1, 2. (a) Kyebhi kya tambwijila Jezú kwa Phetele, kyoso kya mwambela phala ku di kwatela henda? (Tala o foto ya dyanga.) (b) Mukonda dyahi Jezú wa tambwijila mu ukexilu yú?

O MAXIBULU a Jezú a luwalele! Ene akexile mu banza kwila, Jezú weji bheka dingi o utuminu wa Izalayele. Poxolo Phetele wambe: ‘Di kwatele henda Ngana! Kiki, ki kya-nda bhita n’eye.’ Jezú wa mu vutwila wixi: “Tunda bhabha Satanaji! Eye wa dibhange u ditadi dya ku di bhukana mukonda o ima i u xinganeka ki ya Nzambi kana, maji ya athu.”—Matesu 16:21-23; Ikalakalu 1:6.

² Mu ku tumbula o izwelu yoyó, Jezú wa jimbulula kwila o ixinganeku ya Jihova ni ixinganeku ya mundu wa Satanaji, ki i difu. (1 Nzwá 5:19) Phetele wa swinisa Jezú kukala ni ixinganeku ya xitu yala na-yu athu avulu ku mundu. Maji Jezú wejidile kwila Jihova wa mesenene ku mu pelepalala phala o hadi yeji tala katé kyeji fwa. O kitambwijilu kya swina kya Jezú, kilondekesa kwila, mwene wa xikina o ixinganeku ya Jihova, wa ditunu o ixinganeku ya mundu ni kuswina.

3. Mukonda dyahi kubhonza kuxikina o ixinganeku ya Jihova ni ku dituna o ixinganeku ya mundu?

 ³ Abha etu? Tu xinganeka kala Jihova, inga tu banza kala o athu ku mundu? Kuma tu Jikidistá, tu bhanga yoso phala kuximanesa Nzambi. Maji ihi i twamba ya lungu ni ukexilu wetu wa kubanza? O kwila twa mu bhanga nguzu phala kuxinganeka kala ki xinganeka Jihova, kifwa, kutala o ima kala kya i mona mwene? Kubhanga kiki, kubhinga nguzu yavulu. Maji ki ku bhonzo kuxinganeka kala o athu ku mundu. Kiki ki bhita mukonda o ukexilu wa kuxinganeka wa mundu yú, wa tu kondoloka etwenyoso. (Efezo 2:2) Ku mbandu yengi, mu veji javulu o athu ku mundu a banza ngó o mbote yâ. Se ki tu dilange, tu tena kuxinganeka kala ene. Mu kiki, kubhonza kuxinganeka kala Jihova, maji ki kubhonzo kuxinganeka kala o athu ku mundu.

4. (a) Ihi ya-nda bhita se twehela o mundu kufunyisa o kixinganeku kyetu? (b) Ihi i twa-nda dilonga mu milongi yiyi?

⁴ Se twehela o mundu kufunyisa o ixinganeku yetu, twa-nda kala tu athu a xitu, twa-nda mesena kusola mu dyetu yawabha ni yayibha. (Marku 7:21, 22) Mukonda dya kiki, kima kyambote kudilonga kuxinganeka mu “ima ya Nzambi,” mu veji dya “ima ya athu.” O milongi yiyi, ya-nda tu kwatekesa kubhanga kiki. Twa-nda mona ima ilondekesa se mukonda dyahi o kumona o maka kala kya mona Jihova ki ki tu katula o ufôlo, maji ki tu bhekela mbote. Twa-nda mona we kyebhi ki tu tena kudituna ku tu funyisa ku ixinganeku ya mundu yú. Mu milongi ya kayela, twa-nda dilonga kyebhi ki tu tena kukala ni ixinganeku ya Jihova ya lungu ni maka a moneka ku mwenyu ni ihi i tu tena kubhanga phala tu kale we ni ixinganeku yê.

