Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Xila O Ukaza Kála Ujitu Ua Nzambi

Xila O Ukaza Kála Ujitu Ua Nzambi

Xila O Ukaza Kála Ujitu Ua Nzambi

“Mukonda dia kiki, ki bhangesa diiala u xia tat’â ni mam’â, anga u di banda kua muhatu’ê, ene kiiadi kiâ, a di bhanga xitu imoxi ngó”—DIM. 2:24, NW.

1. Mukonda diahi tua tokala ku xila Jihova?

JIHOVA NZAMBI, muéne ua Bhange o ukaza, tua tokala ku mu xila. Mukonda Mubhangi uetu, Muteni-a-Ioso, Tata ietu ia diulu, muéne ngó u tu Bhana o “ujitu uambote u tu tambula, ni uhete ua uabha u tunda ku diulu.” (Tiia. 1:17; Dij. 4:11) Kiki, kilondekesa o henda iê ionene, ko kuetu. (1 Nzu. 4:8) Ima ioso ia tu bhana, ima ioso ia tu bhinga, ni ima ia tu longa, i sidivila phala o mbote ietu.—Iza. 48:17.

2. Itendelesu iahi ia bhana Nzambi, ku dikaza dia dianga?

2 O Bibidia izuela kuila o ukaza, ujitu “uambote” ua bhana Nzambi. (Lute 1:9; 2:12) Kioso Jihova kia bhange o ukaza ua dianga, muéne ua bhana milongi ku dikaza, Adá ni Eva, phala ene kuijiia se kiebhi kia tokalele ku di tunda kiambote. (Tanga Matesu 19:4-6.) Se a kumbidile o itendelesu ia Nzambi, ene eji zediua kiavulu ku muenhu uâ. Maji ene a ditunu o itendelesu ia Nzambi, i a tale o hadi.—Dim. 3:6-13, 16-19, 23.

3, 4. (a) Kiebhi athu avulu lelu kene mu xila ué o ukaza, kene mu xila Jihova Nzambi? (b) Phangu iahi i tua-nda di longa mu milongi íii?

3 Kála o dikaza dia dianga, saí athu lelu, kene mu belesela o itumu ia Jihova ia lungu ni ukaza. Saí makaza, kene mu bhana valolo ku ukaza, a mukuá a banza kuila, a tena ku kazala lelu, mungu u kazala ni muthu uéngi. (Lom. 1:24-32; 2 Tim. 3:1-5) Ene a di jimba kuila o ukaza, ujitu ua bhana Nzambi, mu ku kamba o ku xila o ujitu iú, ka mu xila ué Ió ua Bhana o ujitu iú, Jihova Nzambi.

4 Saí ué jiselevende ja Nzambi, kene mu belesela o itumu ia Jihova ia lungu ni ukaza. Saí makaza a disenga, mba a di xisa, né muene se o mukuá kate kixi kua Nzambi. Kiebhi kia tena kueha o ukexilu iú? Kiebhi o milongi ia Nzambi i tu sanga mu divulu dia Dimatekenu 2:24, i tena ku kuatekesa o makaza a Jikidistá ku suínisa o ukaza uâ? Kiebhi o milongi íii, i tena ku kuatekesa ué oso a mesena ku kazala? Tua-nda di longa phangu jitatu ja jiselevende ja Nzambi m’ukulu, a ditundu kiambote mu ukaza uâ, ilondekesa se kiebhi o ku belesela Jihova, kiene o kima kia beta-kota phala o ukaza ku nangenena.

Kala Ufiiele mu Ukaza uê

5, 6. Maka ahi a bhiti-nau, Zakadiia, ni Nzebele, ni ihi ia tambula mukonda dia ufiiele uâ?

5 Zakadiia ni Nzebele, a ditundu kiambote mu ukaza uâ. Ene kiiadi exile athu a kulu mu nzumbi. Zakadiia ua kumbidila kiambote o ikalakalu mu tembulu, phala ku di tunda kiambote, kiiadi kia a belesele o Itumu ia Nzambi. Ene a tokalele ku kala ni kisakidilu. Se eie ua a kundile ku dibhata diâ, mu Judá, ueji mona kuila kua a kambele kima. Ene ka kexile ni mona. Nzebele uexile mbaku, kiiadi kiá a kukile kiá.—Luka 1:5-7.

