Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Sota Kuzuela ni Akuenu mu Ukexilu Uambote

Sota Kuzuela ni Akuenu mu Ukexilu Uambote

“O kuzuela kuami kua dikanu . . . ku kale kuoso kua ku ku uabhel’eie, u Jihova.”—JISÁLAMU 19:14.

MIMBU: 21, 35

1, 2. Mukonda diahi o Bibidia i sokesa o túbhia ni uhete uetu ua kuzuela?

KU MUVU ua 1871, o túbhia tua mateka ku mixitu ia Wisconsin, ku ixi ia Estados Unidos. O túbhia tua di muange ni lusolo luoso, anga tu jikinisa mixi iavulu. Kua fu 1.200 ja athu ndenge. Mu kidi, o athu afú ku túbhia tutu avulu, ka sokela ni athu afú mu túbhia mu ithangana ia mukua ku ixi ia Estados Unidos. Kua moneka kuma, o túbhia tua tundile ku mulengu ua ji komboio ja kexile mu bhita ku muxitu uenió. Kiki, ki tu bhangesa kulembalala kibatulu mu Bibidia, kiambe: “Talesenu, muxitu né ua kulu kiavulu, u tambula tubhia ku mulengu uofèle ngó!” (Tiiaku 3:5) Mukonda diahi, o musoneki ua Bibidia Tiiaku, ua zuela kiki?

2 Muéne ua jimbulula: “O dimi, tubhia.” (Tiiaku 3:6) “O dimi,” dilombolola o uhete uetu ua kuzuela. Kála ki bhita ni túbhia, o dimi dietu di tena kubheka maka avulu. O izuelu ietu iala ni kutena. O Bibidia i tu tangela kuila, o ima i tu zuela, i tena kubhangesa akuetu kukala ni muenhu mba kufua. (Jisabhu 18:21) Maji o kuila kiki kilombolola kuma, ki tu tokala kuzuela dingi kima, mukonda dia uôma ua kuzuela kima kia iibha? Kana. Ki tu tena kufula ku uika o túbhia, mukonda dia uôma ua ku di oha. Maji, tua tokala ku di langa ku túbhia. Mu kifika, tua bhingi o túbhia phala kulamba o kudia kuetu, phala kuota, ni ku tu muikina. Kiene kimoxi ué, se tu langa o ukexilu uetu ua kuzuela, tu tena kubhana kijingu kua Jihova ni kukuatekesa akuetu ni uhete u tuala nau.—Jisálamu 19:14.

3. Iebhi o ima itatu ia-nda tu kuatekesa kuzuela kiambote ni akuetu?

3 Jihova ua tu bhana o kutena kua ku tangela akuetu o ima i tu banza, ni kiebhi ki tu divua. Tu tena kubhanga kiki, mu kuzuela nau, mba ku a bhangela ijimbuete. Mu kiki, kiebhi ki tu tena kukuatekesa akuetu ni ujitu iú ua tu bhana? (Tanga Tiiaku 3:9, 10.) Tua tokala kuijiia o kithangana ki tua tokala kuzuela, kusola o izuelu ia tokala, ni kuzuela mu ukexilu uambote.

KITHANGANA KIEBHI KI TUA TOKALA O KUZUELA?

4. Kithangana kiebhi ki tua tokala ku dixibha?

4 Saí ithangana, kima kiambote ku dixibha. O Bibidia i zuela kuila, saí “kithangana kia ku di xibha.” (Ndongixi 3:7) Mu kifika, ki tu tokala kubatula akuetu kioso kia mu zuela. Se tu bhanga kiki, tua-nda ku a xila. (Jobe 6:24) Ki tu tokala ué kuzuela maka a lungu ni akuetu, benge benge se athu amukuá ka tokala ku a ejiia. (Jisabhu 20:19) Se muthu u tu kuatesa njinda, kima kiambote kutululuka mba ku dixibha.—Jisálamu 4:4.

5. Kiebhi ki tu tena kulondekesa o kisakidilu kietu kua Jihova, mukonda dia ku tu bhana o ujitu ua kuzuela?

5 Maji saí ithangana, kima kiambote o kuzuela. (Ndongixi 3:7) Saí kithangana kia kubheza Jihova, kusuínisa akuetu, kutangela akuetu o ima i tua bhindamena, ni kiebhi ki tu divua. (Jisálamu 51:15) Se tu zuela mu ukexilu iú, tua-nda londekesa o kisakidilu kietu kua Jihova, mu ku tu bhana o ujitu iú. Mu kidi, se kamba dietu u tu bhana ujitu uambote, tu u bhana valolo ia dikota.

