Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Ene a Sange o Mexiia!

Ene a Sange o Mexiia!

Ene a Sange o Mexiia!

‘Etu tua sange Mexiia’​—NZU. 1:41.

1. Ihi ia bhangesa Mandele ku tangela akuâ kuila: ‘Etu tua sange Mexiia?’

NZUÁ DIA BATIZU ua kexile kumoxi ni jixibulu jê jiiadi. Kioso Jezú kia a zukamena, Nzuá ua dikola: “Talenu ió muene o Kambudi ka Nzambi!” Mandele ni maxibulu a mukuá, a kaiela Jezú, ia a nange nê kumbi dia muvimba. Mu ngoloxi, Mandele ua sange phange’iê Ximá Phetele, iu ua mu uambata katé kua Jezú, ene ai mu tangela akuâ: ‘Etu tua sange Mexiia.’​—⁠Nzu. 1:​35-41.

2. Kiebhi kia-nda tu kuatekesa o ku di longa o ikanenu ia lungu ni Mexiia?

2 Mu ku bhita thembu, Mandele, Phetele, ni maxibulu a mukuá, eji di longa o Mikanda Ikola, keji kala ni phata kuila Jezú muene o Mexiia a mu kanena. O kixikanu kietu mu Maka a Nzambi, kia-nda kola dingi, se tu di longa o ikanenu ia lungu ni Mexiia.

“Tala, Sobha ié iú Uiza”

3. Ikanenu iahi ia dikumbidila kua Jezú, kioso kia bokona mu Jeluzaleme?

3 O Mexiia ueji bokona mu Jeluzaleme, ni kutana kuoso. Polofeta Zakadiia uambe: “Sanguluka kiavulu, eie mon’a kilumba mu Ziione; Tumbujuka ni ngalasa eie u mona a kilumba mu Jeluzaleme; Tala, sobha ié iú uiza kokué, u fundisa mu kidi, Mubhuludi, ngadiama, ua sambela ku thandu dia bulu, ku thandu dia kaseseme ka bulu, kamona ka bulu ia mukaji.” (Zak. 9:⁠9) O mukua jisalamu ua soneka: “A tane-ku ió uoso uiza mu dijina dia Jihova.” (Jisá. 118:​26) O mundu ua dikola ni ku sanguluka kuoso, kioso Jezú kia bokona mu Jeluzaleme. Jezú ka tumina o mundu ku dikola. Maji ene a dikola kála kia ki kanena mu mikanda ikola. Kioso ki uia ni ku tanga, o musoso xinganeka kuila ua mu kuívua o ku dikola kuâ.​—⁠Tanga Matesu 21:​4-9.

4. Kiebhi o kikanenu mu divulu dia Jisálamu 118:​22, 23, dia dikumbidila?

4 Jezu uala ni valolo ia dikota kua Nzambi, sumbala saí athu ka mu bhanene valolo kála Mexiia. Kála kia ki kanena, o athu a kambele o kixikanu ‘a zembele Jezú se kikuma, ki kua kexile dingi muthu ua kexile ku mu suua.’ (Iza. 53:3; Mar. 9:​12) Mu kiki, Nzambi ua tumina o mukua jisalamu ku soneka kuma: “O ditadi dia ditunu jimesene ja kutunga, dia di bhange diene o [ditadi dia] kuatesa bhu thungi. Kienhiki, Jihova ua ki bhange, ki kia d’ijila ngó.” (Jisá. 118:​22, 23) Jezú ua zuela o kikanenu kiki, ku atuameni a jingeleja akexile mu zukutisa athu, Phetele uambe kuila o kikanenu kiki, kia di kumbidila kua Kristu. (Mar. 12:​10, 11; Ika. 4:​8-​11) Jezú, muene o “ditadi di kuatesa bhu thungi ia inzu,” ia kilunga kia Nzambi. Sumbala athu a iibha a mu ditunine, maji ‘Nzambi-phe ua mu solo ni ujitu uoso.’​—⁠1 Phe. 2:​4-6.

Dixibulu Dimoxi Dia mu Sumbisa, a Mukuá a Lenge!

5, 6. Ihi ia kanene, ni kiebhi kia dikumbidila mu ku sumbisa Mexiia?