6 Mu izuua ia Izalaiele, o ku vuala o mona, kiexile ni valolo ia dikota, o makaza akexile ni ana avulu. (1 Sam. 1:2, 6, 10; Jisá. 128:3, 4) M’ukulu o diiala mu Izalaiele ueji senga muhatu uê, se o muhatu mbaku. Maji Zakadiia uexile fiiele, ua kolokota ni Nzebele. Ene ka sotele muthu uéngi, a di kalele jifiiele. Sumbala ka kexile ni mona, ene ka luualele, a kolokotele mu ku sidivila Jihova. Mu ku bhita kithangana, Jihova ua a besoala mu ku a bhana mona mu ku kuka kuâ.—Luka 1:8-14.

7. Ukexilu uahi ua mukuá ua londekesa Nzebele, o ufiiele uê kua muadi uê?

7 Nzebele ua londekesa dingi o ufiiele ué mu ukexilu uéngi. Kioso kia vuala o mon’ê, Nzuá, Zakadiia ka tenene kuzuela, mukonda o anju ia Nzambi ua mu bhange dibubu mukonda dia ku mu ibhuidisa. Sumbala Zakadiia ua tangela muhatu’ê o dijina dia tumina o anju ia Jihova ku luka mon’ê, “Nzuá.” O jivizinhu, ni jindandu jâ, a mesenene kiá ku luka o mona o dijina dia tat’ê. Maji Nzebele ua belesela muadi uê. Nzebele uixi: “Kana! ki kale dijina diê a mu luka Nzuá.”—Luka 1:59-63.

8, 9. (a) Kiebhi o ku kala jifiiele mu ukaza ku suínisa o ukaza? (b) Mu ukexilu uahi u tuevu kiá, o diiala ni muhatu a tena ku kala fiiele mudiâ?

8 Kála Zakadiia, ni Nzebele, saí makaza lelu, ene mu luuala kiavulu, kioso kia kala ni maka. Se o makaza ka di kala ji fiiele, o ukaza ki u nangenena. O ku zongojola muhatu, mba diiala, ka ku tokala, o ku tala o ufusa (pornografia), o ku ta phánda, ni ima ia mukuá, i bheka maka avulu mu ukaza. Se o makaza ka di dielele mudiâ, o henda iâ, i zoza, o ukaza u tena ku bhua. Maji o ufiiele ua difu ni kithádi ki langa o muiji uoso uala m’onzo. Kienhiki, se o diiala ni muhatu a di kala jifiiele, ene a tena ku kala kiambote, ku di zuelesa kiambote, o henda iâ ivula dingi. Kidi kuma, o ufiiele kima kia beta-kota.

9 Jihova ua zuelele Adá, uixi: “O diiala u xia tat’â ni mam’â, anga u di banda kua muhatu’ê, ene kiiadi kiâ, a di bhanga xitu imoxi ngó” (Dim. 2:24) Kiki kilombolola ihi? Kioso o muthu kia kazala, ka tokala dingi ku kala ithangana iavulu ni makamba, ni jindandu kála kia kexile mu ukudi. Kála muthu ua tokala u kala dingi ni kaza diê. Ene ka tokala dingi ku dianga ku kuatekesa o makamba mê, ni jindandu jê, o muiji uê ndenge. O makaza ka tokala kueha kuila o jitata a di ta mu maka a dibhata diâ. O makaza a tokala a xisa kiá o jitata jâ mu ukexilu ua ku batula o maka a moneka mudiâ. Mukonda kiki kiene o kitumu kia Nzambi.