6. Mukonda diahi kima kiambote kusola o kithangana kia tokala phala kuzuela?

6 Mukonda diahi kima kiambote kusola o kithangana kia tokala phala kuzuela? O divulu dia Jisabhu 25:11, di zuela: “Mukonda kima se u ki zuela bhu thembu iê ia tokala, kila kala jimasá ja ulu bhu mabandeja ma phalata.” O jimasá ja ulu ja uabha kiavulu, maji jene ji beta kota mu kuuabha, se a ji ta bhu mabandeja ma phalata. Kiene kimoxi ué, nange etu tuala ni njimbu iambote phala kutangela muthu. Maji, se tu sola o kithangana kia fuama phala kuzuela, tu tena kukuatekesa kiavulu o muthu iú. Kiebhi ki tu tena kubhanga kiki?

7, 8. Kiebhi o jiphange jetu ku ixi ia Japão kia kaiela o phangu ia Jezú?

7 Se tu kamba kusola o kithangana kia tokala phala kuzuela, nange o athu ka-nda tuívua, mba kuxikina o ima i tua-nda zuela. (Tanga Jisabhu 15:23.) Mu kifika, ku mbeji ia Katanu ka muvu ua 2011, o itungutu ni kalemba, ia buika jimbanza javulu mu ixi ia Japão. Kua fu 15.000 ja athu ndenge. Sumbala Jimbangi ja Jihova javulu a fundu uâ miji ni makamba, ene a mesenene kukuatekesa o athu a bhitile ué ni maka enhá, mu ku a tudila o njimbu ia Bibidia. Maji ene ejidile kuila, athu avulu exile ji Budista, ni kuila, kejidile o kidi kia Bibidia. Maji mu veji dia ku a tudila o njimbu ia lungu ni difukunukinu mu kithangana kieniókio, o jiphange a solo ku a tangela se mukonda diahi, o ima ia iibha i bhita ué ni athu ambote.

8 O jiphange jiji, ja kaiela o phangu ia Jezú. Muéne uejidile o kithangana kia ku dixibha, ni kithangana kia kuzuela. (Nzuá 18:33-37; 19:8-11) Muéne ua kingile ué o kithangana kia fuama, phala kulonga ima ku maxibulu mê. (Nzuá 16:12) O jiphange ku Japão, a kingile o kithangana kia fuama, phala ku tangela o athu o kidi kia lungu ni difukunukinu. Mu kubhita mivu iiadi ni kaxaxi, ene a bhana ku athu o kamukanda ni diambu: O Kuila o Athu Afú Kiá a ka Vutuka Dingi? Athu avulu a xikina o kamukanda, anga a sanguluka mu kutanga o njimbu ia kexile mu kamukanda. Etu ué tua tokala kubanza mu ijila ni ubhezelu ua athu mu diembu dietu, phala kusola o kithangana kia tokala phala kuzuela nau.

Tua tokala kukala ni muanhu, ni kusota o kithangana kia fuama phala kuzuela ni athu

9. Mu ithangana iebhi dingi mu tua tokala o ku kingila phala kuzuela?

9 Mu ithangana iebhi dingi mu tua tokala o kukingila phala kuzuela? Nange muthu u zuela kima ki tu bhangesa ku divua kia iibha. Mu veji dia ku mu vutuila kia iibha mba ku mu vutuila ni lusolo, kima kiambote kutululuka, ni ku dibhuidisa: ‘O kuila muéne ua mesenene ku ngi bhangesa ku divua kia iibha? O kuila nga bhingi ku mu ibhuidisa o kima kia mu bhangesa kuzuela mu ukexilu iú?’ Nange kima kiambote ku dixibha. Maji se tu mona kuma tua tokala kuzuela nê, tua tokala ku kingila katé ki sosoloka o njinda ietu. (Tanga Jisabhu 15:28.) Mba nange tua mesena kukuatekesa athu ku muiji uetu, kuijiia Jihova. Tua tokala kukala ni muanhu, ni kuxinganeka mu ima i tua-nda zuela, ni kusota o kithangana kia fuama phala kuzuela nau, mba kithangana ki tuejiia kuila, ene a-nda tuívua.

IHI I TUA TOKALA O KUZUELA?

10. (a) Mukonda diahi tua tokala kusola kiambote o izuelu ietu? (b) Uebhi o ukexilu ua kuzuela u tua tokala kuxisa?

