Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Ene Akexile mu Kingila Mexiia

Ene Akexile mu Kingila Mexiia

Ene Akexile mu Kingila Mexiia

“O athu oso akexile mu kingila, ene oso a banza ku mixima iâ kuma Nzuá, ki muéne o Mexiia.”​—LUK. 3:15, THE EMPHATIC DIAGLOTT.

1. Ngolokela iahi ievu o abhidi ku anju?

ODIKUMBI diafú. O abhidi a jimbudi a xala ku mukau mu langa o ibhaku iâ mu usuku. Ene a sasumukine kioso kia mono o anju ia Jihova ni ku bhenha kua Nzambi mu kaxi kâ! Ivuenu! O anju ia zuela kiki: “Ki mu kale ni uôma! Mukonda ngeza ku mi tudila Njimbu Iambote, i sangulukisa mundu uoso. Mbata lelu, mu sanzala ia Davidi, a mi vualela-mu Kibhamuenhu, Muéne Kristu, muène Ngana,” kiki keji londekesa kuila muéne, o Mexiia. O abhidi eji sanga kamona kofute mu milele, a mu zekesa mu kidilu kia ibhaku, ku mbanza ia zukama. Mu kithangana kieniókio, “Kifuxi kia akua diulu” a kala mu kuimba muimbu ua ku tondela Jihova, exi: “Fuma i kale ia Nzambi mu diulu! O mu ngongo uembu mu’axaxe k’athu oso a mu uabhela.”​—⁠Luk. 2:​8-14.

2. Ihi ilombolola o kizuelu “Mexiia,” ni kiebhi kieji mu ijiia ku athu?

2 O Jijudé ejidile kuila o “Mexiia” mba “Kristu” uexile o ‘Muthu a mu Undu’ kua Nzambi. (Mak. 29:​5-7) Kienhiki kiebhi o abhidi enhá, kieji tena kuijiia dingi ni ku xikinisa akuâ, kuila Jihova ua solele o kamona ka tange o anju, kuila muene ueji kala o Mexiia? Mu ku di longa o ikanenu mu Kikutu Kiokulu ia lungu ni muéne, ni ku sokesa o ikalakalu, ni ukexilu ua muenhu ua mona iú.

Mukonda Diahi Athu Akexile ku mu Kingila?

3, 4. Kiebhi ki tu tena ku tendela o divulu Daniiele 9:​24, 25?

3 Kioso Nzuá dia Batizu kia moneka, o izuelu iê, ni ima ia kexile mu bhanga, ia bhangesa athu ku banza kuila muéne kiá o Mexiia. (Tanga Luka 3:15.) Nange kua kexile athu ejidile kiambote o kikanenu ia lungu ni “sambuadi dia semana.” Kienhiki ene eji tene kuijiia o thembu ieji moneka o Mexiia. O kikanenu kiki kiambe: “Tunde bhu tubhukila o ngonge phala ku bhetula dingi Jeluzaleme ni ku mu tunga, katé bhua kéjila Mexiia, o [Mon’a] Ngana, bhuala sambuadi dia semana, ni makuinhi a samanu ni kiiadi kia jisemana.” (Dan. 9:​24, 25) O athu a di longo kiavulu amba kuila jiji, jisemana ja mivu. Mu kifika, o Bibidia, Revised Standard Version iambe: “Sambuadi dia jisemana ja mivu.”

4 Lelu o jiselevende ja Jihova, ejiia kuila o 69 ia jisemana, mba 483 a mivu, a tange mu divulu dia Daniiele 9:​25, a mateka ku muvu ua 455 A.K.K. kioso Artaxexe, o Sobha ia Pélesa, kia tumina Nehemiia ku bhetula ni ku tunga dingi Jeluzaleme (Neh. 2:​1-8) O jisemana jiji, ja sukina ku muvu ua 483 a mivu, ku muvu ua 29 K. K. kioso Jezú dia Nazalé a mu batizala, a mu undu ni nzumbi ikôla, iu ua kituka o Mexiia.​—⁠Mat. 3:​13-17. *

5. Ikanenu iebhi i tua-nda di longa kindala?

5 Kienhiki saí ikanenu i tua-nda di longa ia lungu ni Mexiia, ia di kumbidila kua Jezú, kioso kia mu vuala, ku muenhu uê, ku ukunji uê. Sé phata, kiki kia-nda suínisa o kixikanu kietu mu ikanenu ia Nzambi. Ia-nda londekesa ué kuila Jezú muéne o Mexiia akexile ku mu kingila.

