Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Ku Dibhana ni Ibhidi ia Lelu ni ku Suína

Ku Dibhana ni Ibhidi ia Lelu ni ku Suína

Ku Dibhana ni Ibhidi ia Lelu ni ku Suína

“Nzambi dilengelu dietu, nguzu ietu, kota dia dikuatekesu dia zukama mu jiphaxi.” —JISÁ. 46:1.

O KUILA U TENA KU TAMBUIJILA?

Ihi i tua tokala o ku bhanga phala ki tu lalamane ni ibhidi?

Ima iahi i tu bhangesa o ku suína?

Ihi iene mu bhanga Jihova, phala ku tu kuatekesa ku dibhana ni ibhidi?

1, 2. Ibhidi iahi iene mu dibhana na-iu o athu, maji ihi ia mesena o ku bhanga o jiselevende ja Nzambi?

TUALA mu izuua ia ibhidi iavulu lelu. O ixi a i zalesa ni mavuua avulu. Itungutu ia ixi, kalemba, kiuamu, túbhia tu dibaza koxi a mavu, kitembu ki jibha, dikende dibaza koxi a mavu ni ima ia mukuá dingi iene mu zanga o ixi. O maka ku muiji, ni maka a dibhana nau o athu, ene mu kuatesa uôma, ni ku luuala. Mu kidi ‘o ibatu ni jithembu ja tokala’ ku’athu oso.—Ndo. 9:11.

2 O selevende joso ja Nzambi, ene mu ditunda kiambote mu ku dibhana ni ibhidi. Maji né muene kiki, etu tua tokala tu kala polondo phala ku dibhana ni ibhidi ia-nda kuíza ku hádia ku dizubhilu dia mundu iú ua zukama. Kiebhi ki tu tena ku dibhana ni ibhidi íii, se ku thandanganha kiavulu? Ihi ia-nda tu kuatekesa ku dibhana ni ibhidi ia lelu ni ku suína?

KATULA PHANGU KUA IÓ A DIBHANENE NI IBHIDI NI KU SUÍNA

3. Kala kilondekesa o divulu dia Loma 15:4, kiebhi ki tua tokala ku dibhana ni ibhidi?

3 Sumbala o ibhidi i luualesa athu avulu lelu, m’ukulu ndenge, o ibhidi ki i mateka lelu mu ixi. Tua-nda di longa ihi i tu longa o phangu ia jiselevende ja Nzambi m’ukulu a dibhanene kiambote ni ibhidi ni ku suína.—Lom. 15:4.

4. Ibhidi iahi ia dibhana na-iu Davidi, ni ihi ia mu kuatekesa?

4 Xinganeka mu phangu ia Davidi. Muéne ua bhitile mu ibhidi iavulu, kála, o njinda ia sobha, a mu zembele ku jinguma jê, a ahatu uê a ambatele ku jinguma jê, o makamba mê a mu bhilukile, ni ima ia mukuá dingi. (1 Sam. 18:8, 9; 30:1-5; 2 Sam. 17:1-3; 24:15, 17; Jisá. 38:4-8) O Bibidia ilondekesa o ibhidi ia bhitile na-iu Davidi, o ibhidi íii ia mu bhekele malamba avulu. Maji o ibhidi ki i mu zozesa mu nzumbi. Ni kixikanu kioso muéne uambe: ‘Jihova muene o nguzu iami ia ku kola muenhu, nanhi-phe ngi mu kala ni uôma?’—Jisá. 27:1; tanga Jisálamu 27:5, 10.

5. Ihi ia kuatekesa Mbalahamu ni Sala, ku dibhana ni ibhidi?

5 Mbalahamu ni Sala, a tungile mu ji tenda mu thembu iavulu, kala asonhi mu ixi ia ngene. Saí ithangana ene a bhitile ni ibhidi. Maji né kiki, ene a di tundile kiambote mu ibhidi kála, o nzala, ni uôma ua jinguma ja a kondolokele. (Dim. 12:10; 14:14-16) Kiebhi ene kia tenene ku dibhana ni ibhidi íii? O Mak’â Nzambi a tu tangela kuila Mbalahamu “ua kingile dibhata di kala ni madisesa ma nangenena, o mesene iê ni mutungi muène Nzambi.” (Jih. 11:8-10) Mbalahamu ni Sala a xinganekene ngó mu mabesá eji tambula, ka ehela ku a nganala ku mundu ua a kondolokele.

6. Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Jobe?

6 Jobe ua bhitile ni ibhidi iavulu. Xinganeka kiebhi kia divuile muéne kioso kia kexile mu bhita ni malamba ku muenhu uê. (Jobe 3:3, 11) Muéne kejidile se mukonda diahi ua kexile mu bhita mu ibhidi. Maji né kiki, muéne ka bhuila. Ua kolokotele mu ufiiele, ni ku kala ni kixikanu kua Nzambi. (Tanga Jobe 27:5.) Jobe phangu iambote i tua tokala ku kaiela!

