Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Ku Kala Ni Ukamba Ni Nzambi Ku Bheka Muenhu Ua Kalelaku

O Ku Kala Ni Ukamba Ni Nzambi Ku Bheka Muenhu Ua Kalelaku

O Ku Kala Ni Ukamba Ni Nzambi Ku Bheka Muenhu Ua Kalelaku

“Kuma eie, Ngana, u mukua kubhanga mbote kua ió uoso uaiuka; jihenda jé, u Jihova, ji kala ngubu ja ku mu xitila.”—JISÁ. 5:12.

1, 2. Ihi ia bhingi Elija ku mutudi mukua Seleta, ni ihi ia mu kanena?

O muhatu ni mon’ê akexile ni nzala, kála ué o polofeta ia Nzambi ua kexile ni nzala. O mutudi mukua Seleta ua kexile mu lamba, o polofeta Elija ua mu bhingi menha, ni mbolo. Muéne ua mu bhana menha, maji o kudia ki kua sokele phala ku mu bhana, ua kexile ngó ni ‘dibhubhu dia tu fuba mu ímbia, ni tu maji tuófele mu ngalafa.’ Sumbala muéne ka kexile ni kudia kuavulu, maji né kiki, ua bhana kudia kua polofeta.—1 Jis. 17:8-12.

2 Elija ua mu jijila uixi: “Dianga-phe ku ngi bhangela-ku eme kambolo kòfele, anga u ngi bhekela-ku bhu kanga bhabha; hé u bhanga kiua o iê eie ni ia mon’é. Mukonda Jihova o Nzambi ia Izalaiele uambe kiki, ‘o tu fuba mu ímbia ki tua-nda ku bhua, o máji ué mu ngalafa ki mua-nda kamba.’”—1 Jis. 17:13, 14.

3. Maka ahi a bhonzo u tua tokala ku sola ku muenhu uetu?

3 O mutudi kia mu bhonzele kiavulu o ku uana o kudia kuofele kua kexile na-ku ni Elija, maji né kiki ua mu bhana muene. O kuila ueji dielela kuila Jihova ueji mu bhulula, ni mon’ê, anga ueji ta o ibhindamu iê ku pholo, ku kala ni ukamba ni Nzambi ndenge? Etu enioso tuala ni maka enhá. Tua-nda sola ku kala ni ukamba ni Jihova, anga tua-nda thandanganha ni ibhindamu ia muenhu? Kuene ima iavulu i tu bhangesa ku dielela, ni ku sola ku sidivila Nzambi. Saí ué ima i tua tokala o ku bhanga, phala tu kale ni ukamba ni muéne.

‘Jihova ua Fuama o ku Tambula o Ubhezelu’

4. Mukonda diahi Jihova, muene ua fuama o ku tambula o ubhezelu uetu?

4 Jihova ua tokala ku kingila kuila, o athu a mu bheza kála kia mesena muéne. O ji-anju ku diulu a xikana o kididi kiki, kioso kiambe: “Eie u Jihova, Nzambi ietu! Kia ku fuama o ku tambula fuma ni ujitu, ni unéne. Mukonda eie Muene ua bhange ioso, o vondadi iê iene ia bhangesa o ima kuíza-ku, iene iala-ku mukonda diê.” (Dij. 4:11, NW) Mukonda dia ku bhanga o ima ioso, Jihova muéne ua fuama o ku tambula o ubhezelu uetu.

5. Mukonda diahi o henda ia Nzambi, i tu bhangesa ku mu bheza?

5 O kima kia mukua ki tu bhangesa ku sidivila Jihova o henda iê ko kuetu. ‘Nzambi anga u bhanga muthu mu kidifuanganu kiê, mu kidifuanganu kiê muene mua mu iudika; iú u kala diiala, iú u kala muhatu kia a bhange.’ (Dim. 1:27) Nzambi ua bhange o muthu, ni ufolo ua kutena ku xinganeka, ni ku sola o ima ia mesena. Mukonda dia ku tu bhana o muenhu, Jihova muéne o Tata ia athu oso mu ngongo. (Luka 3:38) Kála ki bhanga o tata ia henda phala ku bhikila o tuana, muéne uene mu bhanga ioso phala o an’ê mu ngongo ku zediua ku muenhu. “Muène mukua kubhangesa dikumbi diê di bandela,” ni ku “tumikisa mvula” phala mu Ngongo mu kale kudia kuavulu, phala o ixi ietu i kala kididi kia iuka.—Mat. 5:45.

