Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Katula Mbote Mu Ukudi Uê

Katula Mbote Mu Ukudi Uê

Katula Mbote Mu Ukudi Uê

“Uoso ua tena o ku kala dikudi, a kale dikudi.”—MAT. 19:12, NW.

1, 2. (a) Kiebhi Jezú, ni Phaulu, ni athu a mukuá, kia monene o ukudi? (b) Mukonda diahi saí athu kene mu mona o ukudi kála ujitu?

O UKAZA ujitu ua Nzambi phala o athu. (Jisa. 19:14) Saí akudi Jikidistá, a sanguluka uâ. O phang’etu Harold uala ni 95 a mivu, dikudi tundé kia mu vuala, uambe: “Né muene nga uabhela o ku kala ni akuetu, ni ku a tambulula kioso ki ngi kala ubheka uami, eme ki ngi mono kuila ngala ubheka uami. Mu kidi, eme ngala ni ujitu ua dikota, o ukudi uami.

2 Jezú Kristu, ni poxolo Phaulu, ambe kuila, ki kale o ukudi, mba o ukaza, ujitu ua Nzambi. (Tanga Matesu 19:11, 12; 1 Kolindo 7:7.) Tua tokala kuijiia kuila, ki akudi oso, a solo-ko ku kala akudi. Sumbala ka sange muthu ua fuama phala ku kazala nê. A mukuá a vutuka dingi mu ukudi kioso kia disenga, mba o kaza diê uafú. O kuila mu ukexilu iú, o ukudi u kala ujitu? Kiebhi o akudi Jikidistá, a tena ku katula mbote mu ukudi uâ?

O Ukudi Ujitu ka u Sokesa ni Kima-kioso

3. Mbote iahi i kala na-iu o dikudi?

3 Saí ima i tena ku bhanga o akudi, o makaza ka tena dingi ku i bhanga. (1 Kol. 7:32-35) O ukudi, u a bhangesa ku kala ni kithangana kiavulu kia ku bhanga o sidivisu ia ku boka, ni ku bhanga makamba avulu, ni ku zukama dingi kua Jihova. Saí Jikidistá, a mono o valolo ia ku kala akudi, ene a solo ku kala ‘akudi’ mu kithangana kia mesena. Saí athu ka banzele ku kala akudi, maji o ukexilu ua muenhu uâ, ua lunguluka, ene a sambe kua Jihova, a mono kuma ni kikuatekesu kia Jihova, ene a tena ku kala akudi. Kienhiki, ene a xikina ku kala akudi.—1 Kol. 7:37, 38.

4. Mukonda diahi o akudi Jikidistá, ka tokala ku banza kuila ala ubheka uâ mu sidivisu ia Nzambi?

4 O akudi Jikidistá, ejiia kuila, ene ka bhingi ku kazala phala ku a xikina kuala Jihova, mba mu kilunga kiê. Nzambi ua zolo etu enioso. (Mat. 10:29-31) Se-ku kima ki tu batula mu henda ia Nzambi. (Lom. 8:38, 39) Se tu makaza, mba tu akudi, ki tua tokala ku banza kuila tuala ubheka uetu mu sidivisu ia Nzambi.

5. Ihi ia bhingi phala ku katula mbote ku ujitu ua ukudi?

5 Kála o muthu uimba kiambote, mba o kidimakaji kambote, o ujitu ua ukudi, u bhinga nguzu phala ku katula-ku mbote. Kienhiki, kiebhi ki tena o dikudi lelu—ki kale muhatu, mba diiala, munzangala, mba muadiakimi, ua solo ku kala mukudi mu vondadi iê, mba mukonda dia ukexilu uê, ua lunguluka—u tena ku katula mbote mu ukexilu iú? Tua-nda di longa phangu iambote ia Jikidistá, mu kilunga kia dianga, ni ihi i tu longa.

