Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

‘Lenga Phala ku Tambula o Kikoué’

‘Lenga Phala ku Tambula o Kikoué’

Lenga Phala ku Tambula o Kikoué’

“Enu uenu lengenu, phala mu tambule o kikoue.”—1 KOL. 9:24.

1, 2. (a) Ihi ia zuela Phaulu phala ku suínisa o Jikidistá akua Jihebeleu? (b) O jiselevende ja Nzambi a a tendelesa ku bhanga ihi?

KU MUKANDA ua sonekena o Jihebeleu, o poxolo Phaulu ua tange kizuelu phala ku tumbula o ku suína kua Jikidistá mu izuua iê. Muéne ua a lembalesa kuila k’ene ngó akexile mu lenga phala ku tambula o muenhu. Kua kexile ué “kifuxi kionene kia jimbangi,” a zubhile kiá o ku lenga kuâ. Mu ku xinganeka mu ikalakalu ia Jikidistá jiji, ni ku suína kuâ, ieji kuatekesa o Jikidistá akua Jihebeleu, o ku kolokota mu ku lenga.

2 Ku milongi ia bhiti, tua di longo phangu iavulu ia lungu ni ‘kifuxi kia jimbangi.’ Ene oso akexile ni kixikanu kia a kuatekesa ku kolokota mu fiiele kua Nzambi, ni ku kolokota mu ku lenga katé ku disukilu. Etu ué tu tena ku di longa phangu iavulu kua ene. Kála ki tua tange mu milongi íii, Phaulu ua bhanene o kitendelesu kiki ku Jikidistá mu izuua iê, ki sidivila ué phala etu lelu: “Tu tudienu ioso i tu lalamesa, ni kituxi kioso kia tu naminina, tu lengienu ni kukolokota o dikanga dioso dia tu kala ku pholo.”—Jihe. 12:1.

3. Ihi ia tena ku di longa o Jikidistá ku maka a tange Phaulu alungu ni akua ku lenga mu ji joko ja akua Ngeleku?

3 Mukonda diahi Phaulu uambe, “tu tudienu ioso i tu lalamesa?” O divulu, Backgrounds of Early Christianity, diambe: “Akua Ngeleku akexile mu tonoka, ni ku jokala tuxi-a-thakala.” * Ene akexile mu lenga mu ukexilu iú phala ka bhuile mu ku lenga. Sumbala etu ki tu xikina o ukexilu uâ, ua ku kala ni tuxi, ene akexile mu lenga kiki phala ku nganhala o kikoué. Phaulu ua londekesa kuila, phala o ku nganhala o muenhu, ku bhinga kuila o akua ku lenga, a katula ioso ia a lalamesa o ku lenga, phala ku nganhala o kikoué. Kiki kiexile kitendelesu kiambote phala o Jikidistá m’ukulu, ni etu ué lelu. Ima iahi i tena ku tu lalamesa ni ku tu bhangesa ku kamba ku nganhala o kikoué kia muenhu?

“Tu Tudienu Ioso i tu Lalamesa”

4. Ihi ia kexile mu bhanga o athu mu izuua ia Noué?

4 Phaulu ua tendelesa, “tu tudienu ioso i tu lalamesa.” Kiki ki tena ku kala kima kioso-kioso ki tena ku fidisa o muthu ku suína, ni ku bhanga nguzu mu ku lenga. Iebhi o ima íii i tena ku lalamesa o muthu? Mu ku xinganeka kua Noué—o muthu a mu tange kua Phaulu—tu lembalala o kima kiambe Jezú: “Kala ki kia bhitile mu izuua ia Noué, kiene ue kia kà bhita mu izuua ia Mon’a Muthu.” (Luk. 17:26) Jezú ka kexile mu zuela ngó o kibuikilu kia zukamene, muéne ua kexile mu zuela o ukexilu ua muenhu ua athu, ua difuile ni ua athu mu izuua ia Noué. (Tanga Matesu 24:37-39.) Athu avulu mu izuua ia Noué ka ximanene Nzambi, ka mesenene uâ ku mu belesela. Ihi ia kexile mu bhanga? Ene ka kexile mu bhanga kia iibha, mu kúdia, kúnua ni ku kazala. O kima kia iibha kia kexile mu bhanga ngó, ‘o ku kamba ku belesela Nzambi’ kála kiambe Jezú.