6, 7. (a) Jiphaxi jahi ja bhekela Adá ku an’ê oso? (b) Mabesá ahi a-nda bheka o kukula kua Kristu, kua ió a sota o ukamba ni Nzambi?

6 Jihova ua tu bhulula mu ituxi. Mukonda dia kituxi kia te Adá, etu enioso a tu vuala mu ituxi. Mukonda dia ku bhukumukina Jihova, Adá ua bhangesa kuila an’ê oso a kamba ku kala ni—muenhu ua kalelaku. O luímbi luê lua bhangesa o an’ê oso, ku kala abhika a ituxi. O athu oso a kata, a tala hadi, katé muene ni kufuá. Phala ku a bhulula ku ituxi, kua bhingile ku futa kima, Jihova muéne ua bhana o kifutu, phala ku tu bhulula ku jiphaxi joso. (Tanga Loma 5:21.) Phala ku bhanga o vondadi ia Tat’ê, Jezú Kristu ua bhana o “muenhu uê mu kukula o mundu.” (Mat. 20:28) Kua kambe ngó bhofele, oso ala ni ukamba ni Nzambi, a-nda tambula o mabesá avulu mu kaxi ka kukula.

7 O Mubhangi uetu Jihova, uene mu bhanga ima iavulu phala etu ku zediua ku muenhu. Se tu kala ni ukamba ni muéne, tua-nda tena ku mona kiebhi muéne kia-nda zubha o jiphaxi ja athu oso ku mundu. Jihova ua-nda londekesa, ku muthu, ni muthu, kiebhi muéne kia ‘bhandulula oso a mu sota ni muanhu.’—Jihe. 11:6.

‘O Mundu uê ua ka di Bheka Muene mu Vondadi iâ’

8. Ihi i tu longa o phangu ia Izaia, ia lungu ni ku sidivila Jihova?

8 Phala ku kala ni ukamba ni Nzambi, tua tokala ku bhanga kima, ni ufolo ua tu bhana ua ku sola o ima. Mukonda Jihova kene mu jijidika athu ku mu sidivila. Mu izuua ia Izaia, Muéne uebhula: “Mukuahi ngi mu tuma, nanhi u tu endela bhu kididi?” Jihova ua xila o ibanzelu ia polofeta mu kuijiia kuila muéne, ua kexile ni ufolo ua ku sola. Xinganeka o kisangusangu kia Izaia kioso kia tambuijila: “Eme’ami-iú, Ngana, ngi tume eme.”—Iza. 6:8.

9, 10. (a) Tua tokala ku sidivila Nzambi mu ukexilu uebhi? (b) Mukonda diahi kima kiambote, ku sidivila Jihova ni muenhu uetu uoso?

9 O athu oso ala ni ufolo ua ku sola, se a sidivila Nzambi, mba kana. Jihova ua mesena kuila tu mu sidivila mu vondadi ietu. (Tanga Josuué 24:15.) O muthu u sidivila Nzambi se vondadi, ka tena ku kala kamba diê; muéne ka xikina o ubhezelu ua muthu u mu bheza phala ku mu ximana ku athu. (Kol. 3:22) Se tu bhanga o sidivisu ia Nzambi ni ‘phata,’ mu kuehela kuila o ibhindamu ia muenhu, i tu fidisa ku bheza Nzambi, ki tua-nda kala ni ukamba ni muéne. (Mak. 22:29) Jihova uejiia kuila, se tu di bhakula kua muéne ni muenhu uetu uoso, kima kiambote phala etu. Mozé ua suínisa akua Izalaiele phala ku sola o muenhu, kioso kiambe: ‘zola Jihova Nzambi iê, u bhana mátui ku dízui diê, ni ku mu naminina ngó Muéne.’—Mate. 30:19, 20.