10. Ihi i kuatekesa o makaza ku kala jifiiele mudiâ?

10 Kiene kimoxi ué, o ió kala mu ubhezelu umoxi, se a kala jifiiele a tambula mabesá. Phang’etu ia muhatu ua kazala ni diiala ki phang’etu, uixi: “Nga sakidila kiavulu Jihova, mu ku ngi longa ku belesela, ni ku xila o muadi uami. Mukonda dia ku kala ngi fiiele kua muadi uami, tua kazala kiá 47 a mivu, o henda ietu, ni ku di xila mudietu, kuene mu di bandekesa dingi.” (1 Kol. 7:10, 11; 1 Phe. 3:1, 2) Kienhiki, eie ua tokala ku bhanga ioso phala o kaza diê u ku dielela. Mu izuelu iê, ni mu ima i u bhanga, bhanga ioso phala kulondekesa kua kaza diê, kuila muéne o muthu ua beta o valolo mu ixi ioso. Eie ua tokala ku bhanga ioso, kana kueha muthu, mba kima kioso-kioso ki ku katula kua muadi uê. (Tanga Jisabhu 5:15-20.) Ron ni Janete, tundé kia kazala, a bhiti kiá 35 a mivu, a sanguluka mu ukaza uâ, ene ambe: “Tua sanguluka kiavulu mukonda tuala tu jifiiele mudietu, tuene mu belesela o itumu ia Nzambi, etu tua zediua mu ukaza uetu.”

O Ukamba u Suínisa o Ukaza

11, 12. Kiebhi Akuila, ni Pidisila, kia kalakala kumoxi (a) ku dibhata diâ, (b) mu sidivisu ia ku sota o mbolo (c) mu sidivisu ia kuboka

11 Kioso o poxolo Phaulu kia tumbula o makamba mê a kazola, Akuila, ni Pidisila, muéne ua tumbula kiiadi kiá, o ukamba iú, ukamba uambote, ulondekesa o kidi kia tange Nzambi, kioso kiambe kuila: O diiala u xia tat’â ni mam’â, anga u di banda kua muhatu’ê, ene kiiadi kiâ, a di bhanga “xitu imoxi ngó.” (Dim. 2:24) Ene akexile mu kalakala kumoxi ithangana ioso, ku dibhata diâ, ku sidivisu ia ku sota o mbolo, ni mu Sidivisu ia kuboka. Mu kifika, kioso Phaulu kia dianga kuia mu Kolindo, Akuila, ni Pidisila, a mu ixana phala ku kala-nê kubhata diâ, nange o dibhata didi, a di bhange kididi phala muéne ku bhanga-mu ikalakalu iê. Kioso kia tula mu Efezo, o dibhata diâ, muene mua kexile mu bhita o iônge, ene a kuatekesa ué athu a mukuá ku kula mu nzumbi, kála Apolo. (Ikalakalu 18:2, 18-26) Kioso o dikaza didi, ki diai ku Loma, o dibhata diâ, muene mua kexile mu bhita o iônge. Mu kusuka-ku, ene a vutuka dingi mu Efezo phala ku suínisa o jiphange—Lom. 16:3-5.

12 Saí ithangana, Akuila, ni Pidisila, a kalakala ué kumoxi ni Phaulu mu ufunu ua ku tunga o jibalaka. Tuijiia kiá kuila ene a kalakala kumoxi, sé maka. (Ikalakalu 18:3) O kithangana kia bhiti mu sidivisu ia Nzambi, kiene kia suínisa o ukaza uâ. Mu Kolindo, mu Efezo, mba mu Loma, athu a a ejidile kála “akalakadi mua Kristu Jezú.” (Lom. 16:3) Ene anga a kalakala kumoxi mu sidivisu ia kuboka o Utuminu, mu ididi ioso mua kexile múia.

13, 14. (a) Maka ahi a tena ku zanga o ukamba mu ukaza? (b) Ihi ia tokala ku bhanga o makaza phala ku suínisa o ukamba uâ kála “xitu imoxi ngó?”

13 O ku bhita thembu iavulu kumoxi, ni ku kalakala kumoxi, ku suínisa o ukaza. (Ndo. 4:9, 10) Maji lelu, saí makaza kene mu kala kumoxi ithangana ioso. Ene a kalakala ji ola javulu mu ididi iéngi. A mukuá aia ku jixi jengi mu kalakala phala ku tumikisa kitadi kubhata. Katé muene ku mabhata, o makaza a tena ku divua ubheka, mukonda mukuá u bhita ithangana mu ku tala o ima mu mutelembe ua izunzumbia, ni mu Internete. O kuila kiki kiene kia mu bhita kubhata diê? Se kiene, o kuila eie u tena kueha o ukexilu iú, phala ku kala ni thembu ia ku kala ni kaza diê? Mukonda diahi ki u kuatekesa o muhatu, uê ku lamba, ku sukula o malonga, ni ku iudika o ima kubhata? O kuila enu mu tena ku kalakala kumoxi mu pelepalala o ana, mba ku kuatekesa mukuenu ku tambula konda ia jitata ja kuka kiá?

