Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Ihi i tu tena kudilonga ku isuma ia mono Zakadiia?

Ihi i tu tena kudilonga ku isuma ia mono Zakadiia?

“Vutukilenu kokuami, nda eme ue ngi mi vutukile enu.”​—ZAKADIIA 1:3.

MIMBU: 12020

1-3. (a) Kiebhi kia kexile o mundu ua Jihova, kioso Zakadiia kia kituka polofeta?(b) Mukonda diahi Jihova ua bhingi ku mundu uê phala kuvutuka kokué?

MU DIVULU dia Zakadiia tu sanga-mu isuma i tu bhangesa kudiuana. Mu kifika diene di zuela ia lungu ni mukanda ua mu tuka, muhatu a mu sueka mu kinda, ni ahatu aiiadi a mu tuka ni mabhabha a nhange. (Zakadiia 5:1, 7-9) Mukonda diahi Jihova ua bhana o isuma iii kua Zakadiia? Ihi ia kexile mu bhita ni akua Izalaiele mu kithangana kieniókio? Ihi i tu dilonga ku isuma iii?

2 Ku muvu ua 537 ande dia kithangana kietu, akua Izalaiele a sangulukile kiavulu, mukonda mu kithangana kieniókio, a a katuile mu Babilonha mua kexile mu 70 a mivu! O mixima iâ ia kexile mu fulujuka ni kisangusangu, mukonda eji tena kutunga dingi o tembulu, ni kubheza Jihova. Mu kubhita muvu, a mateka kutunga o tembulu. O mundu ua sangulukile kiavulu. O Bibidia izuela kuila: O “mazuí mâ anga aia muene ni kua evua ku makanga kinéne.” (Ejidala 3:10-13) Maji o jinguma ai ni ku fidisa o kikalakalu. Akua Izalaiele a luuala kiavulu mukonda dia izukutisu ia jinguma. Mukonda dia kiki a bhuila. Mu veji dia kutunga o tembulu, a landuka mu kutunga jinzo jâ, ni kudima o mábhia mâ. Kua bhiti kuinhi ni samanu dia mivu, maji o tembulu a lembua ku i zubha. O mundu ua Nzambi, a bhingile kua lembalesa kuila, a tokalele ku vutuka kua Jihova, mu veji dia ku xinganeka ngó mu ibhindamu iá. Jihova ua mesenene kuila ene a mu bheza ni muxima uoso, sé uôma.

Jihova u xikina ngó o ubhezelu uetu, se tu mu bheza ni muxima uoso

3 Bhenhobho, mu muvu ua 520, Jihova ua tumikisa polofeta Zakadiia, phala kua lembalesa, se mukonda diahi ua a katula mu Babilonha iú ua a vutukisa mu ixi iâ. Kima kiambote kuijiia kuila, o dijina Zakadiia, dilombolola “Jihova ua dilembalala.” Né muene akua Izalaiele a jimbi o mbote ioso ia bhangela Jihova, Jihova ka a jimbi kana. (Tanga Zakadiia 1:3, 4.) Jihova ua kanena kua kuatekesa kubheka dingi o ubhezelu ua kidi. Maji ua a dimuna ue kuila, ueji xikina ngó o ubehzelu uâ, se a ki bhangele ni muxima uoso. Phala kutendela o maka enhá, tu dilonge o kisuma kia kasamanu ni kia kasambuadi kia mono Zakadiia. Tua-nda mona ue kiebhi Jihova kia suinisa akua Izalaiele, ni mbote i tu katula mu isuma iiadi íii.

NZAMBI UA-NDA BUIKISA O MÍI

4. Ihi ia mono Zakadiia mu kisuma kiê kia kasamanu? Mukonda diahi a soneka ku mbandu jiiadi ia mukanda?(Tala o foto ia dianga ku dimatekenu 1.)

4 O divulu dia Zakadiia kibatulu 5, di mateka ni kisuma ki tu bhangesa ku di uana. (Tanga Zakadiia 5:1, 2.) Zakadiia ua mono mukanda, ua kexile mu tuka bhulu. O mukanda uexile ni 9 dia ji métulu mu kulebha, metulu jiuana ni kaxaxi mu ku zanza. O mukanda a u jikula, uene ua kexile ni njimbu. (Zakadiia 5:3) Iexile njimbu ia dikota ia kufundisa. M’ukulu, o athu akexile mu soneka ngó mbandu imoxi ia mukanda. Kuma o njimbu iii ia betele kota, a soneka mu mbandu jiiadi ia mukanda.