O Ukudi mu Unzangala

6, 7. (a) Ujitu uahi ua tambula o an’â Filipe mu sidivisu ia Nzambi? (b) Kiebhi Timote kia katula mbote mu mivu ia ukudi uê, ni mabesá ahi a tambula, mukonda dia vondadi iê, ia ku sidivila mu unzangala uê?

6 O mukunji Filipe, ua kexile ni ana kiiadi a ilumba, a suínine ué mu ukunji, kála tat’â. (Ikalakalu 21:8, 9) O ku boka, kuexile ujitu ua nzumbi ikôla, ku ujitu iú, o ilumba íii, a kumbidile o kikanenu ki tu sanga mu divulu dia Jouele 2:28, 29.

7 Timote uexile munzangala ua katula mbote mu ukudi uê. Tundé kia mu vuala, muéne a mu longo o Bibidia kua manh’â, Unise, ni kuku’ê Loide. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Maji nange muéne ua kituka Kidistá kioso Phaulu kia dianga o ku kunda o mbanza ia Listra mu ixi iê, ku muvu ua 47 K.K. Kua bhitile ngó mivu iiadi, kioso Phaulu kia a kundu mu veji ia kaiiadi, Timote, nange uexile munzangala, mba mu 20 a mivu. Sumbala uexile hanji munzangala, o tufunga mu kilunga kia Listra, ni kilunga kia Ikônio, “a mu tumbula kiambote.” (Ikalakalu 16:1, 2) Kienhiki, Phaulu ua bhingi Timote phala ku kalakala nê, mu sidivisu ia ukunji. (1 Tim. 1:18; 4:14) Etu ki tuejiia se ku pholo Timote ua kazele, mba kana. Maji tuejiia ngó kuila, mu unzangala uê, muéne ua xikina kuia ni Phaulu, muéne ua kalakala mu ukunji, mivu iavulu, uexile ué kafunga ka ilunga mu ukudi uê.—Fil. 2:20-22.

8. Ihi ia kuatekesa Nzuá, dijina diê dia mukuá, Marku, ku suua jimbambe, ni mabesá ahi a tambula?

8 Mu unzangala uê, Nzuá, dijina diê dia mukuá, Marku, ua katula ué mbote mu ukudi uê. Muéne ni manh’â, Madiia, ni phang’ê, Barnabe, ene a dianga o ku kala mu kilunga kia Jeluzaleme. O muiji ua Marku, kexile athu a bhindama, ene akexile ni dibhata diâ mu mbanza muenhomo, akexile ué ni selevende imoxi (Ikalakalu 12:12, 13) Sumbala uexile munzangala hanji, iu ua kexile ni jimbote javulu, Marku ka banzele ngó mu ima íii; mba mu ku langa o muiji, ni jimbote. Kioso kia dianga ku mu kunda, o jipoxolo a mu suínisa ku bhanga o sidivisu ia thembu ioso. Kienhiki, muéne uai kumoxi ni Phaulu, ni Barnabe, mu njila iâ, ia dianga, uexile múkuatekexi mu sidivisu ia ukunji. (Ikalakalu 13:5) Anga u kuata kuenda njila ni Barnabe, anga u kalakala ué, ni Phetele mu Babilonha. (Ikalakalu 15:39; 1 Phe. 5:13) Se Marku ua bhiti thembu ikuxi mu ukudi, etu ki tu kijiia. Maji muéne a mu tumbula kiambote kuila, muthu ua kuatekesele akuâ mu sidivisu ia Nzambi.

9, 10. Ikalakalu iahi iala-ku, phala o minzangala ia akudi o Jikidistá, phala ku i bhanga? Bhana phangu.

