Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Dinhohenu Dia Nzambi Ihi?

O Dinhohenu Dia Nzambi Ihi?

O Dinhohenu Dia Nzambi Ihi?

“Kiki-phe, kua xala hanji dinhohenu dia sábhalu dia ngene dia athu a Nzambi.”—JIHE. 4:9, NW.

1, 2. Ihi i tu longa o divulu dia Dimatekenu 2:3? Ibhuidisu iebhi i tua-nda di longa?

 MU DIVULU dia Dimatekenu mu kibatulu kia dianga, tua di longo kuma Nzambi ua bhange o ixi mu izuua isamanu phala athu ku kala-mu. Maji o izuua isamanu, ki ilombolola izuua ia 24 a ji ola. O Bibidia izuela ia lungu ni disukilu dia izuua íii, kuila: “Anga ku kala ngoloxi ni kimene.” (Dim. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Maji mu kizuua kia kasambuadi, ua nhoha. O Bibidia izuela ia lungu ni kizuua kiki, kuma: “Nzambi anga u zediuisa o kizuua kia kasambuadi, anga u ki bhanga kizuua ki kola; mukonda kiene o kizuua kia nhoha mu [kikalakalu] kiê; ku ima ioso ia bhange . . . Nzambi.”—Dim. 2:3, NW.

2 Kioso o divulu dia Dimatekenu dizuela kuma Nzambi ua “nhoha,” kilombolola kuma Nzambi ua kexile hanji mu nhoha mu kithangana kieniókio. Kienhiki, tu tena kuzuela kuila, kioso Mozé kia soneka o divulu dia Dimatekenu, ku muvu ua 1513, A.K.K. Nzambi ua kexile hanji mu nhoha. Mu ku bhita kithangana, Nzambi uambe mu Bibidia kuila o mundu uê, ueji tena ku bokona mu dinhohenu diê, ni ku kala-mu. O kuila Nzambi ua mu nhoha hanji? Kiebhi ki tu tena ku bokona mu dinhohenu diê? Tua tokala kuijiia o itambuijilu ia ibhuidisu íii.

O Kuila Jihova ua mu ‘Nhoha’ Hanji?

3. Kiebhi kilondekesa o izuelu ia Jezú iala mu divulu dia Nzuá 5:16, 17, kuila o kizuua kia kasambuadi kia kexile hanji mu hama ia dianga?

3 Sai ima iiadi i tu kuatekesa kuijiia kuila o kizuua kia kasambuadi kia kexile hanji mu hama ia dianga mu K.K. Kia dianga, xinganeka mu izuelu iambe Jezú ku jinguma jê, akexile ni njinda iavulu mukonda dia ku saka athu mu kizuua kia Sábhalu. O Ngana ua a ambela: “Tata iami ua mu kalakala katé kindala; eme uami ngi kalakala.” (Nzu. 5:16, 17) O izuelu íii, ilombolola ihi? Akexile mu tatela Jezú mukonda dia ku kalakala mu kizuua kia Sábhalu. Muéne ua a tambuijila: “Tata iami ua mu kalakala.” Jezú ua ambela dingi, kuila: ‘Eme ni Tata iami tua mu bhanga o kikalakalu kimoxi. Tata iami ua kalakala mu kizuua kia Sábhalu, mu midi ia mivu, eme ué nga mu kalakala mu kizuua kia Sábhalu.’ O izuelu ia Jezú, ilondekesa kuila kioso kia zubha ku bhanga o ixi, kua subhukile hanji o kizuua kia kasambuadi kia dikota kia dinhohenu dia Nzambi, maji o kizuua kia kasambuadi ki kia bhixile luua ku disukilu diê. *

4. Kiebhi kia londekesa Phaulu, kuila o kizuua kia kasambuadi kiexile hanji katé mu izuua iê?

4 O poxolo Phaulu ua londekesa o ukexilu ua kaiiadi ua lungu ni maka enhá. Kioso kia soneka mu divulu dia Dimatekenu 2:2, ia lungu ni dinhohenu dia Nzambi, Phaulu ua soneka kiki: “Etu oso tua xikana, tua bokona kiá ni Nzambi mu dinhohenu diê.” (Jihe. 4:3, 4, 6, 9) Kienhiki, o dinhohenu dia Nzambi dia kexile hanji katé mu izuua ia Phaulu. O kizuua kiki kia ku nhoha, kieji nangenena thembu ikuxi?