O Kikanenu Kia Lungu ni Muenhu uê

6. Jimbulula kiebhi kia dikumbidila o divulu dia Dimatekenu 49:⁠10.

6 O Mexiia eji mu vuala mu diembu dia Izalaiele mu Juda. Ande dia kufuá, Mbalahamu ua besoala an’ê, kioso kia zuela: “Mbasá ia ungana ki ia ka sondoloka kua Juda, o muiji uê ki ua k’àbhua kijingo kia kutumina; katé bhua k’èjila Mukunji [Siló] a-nda ku mu tumikisa, ua bhingi a mu tumaka kuala o ifuxi ioso.” (Dim. 49:​10) Saí Jijudé a di longele kiavulu, a tumbula o izuelu íii phala kulondekesa o kuíza kua Mexiia. Mu ku mateka ni utuminu ua Sobha Davidi ia Juda, o mbasá (o ungana) o kutena kua ku tumina kua kexile mu diembu dia Juda. ‘Siló’ ulombolola, “Ió ua mu tokala mu kidi kiene.” O ungana ku muiji ua Juda ueji bhua kieji bhixila ‘Siló.’ O sobha ia dianga ia Juda uexile Sobha Davidi, o ua sukina-ku o sobha Ezekiia. (Ize. 21:​26, 27) Kioso kiafu Zedekiia, Jezú muéne ngó uexile o mbutu ia Davidi, a mu kanene o utuminu. Ande dia ku vuala Jezú, o anju Ngabidiiele ua kanena Madiia: “O Ngana Nzambi ua kà mu bhanga Sobha, kala kia kexile tat’â Davidi mu xahulu. Muène ua kà tumina o dibhata dia Jakobo katé ni ku hádia. O Ungana uê ki ua kà-bhua dingi.” (Luk. 1:​32, 33) O Siló, Jezú Kristu, muéne o mbutu ia Juda ni ia Davidi.​—⁠Mat. 1:​1-3, 6; Luk. 3:​23, 31-34.

7. Kuebhi kua vualela Mexiia, ni mukonda diahi kiki kiala ni valolo ia dikota?

7 O Mexiia eji mu vuala mu Beleme. “Eie Beleme dia Efrata, sumbala uala u kambonga mu’axaxe ka jimidi ja Juda, mo-mué muene mua kà tunda u ngi kalela Ngana mu Izalaiele, uavu o matundilu mê ma kalelà-ku tunde mu xahulu, mu izuua ia kalelà-ku.” (Mik. 5:⁠2) O Mexiia eji mu vuala mu Juda, mu mbanza ia Beleme, a i xanene Efrata. Sumbala manh’a Jezú, Madiia, ni tat’ê, Zuze, a tungile mu Nazalé, o kitumu kia bhele o nguvulu ia Loma, kia a bhangesa kuia mu Beleme, kuene Madiia kua valela Jezú, ku muvu ua 2 A. K. K. (Mat. 2:​1, 5, 6) Kiki, ki kumbidilu kia dikota kia kikanenu!

8, 9. Ihi ia kanene kuila ieji bhita kioso kieji vuala Mexiia, ni izulukutu iahi ia bhiti ku pholo?

