Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

‘Ua Tokala u Zola Jihova Nzambi Iê’

‘Ua Tokala u Zola Jihova Nzambi Iê’

‘Ua tokala u zola Jihova, Nzambi iê, ni muxima uê uoso, ni muenhu uê uoso, ni kilunji kiê kioso.’—MAT. 22:37.

1. Mukonda diahi o henda ia Nzambi ni Mon’ê ia di bandekesa dingi?

O MON’Â Jihova, Jezú Kristu, uambe: “Eme nga zola Tata.” (Nzuá 14:31) Jezú uambe dingi: “Mbata Tata ua zola o Mona.” (Nzuá 5:20) Kiki, ki ki tokala ku tu sasumukisa. Mukonda o ithangana ioso ia bhange Jezú ku diulu ande dia kuíza mu ixi, muéne uexile “dixibulu” dia Nzambi. (Jisa. 8:30) Kioso Jihova ni Jezú kia kexile mu kalakala kumoxi, Jezú ua di longo ima iavulu ia lungu ni Tat’ê, iú ua mu zolele kiavulu. Mu kidi, o ku kala kumoxi, kua bhangesa o henda iâ mudiâ, ku di bandekesa dingi.

2. (a) O henda ia lungu ni ihi? (b) Ibhuidisu iahi i tua-nda di longa?

2 O henda, ia lungu ni ku uabhela kiavulu o muthu. O musoneki ua jisalamu, Davidi, uembi: ‘Eme ngi ku zola ni muxima uoso, Eie u Jihova u nguzu iami.’ (Jisá. 18:1) Kiene ki tua tokala o ku divua ia lungu ni Nzambi, mukonda muéne ua tu zolo. Se tu belesela Jihova, muéne ua-nda tu zola. (Tanga Matendelelu 7:12, 13.) O kuila tu tena ku zola Nzambi, ki tu tena ku mu mona? Ihi i lombolola o ku zola Jihova? Mukonda diahi tua tokala o ku mu zola? Kiebhi ki tu tena o ku londekesa o henda ietu kua Nzambi?

MUKONDA DIAHI TU TENA KU ZOLA NZAMBI

3, 4. Mukonda diahi tu tena ku zola Jihova?

3 “Nzambi Nzumbi,” mukonda dia kiki, ki tu tena ku mu mona. (Nzuá 4:24) Né muene kiki, tu tena ku zola Jihova, mukonda a tu tendelesa mu Mikanda Ikola, o kulondekesa o henda íii. Mu kifika, Mozé uambela akua Izalaiele: “Zola-phe Jihova Nzambi ié ni muxima ué uoso, ni muenhu ué uoso, ni nguzu ié ioso.”—Mate. 6:5.

4 Mukonda diahi tu tena ku zola kiavulu Nzambi? Mukonda muene ua tu bhange ni kibhindamu kia ku mu bheza, ua tu bhange ué ni ukexilu ua ku zola. Kioso ki tuijiia kiambote Nzambi, o henda ietu kua muéne i di bandekesa, mu kiki, tu sanguluka dingi. Jezú uambe: “A zediua jingadiama ja muxima, mukonda o Utuminu ua Diulu uâ ene.” (Mat. 5:3) Mu divulu diê, Man Does Not Stand Alone (O Muthu Kala Ubheka Uê,) A. C.Morrison uambe kuila, tundé ukulu o athu ene mu sota Nzambi, ene mu mesena ku xikina kuila, kuene Nzambi. Kála o diiala didi, athu avulu ejiia kuila o athu a a bhange ni kibhindamu kia kuijiia Nzambi.