10 O ima i tu zuela i tena kubhangesa akuetu ku divua kiambote, mba ku divua kia iibha. (Tanga Jisabhu 12:18.) Athu avulu ku mundu ua Satanaji, a ‘zuela ima ia iibha’ ia difu ni “matoma” mba “xibhata,” mukonda ene a mesena ku bhangesa akuâ ku divua kia iibha, mba kukala ni njinda. (Jisálamu 64:3) Athu avulu ene mu di longa o ukexilu iú mu jifilme, ni mitelembe ia izunzumbia. Maji, o Jikidistá ka tokala kuzuela ima ia iibha, né muéne se a mu tonoka. O kulondekesa o ngalasa kima kiambote, mukonda kubhangesa kuzuela ima iambote. Maji ki tu tokala kuzuela kima ki bhangesa o muthu ku divua kia iibha, mba kuxinga muthu, mukonda tua mesena kubhangesa o athu amukuá kuelela. O Bibidia i zuela kuila, o Jikidistá ka tokala “kuhoia-hoia, ni kulokalala.” Iene i zuela ué: “Ki mu tunde ndaka iabolo mu kanu dienu. Maji o kuzuela kuenu ku kale kua kukuatekesa akuenu kukula mu kuxikana ni a mone kioso kia bhindamena, phala kuzuela kuenu ku bhange mbote kua oso evua.”—Efezo 4:29, 31.

11. Ihi i tena ku tu kuatekesa kusola kiambote o izuelu ietu?

11 Jezú ua longo kuila, “kioso [ki banza o] muxima kiene ki zuela o dikanu.” (Matesu 12:34) Kiki kilondekesa kuila, o ima i tu zuela, ilondekesa kiebhi ki tu divua. Mu kiki, se tua zolo muene o athu, anga tu mesena o mbote iâ, nange kioso ki tua-nda zuela nau, tua-nda sola o izuelu ia tokala. O ima i tua-nda zuela, ia-nda ku a suínisa.

12. Ihi dingi i tena ku tu kuatekesa kusola kiambote o izuelu ietu?

12 Ku bhinga nguzu phala kusola o izuelu ia tokala. Sumbala Sobha Solomá uexile njimu, muéne ua ‘xinganeka ni kutokuesa’ kiambote o maka, phala kusoneka o ima mu ukexilu uambote, mba ima ieji sangulukisa o atangi. (Ndongixi 12:9, 10) Ihi i tena ku tu kuatekesa kuijiia o ima i tua tokala kuzuela? Tu tena kutokuesa o Bibidia ni madivulu metu, phala kuijiia o ukexilu uambote ua kuzuela. Tu tena kutokuesa o izuelu i tua kambe o kuijiia. Tu tena ué ku di longa o phangu ia Jezú, phala kuijiia kiebhi ki tua tokala kuzuela mu ukexilu u kuatekesa akuetu. Muéne uejidile o kima kia tokalele o kuzuela, mukonda Jihova ua mu longo ‘ku ta tumaka tua mbote kua ió ua bhuila.’ (Izaia 50:4) Kima kiambote kuxinganeka ué kiebhi kia-nda divua akuetu, kioso kia-nda kuívua o izuelu ietu. (Tiiaku 1:19) Tu tena ku dibhuidisa: ‘Se ngi zuela o kima kiki, o kuila o muthu ua-nda tongolola o kima ki nga mesena ku mu tangela? Kiebhi kia-nda divua?’

13. Mukonda diahi tua tokala kuzuela mu ukexilu ua bhebhuluka?

13 M’ukulu, akexile mu xika jikoloneta mu Izalaiele, phala ku tula njimbu. Saí dízui dia koloneta, dia kexile mu lombolola kuila, o athu a tokalele ku diongeka. O dízui dia mukuá, dia kexile mu lombolola kuila, o masoladi a tokalele kumateka o ita. Xinganeka ihi ieji bhita ni masoladi, se o dízui dia koloneta dia kambele kulomboloka kiambote! O Bibidia i sokesa o dízui dia koloneta di lombolola kiambote, ni izuelu ia bhebhuluka. Se ki tu jimbulula kiambote o ima, nange o athu ka-nda tendela kiambote o maka, mba nange ene a-nda xikina kima kia makutu. Sumbala tua mesena kujimbulula kiambote o maka, maji tua tokala ku di langa, phala ki tu zuele ima i bhangesa akuetu ku divua kia iibha, mba ima ilondekesa o kubhukumuka.—Tanga 1 Kolindo 14:8, 9.

14. Phangu iahi ilondekesa kuila, Jezú ua zuela mu ukexilu ua bhebhuluka?

14 Mu divulu dia Matesu mu ibatulu 5 ndu 7, tu sanga-mu phangu iambote phala etu. Diene dilondekesa kiebhi Jezú kia solo o izuelu ia bhebhuluka. Mu diskursu diê, muéne ka tumbula izuelu ia bhonzo, phala kulondekesa o athu kuila, muéne njimu. Muéne ka zuela ima ia bhangesa akuâ ku divua kia iibha. Jezú ua longo ima ia valolo, ia kexile ni ilomboluelu ia zongo, maji muéne ua zuela o ima íii mu ukexilu ua bhebhuluka. Mu kifika, Jezú ua mesenene kubhangesa o maxibulu mê kumona kuila, ka bhingile ku thandanganha ni kudia kua kizuua ni kizuua. Mu kiki, muéne ua a tangela kuila, Jihova u disa o jinjila mu ithangana ioso. Mu kusuluka, muéne ua a ebhula: “Ni enu-phe ni jinjila, kífua enu ki mu kot’èlele?” (Matesu 6:26) Ni izuelu íii ia bhebhuluka, Jezú ua a longo disá dia dikota, anga u a suínisa.

