Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Longa o Mak’â Nzambi—Mukonda Mak’â Muenhu!

Longa o Mak’â Nzambi—Mukonda Mak’â Muenhu!

“O kizuelu kia Nzambi kima kia muenhu, ki ala ni kutena.”—JIHE. 4:12.

1, 2. Ihi Jihova ia tumina kua Mozé ku bhanga ni ihi ia kanena o ku bhanga?

XINGANEKA se a ku tumine ku zuela ni muenexi ua beta dingi kota mu ixi, mu dijina dia mundu ua Nzambi. Kiebhi ki ueji divuua? Nange ueji kala ni hele ia kuia, ni uôma ua muthu, ni ku banza kuila kueji tena o ku zuela ni muéne. Kiebhi ki ueji pelepalala o ima i ueji zuela? O kuila ueji tena ku zuela ni muenexi iú, mu dijina dia Nzambi?

2 Mozé ua kexile mu dibhana ni maka kala iá. Muéne uexile muthu ua lenduka. (Dia. 12:3) Maji Jihova ua mu tumikisa ku zuela ni Falaó, uexile mukua ukumbu ni ku di zangeleka. Jihova ua tangela kua Mozé phala ku bhana kitumu kua Falaó. O kitumu kiexile phala ku bhulula o mazunda ni mazunda a mundu ua Nzambi akexile ku ubhika. (Mak. 5:1, 2) Tu tena kuijiia mukonda diahi Mozé uebhula kua Jihova: ‘Eme nanhi, Ngana nga kàie ku Falaó, ni nga kà tundisa an’a Izalaiele mu Ijitu?” Mozé sumbala ua divuile kala ka kexile mu kitala kia ku zuela ni Falaó. Maji Jihova ua kanene Mozé kuila keji muehela ubheka ué. Jihova uambe: “Eme ngá ka kala ni eie.”—Mak. 3:9-12.

3, 4. (a) Mukonda diahi Mozé ua kexile ni uôma? (b) Mukonda diahi o ukexilu uê u tena ku difua ni ua Mozé?

3 Mukonda diahi Mozé ua kexile ni uôma? Muéne uexile ni uôma mukonda, ua kijidile kuila, Falaó keji xikina ku tambulula ni kuívua mukunji a mu tumikisa kua Jihova Nzambi. Mozé ua kexile ué ni uôma ua kuila, o akua Izalaiele ka-nda xikina kuma Nzambi muene ua mu solo phala ku a katula mu Ijitu. Mu kiki, Mozé uambela Jihova: ‘En’ió-ze Ngana, ka-nda kuá ngi xikina mba ku ng’ivua dizui; mukonda a-nda kuila: makutu, Jihova ka ku tukulukila.’—Mak. 3:15-18; 4:1.

4 Ihi i u banza? Sumbala eie kua-nda zuela ni muenexi kutende. Maji kiebhi se eie uala ni uôma ua ku zuela ia lungu ni Jihova ni Utuminu uê ku athu ala mu mbambe ié? O kitumu kia bhanene Jihova kua Mozé ni izulukutu ia bhitile, i tu longa disá dia dikota.

“KIMA KIAHI’OKIO KI UA KUATA BHU MAKU?”

5. Ihi ia tula Jihova bhu maku a Mozé, ni kiebhi kia mu kuatekesa o ku kala ni kidielelu? (Tala o foto ia dianga.)

5 Kioso Mozé kia zuela kua Jihova kuila uala ni uôma mukonda o mundu ki ua-nda xikina o izuelu iê, Nzambi ua kuatekesa Mozé phala ku di tunda kiambote. O Bibidia iambe: ‘Jihova anga uambela [Mozé] uixi: kima kiahi’okio ki ua kuata bhu maku? Uixi: mbangala. Uixi: Takula-iu bhoxi. Anga u i takula bhoxi, hé i kituka nhoka; o Mozé kia i mono u lenga. Jihova anga u ambela Mozé, uixi: Sunununa lukuaku lué u i kuata ku mukila; anga u sunununa lukuaku, u i kuata ku mukila o iene anga i kituka dingi mbangala bhu maku mê. Uixi: Phala a ku xikine kuila, Jihova . . . ua ku tukulukila.’ (Mak. 4:2-5) Mu ku tena kua Nzambi, o mbangala ia kituka nhoka bhu maku a Mozé! O madiuanu iá a londekesa kuila, Mozé muéne a mu bhele o kutena bhu maku phala ku kala mukunji ua Nzambi. “Jihova ua mu ambela: Bhu maku uambata o mbangala ienhi’ii, iene i uenda ni kubhanga na-iu o ijimbuete.” (Mak. 4:17) Ni kilondekesu kiki, Mozé ua kexile ni kidielelu kia soko phala kuia mu zuela ni Falaó ni mundu ua Nzambi.—Mak. 4:29-31; 7:8-13.