5 O Mexiia a mu kanena, eji mu sumbisa ku dikamba diê. Davidi ua kanena: “Katé ni kuphatele kuami, kamba dia muxima, ió muene nga mu dielela jinga kiavulu, mukua kudia ku meza mami, ua ngi te ué o musónde ua ku ngi bhana kibhalu.” (Jisá. 41:⁠9) M’ukulu, o kúdia mbolo kumoxi ni muthu, kia kexile mu lombolola ukamba ua kidi. (Dim. 31:​54) Kienhiki, o ku mu sumbisa kuala Juda dia Kadiota, kiexile kima kia iibha. Jezú ua tumbula o kikanenu kia polofeta Davidi, kioso kia kexile mu zuela ia lungu ni nguma Iê ku jipoxolo jê, kuila: “Ki ngi mi tange-phe enu oso, mukonda ng’ejiia oso nga a solo. Mbata kia bhingi-phe o maka mòsoneke mu Mikanda ia Nzambi ma bhita, ni ma kuila: Ió mukua kúdia ku mbolo iami, kiki ua ngi kitukila.”​—⁠Nzu. 13:⁠18.

6 O muthu ueji sumbisa o Mexiia ueji tambula 30 a phalata​—⁠o kitadi kia sokele phala ku sumba mubhika! Kála kilondekesa o divulu dia Zakadiia 11:​12, 13, Matesu ua zuela kuila Jezú a mu sumbisa mu kitadi kiki. Mukonda diahi-phe Matesu ua zuela kuila a ki kanene kiá ‘kua polofeta Jelemiia?’ Jelemiia muene ua dianga “mu madivulu a Jipolofeta” ni divulu dia Zakadiia. (Sokesa ni Luka 24:44.) Juda ka ngastala o kitadi kia tambula, ua ki takula bhoxi mu tembulu, uai mu dinhenga.​—⁠Mat. 26:​14-16; 27:​3-10.

7. Kiebhi kia dikumbidila o kikanenu kia Zakadiia 13:⁠7?

7 O maxibulu a Mexiia eji mu lenga. Zakadiia ua soneka: “Mubidi mu kuame, nda o jimbudi ji muangane.” (Zak. 13:⁠7) Mu kizuua kia 14 kia mbeji ia Nisã ia K.K. Jezú anga uambela maxibulu mê, uixi: ‘Usuku uenhú, enu oso mua-nda ngi lenga hé mu ngi xa, kuma mua-nda ku juuala mukonda diami. Mbata a soneka, mu Mikanda ia Ngana, exi: ‘O mubhidi ngi mu jibha, jimbudi ja kilunga ji muangana.’’ Kiki kiene kia bhiti, Matesu uambele kuila “jixibulu joso ja [Jezú] eji mu-xa, ni ku mu lenga.”​—⁠Mat. 26:​31, 56.

A mu tatela, a mu Beta

8. Kiebhi kia di kumbidila o divulu dia Izaia 53:⁠8?

8 O Mexiia eji mu tatela ni ku mu fundisa. (Tanga Izaia 53:⁠8.) Mu kizuua kia 14 kia mbeji ia Nisã, afundixi a bhongoloka mu Inzo ia ku Fundisa, Jezú a mu kutu ia a mu ambata kua Nguvulu ia Loma Poncio Pilatu. Muéne uebhula Jezú, maji ka mu mono ni kikuma. Kienhiki, kioso Pilatu, kia mesenene kueha Jezú, o mundu uoso ua dikola: ‘Mu te ku taka!’ a bhingi phala kueha o kifumbe Balaba. Mu ku mesena ku bhanga o vondadi ia mundu, Pilatu ua jituna Balaba, mu veji dia Jezú, a mu beta ia mu te ku taka.​—⁠Mar. 15:​1-15.

9. Ihi ia bhiti mu izuua ia Jezú, kála kia ki kanena mu divulu dia Jisálamu 35:⁠11?

9 O athu eji tanga makutu alungu ni Mexiia. Davidi uambe: “Jimbangi ja isuéia ja balumuka; a ngi tatela ima ki nga ijiia ngó.” (Jisá. 35:​11) O kikanenu kiki, kia dikumbidila o “jinganga ja makota, ni ene oso kiá bhu kionge, a sota umbangi ua makutu ua kuêlesa Jezú ni a mu jibha.” (Mat. 26:​59) Sumbala “jimbangi javulu ja makutu ja mu tatela, iú u zuela kiengi, o iú u zuela kiengi.” (Mar. 14:​56) O jinguma ja Jezú, ka mesenene kuijiia se o izuelu ia athu iexile kidi, mba makutu, ene a mesenene ngó ku mu jibha.