5. Kiebhi ki tuejiia kuila tu tena ku sota Nzambi?

5 O kuila tu tena ku sanga Nzambi? Tu tena, mukonda muéne ua-ndala tu kala ni ukamba ni muéne. O poxolo Phaulu uambe o maka enhá, kioso kia bhana umbangi ku kibuka kia athu mu Areópago, iala ku pholo ia Parthenon—o tembulu ia bhange phala ku bheza o nzambi Atena, o nzambi ia kexile mu bheza akua Atena mu ukulu. Xinganeka kuila eie uala bhenhobho, kioso Phaulu kia mu zuela ia lungu ni “Nzambi i tena kubhanga oxi, ni ioso ialamu,” mu ku suluka u jimbulula kuila, muéne “ka tena kutunga mu jitembulu jokalakale ni maku.” O poxolo uambe ué kuila Nzambi, “akua jixi joso mu ngongo ua a bhange ku mbutu ia muthu umoxi, phala kutunga k’ulu dia mundu. Muène-muène ua a xindila o jithembu jâ, ni jimbambe ja madiembu. Ua ki bhangela phala athu a sote Nzambi, sumba kia babajala a di bonga-nê, mbata Muène kana muthu ua mu kala dikanga.” (Ika. 17:24-27) Sé phata, o athu a tena ku sanga Nzambi. Sambuadi dia mazunda ndenge a Jimbangi ja Jihova ‘a di bonga-nê’—ene mu kidi a mu zolo.

IHI I LONMBOLOLA KU ZOLA NZAMBI

6. Kiebhi o “kijila kia dianga kia dikota,” kia londekesa Jezú?

6 O henda ietu kua Nzambi, ia tokala ijila ku muxima. Jezú ua jimbulula kiambote o maka iá, kioso o Falizeu kiebhula: “Mesene, kiebhi o kijila kia dikota mu Kitumu? Jezú ua mu vutuila, uixi: ‘Zola Jihova, Nzambi iê, ni muxima uê uoso ni muenhu uê uoso, ni kilunji kiê kioso. Kiene o kijila kia dianga kia dikota.’—Mat. 22:34-38.

7. Ihi i lombolola o ku zola Nzambi ni (a) ‘muxima uetu’ uoso? ni (b) ‘muenhu uetu’ uoso? (c) ni ‘kilunji kietu’ kioso?

7 Ihi ia mesenene kuzuela Jezú, kioso kiambe kuila tua tokala ku zola Nzambi ni ‘muxima uetu’ uoso? Muéne ua mesenene kuzuela kuila, tua tokala ku zola Nzambi ni muxima uetu, ua lungu ni jihanji jetu, ixinganeku ietu ni ibanzelu ietu. Etu tua tokala ku mu zola ni ‘muenhu uetu’ uoso. O kima kia mukuá, etu tua tokala ku zola Nzambi ni ‘kilunji kietu’ kioso. Etu tua tokala muene ku zola Jihova, mu ima ioso, sé kikuma.

8. O ku zola Nzambi ni muxima uoso, kua-nda tu suínisa ku bhanga ihi?

8 Se tu zola Nzambi ni muxima uetu uoso, ni muenhu ni kilunji, etu tua-nda kala tu adilongi ambote a Maka mê, tua-nda bhanga o ima ioso ia tu bhinga, ni ku bokela akuetu o njimbu iambote ia Utuminu, ni ku suína kuoso. (Mat. 24:14; Loma 12:1, 2) O henda ia kidi kua Jihova, i tu bhangesa o ku zukama dingi kua muéne. (Tiia. 4:8) Etu ki tu tena kuzuela ioso i tu bhangesa ku zola Nzambi. Maji, tua-nda di longa ngó ima iofele i tu bhangesa ku mu zola.

MUKONDA DIAHI TUA TOKALA KU ZOLA JIHOVA

9. Mukonda diahi tua zolo Jihova?

9 Jihova muene Mubhangi uetu u tu Dikila. O poxolo Phaulu uambe: “Mua muène ngó mu tu muena o kulâia ni kuzamba, ni kukala.” (Ika. 17:28) Jihova ua tu bhana o ixi kala inzo ietu. (Jisá. 115:16) Muéne u tu bhana ué kudia ni ima ia mukuá i tua bhindamena, phala ku kala ku muenhu. Mukonda dia kiki, Phaulu ua zuelela o athu a tungile mu Listra kuma, o “Nzambi ia muenhu . . . ka kambele-phe ku d’idikiza kioso Muène kiene, mu mbote iê iene mu kubhanga. Kuma muène mukua kubhindumuna, ua bhana jinga mvula ku diulu, ni idima kuvula bhu thembu ja tokala, phala mu kale ni kúdia, o muxima uenu uizale ni kusanguluka.” (Ika. 14:15-17) Kiki ki kima kiambote, ki tu bhangesa ku zola o Mubhangi uetu Uonene?—Ndo. 12:1.