10 O Sobha Davidi mukua Izalaiele, mu mukumbi uê kua Jihova uambe: “Makuenze mé ma kà di bheka muene mu vondadi iâ, bhu kizuua ki u katula o kilômbo; ni kukemba kuazele, an’é a kà tomboloka kala dimume dia lelu mu kimene.” (Jisá. 110:3) Athu avulu lelu, ene mu ta ku pholo o kitadi ku mienhu iâ. Maji oso a zolo Jihova, o sidivisu iâ kua Jihova iene mu dianga ku mienhu iâ, o ima ioso ndenge. O vondadi iala na-iu ia kuboka o njimbu iambote, ilondekesa se ima iahi iala ku pholo ku mienhu iâ. Ene a dielela mu kutena kua Jihova, kua ku dikila o ibhindamu iâ, ia kizuua ni kizuua.—Mat. 6:33, 34.

Ihi i Tua Tokala ku Bhanga Phala ku Kala ni Ukamba ni Nzambi?

11. Mabesá ahi eji tambula akua Izalaiele, mukonda dia sata iambote ia kexile mu bhana kua Jihova?

11 Mu Kitumu kia kikutu, o jiselevende ja Nzambi akexile mu bhana sata iambote, phala ku kala ni ukamba ni Nzambi. O divulu dia Ijila 19:5, di zuela: ‘O ki mu bhakula sata ia ku sakidila kua Jihova, mu ki bhanga ni muxima, ki kala kima kia vondadi ienu, phala Nzambi a mi xikine.’ Mu divulu didi diamba ué: “Jihova ué, se mua mu satela sata ia jiphembele, mu ki bhanga-phe ni muxima uenu.” (Iji. 22:29) Kioso o akua Izalaiele kia kexile mu bhana sata ia iama, mu kalatódio phala Jihova, o dixi dia kexile mu banda, diexile “dizumba diambote” kua Nzambi ia kidi. (Iji. 1:9, 13) Jihova ua sangulukile kiavulu, mukonda dia henda ia kexile ku mu londekesa o mundu uê. (Dim. 8:21) Saí kima mu Kitumu kiki, tua tokala ku kumbidila ué lelu. Oso ene mu bhana sata ia xikina kua Jihova, a tena ku kala ni ukamba ni muéne. Sata iahi i xikina Jihova? Tua-nda di longa maukexilu aiadi: O ukexilu uetu uambote, ni ujitu ua kuzuela.

12. Ukexilu uahi ua iibha ueji bhangesa kuila, o ‘sata ia mukutu uetu’ ka i xikina kua Nzambi?

12 Mu mukanda ué ua sonekena akua Loma, o poxolo Phaulu uambe: ‘Di bhakudienu o mikutu ienu kua muéne, kuma sata ia muenhu, mua di lumbu mu kikalakalu kiê, mu akua ujitu kua Nzambi. Kuma iú uene o ubhezelu ua kilunji ua mi fuama.’ (Lom. 12:1) Phala o muthu ku kala ni ukamba ni Nzambi, ua tokala o mukutu ué u zela. Se tu xidisa o mukutu uetu ni makanha, mba ni uhôlua, o sata ietu ki ia-nda kala ni valolo. (2 Kol. 7:1) Ku mbandu ia mukua, o Bibidia izuela kuila: “Muthu uoso-phe u ta phanda, mukutu uê-muène ua u te kituxi,” o muthu u kala ni ukexilu ua undumbu u xingisa Jihova, o sata iê muéne ka i xikina. (1 Kol. 6:18) Phala ku kala ni ukamba ni Nzambi, o muthu ua tokala ‘u zela mu uendelu uoso.’—1 Phe. 1:14-16.

13. Mukonda diahi tua tokala ku ximana Jihova?

13 Ku mbandu ia mukua, o sata i xikina Jihova ia lungu ni ujitu uetu ua kuzuela. Oso a zola Jihova, ene mu tumbula o dijina diê ku athu, ni mu jinzo jâ. (Tanga Jisálamu 34:1-3.) Tanga ué Jisálamu 148–150, ni u mone kiebhi kia tu suínisa ku ximana Jihova. Mu kidi, ‘o ku sanguluka kua Jihova, kua tokala ku athu a iuka.’ (Jisá. 33:1) Jezú Kristu, ua tu xila o Phangu ia dikota ia ku ximana Nzambi, mu kuboka o njimbu iambote ia utuminu.—Luka 4:18, 43, 44.

14, 15. Hozeia ua suínisa akua Izalaiele, ku bhana Sata iahi kua Jihova, ni kiebhi kia tambuijila Jihova?