5. Ihi i tena ku tu kuatekesa ku bhixila bhu mbambe?

5 Kála kia bhiti ni Noué ni muiji uê, etu tuala ni ima iavulu phala ku i bhanga izuua ioso. Tua tokala ku kalakala phala tu kale ni kitadi, ni tu tene ku dikila o muiji uetu. Kiki ki tena ku ngastala o kithangana kietu, ni nguzu ietu. Bhenge-bhenge, se ki tu tena ku bhaka kiambote o kitadi, nange tu mesena ku sumba ima ioso-ioso i tu mona ku mesu. Etu tu Jikidistá tua di bhakula, tuala ué ni ikalakalu iavulu mu kilunga phala ku i bhanga. Tuene mu kalakala mu sidivisu ia kuboka, tu di pelepalala kiambote, tuia mu iônge, tu di longa ubheka uetu, ni ku bhanga o ubhezelu ku muiji. Noué ua kexile ué ni ikalakalu iavulu ia Nzambi phala ku i bhanga, maji “kiene muene kia kumbidila.” (Dim. 6:22) Se tua mesena ku bhanga o ima ioso i tu bhinga Jihova phala ku i bhanga, ni ku zubha o ku lenga kuetu, ki tu tokala ku kala ni kima ki tu lalamesa o ku lenga katé ku disukilu.

6, 7. Kitendelesu kiahi kia Jezú ki tua tokala o ku lembalala?

6 Ihi ia kexile mu zuela Phulu kioso kiambe, “tu tudienu ioso i tu lalamesa?” Muéne ka kexile mu zuela kuila tua tokala ku dielela mudietu phala ku bhanga ikalakalu ioso i tuala na-iu. Mu kiki, lembalala o kizuelu kia Jezú, kioso kiambe: “Kienhiki kana kukala ni hele, muexi: ‘Tu dia-hi?’ Mba ‘tu nua-hi?’ Mba tu zuata-hi? Mbata ima ioso iii iene ia-lu sota o matumbu, athu kejiia Nzambi. Maji enu o Tata ienu ia diulu ua kijiié kuma im’iii mua i bhindamena.” (Mat. 6:31, 32) O izuelu ia Jezú, i tu kuatekesa kuijiia kuma, o ima iofele, kála o kúdia, ni izuatu, i tena ku tu lalamesa, mba ku dibhala se ki tu i sokejeka mu kididi kiê kia tokala.

7 Xinganeka mu izuelu ia Jezú, kioso kiambe: “Maji enu o Tata ienu ia diulu ua kijiié kuma im’iii mua i bhindamena.” Kiki kilombolola kuila, o Tata ietu ia diulu, Jihova, ua-nda zubha o ibhindamu ietu. O kizuelu “ima ioso iii,” ki kilombolola kuila tua-nda kala ni ima ioso i tua bhindamena. Maji Jezú ua zuela kuila ki tu tokala ku kala ni hele ia “ima ioso iii iene ia-lu sota o matumbu, athu kejiia Nzambi.” Mukonda diahi? Jezú ua tendelesa o athu: “Alukenu-phe, ki mu di jimbe! Mixima ienu ni i biluke ia neme ni kúdia jifesa, ni kunua uhôlua, ni makubhindama ma muenhu iú, kizuua kiókio ni ki mi tukumuise kala mubhetu.”—Luk. 21:34, 35.

8. Mukonda diahi tua tokala ‘kueha ioso i tu lalamesa?’

8 Phala tu bhixile, tua tokala ku kolokota. Kiluezu kia dikota se tu ehela o ima ku tu lalamesa ni ku tu fidisa ku bhixila ku disukilu! O poxolo Phaulu ua tendelesa: “Kuma kia kidi kiene, o kuxila Nzambi-phe ni kutululuka kuê, nganhu muene ia dikota, kabasa muthu ua tena kusanguluka ni kioso kiala na-kiu.” (1 Tim. 6:6) Se tu xinganeka mu izuelu ia Phaulu, tua-nda tena ku kolokota mu ku lenga, ni ku nganhala o kikoué.

“Ni Kituxi Kioso Kia tu Naminina”

9, 10. (a) Kituxi kiahi ki tena ku tu naminina? (b) Ihi i tena ku bhita ni kixikanu kia Kidistá?

9 Phaulu ua zuela ué o kima kia mukuá kia tokala kueha, o “kituxi kioso kia tu naminina.” Kiebhi kiki ki tena ku kala? Mu Ngeleku, o kizuelu “kia tu naminina” ki moneka veji imoxi ngó mu Bibidia mu velusu íii. O erudito bíblico Albert Barnes, uambe: “O mukua ku lenga mu thembu ienioió ua tokalele ku di langa phala ka te kizuatu kieji mu fidisa o ku lenga kiambote, muéne uambe kuma kiene kimoxi ué, o Kidistá ka tokala kuehela kima ki mu fidisa o ku lenga kuê.” Kiebhi o Kidistá kia tena ku zoza mu kixikanu kiê?

