Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Kuila Eie ua mu Bhana Valolo ku Ujitu ua Nzambi o Ukaza?

O Kuila Eie ua mu Bhana Valolo ku Ujitu ua Nzambi o Ukaza?

O Kuila Eie ua mu Bhana Valolo ku Ujitu ua Nzambi o Ukaza?

‘Jihova a mi bhane dibesá, kala muthu monzo ia diiala diê.’—LUTE 1:9.

SOTA O ITAMBUIJILU:

Mukonda diahi tu tena kuzuela kuila o jiselevende ja Nzambi m’ukulu a bhanene valolo mu ujitu ua ukaza?

Kiebhi ki tuejiia kuila Jihova ua mesena kuila tu sola kiambote o muthu tua-nda kazala nê?

Kitendelesu kiebhi kia Bibidia kia lungu ni ukaza ki ua-nda belesela ku muenhu uê?

1. Jimbulula o ku sanguluka kua Adá, kioso kia tambula o muhatu.

“KIKI kifuba kia tundu mu ifuba iami, xitu ia tundu mu xitu iami; dijina diê a kà mu ixana muhatu mukonda ua tundu ku diiala.” (Dim. 2:23) Adá ua sangulukile kiavulu kioso kia tambula o muhatu! Ki tu diuana mu kuívua o mukumbi ua bhange! Jihova kia zubha ku bhanga Adá, ua mu bhangesa kuia ku kilu kiavulu, Muéne ua bhange o muhatu ua iuka bhu kaxi ka mbânji ia diiala. Mu kusuka-ku, Adá uexana o muhatu mu dijina dia Eva. Nzambi ua bhange o ukaza uâ, ene a zediuile. Mukonda dia Jihova ku mu bhanga ni mbânji ia Adá, o ukamba ua Adá ni Eva, ua betele kota, o ua makaza lelu ndenge.

2. Mukonda diahi o diiala ni muhatu a di zola?

2 Mu unjimu uê, Jihova ua bhange o athu ni ukexilu ua ku di zola—o kídifua kiki, ki tena ku bhangesa o diiala ku kazala ni muhatu. O Enciclopédia do Livro Mundial, iamba: “O diiala ni muhatu a kazala a kingila ku zeka, ni ku di zola katé ku hádia.” Kiki kiene mu bhita bhu kaxi ka mundu ua Jihova.

ENE A SAKIDILA O UJITU UA UKAZA

3. Kiebhi Izake kia sange muhatu uambote?

3 O diiala dia kixikanu Mbalahamu, uexile fiiele mu ukaza uê. Muéne ua tumikisa o mubhik’ê mu ixi ia Mezopotamiia ku sota-mu muhatu phala Izake. O musambu ua bhange o mubhika ua mu bhangesa ku di tunda kiambote. Mukonda dia ku sidivila Nzambi, Bebeka ua kazala ni Izake, muéne ueji sokolola o mbutu ia Mbalahamu kala kia mesenene Jihova. (Dim. 22:18; 24:12-14, 67) Ki tu banze kuila muthu—ki kale diiala mba muhatu u tena ku—bhangesa o ukaza ua diiala ni muhatu. Mu izuua ietu o diiala, mba o muhatu, ene a sola o muthu a-nda kazala nê. Tuejiia kuila o ukaza kene mu u bhanga ku diulu, maji Nzambi uene mu bhana itendelesu ku Jikidistá, ia lungu ni ukaza, ni mu ukexilu uéngi, se a bhinga o kikuatekesu kiê, mba ehela ku a endesa ku nzumbi iê.—Nga. 5:18, 25.

4, 5. Ihi i ku xikinisa kuila Sulamita, ni mubhidi a di zolele?

4 O kilumba kia uabha Sulamita mu Izalaiele, ka mesenene kuila o makamba mê a mu jijidika ku kazala ni Sobha Solomá. Muéne uambe: ‘Nga mi lokela, enu mu an’a ilumba mu Jeluzaleme, ki mu ngi bhangese ku zola muthu katé eme ki ngi kiandala.’ (Miku. 8:4) O Sulamita, ni mubhidi, ejidile kuila a di zolele. Ni ku lenduka muéne uambe: “Eme ngi diloza dia Salone, ngi kitulu kia jihonga.” O mubhidi uambe: ‘Kála o kitulu kia jihonga mu kaxi ka minha, Kiene ue kazola kami mu kaxi ka ilumba!’ (Miku. 2:1, 2) Ene a di zolele.

