Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Kiebhi ki tu Tena Kusuluka mu Kulondekesa o Ukexilu ua Ubhe?

Kiebhi ki tu Tena Kusuluka mu Kulondekesa o Ukexilu ua Ubhe?

“Mu zuata o muthu uobhe.” ​—⁠EFEZO 4:⁠24.

MIMBU: 43,  27

MU MIKANDA Ikola o izuelu ku “zuata o muthu uobhe,” i moneka ngó veji jiiadi. (Efezo 4:24; Kolose 3:10) O izuelu iii, ia lungu ni ukexilu ua ubhe “a mu bhangulula mu kidifua kia Nzambi.” O kuila tu tena kukala ni ukexilu ua ubhe? Tu tena! Jihova ua bhange o athu mu kidifuanganu kiê, mu kiki, tu tena kukaiela o idifua iê ia katunda.​—⁠Dimatekenu 1:​26, 27; Efezo 5:⁠1.

1, 2. (a) Ihi ilondekesa kuila, tu tena kuzuata o ukexilu ua ubhe? (b) Idifua iebhi iala mu divulu dia Kolose 3:​10-14?

2 Kuma tu akuâ ituxi, sai ithangana tu kala ni jihânji jaiibha. O athu a tu kondoloka a tena ue ku tu funhisa. Maji, ni kikuatekesu kia Jihova, tu tena kukala ni ifua i mu sangulukisa. Mu milongi iii, tua-nda dilonga o idifua i tu kuatekesa kulondekesa o ukexilu ua ubhe. (Tanga Kolose 3:​10-14.) Tua-nda mona ue kiebhi ki tu tena kulondekesa o idifua iii, kioso ki tu boka o njimbu iambote.

ENU OSO MUALA KUMOXI

3. Kidifua kiahi ki bhanga mbandu ku ukexilu ua ubhe?

3 Phaulu ua londekesa kuila, o kukamba o kathombo kubhanga mbandu ku ukexilu ua ubhe. Muene uambe: “O ku uthu uobhe ki kuene Ngeleku, ki kuene Judé, ki kuene a mu saie, ki kuene a kambe ku mu saia, ki kuene muthu uengi, ki kuene kabinji, ki kuene mubhika, ki kuene folo.” O athu mu kilunga ka tokala kulondekesa o kathombo mba katungu. Sé-ku muthu mudietu ua tokala ku di mona kuila, ua beta-kota mukonda dia kikonda kiê, ixi mba dia kudilonga kiavulu. Mukonda diahi? Mukonda tu akaiedi a Kristu. Mu kiki, etu enioso tua soko ngó.​—⁠Kolose 3:11; Ngalásia 3:⁠28.

Tu talatala o athu oso ni henda, ki kale se mindele mba a mbundu, se a di longo kiavulu, mba kana

4. (a) O jiselevende ja Jihova a talatala kiebhi o athu? (b) Ibhidi iebhi iene mu dibhana na-iu o jiphange ku África do Sul?

4 Kioso ki tu londekesa o ukexilu uobhe, tu talatala o athu oso ni henda, ki kale se mindele mba a mbundu, se a di longo kiavulu, mba kana. (Loma 2:11) Mu jixi ja ka mukuá nange kibhonza kiavulu kubhanga kiki. Mu kifika, m’ukulu o jinguvulu ja ixi ia África do Sul, ja xindile o ibatu mua tokalele kutunga o mindele, ni ibatu ia ambundu. Ene ka tokalele kutunga kumoxi. Athu avulu katé muene ni Jimbangi ja Jihova a mu tunga hanji mu ibatu ia xindile o jinguvulu. O Kibuka Kia Utuminu, kia kuatekesa o jiphange ‘kujikula o mixima iâ.’ Mukonda dia kiki, mu mbeji ia Kamusasadi ka muvu ua 2013, o Kibuka kia Utuminu kia sokejeka o ima, phala kukuatekesa o jiphange ku di bhana kiambote.​—⁠2 Kolindo 6:⁠13.

