa jimbambe mu nzumbi, o kwijiya kwila, kyoso ki u bhanga nguzu phala kubhixila mu mbambe i wa suwu, wa mu bhanga kima kyambote phala Jihova. Kubhanga kiki, ki kuzukamesa dingi kwa mwene. Poxolo Phawlu wa kanena: “Nzambi ki mukwa kaxixi. Mwene ka landuka wila sedivisu i mwa bhange i mu jimba, mba o henda i mu edikisa o dijina dyê.” (Jihebelew 6:10) Kana kubanza kwila u mona ndenge hanji phala kusuwa jimbambe mu nzumbi. Mu kifika, kyoso Christine kya suwu o mbambe ya kutanga o misoso ya Jimbangi ja fiyele ithangana yoso, mwene wa kexile ngó ni 10 dya mivu. Toby wa kexile ni 12 kya mivu, kyoso kya suwu o mbambe ya kutanga o Bibidya yoso ande dya ku mu batizala. Maxim wa kexile ni 11 ka mivu, o phang’ê Noemi wa kexile ni 10 dya mivu kyoso kya a batizala. Kiyadi kyâ a suwu o mbambe ya kukalakala ku Betele. Phala ka jimbe o mbambe ya solele, ene a phaphela mukanda umoxi wene mu soneka o jiphange a mesena kukalakala ku Betele ku palelu ya inzu yâ. Abha eye? O kwila u tena kusuwa jimbambe ni kubhanga nguzu phala ku ji kumbidila?—Tanga Filipe 1:10, 11.

7, 8. (a) Mukonda dyahi kusuwa jimbambe kukwatekesa kusola o ima ku mwenyu? (b) Say kilumba wa ditunu kubokona mu xikola ya katunda. Mukonda dyahi?

⁷ Kyebhi o kima kya katatu ki kubhangesa kusuwa jimbambe mu nzumbi mu undenge wê? Kuma u mona ndenge mba u munzangala, wala ni ima yavulu phala kusola. Wa bhingi kusola se wa-nda dilonga katé bhebhi, o salu ni ima yengi. Maka yá tu tena ku a sokesa ni jiphambu, se wa mu kwenda njila. Se  wejiya kyambote ku wa mesena kubhixila, ki kwa-nda kubhonza dingi kusola o njila ya kuditela. Kyene we kimoxi ni kusola o ima ku myenyu yenu. Se mwijiya kyambote o jimbambe jenu, ki kwa-nda mi bhonza kusola ni unjimu. Jisabhu 21:5 yamba: “Mukwa mwanu, o ixinganeku yê i bhangela kuvudisa nzungule ya jimbote.” Se u suwa jimbambe jambote mu undenge, wa-nda mateka we ku di tunda kyambote, tundé undenge. Kyene kya divu Damaris kyoso kya bhingile kusola o kima kyeji bhanga kyoso kyexile mu kitala kya kikumbi.

⁸ Damaris wa kexile ni jinota jambote, kyoso kya bhange o xikola ya kaxi. Phala kudilonga o ufunu wa azokedi mu xikola ya katunda, ki kweji bhinga kufuta. Mu veji dya kudilonga o ufunu wa azokedi, mwene wa soto salu yengi, ya kunganhala kitadi kyofele. Mukonda dyahi? Mukonda mu unzangala wê mwene wa suwu o mbambe ya kukala muboki wa thembu yoso. Mwene wambe: “Kiki kilombolola kukalakala ngó mu kamene mba mu ngoloxi. Se nga dilongele o ufunu wa azokedi, ngeji nganhala kitadi kyavulu, maji kyeji ngi bhonza kusanga salu phala kukalakala ngó mu kamene, mba mu ngoloxi.” Damaris wa kalakala kala muboki wa thembu yoso mu 20 a mivu. O kwila mwene wa dyela mu kusola o mbambe yiyi, mu unzangala wê? Kana. Mu salu mwa mu kalakala, wa sange-mu azokedi avulu a bhanga o kikalakalu kyeji bhanga mwene, se wa bhangele o xikola ya katunda. Mwene wa-mba kwila, avulu mu dyâ ka sanguluka ni kikalakalu kyâ. Damaris wambe we kwila, o mivu yoso yene mu kalakala kala muboki wa thembu yoso, yene mu mu sangulukisa kyavulu, yene we mu mu fidisa kuluwala kala o azokedi yâ.