14 O kuboka ni ku suína kuoso, tu londekesa kuila tua zolo Jihova, ni kuila, tua mesena ku kala ni ukamba ni muéne. Mu kifika, xinganeka o kitendelesu kia bhanene o polofeta Hozeia ku akua Izalaiele, akexile mu bhanga o ubhezelu ua makutu, a texi o ukamba uâ ni Nzambi. (Hoz. 13:1-3) Hozeia ua ambela: “[Jihova] tu loloke o ikuma ietu ioso, u tu tambulule; bhu kididi kia ku satela tu ngombe, o sata ia ujitu i tunda ku [dikanu] dietu.”—Hoz. 14:1, 2.

15 O ngombe ia tele o kalu, iene ia kexile mu bhana akua Izalaiele kua Jihova. Kienhiki, o “sata ia ujitu i tunda ku [dikanu] dietu,” ilombolola o izuelu ietu kioso ki tuene mu ximana o Nzambi ia kidi. Kiebhi Jihova kia tambuijila ió a bhanga o sata íii? Muéne uambe: “Anga ng’a zola muene ni muxima uoso.” (Hoz. 14:4) Oso a bhana sata kua Jihova i tunda ku mizumbu iâ, Jihova u a loloka, a kala ué ni ukamba ni muéne.

16, 17. Kioso o kixikanu kia muthu kua Nzambi, ki mu bhangesa kuboka o njimbu ia mbote, kiebhi Jihova kia tambula o ujitu iú?

16 O ku ximana Jihova tundé ukulu kuene mu bhanga mbandu ku ubhezelu ua kidi. O ku ximana o Nzambi ia kidi, ku bhinga dingi kima kála kia bhingi o mukua jisalamu: “Xikina, [Jihova], nga ku diondo, ioso i nga ku bhakuila ni dikanu diami.” (Jisá. 119:108) Ihi i tuene mu bhanga lelu? Mu kuzuela ia lungu ni mundu uavulu mu izuua ietu, Izaia uambe: “Anga a fumanesa o diximanu dia Jihova. . . . a kà i xikina ni vondadi kuma sata ku kalatódio kami.” (Iza. 60:6, 7) O kizuelu kiki kia mu dikumbidila lelu, mukonda athu avulu a mu bhana kua Nzambi o sata ia ‘ujitu i tunda ku mizumbu i fisala o dijina diê.’—Jihe. 13:15.

17 Ihi i ua mu bhanga? O kuila o sata i uene mu bhana kua Nzambi, muéne uene mu i xikana? Se kana, o kuila ua-nda lungulula o ukexilu uê, phala ku ximana Jihova mu kaxi ka athu? Kioso o kixikanu kiê, ki ku bhangesa kuboka o njimbu iambote, ua-nda mona kuila o sata iê, ‘Iene i uabhela Jihova, kiki ki ki soko ni ku bhana o ngombe.’ (Tanga Jisálamu 69:30, 31.) Ijiia kuila o ujitu u tunda ku dikanu diê, dia-nda kala ‘dizumba dia mbote,’ kioso ki dia-nda bhixila kua Jihova, muéne ua-nda ku xikana. (Ize. 20:41) Eie ua-nda beta-kota mu ku sanguluka.

‘Jihova u Bhana Mabesá ku Athu a Iuka o Mixima’

18, 19. (a) Ibanzelu iahi iala na-iu athu lelu, ia lungu ni sidivila Nzambi? (b) O ku kamba ku kala ni ukamba ni Nzambi, ku bhekesa ihi?

18 Athu avulu lelu, ene mu banza ué kála kia banzele athu mu izuua ia Malakiia: ‘Ku bhikila Nzambi hadi ia hatu; o kualuka ijila ia Ngana, ni kuenda bhu pholo ia Jihova dia ifuxi, ni mukôndo, tu nganhala-ku mbote iahi?’ (Mal. 3:14) Mukonda dia ku kaiela o jimbote, ene a mona kuila o vondadi ia Nzambi, ki ia-nda di kumbidila, ni kuila o itumu iê, ki iala dingi ni valolo. Phala athu enhá o kuboka o njimbu iambote, ku zanga o thembu iâ, kiki kia a bhekela njinda.