O Jikidistá ka tokala kunhana (Tala o kaxi 5-7)

5, 6. Kiebhi Jihova kia mona o ukexilu ua kunhana?

5 Tanga Zakadiia 5:3, 4Athu oso a-nda bhakula ji konda kua Nzambi. Kiki kia tokala benge-benge ku jiselevende ja Jihova, mukonda ene ambata o dijina diê. Ene a zolo Jihova, ejiia kuila, o kunhana kuxidisa o dijina diê. (Jisabhu 30:8, 9) Sai athu a banza kuila, ki kima kiaiibha kunhana, se ala mu kanjila kajokota. Maji né muene se muthu ua bhindamena kima, uoso u nhana u londekesa kuila, o luímbi luê lua beta-kota, o dijina ni itumu ia Jihova, ndenge.

6 Ua mono ihi ia-nda bhita ni mii? O divulu dia Zakadiia 5:3, 4 dizuela kuila, o ‘divuua dieji bokona m’onzo ia muii, anga di bhita usuku ua muvimba muenhomo mu kaxi ka inzo iê, anga di jikinisa o inzo.’ Kiki kilombolola kuila, Jihova u tena kulondekesa kima kioso-kioso kiaiibha ki bhanga o mundu uê, ni ku u fundisa. Sai bhabha, o muthu kia kala mu nhana, u di sueka phala ka mu mono kuala o xiku dia ngoji, o xefe iê ia salu, tufunga tua kilunga, mba ku jitata jê. Maji muene ka tena kusueka o ibhangelu iê ku pholo dia Jihova, mukonda muene u mona o ima ioso. Nzambi u tu tangela kuila, ima ioso-ioso i nhana o muthu, ia-nda tukuluka. (Jihebeleu 4:13) Kuma tu mundu ua Nzambi, tu sanguluka kiavulu mu kukala ni makamba, kala ni kifua kia kunhana, maji a sota “kubhanga mu kidi o ima ioso.”​—Jihebeleu 13:18.

7. Ihi i tua tokala o kubhanga, phala ki tu mone o divuua dio soneke mu mukanda?

7 Jihova ua zembe o maukexilu oso a kunhana. Mukonda dia kiki, kijingu kia dikota kubelesela o ima i tu tangela Jihova kuila ia uabha, kuzemba ia zembe muene, ni kujingisa o dijina diê bhu kaxi ka uendelu uetu. Se tu bhanga kiki, o divuua dio soneke mu mukanda, ki dia-nda tu kuata. Mukonda o divuua didi, dia-nda kuata o athu oso a dituna kubelesela o itumu ia Jihova.

KUMBIDILA IOSO I U KANENA

8-10. (a) O kuloka ihi? (b) Kiebhi Zedekiia kia ditundu ku kima kia loko?

8 Mu mukanda ua mono Zakadiia, muala ue njimbu ia kufundisa phala o athu a “loka ngó makutu mu dijina” dia Nzambi. (Zakadiia 5:4) Kioso muthu kia loka, muene u londekesa kuila, o kima kia zuela kia kidi, ni kuila ua-nda kumbidila o ikanenu iê.

9 Kikôla kuloka mu dijina dia Jihova. Tu tena kumona kiki, ni kima kia bhiti ni Zedekiia, o sobha ia sukina kutumina o mbanza ia Jeluzaleme. Zedekiia ua loko mu dijina dia Jihova kuila, ueji di bheka kua sobha ia Babilonha. Maji, Zedekiia ka kumbidila o kima kia kanene. Mukonda dia kiki, Jihova uambela Zedekiia, uixi: “Ni kidi kioso kala enu ki nga mu laia, bhu kididi bhuoso bhua tungu o sobha ua mu hingisa, ua vu o mulôko uê ua lutu, o kikutu kiê iu ua ki bulu, xi, bhu mbandu iê muene mu kaxi ka Babilonha, bhene muene bhua mu jibhila.”​—Izekiiele 17:16.