5 Mukonda o Sulamita ni mubhidi a zolele Nzambi, ene eji di zola kiavulu mu ukaza uâ. Sulamita uambe ku kazola kê, o mubhidi: “Ngi te ku muxima ué kala kidimbu, ngi te ku lukuaku lué kala kimaku mukonda o henda iala ni nguzu kala kalunga; o difuba mu ku di kaka dia soko ni mbila; o makala mê, makala ma túbhia; diene di di fuangana mukuâ ni milengo ia túbhia. Menha né-mbe a vula, ka tena kujimuka o henda iii, né-mbe jingiji ja menha ji kunguluka, ka tena ku i bobesa. Né-mbe bhu kala muthu u bhana jimbongo jê joso jala na-ju monzo mu henda iii, nga fika u lémbua muene toko-toko!” (Miku. 8:6, 7) Mu ku xinganeka mu ukaza, mukonda diahi o selevende ia Jihova ua tokala kuijiia kuila o ukaza kima kiala ni valolo?

NZAMBI UA MESENA U SOLA O MUTHU UA TOKALA

6, 7. Kiebhi ki tuejiia kuila Nzambi ua mesena tu sola kiambote o muthu u tua mesena ku kazala nê?

6 Jihova ua mesena u sola kiambote o muthu ua tokala ku kazala nê. Akua Izalaiele a a tendelesele ia lungu ni akua Kanana: ‘Kana ku bhanga ukaza ni ene,’ an’ê a ahatu ku a bhane mu [ukaza] ni an’â a mala; eie ué kana ku sola an’â a ahatu phala an’ê, a mala; kuma enhó a soko-bhu ku hunganesa an’ê a mala n’a lembua ku di tuma n’eme anga a kuata ku bheza jinzambi jengi; kio-kio-phe o njinda ia Jihova i mi uamena anga mu jima o mbutu kindala.’ (Mate. 7:3, 4) Mu ku bhita hama ja mivu, o mukunji Ejidala ua a tangela uixi: “Enu mua tondala, mua [kazala] ni ahatu a jixi jengi; mulonga ua Izalaiele mua u vudisa.” (Eji. 10:10) O poxolo Phaulu uambela o Jikidistá: “O muhatu ua kazala, ua di kutu ni munumi’ê, maji se munumi’ê ufuá, muéne a mu jituna, se ua mesena u tena ku kazala dingi ni diiala diéngi mua Ngana.”—1 Kol. 7:39, NW.

7 Se selevende ia Jihova u kazala ni muthu ka mu sidivila Jihova, kiki kilondekesa ku bhukumukina o itumu ia Nzambi. Mu izuua ia Ejidala, akua Izalaiele a tondalele mu ku “[kazala] ni ahatu a jixi jengi,” kiexile kima kia iibha ku kamba ku belesela o itumu ia Nzambi. (Eji. 10:10; 2 Kol. 6:14, 15) O Kidistá u kazala ni muthu ka sidivila Nzambi ka bhana phangu iambote, ka sanguluka ni ujitu ua Nzambi, o ukaza. O muthu u bhanga kiki, se a mu batizala kiá, u texi o ujitu ua ku kala ni ikalakalu mu kilunga kia Nzambi. Ki kieji fuama ku kingila ku tambula mabesá mu kuzuela mu musambu: ‘Jihova eme nga ku bhukumukina mu vondadi iami, maji nga ku dióndo ngi besoale ngó.’

O TATA IETU IA DIULU UA BETA MU KUIJIIA

8. Jimbulula se mukonda diahi tua tokala ku kaiela o itendelesu ia Nzambi ia lungu ni ukaza.

8 O muthu u bhanga o makina uejiia kiebhi ki i kalakala. Se o makina i bhinga ku i iudika, muéne u tena ku bhana itendelesu phala ku i iudika. Abha se ki tu kaiela o itendelesu iê, anga tu iudika kala ki tua mesena? Tu tena ku i zanga—mba ki i kalakala dingi. Se tua mesena ku zediua mu ukaza, tua tokala ku kaiela o itendelesu ia Jihova ua Bhange o ukaza.

9. Mukonda diahi Jihova uejiia kiebhi ki divua o muthu u kala ubheka uê, ni ihi ijila bhu kaxi ka ukaza?

9 Jihova uejiia ioso ia lungu ni athu, ni ukaza. Muéne ua bhange athu ni hanji ia ku zeka kumoxi, phala ene ku ‘vuala, ni ku sokolola.’ (Dim. 1:28) Nzambi uejiia kiebhi ki divua o muthu u kala ubheka uê, mukonda kioso kia bhange o muhatu ua dianga, muéne uambe: “Ki kia uabha o muthu ku kala ubheka uê; ngi mu bhangela mukuá a di fuangana-nê uia ni ku mu kuatekesa.” (Dim. 2:18) Jihova uejiia ué o ku sanguluka kuijila mu ukaza.—Tanga Jisabhu 5:15-18.