9 Saí minzangala mu kilunga, ene mu katula mbote mu ukudi uâ, mu ku bhanga o sidivisu ia Nzambi. Kála kia bhange Marku, ni Timote, ene uâ, a zola o ukudi uâ, mukonda uene mu a kuatekesa mu ‘ku sidivila Ngana ni muxima uoso, sé ku thandanganha’ (1 Kol. 7:35) Kiki kima kiambote. Kuala ikalakalu iavulu—kála o ku sidivila kála muboki ua thembu ioso, ku sidivila mu ididi mua kambe aboki, ku di longa madimi engi, ku kuatekesa o ku Tunga o Ididi ia Kubheza, ku tunga jifiliale, kuia mu Xikola ia ukunji ua Nzambi, ni ku sidivila mu Betele. Se eie u munzangala, u dikudi hanji, o kuila eie ua mu katula mbote mu ukudi uê?

10 O phang’etu a mu ixana Marku, ua mateka ku bhanga o sidivisu ia thembu ioso mu unzangala uê, ua bhiti mu Xikola ia ukunji ua Nzambi, iu ua sidivila ué mu jixi javulu. Kia xinganeka mu 25 a mivu ia bhange mu sidivisu ia thembu ioso muéne, uambe: “Nga kalakala ni jiphange joso mu kilunga, kioso ki tua kiexile múia mu boka, mu kunda o jiphange ku mabhata mâ, ni ku a exana ku dibhata diami phala kudia-nau kumoxi. O ima ioso, ia ngi sangulukisa kiavulu.” O ima ia tange Marku, ia londekesa o kisangusangu kia dikota kijila mu ku bhanga o sidivisu ia Nzambi, ni ku sidivila akuetu (Ikalakalu 20:35) Ki ku bhinga uhete uavulu, mba unjimu uavulu, kuala ikalakalu iavulu lelu, phala o minzangala ku bhanga mu sidivisu ia Ngana.—1 Kol. 15:58.

11. Mabesá ahi u tu tambula se ki tu kazala ni lusolo?

11 Minzangala iavulu a mesena ku kazala, ka tokala ku bhanga kiki ni lusolo. Phaulu ua tendelesa o minzangala phala ka kazale mu kitala kia kikumbi (flor da juventude). (1 Kol. 7:36) O ku kala ni kuijiia ni unjimu, phala ku sola o muthu ua fuama phala ku kazala, ku bhinga thembu iavulu. Mukonda o ku bhanga o kikutu kia ukaza, kia tokala ku ki bhanga kiambote, mukonda ki nangenena ku muenhu uoso.—Ndo. 5:2-5.

O Ukudi mu Uadiakimi

12. (a) Ihi ia bhange Ana mu utudi uê? (b) Mabesá ahi a tambula Ana?

12 O Ana, a mu tange mu divulu dia Luka, ua luualele, kioso o muadi’ê kiafú ande dia ku tenesa sambuadi dia mivu mu ukaza uâ. Ki tuejiia se ene akexile ni ana, mba se ua kazele dingi. Maji o Bibidia i tanga kuila, kioso muéne kia kexile hanji mu 84 ia mivu, muéne uexile mutudi. Kála kia tange o Bibidia, Ana ua katula mbote mu utudi uê, mu ku zukama dingi kua Jihova. Muéne ‘mu tembulu ka kexile mu tunda-mu dingi, ua kexile mu kalakela Nzambi usuku, ni muanha, ni ku jejuuala, ni ku samba.’ (Luka 2:36, 37) O ima ia nzumbi iene ia kexile ku pholo ku muenhu uê. Phala ku bhanga kiki, kua bhingile ku kolokota, ni ku suína kiavulu. Mukonda dia kiki a mu besoala kiavulu, muéne ua tambula o ujitu ua ku mona Jezú, ni ku bhana umbangi ku akuâ ia lungu ni Mexiia a mu kanene.—Luka 2:38.

13. (a) Ihi ilondekesa kuila Dorka, ua kalakalele kiavulu mu kilunga? (b) Mabesá ahi a tambula Dorka mukonda dia henda iê?