5. Mukonda dyahi sayi athu ka mesena ku a funyisa ku akwa?

⁵ Sayi athu ka mesena kwila kukala muthu u funyisa o ukexilu wâ wa kuxinganeka. Ene amba, “eme ngala ni ixinganeku yami”. Ene nange a mesena kuzwela kwila, a mesena kusola o ima mudyâ ni kwila, ala ni ujitu wa kubhanga kiki. Ene ka mesena ku a londa ku akwa, mba ku a jijidika kubhanga o ima mu ukexilu wengi. * (Tala ku lwiji.)

6. (a) Ufôlo webhi u tu bhana Jihova? (b) O kwila o ufôlo yú ki wala ni mbambe?

⁶ Kima kyambote kwijiya kwila, twa-nda kala hanji ni ufôlo wa kusola, né mwene se tu xikina o ixinganeku ya Jihova. O divulu dya kayadi ku akwa Kolindo 3:17 dyamba: “Bhwoso-phe bhu kala Nzumbi ya Ngana, bhu kala ufôlo.” Jihova u tu bhana ufôlo wa kukituka o muthu u twa mesena kukala. Tu tena kusola o ima i twa mesena, i twa-nda wabhela. Kyene kya tu bhange JIhova. Maji kiki ki kilombolola kwila, o ufôlo wetu ki walé dingi ni mbambe kana. (Tanga 1 Phetele 2:16.) Kyoso ki tu bhinga kusola kima kya wabha mba kyayibha, Jihova wa mesena kwila o Mak’â mê ene a twendesa. Kiki kilombolola ku tu katula o ufôlo, inga ku tu kwatekesa?

7, 8. O kwila kumona o ima mu ukexilu wa mesena Jihova ku tu katula o ufôlo? Bhana phangu.

⁷ Maka yá tu tena ku a sokesa kiki: O jitata a bhanga yoso phala kulonga o twana twâ kukala ni idifwa yambote. Ene nange a a  longa kukala athu a kidi, akalakadi, ni kudibhana kyambote ni athu. Mu kubhanga kiki o jitata kya mu katula o ufôlo wâ. Mu veji dya kiki ene a mu a pelepalala phala kuditunda kyambote ku mwenyu. Ene a-nda kala ni ufôlo wa kusola mudyâ, kyoso kya-nda kula mba kyoso kya-ndaya mu jinzo jâ. Se a sola kukayela o milongi ya jitata jâ, a-nda tena kusola kyambote, kulenga maka, héle, ka-nda dyela ku mwenyu.

⁸ Kala tata yambote, Jihova wa mesena kwila o twana twê a kala ni kusanguluka kwa kidi ku mwenyu. (Izaya 48:17, 18) Mu kiki mwene u tu bhana milongi ya lungu ni wendelu wambote ni kyebhi ki twa tokala kutalatala akwetu. Mwene u twixana phala kudilonga kumona o maka kala kya mona mwene ni kwenda kala kya tu longo. Mu kubhanga kiki, mwene kya mu katula o ufôlo wetu. Mu veji dya kiki, wa mu tu bhana unjimu wa-nda tu kwatekesa kusola kyambote o maka. (Jisálamu 92:5; Jisabhu 2:1-5; Izaya 55:9) Tu tena kukala hanji ni ufôlo ku mwenyu ni kusola o ima i twa mesena, mu ukexilu wa-nda tu sangulukisa. (Jisálamu 1:2, 3) Se tu xinganeka kala Jihova, tu tambula jimbote javulu!

9, 10. Ihi i londekesa kwila o ixinganeku ya Jihova ya túndu o ixinganeku ya mundu?