10. Kiebhi ki ua tokala ku mona o sata ia ku kula kua Kristu?

10 Nzambi ua bhange ioso phala ku tu bhulula ku kituxi ni ku kalunga ku tua lundula mukonda dia kituxi kia Adá. (Loma 5:12) Ki kuala phata kuma, “Nzambi-phe ua tu idikiza o henda ia muène ia tu kuatela; mukonda kioso ki tua kexile hanji tu akua ituxi, kiene kia tu fuila Kristu bhu kididi.” (Loma 5:8) Sé phata, o muxima uetu u fulujuka ni henda kua Jihova, mukonda muéne ua bhangesa kuila etu tu tambula o muloloki ua ituxi ietu, se tu diela, ni ku kala ni kixikanu bhu kaxi ka sata ia ku kula kua Jezú.—Nzuá 3:16.

11, 12. Mu ukexilu uahi Jihova ua tu bhana kidielelu?

11 Jihova u tu ‘bhana o kidielelu, ki tu izalesa ni ngalasa ni paze.’(Loma 15:13) O kidielelu kia tu bhana Nzambi, ki tu kuatekesa ku kolokota kioso ki tu bhita ni kizukutisu, mukonda dia kixikanu kietu. O Jikidistá a a undu a ‘kala-phe jifiiele katé bh’ufilu, a-nda tambula o kitundu kia muenhu ku diulu.’ (Dij. 2:10) O jifiiele ala ni kidielelu kia muenhu mu ixi, a-nda tambula mabesá mu Palaízu ia a kanena. (Luka 23:43) Kiebhi ki tu divua ia lungu ni kidielelu kietu? Etu manhi ki tuizala ni kisangusangu, ni ku tululuka, ni henda ku ‘ujitu uambote u tu tambula, ni uhete ua uabha?’—Tiia. 1:17.

12 Nzambi ua tu bhana o kidielelu kia difukunukinu.(Ika. 24:15) Etu mu kidi tu luuala kioso ki tu funda muthu u tua mu zolo. Maji mukonda dia kidielelu kia difukunukinu, etu ki tu ‘kala ni mukôndo uavulu kála o athu a mukuá kala ni kidielelu.’ (1 Tes. 4:13) Mu henda iê, Jihova Nzambi, ua-nda fukununa o athu afú mu ufiiele, kála Jobe.(Jobe 14:15) Xinganeka o kisangusangu kia-nda kala-ko, kioso kia-nda vutuka ku muenhu o athu afú, ni kioso kia-nda kua sangesa mu ixi. O muxima uetu uezala ni henda kua Tat’etu ia diulu ua tu bhana o kidielelu kia difukunukinu!

13. Kiebhi ki tuejiia kuila Nzambi u tu bhana ioso i tua bhindamena?

13 Jihova mu kidi u tu suua. (Tanga Jisálamu 34:6, 18, 19; 1 Phetele 5:6, 7.) Mukonda etu tuejiia kuma Nzambi ietu ia henda, uala polondo phala ku kuatekesa o athu oso a mu kala fiiele, etu tu divua kiambote mukonda tua tokala ku “jimbudi jê ja kilunga.” (Jisá. 79:13) Mu kiki, o henda ia Nzambi ko kuetu, a-nda ilondekesa mu ima ia-nda tu bhangela, bhu kaxi ka Utuminu ua Mexiia. Kioso o Sobha Jezú Kristu a mu solo, kia-nda zubha o usuéia, o ijijidiku ni ujibhangânga mu ixi, o athu a belesela, a-nda kua besoala ni ku zediua sé dizubhilu. (Jisá. 72:7, 12-14, 16) Eie ku xikina kuila o ku dielela mu ima íii, ku tu bhangesa ku zola o Nzambi ietu ia henda ni muxima uetu uoso, ni nguzu ietu ioso, ni muenhu uetu uoso, ni kilunji kietu kioso?​—Luka 10:27.