8 O Mexiia eji mu vuala ku muhatu muzeletete. (Tanga Izaia 7:14.) O kizuelu bethu.lahʹ mu dízui dia Hebalaiku, kilombolola, “muzeletete” maji o kizuelu kia mukuá (al·mahʹ) ki tu sanga mu divulu dia Izaia 7:14. Kála kia ki tangele kuma o “mona kilumba [ha·al·mahʹ]” ueji vuala mona. O kizuelu kiki, al·mahʹ kia lungile ni kilumba Bebeka, ande dia ku kazala. (Dim. 24:​16, 43) Matesu ua tumbula o kizuelu “muzeletete” (par·theʹnos) mu dízui dia Ngeleku kioso kia londekesa kuila, o kizuelu mu divulu dia Izaia 7:​14, kia dikumbidila kioso kia vuala Jezú. O Asoneki a divulu dia Matesu ni Luka, ambe kuila Madiia uexile muhatu muzeletete, iu uemita mu kaxi ka nzumbi ia Nzambi.​—⁠Mat. 1:​18-25; Luk. 1:​26-35.

9 O tuana eji tu jibha kioso kieji vuala Mexiia. Kiki kia difu ni kima kia bhiti kioso Falaó mu Ijitu kia bhana o kitumu kuila, o tuana tuoso tua mala akua Jihebeleu, a tokalele ku a takula mu Honga ia Nilo. (Mak. 1:​22) Maji o kima kia beta-kota, o kizulukutu kia tange mu divulu dia Jelemiia 31:​15, 16, kia tange kuila Lakele ua kexile mu didila o tuana tuê a a katula “ku ixi ia nguma iâ.” O ku dila kuê a kuivu dikanga, mu Lama, mu mbanza ia Bejamí ku thunda ia Jeluzaleme. Matesu ua londekesa kuila o izuelu ia Jelemiia ia dikumbidila kioso o Sobha Helode kia bhana o kitumu kia ku jibha o tuana tuoso tua mala mu sanzala ia Beleme ni mu mbanza ioso. (Tanga Matesu 2:​16-18.) Xinganeka kiebhi kia divu o athu mu kididi kiki!

10. Jimbulula kiebhi o kikanenu mu divulu dia Hozeia 11:​1, dia dikumbidila mua Jezú.

10 Kála ki kia bhiti ni akua Izalaiele, o Mexiia eji mu ixana mu Ijitu. (Hoz. 11:⁠1) Ande dia Helode ku bhana o kitumu kia ku jibha o tuana, o anju ia tendelesa Zuze, ni Madiia phala ku lengela ku Ijitu ni Jezú. Ene a kexile kuenhokio “katé bhu ufuilu ua Helode. Kiki kia bhiti, phala ku kumbidila, kia tangela [Jihova] kua polofeta, [Hozeia], uixi: ‘Mu Ijitu muene mu nge xana mon’ami.’” (Mat. 2:​13-​15) Mu kiki, Jezú keji tena kuijiia o ima ieji dikumbidila ku muenhu uê.

O Mexiia ua Mateka o Ukunji uê!

11. Nanhi ua iudika o njila phala o Mexiia?

11 Saí mukunji ueji iudika o njila phala o Mexiia. Malakiia ua zuela kuila o “polofeta Elija” ueji bhanga o kikalakalu kiê kia ku kuatekesa athu ku kala polondo, phala ku tambula o Mexiia ueji kuíza. (Tanga Malakiia 4:​5, 6.) Jezú uambe kuila Nzuá dia Batizu, ua difu ni “Elija.” (Mat. 11:​12-​14) Marku ua londekesa kuila Nzuá mu ukunji uê, ua kexile mu kumbidila o izuelu ia Izaia. (Iza. 40:3; Mar. 1:​1-4) Jezú ka tumu Nzuá ku mu iudikila o njila. “Elija” mu kikalakalu kiê, ua kumbidila o vondadi ia Nzambi, ia ku kuatekesa athu kuijiia o Mexiia.