KIEBHI KI TUA TOKALA KUZUELA NI AKUETU?

15. Mukonda diahi tua tokala kuzuela mu ukexilu uambote?

15 O ukexilu uetu ua kuzuela ni akuetu uala ni valolo ia dikota, kála o ima i tua-nda zuela. O athu a uabhele kuivuidila Jezú, mukonda muéne ua kexile mu zuela ni ‘ngalasa.’ (Luka 4:22) Se tu zuela mu ukexilu uambote, nange o athu a-nda tuívua mba kuxikina o ima i tu zuela. (Jisabhu 25:15) Tua-nda zuela ni akuetu mu ukexilu uambote, se tu a xila, mba tu londekesa kuila, tua mesena o mbote iâ. Kiki kiene kia bhangele Jezú. Mu kifika, kioso kia monene kuila o athu akexile mu bhanga nguzu phala ku muívua, muéne ua sangulukile. Mu kiki, ua bhiti nau kithangana phala ku a longa. (Marku 6:34) Né muéne kioso kia mu xingi, muéne ka vutuila ndaka.—1 Phetele 2:23.

16, 17. (a) Kiebhi ki tu tena kukaiela o phangu ia Jezú kioso ki tu zuela ni muiji uetu, mba makamba metu? (Tala o foto ia dianga.) (b) Bhana phangu ilondekesa o valolo ia kutambuijila ni henda?

16 Sumbala tua zolo o muiji uetu ni makamba metu, nange tu zuela ima ia bhangesa ku divua kia iibha, mukonda tua ejiia kiambote. Nange tu banza kuila, ki tu bhingi kuthandanganha ni ukexilu ua kuzuela nau. Maji Jezú ua zuela ni makamba mê mu ukexilu uambote. Kioso kia kexile mu zoka se nanhi uexile o dikota mudiâ, muéne ua a bazela ni henda, anga u a tela kifika kia mon’a ndenge, phala ku a kuatekesa kulungulula o ibanzelu iâ. (Marku 9:33-37) O tufunga a tena kukaiela o phangu ia Jezú, mu kubazela akuâ mu ukexilu uambote.—Ngalásia 6:1.

17 Né muene se muthu u zuela kima ki tu kuatesa njinda, kima kiambote ku mu vutuila ni henda. (Jisabhu 15:1) Mu kifika, saí mon’â phang’ietu ua kexile mu bhanga ima ia iibha. Maji muéne ua kexile mu londekesa kuila, ua mu sidivila Jihova. Saí phange ia mukuá mu kilunga ua divu kia iibha, anga u tangela manh’â: “Kima kia iibha; mukonda eie ua lémbua kusasa kiambote mon’ê.” O mama ua xinganeka, anga u mu vutuila: “Mu kidi, lelu muéne ka mu bhanga ima iambote, maji kiluua ngi zubha ku mu sasa. Kioso kia-nda bhita Alumajedone, za u zuele n’eme. Mu kithangana kieniókio, tua-nda kuijiia o kidi.” Kuma o mama ua tululuka, anga u vutuila o phange mu ukexilu uambote, o ukamba uâ ki u batuka. O mon’a uevu ué o kitambuijilu kia manh’â, anga u mona kuila, manh’â ua dielele kuila, ku hádia muéne ueji lungulula o ukexilu uê. Mu kiki, muéne ua xisa o makamba a iibha, ua di batizala, mu kubhita kithangana, uai mu sidivila ku Betele. Kikale se tua mu zuela ni jiphange jetu, muiji uetu, mba athu amukuá u tua kambe kuijiia, ithangana ioso o izuelu ietu ia tokala i kala ia “ujitu, [iotoue] ni môngua.”—Kolose 4:6.

18. Kiebhi ki tu tena kukaiela o phangu ia Jezú mu ukexilu uetu ua kuzuela?

18 Mu kidi, o kutangela akuetu o ima i tu banza, ni kiebhi ki tu divua, ujitu ua dikota ua tu bhana Jihova. Se tu kaiela o phangu ia Jezú, tua-nda sola o kithangana kia fuama phala o kuzuela, tua-nda di langa mu ima i tu zuela, ni ku di suínisa phala kuzuela ni henda mu ithangana ioso. Mu kiki, tu bhangienu ioso phala kusuínisa akuetu ni kusangulukisa Jihova bhu kaxi ka izuelu ietu.