5. Ihi ia mesenene ku bhanga Jihova, mu kizuua kia kasambuadi? Nzambi ua-nda kumbidila kizuua kuxi o kikanenu kiê?

5 Phala ku tambuijila o kibhuidisu kiki, tua tokala kuijiia kuila Jihova ua solo o kizuua kia kasambuadi, kála kizuua kia ujitu. O divulu dia Dimatekenu 2:3, NW, di tu tangela kuila: “Nzambi anga u zediuisa o kizuua kia kasambuadi, anga u ki bhanga kizuua ki kola.” Jihova ua zediuisa o kizuua kiki, iu ua ki bhake phala ku suka bhu kikanenu kiê. Muéne ua mesenene kuila o dikaza dia dianga, a belesela, a kala mu ixi, ni ku tambula konda ia ima ioso. (Dim. 1:28) Mukonda dia kiki, Jihova Nzambi, ni Jezú Kristu, o “ngana ue ia kizuua kia sabhalu,” “a mu kalakala kate kindala” phala ku kumbidila o vondadi ia Nzambi ia lungu ni ixi. (Mat. 12:8) O kizuua kia dinhohenu dia Nzambi, kia-nda suluka katé kia-nda kumbidila o kikanenu kiê. Kia-nda bhua mu disukilu dia Midi ia Mivu, ia Utuminu ua Kristu.

Kana ku ‘Kaiela o Ukexilu ua ku Bhukumuka’

6. Phangu ia nanhi i tu dimuna, ni ihi i tu longa?

6 Nzambi ua jimbulula kiambote o vondadi iê kua Adá ni Eva, maji ene ka mu belesela. Lelu, kuene ué athu avulu kene mu belesela Nzambi. Né muene o mundu ua Nzambi, o akua Izalaiele, akexile ku mu bhukumukina uê. O Poxolo Phaulu, ua dimuna o Jikidistá mu izuua iê, phala ka kaiele o ukexilu ua akua Izalaiele, ua ku bhukumuka. Muéne ua soneka: ‘Uila kiki, tu kuatenu-phe muanu mu ku bhanga ioso phala tu tene ku bokona ni Nzambi, mu dinhohenu diê. Ki bhu kale muthu mudietu u dibhala mu ku xibhaka Nzambi, kála ene kia xibhakele ia a kambele ku bokona.’ (Jihe. 4:11) O izuelu ia Phaulu, ilondekesa kuila o athu abhukumuka, ka tena ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi. O izuelu íii ilombolola ihi? O kuila se tu bhukumukina Nzambi, tua-nda bokona mu dinhohenu diê? Tua tokala kuijiia kiambote o maka enhá, mu milongi íii, tua-nda di longa dingi ia lungu ni maka enhá. Kia dianga, tua-nda di longa o phangu ia iibha ia akua Izalaiele, ni mukonda diahi ene ka bokona mu dinhohenu dia Nzambi.

‘Ene ka ka Bokona mu Dinhohenu Diami’

7. Ihi ia mesenene Jihova kioso kia bhulula o akua Izalaiele ku ubhika mu Ijitu? Ihi ia tokalele ku bhanga o akua Izalaiele?

7 Ku muvu ua 1513, A.K.K, Jihova ua tangela o selevende iê Mozé, o vondadi iê ia lungu ni akua Izalaiele. Nzambi uixi: “Kala kiki, nga tuluka-phe mu ku a kudila bhu maku a akua Ijitu, ni ku a katula [mu ixi] momo muala, ni ku a bheka [mu ixi iéngi ia uabha], ixi i kunguluka lete ni uiki.” (Mak. 3:8) Jihova ua bhulula o akua Izalaiele, ia a kituka mundu uê, kála kia kanene kua Mbalahamu. (Dim. 22:17) Nzambi ua bhanene itumu ku akua Izalaiele, phala ku a kuatekesa ku kala ni kutululuka, ni ukamba ni Nzambi. (Iza. 48:17, 18) Muéne uambela akua Izalaiele: “Kiki-phe, se mu tumaka muene o dízui diami, se mu kuata o kikutu kiami, mu kala mu athu ami, mu di tungula ku miji ioso; kuma ioso mu ngongo eme muene ia ngi tokala.” (Mak. 19:5, 6, NW) Kienhiki o akua Izalaiele, eji kala ngó mundu ua Nzambi, se a belesele o itumu iê.