9. Mukonda dyahi tu sanguluka kyavulu ni minzangala yetu?

⁹ Mazunda ni mazunda a minzangala ku mundu woso, ene mu sola kyambote o ima ku myenyu yâ. Twa a ximana mu kubhanga kiki. Ku myenyu yâ, o ukamba wâ ni Jihova ni jimbambe ja suwu, jene jala kupholo. Ene a sanguluka ni kidi kyoso ku mwenyu, a kukayela o itendelesu ya Jihova mu ima yoso, kala o xikola, o salu ni mwenyu ku mwiji. Solomá wambe: “Dyelela kwa Jihova ni muxima wé woso.” Mwene wambe dingi: “Mu suwe mwene ngó mu mawendelu mé moso, mwene a yukise o njila jé joso.” (Jisabhu 3:5, 6) Minzangala, Jihova wa mi zolo kyavulu! Mwala ni valolo yavulu ku pholo yê, Mwene wa-nda mi langa, wa-nda myendesa ni ku mi besowala.

10. (a) Mukonda dyahi o kikalakalu kya kuboka kyene o kima kya beta-o-kota phala etu? (b) Kyebhi ki u tena kukala ni uhete wa ku jimbulula o kixikanu kyê?

¹⁰ Kyoso ki u lunga o mwenyu wê mu kusangulukisa Jihova, wa-nda mesena kulonga akwenu ya lungu ni mwene. Jezú Kidistu wambe kwila, “o Njimbu yambote a dyanga ku i boka.” (Marku 13:10) Kyenyiki-phe, o sidivisu ya kuboka ya bhingi ku i bhanga ni lusolo, yene ya tokala ku kala ku pholo. O kwila u tena ku bandekesa o sidivisu yê ya kuboka? U tena kukala muboki wa thembu yoso?  Abha, se ki wa wabhela kyavulu o sidivisu ya kuboka? Kyebhi ki u tena kukala ni uhete wa ku jimbulula o kixikanu kyê? Say ima iyadi ya-nda ku kwatekesa: Ku disokejeka kyambote, ni kuzwela kwa akwenu yoso i wejiya ya lungu ni Jihova. Kya-nda kubhekela kisangusangu kya dikota.

11, 12. (a) Ihi i u tena kubhanga phala ku di pelepalala phala kuzwela ya lungu ni Jihova? (b) Kyebhi Luka kya soto kithangana phala kuzwela ya lungu ni Jihova mu xikola?

¹¹ Mateka ni kudilonga kyebhi ki wa-nda tambwijila o ibhwidisu i tena kubhanga o jikoleka jê, kala “Mukonda dyahi u xikina kwila kwene Nzambi?” Mu site yetu jw.org, mwala milongi i tena ku ku kwatekesa ku tambwijila o kibhwidisu kiki. Se u jikula mu mbandu ENSINOS BÍBLICOS > ADOLESCENTES, wa-nda sanga-mu o Tabela “Porque Eu Acredito Em Deus?” Kayela o jimbandu jya tabela yiyi, phala u tene ku tambwijila kyambote. Wa-nda sangu-mu jivelusu jitatu ji tena ku ku kwatekesa ku tambwijila o kibhwidisu kiki: Jihebelew 3:4, Loma 1:20, ni Jisálamu 139:14. Mu mbandu yiyi, wa-nda sanga-mu we jitabela ja mukwa ja-nda ku kwatekesa ku tambwijila o ibhwidisu yiyi ni ya mukwâ.—Tanga 1 Phetele 3:15.