6. (a) Ihi i tua tokala o ku kala na-iu mu maku, kioso ki tu boka, ni mukonda diahi? (b) Lombolola kiebhi, “o kizuelu kia Nzambi kima kia muenhu,” ni kiebhi, kiene “ki ala ni kutena?”

6 Kioso ki tuambata o njimbu ia Nzambi ku akuetu, ihi tuambata bhu maku? Etu tuambata o Bibidia mu ukunji, tu kingila o ku i tanga. Athu a mukuá a fika kuila o Bibidia, divulu ngó dia mbote. Maji o Bibidia iala ni ima iavulu, ki divulu ngó diambote. Iene iala ni njimbu iambote phala etu. (2 Ph 1:21) Iene iala ni ikanenu ia Nzambi, i tu zuela ihi ia-nda bhanga o Utuminu ua Nzambi. Phaulu uambe: “Kuma o kizuelu kia Nzambi kima kia muenhu, ki ala ni kutena.” (Tanga Jihebeleu 4:12.) O ikanenu ioso ia Jihova iene mu di kumbidila, ki iene mu sukila, mukonda muene uene mu bhanga ioso ioso ia kanena, i di kumbidila mu ithangana ioso. (Iza. 46:10; 55:11) Kioso o muthu kia tungununa o ima íii ia lungu ni Mak’â Jihova, o ioso ia tanga mu Bibidia, i mu bhana nguzu mu ukexilu ua muenhu uê.

7. Kiebhi ki tu tena o “kulonga kiambote o maka ma kidi?”

7 Jihova ua tu bhana o Mak’â mê ala ni muenhu, o Bibidia. Mu kiki, tu tena ku londekesa kuila, o i tua mu zuela ia tundu kua Nzambi, ni kuila tu tena ku i dielela. Mukonda dia kiki, kiene kia bhangesa kuila, kioso Phaulu kia kexile mu longa Timote, ua mu suínisa o “kulonga kiambote o maka ma kidi.” (2 Tim. 2:15) Kiebhi ki tu tena o ku kaiela o milongi ia Phaulu? Mu ku sola kiambote o ibatulu ia Bibidia, i tua-nda tanga phala akuetu. Etu tua mesena o ku longa mu ku tula o milongi ku mixima ia athu a mu tuívua. O tumikanda tua bhana ku muvu ua 2013, a tu bhange phala ku tu kuatekesa mu ku bhanga kienhiki.

TANGA O KIBATULU KIA TOKALA!

8. Ihi ia zuela o kafunga ka ilunga ia lungu ni tumikanda?

8 O tumikanda tuoso tua ubhe tua dífu. Mu kiki, kioso ki tu longa kiambote ni kamukanda kamoxi, tu tena ué o ku longa kiambote ni tu mikanda tua mukuá. O kafunga ka ilunga ku mbanza ia Hawaii mu ixi ia Estados Unidos ia América ua soneka: “Ki tu kijidile kuila o tumikanda tutu tueji kuatekesa kiavulu, ki kale mu ku boka nzo ni inzo, mba ku boka mu ikoka ioso.”Mukonda diahi o tu mikanda ki tu bhonzo phala ku kalakala na-tu? Muéne uambe kuila nange mukonda dia ibhuidisu ni itambuijilu iala ku pholo dia kamukanda. O mukua dibhata ka tokala ku kala ni hele ia ku kamba o ku tambuijila kiambote. O phange ua zuela kuila, mukonda dia ukexilu ua soneka o tumikanda, athu avulu a xikina o ku zuela nau, kiki phe ki bhangesa kua longa o Bibidia.

9, 10. (a) Kiebhi ki kuatekesa o tu mikanda tuetu, o ku longa o Bibidia? (b) Kebhi o kamukanda ku ua di tundile kiambote, mu ku longa ni mukonda diahi?

