KIOSO ki nga tenesa divua dia mivu, ki ngi kexile dingi mu kula. Lelu, ngala kiá ni 43 kia mivu, maji ngala ngó ni métulu imoxi mu kitala. Kioso kia mono kuila ki ngeji kula dingi, o jitata jami a ngi suínisa kukalakala kiavulu, phala ki ngi xinganeke kiavulu mu kitala kiami. Phala kubhanga kiki, nga jikula ka diloja bhu muelu ua inzo ietu, anga ngi mateka ku sumbisa ibundu. Ithangana ioso, nga kexile mu zelesa o diloja bhu nga kexile mu sumbisa. Kiki kia kexile mu bhangesa o athu kuíza mu sumba o ibundu.

Mu kidi, o kukalakala kiavulu, ki ku lungulula o kitala kiami. Nga butile hanji. Mukonda dia kiki, nga kexile mu mona ibhidi iavulu né muene mu ikalakalu iofele kala o ku katula o kaxa ia kitadi. Nga kexile mu mona kala, o ima ioso io bhange phala o athu a lebha. Nga kexile mu divua kia iibha. Maji kioso ki nga tenesa 14 ia mivu, o ima ioso ia lunguluka.

Saí kizuua, ahatu aiiadi eza mu sumba ibundu. Ene exile Jimbangi ja Jihova, mu kiki, a mesenene ku ngi longa o Bibidia. Mu kubhita kithangana, nga mono kuila, o kuijiia Jihova ni vondadi iê kua betele kota, o kitala kiami ndenge. O kidi kiki, kia ngi kuatekesa kiavulu. Nga uabhela kiavulu o divulu dia Jisálamu 73:28. O mbandu ia dianga ia kibatulu kiki, iambe: “Eme-phe kia ngi uabhela o kuzukama kua Nzambi.”

Sé ku ki kingila, tua xisa o ixi ia Costa do Marfim, anga tuai mu tunga ku ixi ia Burkina Faso. Mukonda dia kiki, o ima ku muenhu uami ia lunguluka kiavulu. Ku ixi ietu, o athu ejidile kiá ni ku ngi tala mu diloja diami dia ibundu. Maji bhu kididi bhu tuai mu tunga, o athu ka ng’ijidile. Mu kiki, kioso kia kexile mu ngi mona, akexile mu sasumuka. O athu akexile mu ngi tala kiavulu. Mukonda dia kiki, nga bhiti semana javulu m’onzo. Mu ku suluka, nga di lembalala o mbote i nga kexile mu katula mukonda dia kuzukama kua Jihova. Nga soneka ku filiiale ia Jimbangi ja Jihova, anga a tumikisa o muthu ua fuama. Nani, mukunji ua jixi jengi, uéza mu ngi kunda ni dinhunhu diê.

O ikoka ietu ia kexile mu xanana kiavulu, mu thembu ia nvula ia kexile mu kala ni malôua avulu. Kioso kia kexile múia mu ngi longa o Bibidia, Nani ua dibhale ni dinhunhu diê mu veji javulu. Maji né kiki, muéne ka bhuila. Saí kizuua, muéne uambe kuila, ua mesenene ku ng’ambata mu iônge. Ngejidile kuila, phala kubhanga kiki, nga tokalele kutunda kubhata ni kuila, o athu eji ngi tala kiavulu. Ngejidile ué kuila, kieji mu bhonza dingi kuendesa o dinhunhu, mukonda dieji nema dingi. Maji né kiki, eme nga xikina, mukonda nga di lembalala o mbandu ia kaiiadi ia kibatulu ki nga uabhela, iambe: “Nga solo Ngana Nzambi, muene u kala kibúta kiami.”

 Saí ithangana, nga dibhale kumoxi ni Nani mu malôua, maji mukonda tua zolele kuia mu iônge, ki tu bhuila. O athu bhu kanga akexile mu ngi tala kiavulu, maji nga mono kuila, bhu Kididi Kia Ubhezelu, akexile mu ngi tambulula ni ngalasa ioso! Mu kubhita divua dia jimbeji, a ngi batizala.

O mbandu ia katatu ia kibatulu ki nga uabhela, iambe: “Phala ngende jinge ni kutumbula o ikalakalu ié ioso.” Ngejidile kuila, kieji ngi bhonza kiavulu kubhanga o sidivisu ia kuboka. Ngi di lembalala hanji o kizuua ki nga dianga kuboka nzo ni inzo. Ki kale o an’a ndenge mba adiakimi, ene oso akexile mu ngi tala kiavulu, akexile mu ngi kaiela ni ku ngi xonguena, mukonda dia ukexilu uami ua kuenda. Nga divu kia iibha. Maji kioso ki nga di lembalala kuila, ene a bhingile ué ku bokona mu Palaízu, nga kolokota.

Phala kukalakala kiambote, nga sumbu o dinhunhu dia inema. Kioso ki tua kexile mu banda o milundu, o phange ua kexile mu boka n’eme ua kexile mu ngi xinjika. Ki tua kexile mu zubha kubanda o milundu, muéne ua kexile mu banda dingi ku dinhunhu, phala ku kulumuka kumoxi. Sumbala ku dimatekenu kia ngi bhonzele kuboka, mu ku bhita kithangana, eme nga sanguluka kiavulu. Mukonda dia kiki, ku muvu ua 1998, nga kituka muboki ua thembu ioso.

Nga kexile ni maxibulu avulu a Bibidia. Mu kubhita thembu, a batizala kiuana kia maxibulu iá. Ni ndenge’ami a mu batizale ué. O misoso ia athu a kulu mu nzumbi, ia ngi suínisa mu kithangana kia tokala. Saí kizuua, nga kexile mu kata. Mu kithangana kieniókio, nga tambula mukanda ua tundile ku ixi ia Costa do Marfim. Nga matekene ku longa o Bibidia ku muthu, ua kexile mu di longa o xikola ia katunda mu ixi ia Burkina Faso. Maji mu ku suluka, nga bhingi kua phange phala ku mu longa. Mu kubhita kithangana, o dixibulu didi diai mu tunga ku ixi ia Costa do Marfim. Nga sanguluka mu kuívua kuila, sumbala ka mu batizale luua, maji muéne uexile kiá muboki!

Kiebhi ki ngi langa o ibhindamu iami? Saí ditenda dia mesenene ku ngi longa kutunga izuatu. O ditenda didi, dia kexile mu kuatekesa inema. Saí mesene ua mono kuila, ngi mukalakadi uambote. Mu kiki, muéne uambe: “Tua tokala ku mu longa kubhanga nzabá.” Ene a ngi longo kubhanga nzabá. Lelu, ngi bhanga nzabá phala o athu ku di sukula ni kusukula o izuatu. Ngi bhanga o kikalakalu kiki, kubhata. O athu a uabhela o nzabá i ngene mu bhanga, ene a tangela akuâ phala ku i sumba. Kioso ki kumoneka muthu ua mesena kusumba nzabá, ngia ku i bheka kubhata diê ni dinhunhu diami.

Ku muvu ua 2004, nga xisa o kikalakalu kia thembu ioso, mukonda nga kexile mu kuívua ndolo iavulu ku dikunda. Maji né kiki, ngene múia hanji mu sidivisu ia kuboka mu ithangana ioso.

O athu amba kuila, ngi mukuá ngalasa. Ngene ni kisangusangu kiavulu, mukonda kia ngi uabhela o kuzukama kua Nzambi.—Kala kia tange Sarah Maiga.