14 O kima kia beta-kota, o ku kala kumoxi mu ku bhanga o ikalakalu ia lungu ni ubhezelu ua Jihova. Ku tanga kumoxi kibatulu kia Bibidia kia kizuua, ni ku di longa kumoxi ni muiji, ku bhangesa o muiji ku banza ku suua jimbambe mu kilunga. Ni ku kalakala kumoxi mu sidivisu ia kuboka. Se mu mona kuila mua tena, kalakale-nu kumoxi mu sidivisu ia thembu ioso, né muene se mu tena ku bhanga kiki mbeji imoxi ngó ku muvu (Tanga 1 Kolindo 15:58.) Saí phang’etu ua kalakala kumoxi ni muadi uê, mu sidivisu ia kuboka ithangana ni ithangana, uambe: “O sidivisu ia kuboka, iexile o kithangana kiambote phala ku kala kumoxi, ni ku ta mak’etu. Mukonda etu tua mesenene ku kuatekesa athu ku kula mu nzumbi, eme nga mono kuila, etu tu kiiadi, tu akalakadi ambote. Eme nga zukama dingi kua muadi uami, ki mukonda tu makaza, maji kála dikamba diami.” Kioso ki múia ni ku kalakala kumoxi, enu mua-nda kala ni ibanzelu imoxi kála kiexile Akuila, ni Pidisila, eie ua-nda banza, ua-nda kuívua, ua-nda bhanga o ima kála xitu “imoxi ngó.”

Ehela o Itumu ia Nzambi i Kuendese

15. Ihi i bhangesa o makaza ku zediua mu ukaza uâ? Jimbulula.

15 Jezú uejidile o valolo ia ku belesela o itumu ia Nzambi mu ukaza. Muéne ua mono kioso Jihova kia bhange o ukaza ua dianga. Muéne ua mono o kisangusangu kia Adá, ni Eva, kioso ene kia kexile mu belesela o itumu ia Nzambi, ua mono ué o maka a di bhekela mu ku kamba ku belesela o itumu ia Nzambi. Kienhiki, kioso Jezú kia kexile mu longa athu, muéne ua kexile mu tendelesa o milongi ia Tat’â, i tu sanga mu divulu dia Dimatekenu 2:24. Muéne ua bandekesa-ku ué o izuelu íii: “Ioso-phe ia bandeka Nzambi, ki bhu kale muthu u i uanuna.” (Mat. 19:6) O ku xila Jihova, kiene ki bhangesa o makaza ku zediua mu ukaza uâ. O jitata ja Jezú mu ixi, Zuze ni Madiia, a tu xila phangu iambote phala ku i kaiela.

16. Kiebhi Zuze, ni Madiia kia londekesa kuila a kudile mu nzumbi ku muiji uâ?

16 Zuze-phe ua zolele kiavulu Madiia, ni ku mu xila. Kioso kiévu kuma Madiia uemita, muéne ua mu kuatele kiá henda ande dia anju ia Nzambi ku mu tangela ioso ia bhitile ni Madiia. (Mat. 1:18-20) Ene a belesele o itumu ia Sézalu, a belesele ué o Itumu ia bhanene Nzambi kua Mozé. (Luka 2:1-5, 21, 22) Sumbala o kitumu kia londekesele kuila, o mala ngó a tokalele kuia mu jifesa ja makota mu Jeluzaleme, Zuze, ni Madiia, akexile múia mivu ioso mu Jeluzaleme. (Mate. 16:16; Luka 2:41) Kiki, o dikaza didi, a belesela Jihova, ene akexile mu xila o ubhezelu. Ki ujitu ua dikota, Jihova ku a sola phala ku sasa o Mon’ê mu ixi.

17, 18. (a) O dikaza di tena kiebhi ku belesela o itumu ia Jihova ku muiji? (b) Mbote iahi ia-nda katula?