5, 6. (a) Ihi ia bhange o jiphange mu ixi ia África do Sul, phala kukuatekesa o mundu ua Nzambi kudibunda kumoxi? (Tala o foto ia dianga.) (b) Mabesá ebhi ene mu tambula o jiphange?

5 O tufunga a bhangesa o jiphange mindele ku di lunga kumoxi ni jiphange ambundu, mu kiônge kia disukilu dia semana. Ene akexile mu boka kumoxi, kuia mu iônge, ni ku di kunda ku mabhata mâ. O jiphange akexile ku pholo, a kuatekesa ilunga iavulu kubhanga kiki. Mukonda dia ima iii, o jiphange a tumikisa mikanda ku filiiale, phala kusakidila. Katé muene ni athu ki Jimbangi ja Jihova, a di uana mu kumona o ima ia bhitile. Mu kifika, sai mutuameni ua ngeleja uambe: “Eme nga tokala ngeleja iengi, maji ngene mu mona kuila, enu muene mu disokejeka kiambote phala kubhanga o ukunji uenu. Ngi mona ue kuila, ki muene ni kathombo, mukonda o ambundu enda kumoxi ni mindele.” Kiebhi kia divu o jiphange mu kumona o ima ia sokejekele o Kibuka kia Utuminu?

6 Tu mone o musoso ua phang’ietu Noma u zuela o dimi dia Xhosa. O inzo iê, ki ia fuama kiavulu, mukonda dia kiki, muene ua kexile ni jisonhi ja kuixana o jiphange ja tokalele mu kilunga kia dimi dia Kingileji. Maji kioso kia mateka kuboka ni jiphange exile mindele, ni kuia ku mabhata mâ, o jisonhi jabhu. Muene uambe: “Ene a difu n’etu!” Mu kiki, kioso o jiphange a tokalele mu kilunga kia Kingeleji, kiai mu boka ni jiphange a zuela o dimi dia Xhosa, Noma uexana o jiphange phala kudia kubhata diê. Muene ua di uana kiavulu kioso kia mono o kafunga mundele ua xikamene ku kibaka. Mukonda dia ima ia sokejeka o kilunga kia Jihova, o jiphange a mu tena kubhanga ukamba ni athu a kikonda kiéngi.

TU DI XINGANEKE MUDIETU NI KUBHANGA O MBOTE

7. Mukonda diahi tua bhingi ku di xinganeka mudietu?

7 Kuma tuala hanji ku mundu ua Satanaji, tua-nda bhita mu ibhidi iavulu, kala o kukamba salu, mauhaxi, izukutisu, mavuua, ku tu nhana o jimbote jetu. Phala ku di kuatekesa mu ibhidi ioso íii, tua tokala tu di xinganeka mudietu. O ku di xinganeka, kua-nda tu kuatekesa kubhanga o mbote ku akuetu. (Efezo 4:32) O idifua íii i bhanga mbandu ia ukexilu uetu ua ubhe. I tu kuatekesa kukaiela o phangu ia Nzambi ni kukonda o malamba a akuetu.​—⁠2 Kolindo 1:​3, 4.

8. Ihi ia-nda bhita se tu londekesa o henda ku athu oso mu kilunga? Bhana phangu.

8 Kiebhi ki tu tena kusuluka mu kubhanga o mbote ku athu a tundu mu jixi jéngi, ni ku jingadiama? Tua bhingi kua sangesa ni henda ioso, kukala tu makamba mâ, ni kua kuatekesa kumona kuila, tua a bhindamena mu kilunga. (1 Kolindo 12:​22, 25) Mu kifika, sai phange a mu ixana Dannykarl ua tundu mu ixi ia Filipinas, uai mu tunga mu ixi ia Japão. Kuma muene ua tundu mu ixi iengi, o athu kexile mu mu talatala kiambote ku salu. Mu kubhita thembu, muene uai mu kididi kia ubhezelu kia Jimbangi ja Jihova. Muene uambe: “Sumbala mu kiônge muexile athu avulu akua Japão, maji a ngi tambulula kiambote. Kiedile kala tua dijidile kiá ukulu.” O mbote ia londekesa o jiphange ia mu zukamesa dingi kua Jihova. Mu kubhita thembu, Dannykarl a mu batizala. Lelu, muene kafunga. O tufunga tua mukuá, a sanguluka kiavulu mu kusidivila kumoxi ni Dannykarl ni muhatu uê, Jennifer, mukonda ene a mu kuatekesa kiavulu o kilunga. O tufunga ambe: “Kuma ene a mu sidivila kala aboki a thembu ioso, a sosolola o ukexilu ua mienhu iâ. A bhana phangu iambote ia kuta ku pholo o Utuminu ua Nzambi.”​—⁠Luka 12:⁠31.