13 O muhatu a mu ixana Dorka, mba Tabita, ua tungile mu Jopa, mu mbanza ia Jeluzaleme, o Bibidia ki i tumbula o muadi uê, nange muéne uexile dikudi mu mivu iavulu. Dorka, “[uavudile] jimbote ni jimola [ja kexile] mu bhanga mu ku kuatekesa o jingadiama.” Muéne ua kexile mu bhanga izuatu iavulu phala atudi ni athu a mukuá, mukonda dia kiki, a mu zolele kiavulu. Kienhiki kioso muéne kia kate, iu uafú, o jiphange mu kilunga exana Phetele, a mu diondela ku bheka phang’iâ ku muenhu. Kioso o fuma íii, ki ia di muangana mu Jopa ioso, athu avulu a kituka Jikidistá. (Ikalakalu 9:36-42) Nange Dorka, ua a kuatekesa ué kiavulu mu henda iê.

14. Ihi i suínisa o akudi ku zukama dingi kua Jihova?

14 Kála kia kexile mu bhanga Ana, ni Dorka, athu avulu mu kilunga a kituka ué akudi mu uadiakimi. Maji a mukuá nange ka sange muthu ua fuama phala ku kazala. A mukuá a disenge, mba a kituka atudi. O ku kala dikudi sé ku kazala ni muthu phala ku mu dielela, o makudi a Jikidistá a suína mu ku dielela ngó kua Jihova mu misambu. (Jisa. 16:3) Silvia, phang’etu dikudi, uala mu Betele, 38 a mivu ndenge, uambe kuma, kiki dibesá. Uambe ué kuma, “saí ithangana muéne u bhuila.” Muéne uambe dingi, ‘Nanhi ua-nda ngi suínisa?’” Maji muéne uamba ué: “Ngejiia kuila Jihova uejiia kiambote o ibhindamu iami, kiki ki ngi kuatekesa dingi o ku mu zukama. Maji saí ithangana, ngi tambula o kikuatekesu sé ku ki kingila.” Se tu zukama kua Jihova, muéne ua-nda tu kuatekesa.

15. Kiebhi o akudi Jikidistá, a tena ku jikula o mixima iâ, mu ku zola akuâ?

15 O akudi ala dingi ni ithangana ia ku ‘jikula o mixima’ mu kulondekesa o henda. (Tanga 2 Kolindo 6:11-13.) Jolene, phang’etu dikudi, ua bhiti 34 a mivu mu sidivisu ia thembu ioso, uambe: “Nga bhange ioso phala ngi kale ni ukamba ni athu a itala ioso. O ku kala dikudi, kithangana kiambote phala o muthu ku tena ku sidivila dingi kiambote Jihova, o muiji, o jiphange, ni jivizinhu jê. Kindala nga kuka kiá, nga sanguluka dingi kiavulu mu ukudi uami.” O adiakimi, o jihaxi, o jitata akudi, o minzangala, ni jiphange mu kilunga, a uabhela kiavulu o kikuatekesu kia a bhana o akudi. Mu kiki, kioso ki tu kuatekesa akuetu, tu divua kiambote. O kuila eie u tena ku “jikula” o muxima mu ku zola akuenu?

O ku Kolokota mu Ukudi

16. (a) Ihi ia bhangesa Jezú ku kala dikudi ku muenhu uê? (b) Kiebhi Phaulu kia katula mbote mu ukudi uê?

16 Jezú ka kazale; muéne ua di pelepalele phala ku bhanga o ukunji ua mu bhana. Muéne uende mbanza javulu, ua kalakalele suku ni muanha, ua bhana o muenhu uê mu ku bhulula athu. Muéne ua katula mbote mu ukudi uê. O poxolo Phaulu uende ué ididi iavulu, iu ua di bhanene ni ibhidi iavulu mu ukunji uê. (2 Kol. 11:23-27) Sumbala ki tuejiia se muéne uexile kiá dikaza, mba kana, maji Phaulu ua solo ku kala dikudi, kioso kia mu solo phala ku kala poxolo. (1 Kol. 7:7; 9:5) Mukonda dia ukunji iú, Jezú, ni Phaulu, a suínisa oso a tena, ku kaiela o phangu iâ. Se-ku kitumu kilondekesa kuila o muthu ua tokala ku kala dikudi, phala ku kala mukunji.—1 Tim. 4:1-3.