⁹ O kima kya mukwa ki tu bhangesa kumesena kuxinganeka kala ki xinganeka Jihova, o kwijiya kwila, o ixinganeku yê ya beta kota, o ya mundu ndenge. O mundu u bhana milongi ya lungu ni wendelu, kusanguluka ku mwenyu, kusanga salu yambote ni maka engi. Maji milongi yavulu ya athu ku mundu, ki i lungu ni ixinganeku ya Jihova. Mu kifika, o mundu wene mu swinisa o athu ku di xinganeka ngó mudyâ, ni ima ya mesena, ni kumona o undumbu kala kima kyambote. Sayi bhabha, o athu ku mundu amba kwila, o makaza a-nda sanguluka dingi se a dixisa mba a disenga né mwene mu kama koso-koso. O jindunge jiji, ki ja difu ni itendelesu ya Bibidya. O kwila o jindunge ji bhana o athu ku mundu lelu, ja beta dingi kota, o itendelesu ya Bibidya ndenge?

¹⁰ Jezú wambe: “O unjimu a u mona bhu kaxi ka ikalakalu yê.” (Matesu 11:19) Sumbala o kwijiya ni ji tecnologia kwa mu dibandekesa ku mundu ene a lémbwa kuzubha o maka a tu katula o kisangu-sangu, kala o ita, katombo ni ujibhangânga. Phala kubandekesa dingi o maka, o mundu u xikina o undumbu, a u kita kima kyambote. Maji avulu amba kwila, o kuxinganeka kiki, kwene mu zanga miji, kubhekela mawuhaxi, ni ima ya ka mukwa dingi. Abha ya lungu ni itendelesu ya Jihova? O Jikidistá a xikina o ibanzelu ya Jihova, a sanguluka ku mwiji, ala ni sawidi yambote, ala ni kutululuka, ala ni ukamba wambote ni jiphange jê. (Izaya 2:4; Ikalakalu 10:34, 35; 1 Kolindo 6:9-11) Sé phata, o ixinganeku ya Jihova ya beta-kota, o ibanzelu ya mundu ndenge.

11. Nanyi wa funyisa o ixinganeku ya Mozé? Mabesá ebhi a tambula mwene?

 ¹¹ O jiselevende ja fiyele ja Jihova m’ukulu, ejidile kwila, o ixinganeku ya Jihova ya beta-kota. Mu kifika, sumbala Mozé a mu longo mu “unjimu woso wa akwa Ijitu,” mwene wejidile kwila, o unjimu wa kidi u tunda kwa Jihova. (Ikalakalu 7:22; Jisálamu 90:12) Kyenyiki, mwene wa bhingi kwa Jihova: “Ng’idikise jinjila jé.” (Makatukilu 33:13) Kuma Mozé wehela o ixinganeku ya Jihova kufunyisa o ixinganeku yé, Jihova wa mu bhana ikalakalu yonene phala kukumbidila o vondadi Yé. Wa mu bhana we o ujitu wa ku mwixana diyala dya kixikanu kyonene.—Jihebelewu 11:24-27.

12. Mu kusola o ima ku mwenyu, kwebhi Phawulu kwa lungila o muxima wê?

¹² Poxolo Phawulu wexile njimu ya diyala, wa dilongele kyavulu, wexile mu zwela madimi ayadi. (Ikalakalu 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Maji mwene wa ditunu o unjimu wa mundu, wexile mu sola o ima ku mwenyu wê bhu kaxi ka Mak’a Nzambi. (Tanga Ikalakalu 17:2; 1 Kolindo 2:6, 7, 13.) Mukonda dya kubhanga kiki, mwene wa ditundu kyambote mu ukunji wê, wexile mu tala o futu yeji tambula, o futu i kalela-ku.—2 Timote 4:8.

13. Nanyi wala ni kikalakalu kya kusokelesa o ixinganeku yetu phala kumona o ima kala kya i mona Jihova?

¹³ Sé phata, o ixinganeku ya Nzambi ya beta mwene kota, o ibanzelu ya mundu ndenge. Se tu kayela o itumu ya Nzambi, twa-nda zediwa, ima yoso ya-nda ditunda kyambote ku mwenyu wetu. Maji Jihova ka-nda tu jijila kukala ni ixinganeku yê. O ‘kimbadi kya fiyele kya dimuka’ ki kyene mu londa o ixinganeku yetu, ki kyene mu londa we o ixinganeku ya tufunga, kana. (Matesu 24:45; 2 Kolindo 1:24) Kala muthu mudyetu, mwéne wala ni kikalakalu kya kusokelesa o ixinganeku yetu phala kumona o ima kala kya i mona Jihova. Kyebhi ki tu bhanga kiki?