7. Ibhidi iahi ia bhiti naiu Phaulu mu ku sidivila Nzambi, ni ihi ia mu suínisa ku kolokota?

7 Di longe ué o phangu ia poxolo Phaulu. Muéne ua bhitile mu ‘iluezu mu mbanza, mu kikangalakata, ni mu musanza ua kalunga.’ Muéne ua zuela kuila ua talele ‘hadi ni nzala, dinhota, mbambi, ni tuxi.’ Phaulu ua bhitile ué ‘mausuku avulu sé ku zeka,’ nange mukonda dia ku boba. (2 Kol. 11:23-27) Né muene ni ibhidi ioso íii, tala ihi ia zuela kioso kia bhulukile mu kufuá, mu ku sidivila Nzambi: “Maji kia tu bhiti kien’iki, phala ki tu di fiiale etu-ene, maji tu di fiiale Nzambi, u tena kufukununa o madifundu. Muène iú ua tu kudila ku kalunga kosu’ oko, hanji ué uanda ku tu kudila.” (2 Kol. 1:8-10) Ko athu oso a bhitile mu ibhidi kála Phaulu. Maji né kiki, tu tena ku xinganeka kiebhi kia divuile muène, ni ku kaiela o phangu iê ia ku suína.

KANA KUEHELA KUILA O IZULUKUTU IA IIBHA I KU TOLOLA

8. Kiebhi o maka a lelu a tena ku bhita n’etu? Bhana phangu.

8 O mundu iú uezala ni mavuua, ibhidi, ni malamba, athu avulu a luuala. Saí Jikidistá a bhita uâ ni maka enhá. Lani, * ua kexile mu sidivisu ia thembu ioso, ni muadi uê, mu ixi ia Australia, uambe kiebhi kia divu kioso kia mu tangela kuila uala ni uhaxi ua mele, muéne uambe kuila ua divu kia iibha, o njimbu íii ia mu tula kála nzaji. Muéne uambe: “O milongo i nga kexile mu tambula ia kexile mu ngi bhanga kia iibha, nga monene kala ki ngi kexile dingi ni valolo.” Maji sumbala ni maka enhá muéne ua kexile ué ni kikalakalu kia ku langa muadi uê, a mu bhange pelasá mu muongongo. Ihi i tu tena o ku bhanga se o maka enhá a bhita n’etu?

9, 10. (a) Kima kiahi ki tu tokala kuehela Satanaji ku bhanga? (b) Kiebhi ki tu tena ku dibhana ni ibhidi kála kia ki tange mu divulu dia Ikalakalu 14:22?

9 Tua tokala kuijiia kuila Satanaji ua mesena ku zozesa o kixikanu kietu bhu kaxi ka ibhidi i tuene mu bhita na-iu. Kienhiki, ki tu tokala ku mu ehela ku tu katula o kisangusangu kietu, mu ukexilu iú. O divulu dia Jisabhu 24:10, dizuela: ‘Bhu kizuua kia phaxi, se u luuala, kuabhu, ni nguzu iê itola.’ O ku xinganeka mu misoso ia athu, i tanga o Bibidia, kala ki tua di longo kiá, ia-nda tu kuatekesa ku suína kioso ki tu bhita mu ibhidi.

10 Tua tokala ué kuijiia kuila etu ki tu tena ku katula o ibhidi ioso. Tu tena ku kingila ku bhita na-iu. (2 Tim. 3:12) O divulu dia Ikalakalu 14:22, di tu tangela: ‘Tu bhinga tu bokona mu Utuminu ua Nzambi mu ku bhita ni malebhu avulu.’ Mu veji dia ku luuala, mukonda diahi ki u mono o ibhidi kála kithangana kia kulondekesa o ku suína, mukonda dia kixikanu kiê, ni ku dielela mu kutena kua Nzambi kua ku ku kuatekesa?

11. Ihi i tua tokala o ku bhanga phala ki tu thandanganhe ni ibhidi?

11 Tua tokala ku xinganeka mu ima iambote. O Mak’â Nzambi a tu tangela: ‘O muxima se ua tana, pholo ikemba kiengi; maji o ndolo ku muxima, i luualesa o muthu.’ (Jisa. 15:13) O jidotolo ene mu tokuesa, a mono o valolo ia ku kala ni ibanzelu iambote, mukonda iene i bhangesa o muthu ku disanza. Jihaxi javulu mukonda dia ku a tangela ngó kuila, o milongo íii ia-nda kua bhanga kiambote, a disanza, né muene o milongo ki i tokala ku uhaxi uâ. Maji se a a tangela kuma ka-nda disanza kindala, ki bhangesa o uhaxi ku di mendala dingi. O ku xinganeka ngó mu ibhidi i bhonza o ku i batula, i tu zozesa mu nzumbi. Maji Jihova kene mu tu bhana “inuinu ia sukidi.” Né muene mu ithangana ia ibhidi, muéne u tu kuatekesa bhu kaxi ka Maka mê, bhu kaxi ka phange jetu, ni nguzu i tu tambula bhu kaxi ka nzumbi ikôla. O ku xinganeka mu ima ioso íii, ku tu suínisa. Mu veji dia ku xinganeka ngó mu ima ia iibha, xinganeka kiebhi ki u tena ku dibhana kiambote ni ibhidi ioso-ioso, ni mu ima iambote ia bhiti ku muenhu uê.—Jisa. 17:22.