10. Ukexilu uahi ua ku dibhana ua tokala ku kala nau, o makaza a kidistá mu ukaza uâ?

10 Mukonda dia ku lundula o kituxi kia Adá, se-ku ukaza lelu ua iuka. O jiselevende ja Jihova, a tena ku zediua mu ukaza se a belesela o Mak’â Nzambi. Mu kifika, xinganeka o itendelesu ia Phaulu ia lungu ni ku zeka kumoxi mu ukaza. (Tanga 1 Kolindo 7:1-5.) O Bibidia ki izuela kuila o makaza a zeka ngó kumoxi phala ku vuala an’a. Maji o ku zeka kumoxi, ku tena ku sangulukisa o makaza. O ufusa mu ukaza, ki u sangulukisa Nzambi. O diiala ni muhatu Kidistá, a tokala a kala ni jihanji ja ku di zola ni ku dibhana ujitu mudiâ. Ene ka tokala ku bhanga ima ia zembe Jihova.

11. Mabesá ahi a tambula Lute mu ku bhanga kala kia mesenene Jihova?

11 O makaza a tokala ku sanguluka mu ukaza uâ, o ku luuala kana. Bhenge-bhenge m’onzo ia kidistá ia tokala i kala kididi kia tululuka, kia ku nhoha. Xinganeka ia bhiti mu 3.000 ja mivu ku dima, kioso o mutudi Nouemi ni jimbalakaji jê atudi, Olofa ni Lute, kia kexile mu tunda mu ixi ia Mouabhe mu kuia mu Juda. Nouemi ua tendelesa o ilumba ku vutuka ku ixi iâ. O Lute mukua Mouabhe, ka xikina ku xisa Nouemi, ua londekesa o ufiiele uê kua Nzambi, Nouemi ua mu kanena, ‘Jihova a ku fute-kiu kioso ki ua bhange; ua bhingi moxi a mabhabha-mê muene mu uéza ku sota kididi kia ku kala.’ (Lute 1:9; 2:12) Mukonda dia ku sanguluka ni ujitu ua Nzambi o ukaza, Lute ua kazala ni muadiakimi Bouaji, uexile mubhezi ua kidi ua Jihova. Kioso kia-nda vutuka ku muenhu mu ixi, Lute ua-nda sanguluka kiavulu mu kuijiia kuila ku mbutu iê, kuene kua vualela Jezú Kristu. (Mat. 1:1, 5, 6; Luk. 3:23, 32) Ki dibesá dia di kota Lute ku bhanga kala kia mesenene Jihova!

KITENDELESU KIA UNJIMU PHALA KU ZEDIUISA O MAKAZA

12. Kuebhi ku tu sanga itendelesu ia lungu ni ukaza?

12 O Mubhangi ua ukaza u tu tangela ioso i tua tokala ku bhanga phala ku zediua mu ukaza. Se-ku muthu uejiia kála Jihova. O Bibidia ki iene mu tanga makutu, muene ngó mu tu tena ku sanga itendelesu ia lungu ni ku zediua mu ukaza, ni ku belesela o itumu ia Bibidia. Mu kifika, poxolo Phaulu ua soneka: “Kiene kimoxi ni enu uê: Kala diiala mudienu a zole muhatu’ê kala kia di zolo muène; o muhatu ue a xile munumi’ê.” (Efe. 5:33) O milongi ia Bibidia ki i bhonzo o Jikidistá ja kulu mu nzumbi ku i tendela. Mukonda dia kiki, ku moneka o kibhuidisu kiki: O kuila a-nda belesela o Mak’â Jihova? Ene a-nda belesela Jihova se a bhana valolo ku ujitu iú—o ukaza. *

13. Maka ahi ijila mu ku kamba ku belesela o itendelesu mu divulu dia 1 Phetele 3:7?

13 O diiala Kidistá ua tokala u dibhana kiambote ni muhatu’ê. O poxolo Phetele ua soneka: ‘Enu mu mala ué kiene, ahatu enu mu tunga-nâ ni kilunji. Mu bhana muhatu ujitu, kuma muene kitutu kia tolo nguzu. Mbata muene ué mukuenu ua sokela-nê mu ku lundula o muenhu, ua-nda ku mi bhana Nzambi. Se mua kambe ku ki bhanga, misambu ienu i sukamena.” (1 Phe. 3:7) Jihova ka-nda kuívua o misambu ia diiala ka belesela o itendelesu iê. O ukamba uâ ni Jihova, u tena ku kala mu iluezu, ni ku bhangesa kuila ene a kala ni maka m’nzo, a zoka, a di beta, a di kuama.