10 Zedekiia ua loko mu dijina dia Nzambi, mukonda dia kiki jihova ua mesenene kuila, Zedekiia u kumbidila o kikanenu kiê. (2 Malunda 36:13) Maji Zedekiia ka kumbidila o kima kia kanene, iu ua bhingile kikuatekesu ku Ijitu phala kulenga o kibuikilu kia akua Babilonha. Né kiki, o akua Ijitu ka tenene ku mu kuatekesa​—Izekiiele 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Kikanenu kiahi kia beta kota ki tu tena kubhanga? (b) Kiebhi ki tu tena kulondekesa kuila, tu bhana valolo ku kikanenu ki tu bhanga?

11 O kia bhitile ni Zedekiia kilondekesa kuila, Jihova uene mu kuívua o ima i tu kanena. Mu kiki, phala ku mu sangulukisa, tua tokala kukumbidila o ikanenu ietu. (Jisálamu 76:11) O kikanenu kia beta-o-kota ki tu tena o kubhanga, o kudibhakula kua Jihova. Kioso ki tu di bhakula kua Jihova, tu kanena kuila, tua-nda mu sidivila kabasa kima ki bhita ku muenhu uetu.

12 Kiebhi ki tu tena kukumbidila o kikanenu ki tu bhanga kua Jihova? Tu bhanga kiki, mu ku sidivila Jihova “izuua ioso,” né muene ni jitendasá ij tu bhita na-ju. Tu londekesa kuila, tuala ni ukamba uambote ni Jihova kioso ki tu dibhana kiambote ni ibhidi íii. (Jisálamu 61:8) Mu kifika, ihi i ueji bhanga se koleka ié mu xikola mba ku salu, u ku tangesa? O kuila ueji lenga o tendasá ni kulondekesa kuila, ua mesena kubelesela Jihova? (Jisabhu 23:26) Abha se éie ngó ua mu sidivila Jihova ku muiji ué? O kuila, u bhinga kikuatekesu kua Jihova phala ku bhukumukine o itumu iê? O kuila eie u sakidila Jihova izuua ioso, mu ku kulondekesa o henda iê, ni ku kuendesa? O kuila uene mu tanga o Bibidia izuua ioso? Kioso ki tua dibhakula kua Nzambi, tua mu kanena kubhanga o ima ioso íii. Se tu belesela Jihova ni ku mu sidivila ni muxima uetu uoso, tua-nda londekesa kua muene kuila, tua mu zolo kiavulu ni kuila, tu mundu uê. O kubheza Jihova uene o muenhu uetu. Mu kiki, tu kala fiiele kua Jihova, mukonda muene u tu kanena o muenhu ua kalela-ku.​—Matendelelu 10:12, 13.

Bhu kaxi ka phangu iê Jihova u tu longa kuila, tua tokala ue kukumbidila o ikanenu ietu

13. O kisuma kia kasamanu kia mono Zakadiia ki tu longa ihi?

13 O kisuma kia kasamanu kia mono Zakadiia ki tu longa kuila, se tu zola Jihova ni muxima uoso, ki tua-nda nhana mba kukamba kukumbidila o ikanenu ietu. Tua dilongo ue kuila, sumbala akua Izalaiele a tele ituxi iavulu, Jihova ua kukumbidila o kikanenu kiê. Muene ka buazeka o mundu uê. Jihova ua mono kuila, o mienhu iâ ia kexile mu kiluezu mukonda, a a kondolokele kuala o jinguma jâ. Kuma Jihova ua kumbidila o kikanenu kiê, muene ua tu longo kuila, tua tokala ue kukumbidila o ikanenu ietu. Tu tena kuijiia kuila, muene ua-nda tu kuatekesa kubhanga kiki. Jihova u tu kuatekesa mu ku tu bhana kidielelu kia lungu ni hádia. Kua kambe ngó bhofele, muene ua-nda zubha o kuiibha kuoso mu ixi. Tu tena kuijiia o maka enhá mu kisuma kia kasambuadi kia mono Zakadiia.

JIHOVA UA-NDA ZUBHA O KUIIBHA

14, 15. (a) Ihi ia mono Zakadiia mu kisuma kia kasambuadi?(Tala o foto ia kaiiadi ku dimatekenu 2.) (b) Nanhi o muhatu mu kinda, ni mukonda diahi a mu tula-bhu?