12. Kikalakalu kiahi kia kuatekesa o athu kuijiia o Mexiia?

12 O kikalakalu kia bhana Nzambi kua Mexiia, kieji kuatekesa o athu ku mu ijiia kuila muéne o Mexiia. Mu dilombe dia Nazalé, mu mbanza mua kudila, Jezú ua tange o divulu dia polofeta Izaia, iu ua zuela kuila o izuelu iala-mu, ia mu tokala, uixi: “Nzumbi ia [Jihova ia] ngi tula, mukonda muène ua ngi’undu ku tudila o jingadiama ku tula o Njimbu Iambote. ‘Ua ngi tumu ku xika ngonge ia ufôlo ua abhika, ni ku bhana mesu ku ifofo, ni ku jituna oso a a kuika, ni ku kola o muvu ua [Jihova] ua ku bhanduluka.’” Mukonda muéne uexile o Mexiia, Jezú ua zuela: “Lelu kia bhiti, ki muevu kiòsoneke mu mak’ama.”​—⁠Luk. 4:​16-21.

13. Kiebhi kia kanena o ukunji ua Jezú mu Ngalileia?

13 O ukunji ua Mexiia mu Ngalileia a u kanena ué. Ia lungu ni ixi ia Nzebulone ni ixi ia Nafitali . . . ku Ngalileia ia ifuxi,’ Izaia ua soneka: “O mundu a xikamene mu kitombe a mono mukengeji uònene; o athu a kexi mu kuendela mu kididi kia kizenji kia Kalunga, kuaki mukengeji uâ.” (Iza. 9:​1, 2) Jezú ua mateka o ukunji uê mu Ngalileia, muéne ua kexile mu Kafanau kua kexile athu avulu akua Nzebulone ni Nafitali, athu enhá a katula mbote iavulu ku mukengeji mu nzumbi ia a bhekela Jezú. (Mat. 4:​12-​16) Ku Ngalileia Jezú ua bhana-ku o Diskursu diê ku Mulundu, iu ua solo-bhu o jipoxolo jê, kuene ué kua dianga ku bhanga o madiuanu mê, nange kuene ué kua monekene o 500 ja maxibulu mê kioso kia mu fukununa. (Mat. 5:1–7:27; 28:​16-20; Mar. 3:​13, 14; Nzu. 2:​8-11; 1 Kol. 15:⁠6) Muéne ua kumbidila o kikanenu kia Izaia mu ku boka mu ‘ixi ia Nzebulone, ni mu ixi ia Nafitali.’ Sé phata Jezú ua tudila o njimbu ia Utuminu mu ixi ioso ia Izalaiele.

Ikanenu ia Mukuá ia Lungu ni Mexiia

14. Kiebhi o kikanenu mu divulu dia Jisálamu 78:​2, kia dikumbidila kua Jezú?

14 O Mexiia ueji ta ifika, phala ku longa o athu. O mukua jisalamu, Azafo, uixi: “Ngi jikula dikanu mu kuata kifika.” (Jisá. 78:⁠2) Kiebhi ki tuejiia kuila o kikanenu kiki kia dikumbidila kua Jezú? Matesu u tu jimbulula. Kioso kia zubha ku tanga o kifika, Jezú ua sokesa o Utuminu ni mbutu ia mustarda, ni felemendu, Matesu uixi: ‘[Jezú] ka a tangela kima sé kifika, phala ni ki bhite kála kia tangele polofeta,’ uixi: ‘Dikanu diami ngi di jikula mu ifika, ngi tanga ima iosueke tundé ku dimatekenu dia ixi.’” (Mat. 13:​31-​35) O ifika ia Jezú ia kexile mu kuatekesa athu avulu, kuijiia o kidi kia lungu ni Jihova.

15. Kiebhi kia dikumbidila o kikanenu mu divulu dia Izaia 53:⁠4?

15 O Mexiia uambata o mauhaxi metu. Izaia uixi: “Kidi kiene, muene ua tambula makukata metu, o misusu ietu ua i ambata ku thandu diê.” (Iza. 53:⁠4) Matesu uambe kuila, kioso Jezú kia zubha ku saka o kou’â Phetele, muéne ua sake athu a mukuá, “phala ki bhite kia tangela Izaia, polofeta, kuila; “Muène ua tambula kukata kuetu, uambata mahaxi metu.’” (Mat. 8:​14-​17) Kiki, ki kiene ngó o kithangana kia sake Jezú o athu.