8. Ujitu uahi ueji tambula o akua Izalaiele se a belesele Nzambi?

8 Xinganeka mu ujitu ueji tambula akua Izalaiele! Jihova ua a kanene kuila se ene a belesele o itumu iê, ueji besoala o mábhia mâ, o mividi iâ, ni ibhaku iâ. Nzambi ua a kanene ué ku a langa ku jinguma jâ. (Tanga 1 Jisobha 10:23-27.) Ene akexile ué ni ujitu ua ku a bhulula ku utuminu ua ifuxi ia mukuá, né muene mu izuua ia Jezú kioso jinguvulu ja Loma ja kexile mu tumina ifuxi iavulu. Jihova ua mesenene kuila, o kifuxi kia Izalaiele ki bhana phangu iambote ku ifuxi ia mukuá. Muéne ua mesenene ué kuila, athu oso ejiia kiambote kuila o ku belesela o Nzambi ia kidi, kueji ku a bhekela mabesá avulu.

9, 10. (a) Mukonda diahi ki kiexile kima kiambote akua Izalaiele ku mesena ku vutuka ku Ijitu? (b) O kuila se akua Izalaiele a vutukile ku Ijitu eji tena ku bheza Jihova, kála kia mesenene muéne?

9 O akua Izalaiele a tambuile ujitu ua dikota—Jihova ueji kumbidila o vondadi iê bhu kaxi kâ. Jihova ueji ku a besoala kiavulu, maji ki ene ngó, ni miji ioso mu ixi! (Dim. 22:18) Maji o Izalaiele ioso, ka bhana valolo ku ujitu ua ku kala mundu ua Nzambi, ni ua ku bhana phangu iambote ku ifuxi ia mukuá. Ene ambele kuila a mesenene dingi ku vutuka mu Ijitu! (Tanga Dialuilu 14:2-4.) O kuila se akua Izalaiele a vutukile mu Ijitu eji tena ku bheza Jihova, ni ku bhana phangu iambote ku ifuxi ia mukuá? Keji tena. Se ene a vutukile dingi ku ubhika ku Ijitu, keji kala ni ufolo ua ku belesela o Itumu ia bhanene Nzambi kua Mozé, ni ku katula mbote mu ujitu ua Jihova ua ku tambula o muloloki ua ituxi iâ. Kioso kiambe kuila a mesenene ku vutuka ku Ijitu, ene akexile mu di banza ngó mudiâ. Mukonda dia kiki, Jihova uambe: “Kia ngi bhekela kufutuluka ni muiji uen’ió, ngixi: ‘O ku lueza mu ixinganeku iâ iaiibha ene a lembua o kuijiia, o jinjila jami. Anga ngi loka, kia ngi kuata ku tema, ngixi: ‘Ene ka ka bokona mu dinhohenu diami.’”—Jihe. 3:10, 11; Jisá. 95:10, 11.

10 O ku mesena ku vutuka ku Ijitu, kua londekesele kuila ene ka bhanene valolo ku mabesá oso a tambuile kua Jihova. Mu veji dia kiki, o akua Izalaiele a bhukumukine, a mesenene o kudia kuambote kua kexile mu Ijitu. (Dia. 11:5) Ene exile kála Izaú, ka bhana valolo ku ukota uê, iu ua u sumbisa mu dilonga dimoxi dia kudia.—Dim. 25:30-32; Jihe. 12:16.

11. O kuila o ku kamba o kidielelu kia akua Izalaiele mu izuua ia Mozé kia fidisa Nzambi ku kumbidila o vondadi iê?

11 Sumbala o akua Izalaiele a tundile ku Ijitu ka kexile ni kidielelu kua Jihova, maji né kiki Jihova ua ‘kalakala hanji’ phala ku kumbidila o vondadi iê, ia lungu ni an’ê. O an’ê a betele mu ku belesela, o jitata jâ ndenge. Ene a bokona mu Ixi ia a Kanena mukonda a belesela o itumu ia Jihova. Tua tange mu divulu dia Josuué 24:31, NW, kuila: “Mu izuua ioso ia Josuué, Izalaiele-phe ua sidivile jinga muene Jihova, ni mu izuua ioso ia ikulakaji, o adiakimi, oso a kolele hanji muenhu kiafu Josuué, ejidile kiambote ioso ia bhangele Jihova ku akua Izalaiele.”