10. Jimbulula se kiebhi o divulu dia Izaia 53:​7, dia dikumbidila.

10 O Mexiia ueji di xibha bhu pholo ia jinguma jê. Izaia uambe: “O kia mu tatesele, ia a mu sebulula, muene ka jikula dikanu, kuma muene ka vutula kima; a mu sunga-sunga kala mbudi iia mu ku i jibha; uila mbudi kua ió u mu bhuta, idixibha, ni muene ue ka jikula ngó dikanu diê.” (Iza. 53:⁠7) Kioso Jezú “kia mu tatela o jinganga ja makota ni adiakimi ku Jijudé-phe, muène ka zuela kima.” Pilatu anga u mu ambela, uixi: “Kuala kuívua o ima iala ku ku tatela o jimbangi? Muène-phe ka kumbulula, ni dízui dimoxi ngó; nguvulu anga u diuana kiavulu” (Mat. 27:​12-​14) Jezú ka vutula phonzo ku jinguma jê.​—⁠Lom. 12:​17-21; 1 Phe. 2:⁠23.

11. Ihi ia bhiti phala ku kumbidila o kikanenu kia Izaia 50:​6, ni Mikeia 5:⁠1?

11 Izaiia ua kanene kuila o Mexiia eji mu beta. O polofeta ua soneka: “O dikunda diami ngi di bhakuila ió oso a ngi beta, oso a ngi vuza o muezu eme ng’a ehela o matama; bhu kala o ku ngi tembula ni ku ngi thuthuina mathe, pholo iami ki ngi i sueka, kana.” (Iza. 50:⁠6) Mikeia ua kanene: “O mufundixi ua Izalaiele a-nda ku mu kuama ni mbangala ku jinganzuánzua.” (Mik. 5:⁠1) Phala kulondekesa o i kumbidilu ia ikanenu íii, Marku ua soneka: “Amoxi-mu anga a kuata ku mu phamena mathe [Jezú]. A mu futa o pholo, anga a mu bhana jihome, exi: ‘Zuela-phe!’ uoso ua ku beta! Jifixiiadi anga ji mu tambulula ni jihuxi.” Marku uambe kuila o masoladi anga “a mu beta ni muxi mu mútue, a mu phamena mathe, anga a fukama, hé ela kala a mu mu bheza.’” (Mar. 14:65; 15:​19) Jezú ka bhangele kima kia iibha, phala ku tala hadi ioso íii.

Fiiele Katé mu Kufuá Kuê

12. Kiebhi o kikanenu kia Jisálamu 22:​16, ni Izaia 53:​12, kia di kumbidila kua Jezú?

12 A ki kanene kuila o Mexiia eji mu phaphela ku taka. Davidi uambe: “Kibuka kia ingumba kia ngi phopheka, [kála hoji] a kubula o maku ni inama.” (Jisá. 22:​16) Kála kiejiia kiá o atangi a Bibidia, ni kiambe Marku mu divulu diê, o kikanenu kiki kia dikumbidila. Marku ua soneka, mu ola ia katatu kia mu phaphela ku taka [ku divua dia ola mu kamene].” (Mar. 15:​25) A ki kanene ué kuila o Mexiia eji mu phaphela kumoxi ni ifumbe. Izaia ua soneka: “A mu bundile kumoxi ni ifumbe; maji muene ua di tuika o ituxi ia athu avulu; iú uala kudiondela akua-ituxi.” (Iza. 53:​12) Kieniókio ‘ni ifumbe iiadi a i phaphela kumoxi ni Jezú ku taka, iú ku mbandu ia kadilu, o iú ku kiasu.’​—⁠Mat. 27:⁠38.