9 Kala kamukanda, kala ni kibatulu kia Bibidia kio sole kiambote phala ku ki tangela o mukua dibhata. Mu kifika ambata o kamukanda kambe O Kuila ku Hádia o Hadi ia-nda ku Bhua? Bhanga o kibhuidisu kiala ku kapa. O mukua dibhata u tena ku tambuijila, se “kiene” “mba kana” “inga nange kiene.” Kitambuijilu kioso-kioso kia bhana, eie u bhilula o kamukanda ni u mu ambela, “Tala ki zuela bhabha o Bibidia.” Mu suluka tanga Dijingunuinu 21:3, 4.

10 Kiene kimoxi ué, kioso i u longa ni kamukanda Ihi i u Banza ia Lungu ni Bibidia? Kitambuijilu kioso kioso kia ibhuidisu itatu ki bhana o mukua dibhata, eie u bhilula ngó o kamukanda ni u zuela, “O Bibidia iambe kuma ‘Mikanda ioso io bhuse kua Nzambi.’” U tena ku zuela ué, “O kibatulu kiki ki zuela dingi ima ia mukuá.” Mu suluka jikula o Bibidia iê ni u tange né o divulu 2 Timote 3:16, 17.

11, 12. (a) Kisangusangu kiahi ki uala na-kiu mu ukunji ué? (b) Kiebhi o tu mikanda tu tena ku ku kuatekesa ku di pelepalala kiambote phala ku kunda dixibulu?

11 Eie u tena ku sola mu ku tanga mba ku kuzuela ima iala mu kamukanda. U tena ku bhanga kiki, se o mukua dibhata ua-ndala dingi kuívua. Kiki bhange kima se a ku tambuijila kiambote mba kana, eie ua-nda sanguluka mu kuijiia kuila, eie ua a tangela ibatulu ia Mak’â ma Nzambi, né muene eie ua tange ngó velusu imoxi mba jiiadi mu kizuua kia dianga ki ua disange nau. Eie u tena ku suluka ni kuzuela nau mu ola iéngi mba kizuua kiéngi.

12 O mbandu ia sukina ia kamukanda, iala ni diambu, “xinganeka.” Bhoxi dia diambu didi, bhuala ibatulu i u tena ku mu longa mu veji ia mukuá i ua-nda mu kunda. Mu kamukanda kambe Ihi i u Banza ia Lungu ni Hádia? o kibhuidisu kiê kienhiki: “Kiebhi Nzambi, kia-nda lungulula o ukexilu ua ngongo ietu?” Matesu 6: 9.10 ni Daniiele 2:44 iala-mu ué. Mu kamukanda O kuila o athu afú kiá a ka vutuka dingi?, o kibhuidisu kienhiki: “Mukonda diahi tuene mu kuka ni kufuá?” Dijingunuinu 3:17-19 ni Loma 5:12 iala-mu ué.

13. Lombolola kiebhi ki u tena ku mateka ku longa o Bibidia ni tu mikanda?

13 O tumikanda tutu a tu bhange phala ku tu kuatekesa ku mateka o ku longa.o Bibidia. O muthu u tena ku bhanga kopia ia mbandu iambe QR ku mbandu ia sukina ia kamukanda k’etu, phala n’aie mu Kijimbuete kietu. O kijimbuete kia-nda mu suínisa o ku di longa o Bibidia. O tumikanda tutu, tu zuela ué ia lungu ni kadivulu Njimbu Iambote ia Nzambi! Kala kamukanda ka zuela disá dimoxi mu kadivulu. Mu kifika o kamukanda Nanhi ua mu Tumina o Mundu? Ka-nda kuambata mu disá dia 5 dia kadivulu. O kamukanda Milongi Iebhi i Zediuisa o Muiji? Ka-nda kuambata ku disá dia 9 mu kadivulu. O tumikanda tutu a tu bhange phala ku tu kuatekesa ku longa o Bibidia mu veji ia dianga mba kioso ki tu vutuka phala o ku kunda dixibulu. Mu ukexilu iú, tu tena dingi ku mateka ku longa o Bibidia ku maxibulu. Ihi dingi i u tena o ku bhanga phala ku longa o Bibidia ni uhete mu ukunji ué?

ZUELA O IMA IENE MU BANZA O ATHU

14, 15. Kiebhi ki u tena ku kaiela o phangu ia Phaulu mu ukunji uê?