9, 10. Bhana phangu ilondekesa o mbote i tu katula kioso ki tu kala ni henda mu ukunji uetu.

9 Tu tena ue ‘kubhanga o mbote ku athu oso,’ mu ku a bokela o njimbu iambote ia Utuminu. (Ngalásia 6:10) Jiphange javulu ene mu londekesa o henda ku athu a tundu mu jixi jéngi, mu kudilonga o madimi mâ. (1 Kolindo 9:23) O nguzu iene mu bhanga i bhekela mbote javulu. Mu kifika, sai muboki ua thembu ioso a mu ixana Tiffany ua dilongo o dimi dia Suaíli, phala kukuatekesa o kilunga kia dimi didi mu mbanza ia Brisbane. Né muene o kudilonga o dimi kia mu bhonzele, maji muene ua sanguluka kiavulu. Tiffany uambe: “Se ua mesena kusanguluka mu sidivisu ié ia kuboka, sidivila mu kilunga kia dimi diéngi. Eie ua-nda divua kala ua mu kalakala mu mbanza iéngi. Ua-nda mona o henda ia jiselevende ja Nzambi.”

Ihi iene mu bhangesa o Jikidistá kukuatekesa o athu a tundu mu jixi jengi?(Tala o kaxi 10)

10 Kiene kia bhange o jiphange jetu mu ixi ia Japão. Sai phange a mu ixana Sakiko, uambe: “Tua kexile mu ku di kunda kiavulu ni athu a tundu mu ixi ia Brazil, ku mivu ia 1990. Kioso ki tuexile mu a londekesa o jivelusu ja Bibidia kala Dijingunuinu 21:​3, 4 ni Jisálamu 37:​10, 11, 29, ene exile mu tuivuidila kiambote. Sai bhabha, akexile mu dila.” O muiji ua Sakiko, henda ia a kuatele mukonda dia athu enhá. Mukonda dia kiki, ene oso a mateka kudilonga o dimi dia Phutu. Mu kubhita thembu, ene a kuatekesa kujikula o kilunga kia dimi didi. Mu kubhita mivu, ene a kuatekesa athu avulu a zuela o dimi dia Phutu, kuijiia Jihova. Sakiko uambe: “Ku dimatekenu, o kudilonga o Phutu kua tu bhonzele. Maji, lelu tu sakidila kiavulu Jihova, mukonda muene ua tu besoala kiavulu.”​—⁠Tanga Ikalakalu 10:​34, 35.

LONDEKESA O KULENDUKA

11, 12. (a) Mukonda diahi tua tokala ku kala ni ukexilu ua ubhe? (b) Ihi ia-nda tu kuatekesa o kulenduka?

11 Tu kala ni ukexilu ua ubhe, mukonda tua mesena ku ximanesa Jihova, kana o ku tambula kiximanu kia athu. Kana ku jimba kuila, katé muene o anju ia iuka ia tondala mu ku dizangeleka. (Sokesa ni Izekiiele 28:17.) Tu akua ituxi, mu kiki ku kamba ku dizangeleka ku tu bhonza dingi. Kienhiki, tua bhingi kulondekesa kulenduka. Ihi ia-nda tu kuatekesa kulondekesa o kulenduka?