13. Kiebhi o kikanenu kia Jisálamu 22:​7, 8, kia di kumbidila kua Jezú?

13 Davidi ua kanene kuila o Mexiia eji mu lokalala. (Tanga Jisálamu 22:​7, 8.) Jezú a mu lokalala kioso kia kexile ku taka, Matesu ua soneka: “Uoso uala kubhita-bhu anga a mu xinga, ni kubhuka ku mutué, exi: ‘Eie’ó, tata! U bula o Tembulu anga u i tunga mu izuua itatu! Di bhulule-ze! O ki kala-phe u Mon’a Nzambi, tuluka ku taka!’ Ni jinganga ja makota ni jimesene ja ku longa o Kitumu, ni adiakimi a Jijude, kiene ue kia mu sebhulula exi: “Ua bhulula athu engi, o ku di bhulula muène ka tena! Abha ki muene Sobha ia Izalaiele? Kiki-phe a tuluke ku [taka], etu ni tu mu xikane! Ua kexi mu ku dielela Nzambi, kiki a mu kudile, se mua mesena; kuma uambe uixi: ‘Ngi Mon’a Nzambi!’” (Mat. 27:​39-​43) Jezú ua tale hadi, maji ka zuela kima kia iibha. O ukexilu iú phangu iambote phala etu!

14, 15. Jimbulula o ikanenu ia dikumbidila ia lungu ni izuatu ia Mexiia, ni ku mu bhana mvindangele.

14 Athu avulu eji ta jisorte ku izuatu ia Mexiia. O mukua jisalamu ua soneka: “A uana mudiá o izuatu iami, divunga diami a di tela jisorte.” (Jisá. 22:​18) Kioso o masoladi a Loma “kia zubha ku mu phaphela ku [taka] a uana o izuatu iê ni ku i tela jisorte.”​—⁠Mat. 27:35; tanga Nzuá 19:​23, 24.

15 O Mexiia eji mu bhana mvindangele ni ndululu. O mukua jisalamu uambe: “Kudia kuami a ngi bhana ndululu; kia ngi kuata o dinhota, a ngi nuisa mvindangele.” Matesu uambe: “A mu bhana vinhu iòlunge ni ndululu. Muène-phe kia i lola, nguaiê ku i nua. Mukuá anga u lenga kindala, u zangula jiponja, u ji bonda mu vindangele, u ji suikika ku kamuxi, u mu nuisa.” ​—⁠Mat. 27:​34, 48.

16. Jimbulula se kiebhi o kikanenu kia Jisálamu 22:​1, kia dikumbidila.

16 Mexiia ueji banza kuila Nzambi ua mu’ehelela. (Tanga Jisálamu 22:⁠1.) Kála kia ki kanena: “Mu ola ia kávua, [ku dikuinhi ni katanu dia ola, ku tádidi] Jezú anga u di kola ni dízui dia suina: ‘Eloi, Eloi, lama sabachtani!’ Uambe, mu ku kilombolola: ‘Nzambi iami, Nzambi iami, ua ng’ehelela-hi-á?’” (Mar. 15:​34) Jezú ka kingile kuila Tat’ê ia diulu u mu bhulula. Muéne uejidile kuila Nzambi, keji mu zokela ku jinguma jê mu kithangana kia ufuilu uê. Mu ku dikola, Jezú ua kumbidila o kikanenu kia Jisálamu 22:⁠1.

17. Kiebhi o kikanenu kia Zakadiia 12:​10, ni Jisálamu 34:​20, kia di kumbidila?

17 O Mexiia eji mu kubula ni sosa, maji keji mu bukula kifuba. O iá a tungu mu Jeluzaleme “anga ene à kenda ni kutala kokuami. O ió oso a mu kubula.” (Zak. 12:​10) O divulu dia Jisálamu 34:​20, dizuela: “[Nzambi] u langa ifuba ie ioso; ni kimoxi ngó ki ki bukuka.” Phala ku kumbidila o kikanenu kiki, o poxolo Nzuá ua soneka: “Disoladi dimoxi-phe ukuata sosa, u kubula na-iu Jezú mu jimbanji. Kithangana kienhókio anga mu tunda manhinga ni menha. Uoso ua ki mono, muène ua-lu ki tanga, enu ni mu xikane uenu. Etu tuejiia kuma o umbangi uê ua kidi; . . . Im’iíi ia bhiti kienhiki, mu kubhitisa o maka mòsoneke mu Mikanda ia Ngana, ma kuila: ‘Ka mu bukula kifuba.’ O bhua mukuá bhu ambe: ‘A ka mu mona, muenhó uoso a mu kubula ni sosa.’ ”​—⁠Nzu. 19:​33-37.