14 Phaulu ua mesenene kiavulu kuijiia ia kexile mu banza o “kilunga kia dikota kia athu” mu ukunji uê. (Tanga 1 Kolindu 9:19-23.) Phaulu ua mesenene ku ‘kombola Jijudé, ni ku nganhala o Jijudé akua kitumu, ni ku nganhala ió ki Jijudé, ni ku kombola oso a bhuila.’ Mu kidi, muéne ua mesenene ku kuatekesa ‘athu a maukexilu oso phala mu ndunge joso, kubhulula-ku amoxi-mu’ (Ika. 20:21) Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Phaulu kioso ki tuia ni ku longa o kidi ku ‘athu a maukexilu oso’ mu ukunji uetu?—1 Tim. 2:3, 4.

15 Mu mbeji joso mu Kikalakalu Kietu Kia Utuminu, kuene mu kuíza milongi i tu kuatekesa kuijiia se, kiebhi ki tu tena o ku longa mu ukunji uetu. Fikisa o jindunge jiji. Maji ihi i tu zuela, se o athu mu mbambe iê a thandanganha dingi ni ima ia mukuá? Di sokejeke kiambote, phala kua longa o milongi ia bhindamena. Ihi i thandanganhesa dingi o athu mu mbambe iê? Sola kibatulu kia Bibidia ki zuela ia lungu ni maka enhá. Saí kafunga ka ilunga ni kazola kê, a zuela se kiebhi ene kia longa o Bibidia mu ukunji uâ. Athu avulu mu ukunji a xikina ku tanga kibatulu kia Bibidia, se tu bhanga kiki, sé ku laleka kiavulu. Kioso ki tu menekena, tu kala kiá ni ji Bibidia jetu bhu maku, mu ku suluka tu tanga kibatulu kia Bibidia ni mukuá dibhata. Mu ji kaxi ja kaiela, tua-nda di longa o diambu, ibhuidisu ni ibatulu ia Bibidia, i tena ku tu kuatekesa ku bhanga kiambote o ukunji uetu. Fikisa o milongi íii mu ukunji uê.

O kuila eie ua mu longa kiambote ni tumikanda ni Bibidia, mu ukunji uê? (Tala o kaxi 8-13)

16. Zuela kiebhi ki tu tena ku jimbulula o divulu dia Izaia 14:7, mu ukunji?

16 Se ua tungu mu kididi muala usuéia uavulu, u tena kuibhula ku mukuá dibhata: “Ua xinganeka kiá ku tanga o njimbu íii mu mbandu ia dianga ia jurnale: “Iá nhoha kiá, oxi ioso ia ximbakata; ene oso ia a kola ikóue ia ngalasa.” Kiki kiene ki longa o Bibidia mu divulu dia Izaia 14:7. Mu kidi, mu Bibidia muala ikanenu iavulu ia Nzambi ia ku bheka o ku tululuka, kua kambe ngó, o ikanenu íii ia-nda di kumbidila.” Mu ku suluka, tanga kikanenu kimoxi mu Bibidia kia lungu ni kutululuka.

17. Kiebhi ki u tena o ku zuela ni muthu bhu kaxi ka divulu dia Matesu 5:3?

17 O kuila kuene mu bhonza kiavulu o maiala a tungu mu mbambe iê ku suua o ibhindamu ia miji iâ? Se kiene, u tena ku mateka o ku zuela na-u mu ku bhanga o kibhuidisu kiki: “Phala o muiji ku zediua, o mutuameni ua muiji ua tokala ku nganhala kikuxi?” kioso o muthu kia-nda tambuijila, eie u tena o ku zuela: “ Maiala avulu a nganhala kitadi kiavulu, maji né kiki, o miji iâ ki i zediua. Mu kiki, ihi ia bhingi o muiji phala ku zediua?” Mu ku suluka, tanga nê o divulu dia Matesu 5:3 ni ku mu bhinga phala ku mateka o ku mu longa o Bibidia.

18. Kiebhi ki u tena ku kuatekesa akuenu bhu kaxi ka divulu dia Jelemiia 29:11?

18 O kuila o athu mu mbambe iê, a mu tala hadi mukonda dia mavuua a bhiti kindala? U tena ku mateka o ku zuela ni mukuá dibhata mu ku mu tangela: “Eme ngeza ku bhata diê, phala ku ku kuatekesa. (Tanga Jelemiia 29:11.) O kuila eie ua mono o ima itatu ia mesena Nzambi phala o mbote ietu? ‘Ku tululuka, ima iambote ku hádia ni kidielelu.’ Ki kima kiambote kuijiia kuila muéne ua mesena kuma tu kala ni muenhu uambote? Maji kiki, kia-nda bhita kiebhi?” Mu londekese o kibatulu kia tokala mu kadivulu Njimbu Iambote.