12. Kiebhi ki tuejiia kuila lelu tu tena ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi?

12 Kienhiki o muiji ua akua Izalaiele akexile mu belesela o itumu, bhofele-bhofele ene a kuka ia afú. Bhu kididi kiá, anga kuíza muiji uéngi ‘a kambele kuijiia Jihova, a kambele kuijiia ué o ikalakalu iê ia bhangela ku an’a Izalaiele.’ Mu kiki, “an’a Izalaiele anga a bhanga kiaiibha ku mesu a Jihova, a kala mu [sidivila] Jibaale.” (Afun. 2:10, 11) O Ixi ia Kanena ki ia kexile dingi kididi kia ‘ku nhoha’ kia kidi phala ene. Mukonda dia ku bhukumuka kuâ, ene ka tambuile o ujitu ua ku kala ni ukamba ni Nzambi. Phaulu ua soneka ia lungu ni akua Izalaiele, kuila: “O ki kala Josuué ua a bhele dinhohenu, Nzambi hinu keji ku di kumuna dingi ku pholo kunu, anga u tanga kizuua [kia mukuá]. Uila kiki-phe, hanji kua xala dinhohenu dia ngene dia athu a Nzambi, kala o dinhohenu dia Nzambi mu kizuua kia kasambuadi.” (Jihe. 4:8, 9) O “athu a Nzambi,” a tange Phaulu, o Jikidistá. O kuila o izuelu íii ilombolola kuila o Jikidistá a tena ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi? Se phata saí iá, a tena ku bokona—ki kale o Jikidistá o Jijudé, ni io ki Jijudé!

Saí Jikidistá ka Bokona mu Dinhohenu Dia Nzambi

13, 14. Ihi ia tokalele ku bhanga o athu, phala ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi (a) mu izuua ia Mozé? (b) mu izuua ia Phaulu?

13 Phaulu ua sonekena o Jikidistá akua Jihebeleu, mukonda ene ka kexile mu kumbidila o vondadi ia Nzambi. (Tanga Jihebeleu 4:1.) Ihi ia kexile mu bhanga? Ene akexile hanji mu kumbidila o Kitumu kia bhanene Nzambi kua Mozé. Mu 1.500 ja mivu ku dima, o mundu ua Nzambi, ua kexile mu belesela o Kitumu kia bhanene Nzambi kua Mozé, phala ku sangulukisa o muxima ua Nzambi. Maji kioso Jezú kiafu, ene ka tokalele dingi ku belesela o Kitumu kia bhanene Nzambi kua Mozé. Maji saí Jikidistá ka tendele kiambote o maka enhá, saí ima, ia kexile hanji mu belesela mu Kitumu kiki. *

14 Phaulu ua jimbulula o Jikidistá akua Jihebeleu, kuila Jezú, muéne o mukunji ua dikota, o akunji akua ituxi, ndenge. Ua londekesa uê kuila o kikutu kia ubhe kia betele kota, o kikutu kia Izalaiele ndenge. (Jihe. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12) Phaulu ua zuela ia lungu ni kizuua kia Sábhalu, mu Kitumu kia bhanene Nzambi kua Mozé, phala kulondekesa kuila o Jikidistá a tena ku bokona mu kizuua kia dinhohenu dia Jihova. Muéne ua soneka: “Uila kiki-phe, hanji kua xala dinhohenu dia ngene dia athu a Nzambi, kala o dinhohenu dia Nzambi mu kizuua kia kasambuadi. Kuma uoso ua bokona mu dinhohenu dia Nzambi, ua zumbuka ku ikalakalu iê, [kála] kia zumbukile Nzambi ku kikalakalu kiê.” (Jihe. 4:8-10) O Jikidistá akua Jihebeleu, a banzele kuila eji kala ni ukamba ni Nzambi, se a bhangele ikalakalu iambote, kála kia ki soneka mu Kitumu kia bhanene Nzambi kua Mozé. Kienhiki, ku Pendekoxi ia muvu ua 33 K.K., Jihova ua londekesa kuila ua xikana oso akexile ni kixikanu kua Jezú Kristu.