14 Kioso Zakadiia kia zubha kutala o mukanda ua kexile mu tuka, sai anju ia muambela: ‘Zangula mesu mé.’ Mu suluka, Zakadiia ua mono kinda a kiexana “efa.” (Zakadiia 5:5-8.) O kinda kiki, a ki xitile ni tamba ia xumbu. Kioso kia i katula o tamba iê, Zakadiia ua mono “moxi diê, mua xikama muhatu.” O anju ia tangela Zakadiia kuila, o muhatu moxi dia kinda jina diê “Na kituxi.” Sé phata Zakadiia ua divu kiaiibha mu kumona o muhatu ua mesenene kutunda mu kinda mua mu jikile. Maji o anju ni lusolo luoso ua mu jikila dingi mu kinda. Ima ioso íii i lombolola ihi?

15 O kisuma kiki, ki tu dielelesa kuila Jihova kehela o kuiibha bhu kaxi ka mundu uê. Kioso Jihova kia mona kima kiaiibha, u ki katula ni lusolo. (1 Kolindo 5:13) Kiene kia londekesa o anju, kioso kia jika o kinda mua kexile o muhatu, ni lusolo luoso.

Jihova ua kanena kuzelesa o ubhezelu uê (Tala o kaxi 16-18)

16. (a) Ihi ia bhiti ni efa mba kinda? (Tala o foto ia katatu ku dimatekenu 3.) (b) O ahatu akexile ni mabhabha ambata kuebhi o kinda?

16 Mu kisuma kia kaiela, Zakadiia ua mono ahatu aiiadi ala ni mabhabha a difu ni a nhange. (Tanga Zakadiia 5:9-11.) O ahatu iá ka difuile ni muhatu uaiibha uexile mu kinda. Ni mabhabha mâ a nguzu, a kuata o kinda, ni muhatu “Na kituxi,” anga a kiambata dikanga. Kuebhi kua ditela ni kinda kiki? Ene a kiambata “mu ixi ia Xinale,” mba Babilonha. Mukonda diahi ai ku Babilonha?

17, 18. (a) Mukonda diahi kia fuamene ku kuika “Na kituxi” mu ixi ia Babilonha? (b) Ihi i ua mesena o kubhanga?

17 Akua Izalaiele mu thembu ia Zakadiia, a kijidile se mukonda diahi Babilonha iexile o kididi kia tokalele phala kuambata o muhatu uaiibha, “Na kituxi.” Ene ejidile kuila Babilonha iexile mbanza iaiibha, iezalele ni undumbu, ni ubhezelu ua makutu. Kioso kiexile mu ixi ia Babilonha, Zakadiia ni Jijudé ja mukuá, a bhingile kubhanga nguzu, phala ka a fuinhise ku athu kexile mu bheza Jihova. Mu kiki-phe, o kisuma kiki, kiexile mu londekesa kuila, Jihova ueji bhanga ioso phala kuzelesa o ubhezelu ua jiselevende jê.

18 O kisuma kiki, kia kexile mu lembalesa ue o Jijudé kuila, ene a kexile ni ujitu ua dikota, ua kuzelesa o ubhezelu uâ. Mu kilunga kia Jihova, ki muala kididi phala o ima iaiibha. Lelu, Jihova uene mu tu ixana mu kilunga kiê, mu tu sanga o henda ni kifikidilu. Kala muthu mudietu, ua tokala kubhanga ioso phala kukuatekesa o kilunga kia Jihova kuzela. O kuiibha ki kua tokala kukala mu kilunga kia Jihova.

MUNDU UA ZELE U BHANA KIJINGU KUA JIHOVA

19. O isuma ia mono Zakadiia i tu longa ihi??

19 O kisuma kia kasamanu ni kia kasambuadi kia mono Zakadiia, kidimuinu phala ió a bhanga ima iaiibha. Ki kima kia ku tonoka, kana. Jihova ua-nda zubha o kuiibha kuoso. Kuma tu jiselevende jê, tua tokala kuzemba o ima iaiibha. O isuma íii, i tu bhana ue kidielelu kia kuila, se tu bhanga ioso phala kusangulukisa o muxima ua Tata ietu ia henda Jihova, muene uanda tu langa, ni ku tu bhana dibesá. Né muene kiene mu bhonza kuzela ku mundu iú uaiibha, ni kikuatekesu kia Jihova, tu tena muene kuzela! Maji, kiebhi ki tuejiia kuila o ubhezelu ua kidi ua-nda nangenena? Kuma o hadi ia dikota ia zukama kiá, kiebhi ki tu tena kuijiia kuila Jihova ua-nda langa o kilunga kiê? Tua-nda tambuijila o ibhuidisu íii, mu milongi ia kaiela.