10 O Kidistá ka zoza o kixikanu kiê mu kithangana kimoxi. Maji u tena ku zoza bhofele-bhofele sé ku kijiia kuila ua mu zoza. Mu mukanda ua dianga ua sonekena o Jikidistá akua Jihebeleu, Phaulu ua tange ia lungu ni kiluezu kia ku ‘di ehelela’ ni ku kala ni ‘muxima ua iibha ua ku xibhaka.’ (Jihe. 2:1; 3:12) Se o kizuatu ki mu naminina mu inama, muéne u dibhala. Ihi i tena ku bhangesa o mukua ku lenga, ku jimba o itendelesu mba o iluezu? O ku dituna o ku belesela, ku di dielela mudiê, ni ku landuka. O kitendelesu kia Phaulu, ki tu longa ihi?

11. Ihi i tena ku tu bhangesa ku zoza mu kixikanu kietu?

11 Tua tokala kuijiia kuila o Kidistá u zoza mu kixikanu mukonda dia ima ia solo o ku bhanga ku muenhu. Ia lungu ni ‘kituxi ki tena ku tu naminina,’ saí diiala dia mukuá, diambe, “o ukexilu uetu, o makamba metu, ni ibanzelu ietu ia iibha, i tena ku bhangesa o kixikanu kietu ku zoza.”—Mat. 13:3-9.

12. Itendelesu iahi i tua tokala ku i belesela phala o kixikanu kietu ki ki zoze?

12 O kimbadi kia fiiele, uene mu tu dimuna ku ima i tuívua ni ku ima i tu mona, mukonda o ima íii i tena ku tula ku ibanzelu ietu ni ku muxima uetu. O kimbadi uene mu tu dimuna ué ku luímbi lua kitadi ni ku kaiela o jimbote javulu. Se tu zola kiavulu o itonokenu ia mundu iú, mba ku mesena ku kala ni ima iavulu ia ubhe, i tena ku tu fidisa ku kala ni kithangana kia ku bhanga o ima ia beta-kota. Nange ki tena ku kala kiluezu kia dikota o ku dituna o itendelesu íii, se tu banza kuila o itendelesu ia bhonzo kiavulu o ku i belesela. Ki tu tokala ku banza kuila tuala ni kixikanu kia kolo kuila, o itendelesu íii phala ngó athu a mukuá, etu kana. O ku dituna o ku belesela, ku di dielela mudiê, ni ku landuka, ku tena ku tu fidisa ku nganhala o kikoué kia muenhu.—1 Nzu. 2:15-17.

13. Kiebhi ki tu tena ku dilanga ku ukexilu ua iibha ua athu ku mundu?

13 Izuua ioso, o athu ku mundu iú ua Satanaji, ene mu tu bhangesa ku banza kála ki banza ene, ene a suínisa o jihanji ja xitu jene mu londekesa o athu ku mundu. (Tanga Efezo 2:1, 2.) Maji etu tu tena ku sola se tua-nda kaiela o ukexilu iú ua iibha ua mundu, mba kana. O “dimbinza” mba (mulenge) ia zuela Phaulu, kima ki jibha. Kienhiki tua tokala ku di langa phala ka tu nganale, ni tu lembue o ku lenga. Kikuatekesu kiahi ki tuala na-ku phala tu kolokote o ku lenga? O phangu ia Jezú. (Jihe. 12:2) Ni phangu ia poxolo Phaulu ua kexile ué mu lenga kiavulu, ua suínisa o jiphange jê ku kaiela o phangu iê.—1 Kol. 11:1; Fil. 3:14.

Kiebhi ki tu Tena ku ‘Tambula o Kikoué?’

14. Kiebhi Phaulu kia monene o ku lenga kuê?

14 Kiebhi Phaulu kia kexile mu mona o ku lenga kuê? Mu mukanda ué ua sukina ua sonekene ku tufunga mu Efezo, muéne uambe: “Ki nga suu-phe kima. Né o muenhu uami ki ng’u jijila, kabasa ngi zubha o njila ia ngi xindi, ni ukunji ua ngi bhana Ngana Jezú.” (Ika. 20:24) Muéne ua mesenene kueha o ima ioso, katé muene ni muenhu uê, phala ku tena ku zubha o njila ia mu xindi. o nguzu ioso ia bhange Phaulu, mu ikalakalu iê ioso mu ku boka o njimbu iambote, ki ieji kala ni valolo ia kima se muéne ka bhixile bhu mbambe. Né kiki muéne ka di dielele mu ku banza kuila ua nganhele kia o ku lenga kuê. (Tanga Filipe 3:12, 13.) Ku disukilu dia muenhu uê muéne ua zuela ni kidielelu kioso kuila: “Ngalu ita iambote, dikanga dia ngi xindile nga di zubha, o kuxikana ki nga ku eha.”—2 Tim. 4:7.