14. Ujitu uahi ua tu bhana Jihova?

14 Jihova ua tu bhana o ujitu ua ku kala tu Jimbangi jê. (Iza. 43:10-12) Etu tua zolo Nzambi, mukonda muéne ua tu bhana o ujitu ua kulondekesa o ungana uê, ni ku bhana kidielelu ku athu ku mundu iú ua iibha. Mu kidi, etu tu zuela ni kixikanu kioso, mukonda etu tua mu bhana umbangi ua njimbu iambote ia Mak’â Nzambi ia kidi, i bhana o ikanenu ki iene mu fonga. (Tanga Josuué 21:45; 23:14.) Mu kidi, o mabesá, ni ima i tu bhangesa ku zola Jihova, iavulu, ioso ki tu tena ku i tumbula. Maji kiebhi ki tu tena ku mu londekesa o henda ietu?

KIEBHI KI TU TENA O KULONDEKESA O HENDA IETU KUA NZAMBI

15. Kiebhi o ku di longa o Mak’â Nzambi, ni ku belesela o milongi iê, ku tena ku tu kuatekesa?

15 Dilonge izuua ioso o Mak’â Nzambi, ni u belesele o milongi iê. Mu ku bhanga kiki, tu londekesa kuila tua zolo Jihova, ni kuila tua mesena o maka mê a kala ‘muanga u tu muikina mu njila.’ (Jisá. 119:105) Se tu bhita mu malamba, tu tena ku sanga kikuatekesu mu ikanenu ia Nzambi ia henda, kála íii: “O muxima ua toloka, ua dielela muene, eie Nzambi ku dituna-u.” “Eie-phe u Jihova, mu henda ié, ua ngi kambuila ki nga di bhale. Hele jivula jandekele ku ngi kuata mu muxima, maji mu ukamba ué, muxima uami ua batama dingi.” (Jisá. 51:17; 94:18, 19) Jihova u londekesa o henda iê kua ió a mu tala o hadi, Jezú ué u kuatela henda ku athu. (Iza. 49:13; Mat. 15:32) O ku di longa o Bibidia, ku tena ku tu kuatekesa kuijiia kiambote o henda iavulu ia Jihova, kiki ki tu bhangesa ku mu zola ni muxima uoso.

16. Kiebhi o ku samba izuua ioso ku bhangesa o henda ietu kua Nzambi ku di bandekesa?

16 Samba izuua ioso kua Nzambi. O misambu ietu i tu bhangesa ku zukama dingi ku ‘mukua kuívua o misambu.’ (Jisá. 65:2) Kioso ki tuijiia kuila Nzambi ua mu tambuijila o misambu ietu, o henda ietu kua muéne i di bandekesa dingi. Mu kifika, sumbala tua mono kia kuila, muéne ka tuehela ku tu tendala ku ima ki tu i tena. (1 Kol. 10:13) Se tu kala ni maka ni tu bhingi kua Jihova mu musambu, etu tu tena ku kala ni “kutululuka kua Nzambi.” (Fil. 4:6, 7) Mu veji javulu, tu bhanga musambu sé ku jikula dikanu, kála kia bhangele Jelemiia, mu ku bhita thembu, tu mona kuila, o musambu uetu a u tambuijila. (Neh. 2:1-6) Kioso ki tu ‘kolokota mu kusamba,’ anga tu mona kuila Jihova ua mu kuívua o misambu ietu, o henda ietu kua muéne i di bandekesa dingi, tu kala ué ni kidielelu kuma muéne ua-nda tu kuatekesa mu ku di bhana ni maka a lungu ni kixikanu kietu.—Loma 12:12.

17. Se tu zola Nzambi, kiebhi ki tua-nda mona o iônge ietu?

17 Kala ni kifua kia kuia mu iônge ia Jikidistá, mu iônge ia ilunga, ni iônge ia makota. (Jihe. 10:24, 25) O akua Izalaiele, akexile mu diongeka phala kuívua ni ku di longa ia lungu ni Jihova, phala ku kala ni uôma uê ni ku belesela o Ijila iê. (Mate. 31:12) Se tu kala ni henda ia Jihova, ki kia-nda kala kimbamba kia neme phala ku bhanga o vondadi iê. (Tanga 1 Nzuá 5:3.) Mu kiki, ki tu tokala kuehela kuila, bhu kala kima ki tu fidisa o kuia mu iônge. Etu ki tua-ndala kuila, bhu kala kima ki tu bhangesa ku tu katula o henda ietu ia dianga, i tua kexile na-iu kua Jihova.—Dij. 2:4.