19. Zuela kiebhi kia tena ku jimbulula o divulu dia Dijingunuinu 14:6, 7 mu ku zuela ni athu a jingeleja?

19 O kuila mu mbambe mu ua tungu, o athu a thandanganha dingi ni ima ia lungu ni ubhezelu? Se kiene, u tena ku mateka mu ku zuela: “Se anju imoxi i mesena ku zuela n’eie, o kuila eie ueji katula kithangana phala ku muivua? (Tanga Dijingunuinu 14:6, 7.) Se o anju íii u tuambela kuila “Nzambi mu kuatedienu uôma,” mu kiki, Nzambi iebhi ieji tumbula o anju íii? ‘Ió ua bhange o diulu, ni ixi.’ O Nzambi íii phe nanhi?” Mu ku suluka tanga o divulu dia Jisálamu 124:8 diamba: “Kubhanduluka kuetu kuala mu dijina dia Jihova, muéne ua tena kubhanga o diulu ni ixi.” Mu ku suluka mu tangele dingi ia lungu ni Jihova Nzambi.

20. (a) Kiebhi ki tu tena ku kuatekesa muthu kuijiia o dijina dia Nzambi bhu kaxi ka divulu dia Jisabhu 30:4? (b) Kibatulu kiebhi kia Bibidia ki ku kuatekesa ku zuela ni athu avulu mu ukunji uê?

20 Eie u tena ku mateka ku zuela ni munzangala mu ku mu tangela kiki: “Nga mesena ku tanga kibatulu kia Bibidia ki bhanga kibhuidisu kiala ni valolo iavulu. (Tanga Jisabhu 30:4.) Sé-ku muthu mu ixi u tena ku bhanga o ima íii, mu kiki o velusu íii ia mu zuela ia lungu ni Mubhangi uetu. * Kiebhi ki tu tena kuijiia o dijina diê? Nga mesena ku kulondekesa o dijina diê mu Bibidia.”

LONDEKESA O KUTENA KUA MAK’Â NZAMBI MU UKUNJI UÊ

21, 22. (a) Kiebhi o kibatulu kio sole kiambote, ki tena ku lungulula o ukexilu ua muenhu ua muthu? (b) Ihi i ua mesena o ku bhanga mu ukunji uê?

21 Eie kuijiia kiebhi o athu kia-nda divuua kioso ki ua-nda tanga o ibatulu ia Bibidia io sole kiambote. Mu kifika, Jimbangi jiiadi ja Jihova mu ixi ia Austrália, a pupu ku dibhitu dia kilumba. O phange ua mu ibhuidisa: “Eie uejiia se o dijina dia Nzambi nanhi?” mu ku suluka ua tange o divulu dia Jisálamu 83:18. O kilumba uambe: “Nga di uana mu kuívua o dijina didi. Kioso ene kiai, eme nga bhange njila ia (56 ia ji kilómetulu) ni dikalu, phala kuijiia se ihi i zuela o ji Bibidia ja mukuá ia lungu ni maka enhá, mu ku suluka nga tokuesa o dijina didi mu dicionário. Kioso ki nga tokuesa kiambote ni ku xikina kuila, o dijina dia Nzambi Jihova, nga di ibhuidisa se ihi dingi ki ngi ijidile” Mu ku bhita kithangana, o muhatu iú ni diiala dia-nda kala muadi uê, a mateka kua longa o Bibidia, mu ku suluka a a batizala.

22 O mak’â Nzambi a lungulula o mienhu ia athu oso a tanga ni ku xikina o ikanenu ia kidi ia Jihova. (Tanga 1 Tesalonika 2:13.) O njimbu ia Bibidia iala dingi ni kutena, o ima i tu zuela ndenge. Mu kiki, tua tokala ku bhanga ioso phala ku longa o Mak’â Nzambi mu ukunji mu ku tanga o Bibidia, mukonda mak’â muenhu.

^ kax. 20 Tala o “Atangi a Madivulu Metu Ebhula” mu Mulangidi ua 15, de Julho 1987 mu mbandu 31.