¹² Tangela jikoleka jê phala na jikula o site yetu jw.org ubheka wâ mwene. Kyene kya bhange Luka. Jikoleka jê ja kexile mu zwela ya lungu ni jingeleja. Luka wa mono kuma, ene a kexile mu zwela makutu a lungu ni Jimbangi jya Jihova. Mu veji dya ku dizangala, mwene wa bhingi ku mulongexi wê phala ku jimbulula o kidi kya lungu ni Jimbangi ja Jihova. O mulongexi wa mwehela. Kyenyiki, mwene wa jimbulula o ixikanu yê ku jikoleka jê joso, katé wa a londekesa o site yetu. O mulongexi wa bhingi o adilongi oso phala  kutala o vidiu Ihi i wa Tokala o Kubhanga se a Kulokalala. Luka wa sangulukile kyavulu mukonda wa tenene kuzwela ya lungu ni Jihova mu xikola.

13. Mukonda dyahi ki tu tokala kubhwila né mwene ni ibhidi?

¹³ Se kumoneka ibhidi, kana kubhwila, bhanga nguzu phala u tene kubhixila ku mbambe yê. (2 Timote 4:2) Kyene kya bhangele Katidi. Mwene wexile ni 17 a mivu, kyoso kya suwu o mbambe ya kubokela o jikoleka jê joso. Say koleka, wa kexile mu mu lokalala lwavulu. Maji mwene ka jimbi o mbambe yê. O ukexilu wê wambote, wa bhangesa o koleka yê ya mukwá, a mwixana Hans kudiwana. Mwene wa mateka kutanga o madivulu metu, wa dilongo o Bibidya, katé kya mu batizala. Katidi ka kijidile mukonda mwene ka kexile dingi mu xikola yenyoyo. Mu kubhita 13 kya mivu, kyoso kyay mu kyônge ni mwiji wê, o mwendexi wa diskursu dya katunda, wexile Hans, mwene wa diwana! Mwene wa sanguluka kyavulu, mukonda wa kumbidila o mbambe yê, ya kubokela o jikoleka jê.

14, 15. (a) Ihi i wa tokala kulembalala kyoso akwenu kya kujijidika kubhanga kima kyayibha kya mu bhanga ene? (b) Ihi i u tena kubhanga phala kukolokota kyoso kya kujijidika kubhanga kima ku ki mesena?

¹⁴ Katé bhabha, o milongi yiyi, ya mu mi swinisa kuximana Jihova ni kusuwa jimbambe. Maji say minzangala a wabhela kutonoka kyavulu. Nange ene a-nda ku kwambela phala kubhanga yene mu bhanga ene. Kupholo dya kwenda, wa-nda bhinga kulondekesa ku akwenu kwila, kukumbidila o mbambe yê, kima kya beta o kota phala eye. Kana kwehela akwenu ku kubhangesa kujimba o jimbambe jê. Se wa kexile mu kididi kya kukwata maximba, weji sambela ngó mu maximba oso-oso, mukonda o athu a sambela-mu ala ni kithangana kyavulu kya kutonoka? Kana, ki kyene!

¹⁵ Ihi-phe i u tena kubhanga phala kukolokota kyoso akwenu kya ku jijidika kubhanga ya mu bhanga ene? Kana kuya mu ididi mu kubhonzesa kudituna o ijijidiku. (Jisabhu 22:3) Xinganeka mu ibhidi ijila mu kubhanga o ima yayibha. (Ngalásya 6:7) Kala u muthu wa lenduka, xikina kwila wa bhingi kikwatekesu. Kyoso jitata jê mba jiphange jengi jyakulu mu nzumbi kya kudimuna mu kima ki wa mu bhanga, bhana-u matwí.—Tanga 1 Phetele 5:5, 6.