18. Kiebhi Jezú kia mu fundu mu mbila ia jimvuama?

18 O Mexiia eji mu funda mu mbila ia jimvuama. (Tanga Izaia 53:​5, 8, 9.) Kutula mu ngoloxi, kuila kuma kua fulamana kiá, mu kizuua kia 14 kia mbeji ia Nisã “kuiza muthu, mukua itadi, u tunda ku Limateia, dijina diê Zuze,” ua bhingi kua Pilatu kuila ua mesena ku katula o mukutu ua Jezú, Pilatu anga u xikina. Matesu uambe dingi: “Zuzé anga u katula kimbi, u ki futa mu dilasola diazele dia linhu ia fina. Anga u ki tula mu mbila iê-muène ia ubhe ia jikuile mu ndànji. Anga u kundumuna kiditadi kiònene bhu muelu ua mbila, anga uiê.”​—⁠Mat. 27:​57-60.

Ximana Mexiia o Sobha Ietu

19. Ihi ia bhiti phala ku kumbidila o kikanenu kia Jisálamu 16:⁠10?

19 O Mexiia eji mu katula ku’alunga. Davidi ua soneka: “Kuma eie [Jihova] ku xikina kuehela muenhu uami ku’alunga.” (Jisá. 16:​10) Xinganeka kiebhi kia divu o ahatu endele mu mbila mua fundu Jezú. Ene a sange-mu anju ua ambela: “Ki mu sasumuke! Mukonda ngejiia kuila mualu sota Jezú dia Nazalé a mu tele ku [taka]. Muène ua fukunuka kiá; bhabha kala-bhu dingi. Talesenu o kididi bhua mu tudile!” (Mar. 16:⁠6) O poxolo Phetele uambela o mundu ua kexile mu Jeluzaleme, mu kizuua kia Pendekoxi kia 33 K.K., kuila: “Davidi uejidile ioso hinu Nzambi ianda kubhanga. O muène kia ki mono mo’kulu munhá, ua tange o kufukunuka kua Kristu, kuila: Muène ka mu xalesa m’alunga mua tunga o madifundu, o xitu iê kà iehela kusekumuka.” (Ika. 2:​29-​31) Nzambi kehela o mukutu ua Mon’e ua kazola ku sekumuka. Nzambi ua fukununa Jezú phala kuia ku diulu! ​—⁠1 Phe. 3:⁠18.

20. Ihi ia kanena ia lungu ni utuminu ua Mexiia?

20 Kála kia ki kanene, Nzambi uambe kuila Jezú Mon’ê. (Tanga Jisálamu 2:7; Matesu 3:17.) O mundu ua ximana ué o Utuminu ua Jezú, a zuela ni kisangusangu kioso ia lungu ni muéne, ni mabesá a unguvulu uê. (Mar. 11:​7-​10) Kristu ua-nda buika o jinguma jê mu usobha uê, ‘phala ku a fundisa ni kidi, ku tetuluka ni uiukilu.’ (Jisá. 2:​8, 9; 45:​1-6) O utuminu uê ua-nda bheka o kutululuka, ni ku kondama mu ngongo ioso. (Jisá. 72:​1, 3, 12, 16; Iza. 9:​6, 7) O Jimbangi ja Jihova, ala ni ujitu ua dikota ua ku tula o njimbu iambote ia lungu ni Sobha ia Utuminu!

Kiebhi ki Ueji Tambuijila?

• Kiebhi Jezú kia mu sumbisa, kia mu lenge?

• Ikanenu iahi ia lungu ni Jezú Kristu ku mu phaphela ku taka ia dikumbidila?

• Mukonda diahi u xikina kuila Jezú, muene o Mexiia a mu kanena?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku mbandu 13]

Jezú u bokona mu Jeluzaleme ni ungana uoso, ua kumbidila kikanenu kiebhi?

[Foto ku mbandu 15]

Jezú uafú mukonda dia ituxi ietu, lelu ua mu tumina kiá kála Sobha ia Utuminu