12 Kima ki tu kuatesa kulondekesa o kulenduka o kutanga o Bibidia ni kuxinganeka mu ioso i tu tanga. (Matendelelu 17:​18-20) Tua bhingi dingi kuxinganeka mu ima ia longo Jezú ni mu phangu iê ia kulenduka. (Matesu 20:28) O kulenduka kua Jezú kua vudile, katé kia suku mu kusukula o inama ia jipoxolo jê. (Nzuá 13:​12-17) Kima kia mukua ki tu tena kubhanga o ku samba kua Jihova, mu ku mu bhinga o nzumbi iê ikola. O nzumbi ikola ia Jihova i tena ku tu kuatekesa ku katula ku muxima o kifua kia kudizangeleka.​—⁠Ngalásia 6:​3, 4; Filipe 2:⁠3.

Se tu lenduka tua-nda bheka paze ni kutululuka mu kilunga

13. Mabesá ebhi u tu katula mu kukala ni kulenduka?

13 Tanga Jisabhu 22:⁠4. Jihova ua mesena kuila tu lenduka. Kulenduka ku tu bhekela mabesá. Se tu lenduka, tua-nda bheka paze ni kutululuka mu kilunga. Jihova ua-nda tu talatala ni henda. O poxolo Phetele uambe: “En’uenu oso di kutienu o kubatâma kua ku di bhikila mudienu, kuma o Mikanda ia Ngana, iambe iexi: Nzambi u bhânga ni akua izala, u bhana-phe ujitu oso a batâma.”​—⁠1 Phetele 5:⁠5.

LONDEKESA O KU BATAMA NI MUANHU

14. Nanhi o phangu ia beta-o-kota ia kulondekesa o muanhu?

14 Lelu, se muthu u londekesa o ku batama ni muanhu, athu a banza kuila ua tobho. Maji ki kidi. O idifua iii iambote, ijila kua Jihova, o Muthu ua beta o kutena mu ngongo ioso. Muéne o phangu ia beta-o-kota ia kubatâma ni muanhu. (2 Phetele 3:⁠9) Mu kifika, xinganeka o muanhu ua londekesa Jihova, kioso kia tambuijila Mbalahamu ni Lote bhu kaxi ka jianju Jê. (Dimatekenu 18:​22-33; 19:​18-21) Sumbala o kifuxi kia Izalaiele kiexile mu bhukumukina kiavulu Jihova, muene ua endesa ni muanhu uoso mu midi ni hama tanu a mivu.​—⁠Izekiiele 33:⁠11.

15. Phangu iebhi ia tu xila Jezú ia kulondekesa muanhu ni kubatama?

15 Jezú uexile muthu ua “batama muxima.” (Matesu 11:29) Muene uexile mu tendela kiambote o ukexilu ua maxibulu mê. Kioso Jezú kiexile mu ixi, a mu tatele kiavulu, a mu sebhulula. Kuma muene ua batamene, ua londekesa muanhu katé ku ufuilu uê. Kioso kia mu phaphele ku taka, muene ua kexile ni ndolo iavulu, maji né kiki, ua bhingi kua Tat’ê phala kuloloka o maiala akexile ku mu jibha. Muene uambe: Ene “kejiia kioso kiala kubhanga!” (Luka 23:34) Né muene kia kexile ku mu zukutisa, muene ua kexile mu londekesa o kubatâma ni muanhu.​—⁠Tanga 1 Phetele 2:​21-23.

16. Kiebhi ki tu tena kulondekesa o kubatâma ni muanhu?

16 Kiebhi ki tu tena kulondekesa o kubatâma ni muanhu? Tu tena kubhanga kiki, mu kukaiela ia zuela Phaulu. Muene uambe: “Mu di lendukile ni kudikuatekesa mudienu, mu di loloka, se bhuala muthu ua di kuata ni mukuá. Kala muthu a loloke mukuá kala kioso Nzambi kia mi loloka enu, kiene ue ki mu bhanga jinga.” (Kolose 3:13) Phala kuloloka akuetu, tua bhingi kulondekesa o ku batama ni muanhu. Se tu bhanga kiki tua-nda kala ni ukamba uambote ni jiphange jetu mu kilunga.