16. Kyebhi o musoso wa Christoph u londekesa kwila, o kulenduka kima kyambote?

¹⁶ O kulenduka kwa kwatekesa Christoph kuxikina o idimwinu. Kyoso mwene kya di batizala wa mateka kuya mu kididi kya ku tungutisa o mukutu. Kwenyoko, minzangala ya mwixana phala kubhanga o joko yâ. Mwene wa zwela o maka yâ ni kafunga, anga o kafunga u mwambela phala kuxinganeka mu ilwezu, se a jokala kala joko ya kitadi. Né kiki, Christoph way mwene mu jokala. Mu ku bhita ithangana, wa mono kwila yexile mwene joko ya undanda. Wa zwela dingi ni tufunga, a mu bhana itendelesu bhu kaxi ka Bibidya. Christoph wambe, “Jihova wa ngi dimuna, nga laleka maji nga mwivu mwene.” O kwila eye wê wa lenduka, wene mu tumaka kyoso kya ku dimuna?

17, 18. (a) Ihi ya mesena Jihova ni minzangala lelu? (b) Ihi i wa tokala kubhanga phala ku dyele mu wadyakime? Bhana phangu.

¹⁷ O Bibidya yamba: “Eye, munzangala, di kenye! Sanguluka mu unzangala wé, o muxima wé u tulumbe mu izuwa ya unzangala  wé!” (Ndongixi 11:9) Jihova wa mesena kwila u sanguluka mu unzangala wê. Mu milongi yiyi, mwa di longo kwila, o kima ki bhangesa o muthu kusanguluka, o kukumbidila o jimbambe jya suwu ni kukayela o itendelesu ya Jihova mu ima yoso ya sola kubhanga ku mwenyu. Se u bhanga kiki selu, kwa-nda laleka, wa-nda mona kyebhi Jihova kya kwendesa, kya kulanga, anga u kubesowala. Xinganeka mu itendelesu yoso yene mu mi bhana bhu kaxi ka Mak’â mê, anga kumbidila o kitendelesu kiki: “Mu izuwa ya unzangala wé, lembalala Ió woso wa ku bhanga.”—Ndongixi 12:1.

¹⁸ O minzangala a kula ni lusolo. Maji say yá, a dyela mukondaa xindile jimbambe ja yibha mu undenge, mba kexile ni jimbambe. Maji se u di kwatenena mu jimbambe jê mu nzumbi, kyoso ki wa-nda kwila wa kulu, wa-nda sanguluka ni yoso i wa solo. Kyene kya divu Mirjana. Kyoso kyexile munzangala wa kexile hete ya kujokala. Katé mwene a mu solo phala kubhanga mbandu mu jijoko ja fuma a jixana, Jogos Olimpicos do Inverno. Mu veji dya kuxikina, mwene wa solo kusidivila Jihova mu sidivisu ya thembu yoso. Kwa bhiti kya 30 a mivu, mwene wala hanji mu sidivisu ya thembu yoso ni mwadi wê. Mwene wambe kwila, o athu a mesena fuma, kijingu, kutena ni umvwama, kala ni kisangu-sangu kya kidi. Mwene wambe we kwila o mbambe ya beta o kota o kusidivila Nzambi, ni kukwatekesa o athu ku mwijiya.

19. Mukonda dyahi kima kyambote ku di kwatenena mu jimbambe mu nzumbi kyoso u munzangala hanji?

¹⁹ Enu mu minzangala twa mi ximana mukonda né mwene ni ibhidi i mwa mu bhita na-yu, ki mwa mu jimba kusidivila Jihova. Mwa suwu jimbambe mu nzumbi, mwa mu mona o sidivisu ya kuboka kala kima kya beta-o-kota ku mwenyu wenu. Ku mbandu ya mukwa ki mwa mu kwehela o mundu yú, ku mi bhangesa kujimba o jimbambe jenu. Ejiyenu-kyu kwila, o ikalakalu yenu ki mwa mu i bhanga mu ki ngoho. Enu mwala ni jiphange ja mi zolo ja-nda mi kwatekesa. Mu kiki-phe “ikalakalu yé yoso bhakula-yu kwa Jihova, mwene u ku xikikila ima yoso i u kana kubhanga.”