14, 15. (a) Se twa mesena kuxinganeka kala Jihova, ihi i twa tokala kuxinganeka? (b) Mukonda dyahi ki tu tokala kwehela ixinganeku ya mundu kubokona mu kilunji kyetu? Bhana phangu.

¹⁴ O divulu dya Loma 12:2 dyamba: ‘Ki mu kayele o funza ya ngongo, maji ehelenu Nzambi a mi kitule kyengi, katé kilunji kyenu kyeza ku ubhe. Phala mu tongolole yoso o vondadi ya Nzambi, yawabha, ya ujitu, ya tenena, i mu wabhela kyambote.’ O velusu yiyi, i tu longa kwila, tu tena ku lungulula o ixinganeku yetu ni ku i sokelesa ni ixinganeku ya Nzambi, né mwene se m’ukulu a i funyisile kyá ku ixinganeku yengi. Sumbala o idifwa ni ukexilu wetu utena kufunyisa o ixinganeku yetu, o ibanzelu yetu i tena kulunguluka. Yene ya-nda lunguluka kotelele bhu kaxi ka ima i tu sola kuxinganeka. Se tu xinganeka mu ibanzelu ya Jihova, twa-nda mona kwila, o ixinganeku yé ki yene mu lweza. Mu ku suluka twa-nda mesena kumona o ima mu ukexilu wê.

¹⁵ Maji, phala ku kuxinganeka kala ki xinganeka Jihova, ki twa tokala ku ‘kayela o funza ya ngongo yiyi.’ Kifwa ki twa tokala kutala mu mitelembe, kutanga, kwívwa kima kyoso-kyoso ki kya difu ni ixinganeku ya Nzambi. Phala kutendelela se mukonda dyahi kima kyambote kubhanga kiki, xinganeka  o kudya. Se muthu wa mesena kukala ni sawidi yambote, mwene wa tokala kudya kyambote. Maji, se mwene udya we kudya kwa bolo, kya mu bhangé kima. Wa-nda kate mwene! Kyene we kimoxi, nguzu yoso i tu bhanga phala ku kala ni ixinganeku ya Jihova ya-nda dibota, se twehela we ixinganeku ya mundu kubokona mu kilunji kyetu.

16. Twa tokala kudilanga mu ihi?

¹⁶ O kwila tu tena kulenga o ixinganeku yoso ya mundu? O ixinganeku ya mundu tu i sanga mu ididi yoso, ki tu tena ku i lenga. (1 Kolindo 5:9, 10) Né mwene kyoso ki twa mu boka, twa-nda sanga athu a zwela ima ya lungu ni ixinganeku ya mundu ni ixikanu ya makutu. Maji, né mwene ki tu tena kulenga o ixinganeku ya mundu, tu tena kubhanga kima. Ki twa tokala ku i xinganeka mba ku i xikina. Kala kya bhange Jezú, twa tokala kudituna o ixinganeku ya Satanaji ni lusolo. Tu tena kudilanga mu kusota kusosolola o ithangana i tu disanga ni ixinganeku ya mundu.—Tanga Jisabhu 4:23.

17. Kyebhi ki tu tena kulenga o ixinganeku ya mundu?

¹⁷ Mu kifika, tu tena kusola kyambote o makamba m’etu. O Bibidya i tu dimuna kwila, se tu dilunga ni athu a kamba kubheza Jihova, kupholo dya kwenda twa-nda mateka kuxinganeka kala ene. (Jisabhu 13:20; 1 Kolindo 15:12, 32, 33) Twa bhingi kusola we kyambote o itonokenu yetu. Kyoso ki tu dituna itonokenu i swinisa o: kixinganeku kya kwila yoso yeze ngó, o ujibhangânga, ni undumbu, ki twa-nda xidisa o kilunji kyetu ni ixinganeku ya bhingi ‘ki y’ehela o athu ku kala ni kwijiya kwa Nzambi.’—2 Kolindo 10:4, 5.