14. Ihi i tena ku bhanga o muhatu uambote ku muiji uê?

14 O muhatu u belesela o itendelesu ia Jihova, ni nzumbi ikôla, u tena ku bhangesa kuila o inzo iê i kala kididi kia tululuka, kia zediua. O diiala di bheza Nzambi, ua tokala ku zola o muhatu’ê, ni ku mu langa, mu xitu, ni mu nzumbi. O muhatu u kingila kuila muadi uê u mu zola, maji muéne ua tokala ué u kala muhatu uambote. Kala kiambe o divulu dia Jisabhu 14:1, “muhatu ua njimu, u tunga o inzo iê; maji o kioua-phe kia muhatu, mueni’ê u i bula ni maku mê.” O muhatu ua njimu mukua henda, u bheka ku zediua ku muiji uê. Muéne ulondekesa ué kuila ua sanguluka ni ujitu ua Nzambi, o ukaza.

15. Kitendelesu kiebhi ki tu sanga mu divulu dia Efezo 5:22-25?

15 O mala ni ahatu a kaiela o phangu ia Jezú, ia ku dibhana ni kilunga, alondekesa o kisakidilu ku ujitu ua Nzambi, o ukaza. (Tanga Efezo 5:22-25.) O makaza a tambula mabesá avulu, kioso kia di zola, ni kioso kia xisa o ukexilu ua ana-ndenge, ua ku kamba ku di zuelesa kia kala ni maka, ni ifua ia mukuá ki ia tokala ku Jikidistá!

KI BHU KALE MUTHU U A UANUNA

16. Mukonda diahi saí Jikidistá a kala akudi?

16 Sumbala saí athu ka mesena luua ku kazala, saí jiselevende ja Jihova ka kazala luua mukonda ka sange hanji o muthu ua tokala. A mukuá ala ni ujitu ua ku kala akudi, o ujitu iú uene mu ku a kuatekesa ku di bhakula mu sidivisu ia Jihova, sé ku thandanganha ni ibhidi ijila mu ukaza. O akudi ka tokala ku tonoka ni ukudi uâ, a tokala ku belesela o itendelesu ia Jihova ia lungu ni ukudi.—Mat. 19:10-12; 1 Kol. 7:1, 6, 7, 17.

17. (a) Itendelesu iahi ia bhana Jezú ia lungu ni ukaza i tua tokala kuijiia? (b) Se Kidistá u mateka ku kala ni luímbi lua kaza dia mukuá, ihi ia tokala ku bhanga?

17 Ki kale o akudi mba o makaza, etu enioso tua tokala ku belesela o izuelu ia Jezú, iambe: “Manhi kiluua mu tanga kuma Ió [Nzambi] uoso ua a bhanga mu dimatekenu, ua a [bhange] diiala ni muhatu? Iú uambe, uixi: Mukonda dia kiki, diiala dixa tat’â ni mam’â, hé u di kuatenena kua muhatu’ê. Ene kiiadi kiâ anga a kala xitu imoxi. Kienhiki ene kala dingi kiiadi, maji xitu imoxi kiá. Ioso-phe ia bandeka Nzambi, ki bhu kale muthu u i uanununa.” (Mat. 19:4-6) O ku kala ni luímbi lua kaza dia mukuenu kituxi. (Mate. 5:21) Se Kidistá u kala ni jihanji ja iibha, ki kale diiala, mba muhatu, ua tokala ku katula o jihanji ja iibha ku muxima uê ni lusolo, né muéne se uala ni ndolo iavulu ku muxima. (Mat. 5:27-30) A tokala ku katula o jihanji ji nganala o muxima.—Jel. 17:9.

18. Ihi i u banza, ia lungu ni ujitu ua Nzambi, o ukaza?

18 Né muene ió kejiia o itendelesu ia Jihova Nzambi ia lungu ni ukaza, ene mu sanguluka ni ujitu ua ukaza. Etu tua di bhakula kua ‘Nzambi ia ku sanguluka,’ Jihova, tu beta-kota mu ku sanguluka ni ima ioso ia bhana, ni kulondekesa kuila tua sanguluka ni ujitu ua Nzambi, o ukaza!—1 Tim. 1:11.

[Tanga mu luji]

^ kax. 12 Phala kuijiia dingi o maka alungu ni ukaza, tanga o kibatulu 10 ni 11 kia divulu, ‘Kala mu Henda ia Nzambi.’

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku mbandu 12]

O ukaza ua zediua u bhana kijingu kua Jihova u bheka ué ku zediua ku muiji

[Foto ku mbandu 11]

Lute ua bhana valolo mu ujitu ua Nzambi, o ukaza

[Foto ku mbandu 13]

Eie uene mu bhana valolo ku ujitu ua Jihova, o ukaza?