15. Ihi iambe Phaulu ku jiphange jê?

15 Phaulu ua mesenene kuila o Jikidistá ni akuâ a zubha uâ o ku lenga kuâ. Mu kifika muéne ua suínisa kiavulu o Jikidistá akua Filipe phala ku kalakala kiavulu ni ku nganhala o ubhulukilu. Muéne uambe: “Eme ue ngi kala ni kia kutela thathe bhu kizuua kiná kia Kristu. Phala ki ngà kèle kala nga huha dikanga dioso, maji nga tale ngó hadi ia hatu.” (Fil. 2:16) Muéne ua suínisa ué o Jikidistá mu Kolindo, kioso kiambe: “Enu uenu lengenu, phala mu tambule o kikoue.”—1 Kol. 9:24.

16. Mukonda diahi tua tokala ku banza ngó ku kikoué?

16 O mukua ku lenga mu ji joko, ka mone o disukilu, se ku bhixila-ku. Kienhiki, muéne u banza ngó o ku bhixila ku disukilu, ni kuijiia kuila ua mu zukama kiá. Kiene ué ki tua tokala o ku bhanga mu ku lenga kuetu. O kikoué kia tokala ku kala kima kia kidi phala etu. Kiki ki tu kuatekesa o ku ki tambula.

17. Kiebhi o kixikanu ki tena ku tu kuatekesa ku mona kuila o kikoué kima kia kidi?

17 Phaulu ua soneka: “O kuxikana-phe ku ijidisa ima i tua dielela, ku idikiza ima kiluua i moneka.” (Jihe. 11:1) Mbalahamu ni Sala, akexile polondo phala ku xisa ku dima o ukexilu uambote ua muenhu, ni kuia mu ‘tunga kála asonhi mu ixi ia ngene.’ Ihi ia a kuatekesa? Ene a “xikanene kuila Nzambi [ueji kumbidila o kikanenu kiê.]” Mozé ua ditunu o “jivondadi ja ituxi ji bhanga ngó kathangana” ni “jimbongo joso ja Ijitu.” Kuebhi kua sange o kixikanu ni nguzu phala ku bhanga kiki? Muéne “ua tele mesu ku dilau dià keza-ku.” (Jihe. 11:8-13, 24-26) Phaulu uambe kuila o athu enhá, a bhange kiki mu ‘ku xikana’ kuâ. O ku xikana kia a kuatekesa ku dibhana ni ibhidi ioso, ni kuijiia kuila Nzambi ueji ku a sakidila mu kima kia bhange, ni kuila o ikanenu iê ieji di kumbidila.

18. Ihi i tua tokala o ku bhanga phala tu xisa o “kituxi kioso kia tu naminina?”

18 Mu ku xinganeka ku athu enhá a kixikanu, a a tange mu divulu dia Jihebeleu mu kibatulu 11, ni ku kaiela o phangu iâ, tu tena ku kala ni kixikanu, ni ku xisa o “kituxi kioso kia tu naminina.” (Jihe. 12:1) Tu tena ué ku di suínisa “mu ku dizola, ni kubhanga o mbote” mu ku diongeka kumoxi ni athu ala ni kixikanu kimoxi.—Jihe. 10:24.

19. Mukonda diahi kima kiambote ku kolokota o ku lenga lelu?

19 Etu ué tua zukama ku mbambe. O ku bhixila ku mbambe, kulondekesa o unjimu uetu. Mu kaxi ka kixikanu ni ki kuatekesu kia Jihova, tu tena ku xisa o ima “ioso i tu lalamesa, ni kituxi kioso kia tu naminina.” Kienhiki, tu tena ku lenga phala ku nganhala o kikoué—o mabesá a kanena o Nzambi ietu, Tata ietu Jihova.

[Tanga mu luji]

^ kax. 3 Kiki ki kiexile kima kiambote phala o Jijudé m’ukulu. Kála kia ki tange mu divulu 2 Macabeus, kuma kua kexile Jijudé a dizangele kiavulu kioso o mukunji ua dikota Jasão kia mesenene ku bhanga kididi kia ku jokala mu Jeluzaleme, kála kia bhangele akua Ngeleku.—2 Macabeus 4:7-17.

Eie ua Lembalala?

• Kiebhi ki tu tena ku katula “ioso i tu lalamesa?”

• Ihi i tena ku bhangesa o Kidistá ku zozesa o kixikanu kiê?

• Mukonda diahi tua tokala ku mona kuila o kikoué, kima kia kidi?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku bandu 26]

O “kituxi kioso kia tu naminina” ihi, ni kiebhi kiki ki tena ku bhita ni etu?