17 Kála ki tuevu, o kuila uene mu kuehela o itumu ia Nzambi kuendesa o muiji uê? Mu kifika kioso ki u banza ku bhanga kima, o kuila uene mu sota hanji o itumu ia Bibidia, uene mu samba ia lungu ni maka u uala nau, uene mu bhinga o kikuatekesu kia Jikidistá a kulu kiá mu nzumbi? Mba uene mu sota ku batula o mak’ê mu kilunji kiê, mba ni milongi ia muiji uê, ku makamba mê? Uene mu suína mu ku belesela o milongi i tu bhana o kimbadi kia fiiele, ia lungu ni ukaza ni ukexilu ua muiji? Mba uene mu sota milongi ku athu engi a mundu? Uene mu samba izuua ioso, ni ku di longa kumoxi, ku suua jimbambe, ni kuzuela ia lungu ni ku kula kua muiji uê mu nzumbi?

18 Ray kia xinganeka o ku zediua kuê, mu 50 a mivu tundé kia kazala, uixi: “Nuka tua kexile ni maka ki tua tena ku a batula, mukonda Jihova uene mu bhanga mbandu mu ‘ukaza uetu.’” (Tanga Ndongixi 4:12.) Danny ni Trina, a xikana o kidi kiki, ene ambe: “Etu tuene mu sidivila Nzambi kumoxi, o ukaza uetu ua suína dingi.” Tundé kia kazala, a zediua mu ukaza uâ, a bhiti kiá 34 a mivu. Se eie u belesela o itumu ia Jihova mu ukaza uê, muéne ua-nda ku kuatekesa ku zediua ué, ua-nda ku bhana mabesá avulu.—Jisá. 127:1.

Kolokota ku Xila o Ujitu ua Nzambi

19. Mukonda diahi Nzambi ua bhana o ujitu ua ukaza?

19 Saí athu lelu, ene ngó mu banza mu ku zediua kuâ. Maji o jiselevende ja Jihova ka banze kiki. Ene ejiia kuila Nzambi ua bhana o ujitu ua ukaza, phala ku kumbidila o kikanenu kiê. (Dim. 1:26-28) Se Adá ni Eva a ximanene o ujitu iú, o ixi ioso ieji kuizala ni jiselevende ja Nzambi a zediua.

20, 21. (a) Mukonda diahi tua tokala kuijiia kuila o ukaza kima ki kola? (b) Ujitu uahi u tua-nda di longa mu semana ia-nda kuíza?

20 O jiselevende ja Nzambi ejiia kuila o ukaza ua tokala ku bhana kijingu kua Jihova. (Tanga 1 Kolindo 10:31.) Kála ki tua di longo kiá, ku kala fiiele mu ukaza, o ukamba mu ukaza, ni kuehela o itumu ia Nzambi ku mi endesa, ku suínisa o ukaza. Kienhiki se tua mu di pelepalala phala ku kazala, mba ku bhulula ukaza uetu, tua tokala ku dianga kuijiia, se o ukaza ihi: o ukaza ujitu ua Nzambi, kima kikôla. O kuijiia o kidi kiki, kia-nda tu kuatekesa ku bhanga ioso kála ki tumina o Maka a Nzambi, kioso ki tu kala ni maka mu ukaza uetu. Se tu bhanga kiki, ki tua-nda xila ngó o ukaza, tua-nda xila ukaza uetu, tua-nda xila ué o Mubhani ua ukaza, Jihova Nzambi.

21 Maji Jihova ka tu bhana ngó o ujitu ua ukaza; ki uene ngó o njila i bheka o ku zediua. Mu mbandu ia mukuá, tua-nda di longa o ujitu ua mukuá ua tu bhana Nzambi—o ujitu ua ukudi.

Kiebhi ki Ueji Tambuijila?

• Mukonda diahi o Jikidistá a tokala ku kala fiiele mudiâ?

• Mukonda diahi o ku kalakala kumoxi, ku suínisa o ukaza?

• Mu ukexilu uahi o Jikidistá a tokala kuehela o Itumu ia Nzambi ku a endesa?

• Kiebhi ki tu tena ku xila Jihova, Ió ua tu bhana o ujitu ua ukaza?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Jifoto ku bandu 18]

O ku kalakala kumoxi, ku kuatekesa o makaza ku bandekesa o ukamba uâ