17. Mukonda diahi kima kiambote kulondekesa o kubatâma ni muanhu?

17 Jihova ua mesena kuila, tu londekesa o kubatâma ni muanhu ku athu oso. Se tua mesena kukala ku mundu uobhe ua tu kanena Jihova, tua tokala kulondekesa o idifua iii. (Matesu 5:5; Tiiaku 1:21) Kioso ki tu londekesa o kubatama ni muanhu, tu ximana Jihova ni ku kuatekesa akuetu kubhanga ue kiki.​—⁠Ngalásia 6:1; 2 Timote 2:​24, 25.

KALA U MUKUA HENDA

18. Kiebhi o henda ia lungu ni kukamba o kathombo?

18 O idifua i tua di longo mu milongi iii, ia lungu ni henda. Mu kifika, o dixibulu Tiiaku, ua tendelesele o jiphange jê, mukonda ene akexile mu talatala dingi kiambote o jimvuama, o jingadiama ndenge. Muene uambe kuila, ene ka kexile mu belesela o kitumu kia Nzambi kia zuelele kuila “o mukuenu u mu zola kala ki ua di zola e’muene.” Muene uambe dingi: “O ki mu kala mu suua jipholo ja athu, kituxi ki mua mu ta.” (Tiiaku 2:​8, 9) Se tu zola o athu, ki tua-nda kala ni kathombo, mukonda dia kikonda kiâ, mba dia kukamba kudilonga kiavulu. Ki tu tokala kukala akuâ mangonha. Mu veji dia kiki, o kukamba o kathombo, kua tokala kukala o ukexilu uetu ua muxima.

19. Mukonda diahi kima kiambote kulondekesa o henda ithangana ioso?

19 O henda “i kolokota mu jihadi, i lenduka, o henda ki iene izala, mba ukumbu.” (1 Kolindo 13:⁠4) Tua tokala kusuluka mu kulondekesa o henda, ni kulenduka, phala kukolokota mu bokela o njimbu iambote ku akuetu. (Matesu 28:19) O idifua iii, i tu kuatekesa ue kudibhana kiambote ni jiphange jetu mu kilunga. Se tu londekesa henda, o jiphange mu kilunga a-nda kala ni ukamba uambote, mu kiki, a-nda tena kuximana Jihova. O athu a-nda mona o ukamba uetu, mu kiki a-nda mesena ue kuijiia o kidi. Mukonda dia kiki, o Bibidia i zuela dingi ia lungu ni ukexilu ua ubhe: “Ku ima ioso-phe, kota o henda, kuma o henda iene o dijikita di kuta o uthu uatenena.”​—⁠Kolose 3:⁠14.

SULUKA MU KULONDEKESA O UKEXILU UA UBHE

20. (a) Ihi i tua tokala kudibhuidisa? Mukonda diahi? (b) Mabesá ebhi u tua-nda tambula se tu suluka kulondekesa o ukexilu ua ubhe?

20 Etu ene oso tua tokala ku dibhuidisa: ‘Ihi i nga bhingi kulungulula phala kukatula o ukexilu uami uokulu?’ Tua tokala kusamba kua Jihova ni ku mu bhinga n’a tu kuatekese. Tua bhingi kubhanga nguzu mu kulungulula o ukexilu uokulu phala ku hádia tu tene “kubhingana mu Utuminu ua Nzambi.” (Ngalásia 5:​19-21) Kua bhingi tu dibhuidisa ue: ‘O kuila ngala ni vondadi ia kulungulula o ukexilu uami phala kusangulukisa Jihova?’ (Efezo 4:​23, 24) Tu akua ituxi, mu kiki kua bhingi kusuluka ni kubhanga ioso phala kukala tu athu a ubhe. Kiki, kima ki tuia ni kubhanga ku muenhu uoso. Muenhu uetu ua-nda fuama kiavulu kioso athu oso kia-nda kala ni ukexilu ua ubhe, ni kukaiela o idifua ioso ia Jihova!

In Bible times, people thought that the Scythians were not civilized, so they despised them.