18. O henda ietu kua Nzambi, i tu suínisa ku bhanga ihi, ia lungu ni njimbu iambote?

18 Ni ku suína kuoso, bokela “o kidi kia Njimbu Iambote” ku akuenu. (Nga. 2:5) O henda ietu kua Nzambi, i tu bhangesa o kuzuela ia lungu ni Utuminu ua Mexiia, ua Mon’ê ua kazola, ua-nda kuia ‘mu ku bhângela o kidi’ ku Alumajedone. (Jisá. 45:4; Dij. 16:14, 16) Kisangusangu kia dikota ku bhanga maxibulu, ni ku a kuatekesa kuijiia o henda ia Nzambi ni kikanenu kiê kia mundu uobhe!—Mat. 28:19, 20.

19. Mukonda diahi tua tokala ku bhana valolo ku tufunga mu kilunga?

19 Bhana valolo ku tufunga mu kilunga. (Ika. 20:28) O tufunga ujitu ua tu bhana Jihova, mukonda muéne u bhanga ioso phala o mbote ietu. O tufunga “a kà kala disuamenu kiza o kitembu, dilengelu kiza o kalêmba, mukua ni jingiji ja menha mu mikau ia kukuta, uila ué kala kilembeketa kia ditadi dionene mu ixi ia kikáku, mua kambe o menha.” (Iza. 32:1, 2) Ki kima kiambote ku sanga disuamenu, kioso ki ku kala kitembu kiavulu ni kioso ki ku noka kiavulu, mba kilembeketa, ki ku kala muanha ua tema kiavulu? Kiki kia difu ni kikuatekesu ki tu bhana o tufunga, kioso ki tu bhindama. Kioso ki tu belesela a tu kala ku pholo bhu kaxi k’etu, tu londekesa kuila etu tua mu bhana valolo ku ‘athu a a uanena maujitu,’ tua mu londekesa ué o henda ietu kua Nzambi, ni kua Kristu ua mu Tumina o kilunga.—Efe. 4:8; 5:23; Jihe. 13:17.

Jihova ua bhana tufunga, tuívua ni kuinga o jimbudi (Tala kaxi 19)

KOLOKOTA MU KU BANDEKESA O HENDA IÊ KUA NZAMBI

20. Se ua zolo Jihova, ihi i ua-nda bhanga ia lungu ni itendelesu mu divulu dia Tiiaku 1:22-25?

20 Se u kala ni ukamba uambote ni Jihova, ua-nda kala u ‘mubhangi a maka, kana mukua kuívua ngó.’ (Tanga Tiiaku 1:22-25.) O ‘mubhangi a maka,’ u kala ni kixikanu ki mu bhangesa o kuboka ni muanhu, ni ku mu ximana mu iônge ia Jikidistá. O henda iê kua Nzambi, i bhangesa kuila u belesela o ‘ngonge’ ia Jihova, mu tu sanga o ima ioso i tua tokala ku belesela.—Jisá. 19:7-11.

21. O misambu iê ia tokala i kála kala ihi?

21 O henda kua Jihova Nzambi, ia-nda ku bhangesa ku samba kua muéne izuua ioso. Ia lungu ni kuoha o sata izuua ioso kala kiambele o kitumu, o mukua jisalamu Davidi, uembi: “Musambu uami u bande ko kué, kala uasu ua dizumba; o maku’ami, kia sununuka, a kale kala sata ia ngoloxi. (Jisá. 141:2; Mak. 30:7, 8) Mu misambu iê ia ku bhinga ni henda ni ku dionda ni ku sakidila Nzambi, ia tokala i kala kála sata ia dizumba diambote dia xikina.—Dij. 5:8.

22. Ukexilu uahi ua henda u tua-nda di longa?

22 Jezú uambe kuila, etu tua tokala ku zola Nzambi ni akuetu. (Mat. 22:37-39) Kála ki tua-nda mona mu milongi ia kaiela, o henda ietu kua Jihova, ni ku itumu iê, ia-nda tu kuatekesa o ku di bhana kiambote ni athu, ni kulondekesa o henda ietu ku athu oso.