19 O ukexilu ua ku banza kiki, ua mateka mu jaludim ia Edene. Satanaji muene ua bhangesa Eva, phala ku kamba ku bhana valolo ku muenhu ua iuka, ua mu bhanene Jihova, ni ku kamba ku bhana valolo ku ukamba Uâ. Lelu ué, Satanaji ua mu bhangesa athu ku banza kuila, ka-nda nganhala kima mu ku bhanga o vondadi ia Nzambi. Kienhiki, Eva, ni muadi uê, a mono kuila o ku texi o ukamba uâ ni Nzambi, ua bhangesa ku texi o muenhu uâ. Oso a kaiela o phangu ia iibha, a-nda mona ué kuila, o ku kamba ku kala ni ukamba ni Nzambi, kua-nda ku a bhangesa ku texi o muenhu uâ ku hádia. Dim. 3:1-7, 17-19.

20, 21. (a) Ihi ia bhange o mutudi mukua Seleta, ni kiebhi kia mu besoala? (b) Kiebhi, ni mukonda diahi tua tokala ku kaiela o phangu ia mutudi mukua Seleta?

20 Xinganeka o ima ia bhiti ni Adá ni Eva, ni mu ima ia bhiti ni Elija, ni mutudi mukua Seleta. Kioso kia zubha o kuívua o maka a polofeta Elija, o muhatu ua dianga ku mu bhana mbolo. Kienhiki-phe Jihova, ua kumbidila o kikanenu kiê kia bhangele kua Elija. O misoso iamba kuma: ‘Kienhiki muhatu anga udia ni muéne, ni akua bhata diê mu izuua iavulu, o fuba mu ímbia ki ia bhu, o maji ué mu ngalafa ki mua kambe. Anga ki bhita kienhiki, mu ku tenesa o kizuelu kia Ngana kia tangele mu ukunji ua Elija.’—1 Jis. 17:15, 16.

21 O kima kia bhangele o mutudi mukua Seleta, ki athu avulu lelu eji xikina ku ki bhanga. Muéne ua dielela kua Nzambi o mubhuludi, kuila ueji mu kuatekesa, Nzambi-phe ka muehela ku kamba kudia. O musoso iú, ni ia mukua dingi, ilondekesa kuila, tua tokala ku dielela kua Jihova. (Tanga Josuué 21:43-45; 23:14.) O ukexilu ua muenhu ua Jimbangi ja Jihova lelu, ulondekesa kuila Nzambi, ka-nda kuehelela oso a bhanga ukamba ni muéne.—Jisá. 34:6, 7, 17-19. *

22. Mukonda diahi tua tokala ku bhanga ukamba ni Nzambi, ni lusolo?

22 O kizuua kia kufundisa kia Nzambi kia zukama, “kia-nda kuiza ku thandu dia oso a tungu mu ngongo.” (Luka 21:34, 35) Se-ku muthu ua-nda tena ku lenga. O jimbote ki ja-nda kala ni valolo kioso kia-nda kuívua o Mufundixi a mu tumina kua Nzambi, kuzuela kuila: “Zenu a mi zediuise kuala Tata iami! Zenu mu lundule o Ungana, a mi iudikila na-u kuala Tata iami.” (Mat. 25:34) Mu kidi ‘Jihova, muéne ua-nda bhanga mbote ku athu oso a iuka o mixima, ua-nda kala ngubu ia ku a xitila.’ (Jisá. 5:12) Etu ki tua tokala ku bhanga ioso phala ku kala ni ukamba ni Nzambi?

[Tanga mu luji]

^ kax. 21 Tanga O Mulangidi ua 15 ia mbeji ia Katanu ua 2005, mu mbandu ua 13, mu kibatulu 15; ni Mulangidi ua 1 ia mbeji ia Kakuinhi ua 1997, mu jimbandu ja 20-25.

Eie ua Lembalala?

• Mukonda diahi Jihova a tokala ku mu bheza ni muxima uoso?

• Sata iahi i xikina Jihova lelu?

• Ihi ilombolola o “sata ia ujitu i tunda ku mizumbu ietu,” ni mukonda diahi tua tokala ku i bhana kua Jihova?

• Mukonda diahi tua tokala ku kala ni ukamba ni Nzambi?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku mbandu 19]

Kima kiahi kia bhonzo kia bhingi o polofeta ia Nzambi ku mama ua bhindamene?

[Foto ku mbandu 21]

Mabesá ahi u tu tambula, mu ku bhana sata i ximanesa Jihova

[Foto ku mbandu 23]

Se u dielela ni kidi kua Jihova ki ua-nda diela kana