15. Mukonda diahi kua bhingi ku belesela, phala ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi?

15 Ihi ia fidisa akua Izalaiele mu izuua ia Mozé, ku bokona mu Ixi ia a Kanene? Mukonda ene ka belesele Jihova. Mukonda diahi saí Jikidistá mu izuua ia Phaulu ka bokonene mu dinhohenu dia Nzambi? Mukonda ene ué ka belesele Jihova. Ene ka xikinine kuila Jihova ua mesenene o mundu uê u mu bheza kála kia mesenene muéne, ka mesenene kuila ene a belesela dingi o Kitumu kia bhanene m’ukulu.

Kiebhi ki tu Tena ku Bokona mu Dinhohenu Dia Nzambi?

16, 17. (a) Ihi ilombolola ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi lelu? (b) Mu milongi ia-nda kaiela tua-nda di longa ihi?

16 Lelu, o Jikidistá ka xikina kuila phala ku bhuluka kua bhingi dingi ku belesela o Kitumu kia bhanene Nzambi kua Mozé. Phaulu ua jimbulula kiambote o maka enhá kioso kia sonekena akua Efezo, kuila: “Kuma mu henda ia Nzambi ngó ku mua bhulukila mu ku xikana. Mukonda o ku bhuluka, kima ki kia mi tokalele, maji a mi bhana-kiu mu ngalasa kuala Nzambi. O ku bhuluka ki kuijila mu imbamba i mu bhanga, phala kana muthu u di zangeleka.” (Efe. 2:8, 9, NW) Ihi-phe ilombolola ku Jikidistá ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi? Ejiia kuma Jihova ua solo o kizuua kia kasambuadi kia ku nhoha phala ku tenesa o vondadi iê ia lungu ni ixi, ni athu. Jihova u tu zuelela bhu kaxi ka kilunga kiê se ihi ia mesena ko kuetu. Tu tena ku bokona mu dinhohenu dia Jihova se tu mu belesela, ni ku bhanga ioso kála kiene mu tu longa mu kilunga kiê.

17 Ki tueji belesela Jihova se tu xibhaka o milongi i tu tambula ku kimbadi kia fiiele, mba se tu sola ngó o mbandu ia milongi i tua ndala o ku belesela. O ukexilu iu u zanga o ukamba uetu ni Jihova. Mu milongi ia-nda kaiela, tua-nda di longa ima i tu tena kulondekesa se tu athu a belesela, mba kana. O ima i tu sola mu ima íii iene ia-nda londekesa se tua bokona muene mu dinhohenu dia Nzambi.

[Tanga mu luji]

^ O akunji ni Jilevita, akexile mu kalakala mu tembulu mu kizuua kia Sábhalu, maji mu ku bhanga kiki, ‘ka kexile mu ta kituxi.’ Nzambi ua solo Jezú phala ku kala mukunji uetu. Jezú ka kexile ni hele ia ku bhanga kikalakalu mu kizuua kia Sábhalu.—Mat. 12:5, 6.

^ Ki tuejiia se saí Jikidistá akua Jihebeleu akexile mu bhana sata mu Kizuua kia ku Loloka o ituxi, né muene kioso kia bhiti o Pendekoxi mu muvu ua 33. O ku bhanga kiki, kilondekesa ku kamba ku bhana valolo mu sata ia Jezú. Maji tuejiia kuila saí Jikidistá akua Jihebeleu akexile hanji mu belesela o ijila ia kexile mu Kitumu kia bhanene Nzambi kua Mozé.—Nga. 4:9-11.

Ibhuidisu Phala ku Xinganeka

• Ihi ia mesenene ku bhanga Jihova mu kizuua kia kasambuadi?

• Kiebhi ki tuejiia kuila o kizuua kia kasambuadi, kiene hanji katé ni lelu?

• Ihi ia fidisile akua Izalaiele mu izuua ia Mozé, ni mu izuua ia Phaulu, ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi?

• Ihi ilombolola ku bokona mu dinhohenu dia Nzambi lelu?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Kilombuelelu ku bandu 27]

Lelu tu tena ku bokona mu dinhohenu dia Jihova se tu mu belesela, ni ku bhanga ioso kála kiene mu tu longa mu kilunga kiê

[Jifoto ku bandu 26]

Ihi ia bhingi phala o mundu ua Nzambi ku bokona mu dinhohenu diê?