18, 19. (a) Mukonda dyahi twa tokala kudilanga ni ixinganeku ya mundu i bhonza ku i tendela? (b) Ibhwidisu yebhi i twa tokala kudibhanga ni mukonda dyahi?

¹⁸ Twa tokala kukala ni uhete wa kutonginina ni kudituna o ixinganeku ya mundu, né mwene se a i longa mu ukexilu u bhonza ku i tendela, ku dimatekenu. Mu kifika, sayi minangu ya mitelembe a ilondekesa mu ukexilu u zokela o ixinganeku ya jinguvulu. Sayi misoso ya mitelembe ya minangu, i  swinisa jimbambe ni ikalakalu ya wabhela o mundu. Sayi jifilme ni madivulu a swinisa o kixinganeku kya kwila kya dyanga “eme” ni “mwiji wami.” A bhangesa kuxinganeka kwila o ukexilu yú wa mbote, kate wene wa tokala. Maji-phe, o ukexilu yú u dituna o ixinganeku ya Bibidya, yamba kwila tu zediwa dingi ku mwiji se tu zola dingi Jihova o ima yoso ndenge. (Matesu 22:36-39) Sayi we misoso ya an’a ndenge i tena ku a bhangesa kuxikina o wendelu wa ufusa, sumbala yamukwa misoso ya mbote.

¹⁹ Kiki ki kilombolola kwila kima kyayibha kubhita kithangana ni itonokenu yambote. Maji twa tokala kudibhwidisa: ‘O kwila ngala ni uhete wa kutonginina o ibanzelu ya mundu, né mwene kyoso kya i longa mu ukexilu u bhonza ku i tendela? O kwila ngene mu di langa, ngene mu langa we twana twami, mu maka a lungu ni mitelembe ya izuzumbya, ya kafwetele, mba madivulu? O kwila ngene mu kwatekesa o twana twami kutala o ima kala kya i tala Jihova, phala o ixinganeku ya mundu yú yene mu mona ni kwívwa ki i a funyise?’ Se tu tonginina kwila o ixinganeku ya Nzambi ki ya difu ni ixinganeku ya mundu, o ‘funza ya mundu’ yú, ki ya-nda funyisa o ukexilu ni ixinganeku yetu, kana.

20. Kyebhi ki twa-nda kwijiya se nanyi wa mu tu funyisa?

²⁰ Ki tu jimbe kwila kwala ngó mbandu jiyadi kwene mu tunda o milongi. Ya dyanga Jihova, ya mukwa Satanaji ni mundu wê. Nanyi wa mu funyisa o ixinganeku yé? O kitambwijilu ki kya bhonzo. Se tu xikina o ixinganeku ya mundu, o mundu wa-nda funyisa o ixinganeku yetu, twa-nda xinganeka ni kubhanga o ima kala kibhanga o muthu wa xitu. Kyenyiki-phe, kima kyambote kusola mwene kyambote o ima i twa-nda tala, i twa-nda tanga, i twa-nda kwívwa, ni ihi i twa-nda xinganeka.

21. Ihi i twa-nda dilonga mu milongi ya kayela?

²¹ Mu milongi yiyi twa dilongo kwila, phala kukala ni kixinganeku kya Jihova, twa tokala kulenga o ixinganeku ya mundu. Twa mono we kwila, twa tokala we kuxinganeka mu ibanzelu ya Nzambi, phala o ixinganeku yetu i difwe ni ixinganeku yê. Mu milongi ya kayela, twa-nda dilonga kyebhi ki tu tena kubhanga kiki.