17. Kiebhi lelu athu kiene mu kaiela o phangu ia Jezú, ni ia Phaulu, ni mukonda diahi ki tua tokala ku kala ni phata kuma Jihova, u besoala oso a bhanga kiki?

17 Saí athu lelu, a solo ué ku kala akudi, phala ku tena ku kalakala dingi mu ukunji. Harold, tua mu tange kiá mu dimatekenu, ua sanguluka kiavulu mu ku sidivila 56 a mivu mu Betele. Muéne uambe: “Kioso ki nga tenesa dikuinhi dia mivu mu Betele, nga mono makaza avulu ku tunda mu Betele mukonda dia ku kata, mba kuia mu tambula konda ia jitata jâ, ja kuka kiá. O jitata jami jafú kiá. Maji eme nga uabhela kiavulu ku sidivila mu Betele, ki nga mesena ku tunda mu Betele mukonda dia ukaza.” Kiene kimoxi ni Margaret, uala kiá thembu iavulu mu sidivisu ia thembu ioso, uambe: “Kua ngi bhiti kiá ithangana iavulu phala ku kazala, maji ki nga kazala-mi. Mu veji dia kiki, eme nga suína dingi mu sidivisu iami, ngala dingi ni thembu iavulu phala ku boka, kiki kia ngi bhekela kisangusangu kiavulu.” Jihova ka-nda jimba oso a di suínisa mu ubhezelu ua kidi.—Tanga Izaia 56:4, 5.

Katula Mbote mu Ukudi uê

18. Kiebhi oso mu kilunga kia tena ku suínisa, ni ku kuatekesa o akudi

18 O akudi Jikidistá, a mu bhanga o sidivisu ia thembu ioso, tua tokala tu a ximana ni ku a suínisa. Etu tua a zolo, sumbala ene a kudi, tua uabhela o ikalakalu ia bhanga mu kilunga. Ene ka-nda divua ubheka uâ, se tu kala, ‘tu jiphange ja kidi, tu ji mama, tu ana a kidi.’—Tanga Marku 10:28-30.

19. Ihi i ua tokala ku bhanga phala ku kalakala dingi mu ukudi uê?

19 Se eie ua solo ku kala dikudi, mba u dikudi mukonda ua fundu, mba ua disenge, o phangu ia athu a a tange mu Bibidia, ni jiphange jetu lelu, i tena ku mi kuatekesa kuijiia kuila enu mu tena ku zediua, ni ku kalakala kiavulu mu sidivisu ia Nzambi. saí maujitu tu a kingila, maji a mukuá a moneka ngó. A mukuá a tu uabhela kioso ki tu a tambula, maji a mukuá tu a bhana ngó valolo mu ku bhita thembu. Maji kiki ki bhita ngó, se tu kala ni ibanzelu iambote ia lungu ni ukudi. Ihi i ua tokala ku bhanga, phala ku bhanga dingi mu ukudi uê? Zukama dingi kua Jihova, ni u suíne jinga mu kikalakalu kia Nzambi, ni ku jikula o muxima uê mu ku zola akuenu. Ki kale o ukaza, mba o ukudi, u tu bhekela mabesá se tu u bhana valolo, kála ki bhana Nzambi.

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

Eie ua Lembalala?

• Kiebhi o ukudi ki u tena ku kala ujitu?

• Kiebhi o ukudi ki u tena ku kala dibesá mu unzangala?

• Ithangana iebhi iala na-iu o Jikidistá phala ku zukama dingi kua Jihova, ni ku jikula o mixima iâ, mu ku zola akuâ?