16. Kiebhi o poxolo Nzuá, kia londekesa kuila o kikanenu mu divulu dia Izaia 53:​1, kia dikumbidila kua Jezú?

16 Sumbala o Mexiia ua bhangele madiuanu avulu, saí athu ka mu xikina. (Tanga Izaia 53:⁠1.) Phala kulondekesa kuila o kikanenu kiki kia dikumbidila, o poxolo Nzuá ua soneka: “Sumbala-phe [Jezú] ua bhangele madiuanu mavulu kiki bhu pholo iâ, ene-phe ka mu xikana. Phala o maka ma polofeta Izaia ni ma bhite, uixi: ‘Jihova nanhi ua xikana ku maka metu? Nanhi muene a mu tukuluila o kutena kua Jihova?’” (Nzu. 12:​37, 38) Mu ukunji ua poxolo Phaulu, saí athu ué ka xikina o njimbu iambote ia lungu ni Jezú, o Mexiia.​—⁠Lom. 10:​16, 17.

17. Kiebhi Nzuá kia jimbulula o divulu dia Jisálamu 69:⁠4?

17 O Mexiia eji mu zemba sé kikuma. (Jisá. 69:⁠4) O poxolo Nzuá ua tumbula o izuelu ia Jezú, uixi: “Eme se nga kambele kubhanga mu’axaxe kâ o ikalakalu iíi, kana muthu luua a i bhanga, keju kala ni kituxi. Maji kala kiki-phe, a i mono, ia a jiji ni ku ngi zemba, ni ku zemba uê Tata iami! Oko a ki bhange-phe mu kubhitisa o maka mòsoneke mu kitumu kiâ, ma kuila: ‘Ene a ngi zembe sé kikuma.’” (Nzu. 15:​24, 25) O “kitumu” kia tumbula bhabha, kilombolola o Mikanda ioso Ikola. (Nzu. 10:34; 12:​34) O izuelu mu divulu dia Nzuá, ilondekesa kuila Jezú a mu zembe muene, bhenge-bhenge ku atuameni a Jijudé. Maji Kristu uambe: “Mundu ki u tena ku mi zemba enu, maji ua ngi zembe eme, mukonda ngi mbangi, ngixi ikalakalu iâ iaiibha.”​—⁠Nzu. 7:⁠7.

18. Ihi i tua-nda di longa mu milongi ia kaiela?

18 O akaiedi a Jezú mu hama ia dianga, ejidile kuila Jezú muéne uexile o Mexiia, o ima ia bhange phala ku kumbidila o ikanenu ioso, tu i sanga mu Mikanda Ikola. (Mat. 16:​16) Kála ki tua mono, saí ikanenu ia dikumbidila ku muenhu, ni mu ukunji ua Jezú dia Nazalé. Kienhiki, o ikanenu ia mukuá ia lungu ni Mexiia, tua-nda di longa mu milongi ia kaiela. O ku xinganeka kiambote mu ikanenu íii, ia-nda tu kuatekesa dingi kuijiia kuila, Jezú Kristu, muéne o Mexiia a mu solele kua Tata ietu, Jihova.

[Tanga mu luji]

^ kax. 4 Phala kuijiia dingi ia lungu ni “sambuadi dia semana,” tanga o divulu, Preste Atenção à Profecia de Daniel! Mu kibatulu 11, mu phutu.

Kiebhi ki Ueji Tambuijila?

• Ikanenu iahi ia dikumbidila ia lungu ni uvualukilu ua Jezú?

• Nanhi ua iudika o njila phala o Mexiia?

• Kiebhi kia dikumbidila o kikanenu mu divulu dia Izaia 53, kua Jezú?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]