12, 13. (a) Ihi ia kuatekesa o jiselevende ja Nzambi, ku dibhana ni mavuua? Bhana phangu. (b) Mu ithangana ia ibhidi, kiebhi ki tu tena kulondekesa o kima kia beta-kota ku muenhu?

12 Mu izuua ia lelu, jixi javulu jene mu bhita mu mavuua avulu. Phange javulu mu jixi jiji ene mu londekesa kuila ene mu kolokota mu ibhidi. Maji kiki, kiene mu bhonza kiavulu. Ku muvu ua 2010, o kutunguta kua ixi ni kalemba, ka bhiti mu ixi ia Chile kua buika jinzo ja phange jetu, ni imbamba, ni ima ioso ia kexile na-iu. Sumbala ni mavuua a bhitile nau, o jiphange a kolokota mu nzumbi. Samuuele, a mu buika o inzo iê, uambe: “Sumbala ni ibhidi ioso íii, eme ni muhatu uami ki tu fongo mu iônge, ni ku boka. O ukexilu iú ua tu kuatekesa phala ki tu lalamane.” Kála kia bhange o jiphange ja mukuá, ene a kolokota mu sidivisu ia Jihova.

13 Mu mbeji ia Katutu, ka muvu ua 2009, kua bhitile kalemba mu mbanza ia Manila, ku Filipinas, 80 a ji porcento ja mbanza ja boba. Saí diiala dia kexile ni jimbote javulu uambe: “O kalemba ka bheka ibhidi ni hadi ku athu oso, ki kale o jimvuama ni jingadiama.” Kiki kia tu lembalesa o kitendelesu kia Jezú: “Lundenu-phe jimbongo mu diulu, ki mu moneka tumbamba ni fuluja i jikinisa, mba miii i kanda, i nhana.” (Mat. 6:20) O ku lalamana ngó ni jimbote, ji tena ku bhua mu kithagana kimoxi, ki bheka ngó ndolo. Kima kiambote ku kolesa o ukamba uetu ni Jihova, se-ku muthu u tena ku u nhana, né muene se tu bhita mu ibhidi ioso-ioso!—Tanga Jihebeleu 13:5, 6.

IMA I TU BHANGESA O KU SUÍNA

14. Ihi i tu bhangesa o ku suína?

14 Jezú uejidile kuila kueji moneka maka mu kithangana kiê kia ku tumina, maji muéne uambe: ‘Ki mu kale ni uôma.’ (Luk. 21:9) Ni kikuatekesu kia Sobha ietu, ni kia Mubhangi uetu ua ngongo, tu tena ku kala ni kidielelu. Phaulu ua suínisa Timote mu kuzuela: “Nzambi ka tu bhana muxima ua kuteketa. Maji o Nzumbi ua tu izalesa ni undanda, ni henda, ni muxima ua ku sunga kilunji.”—2 Tim. 1:7.

15. Bhana phangu ilondekesa o kidielelu kia jiselevende ja Nzambi, ni ku jimbulula kiebhi ki tu tena ué o ku suína.

15 Di longe o izuelu ia jiselevende ja Nzambi a londekesa o ku suína. Davidi uambe: “Jihova muene nguzu iami, ngubu iami; muxima uami ua mu dielela muene, eme nga bhanduluka; kia bhangesa muxima uami kukala ni ngalasa iavulu.” (Jisá. 28:7) Phaulu ua londekesa o kidielelu kiê kioso kia zuela: “Mu ima ioso íii tuala tu atolodi, maji atolodi ndenge, mu nguzu ia Ió uoso ua tu zola!” (Lom. 8:37) Kiene kimoxi ué, mu kuijiia kuila kumbi dia bhixile kiá, Jezu uambe ku maxibulu mê kuila ua kexile ni ukamba uambote ni Nzambi, mu kuzuela: “Ki ngala-phe ubheka, mukonda Tata uala ni eme.” (Nzu. 16:32) O izuelu íii, ilondekesa ihi? Ilondekesa kidielelu kia kidi kua Jihova. O ku londekesa kidielelu kia kidi kua Nzambi ki tena ku tu suínisa ku dibhana ni ibhidi ioso-ioso ia lelu.—Tanga Jisálamu 46:1-3.

KATULA MBOTE MU KIKUATEKESU KIA TU BHANA PHALA KU SUÍNA

16. Mukonda diahi kima kiambote ku di longa o Mak’â Nzambi?

16 O ku suína kua kidistá, ki kulombolola ku dielela mu nguzu iê. O ku suína kuetu kuijila mu kuijiia Nzambi, ni ku dielela kua muéne. Tu tena ku bhanga kiki mu ku di longa o Maka mê, o Bibidia. Saí phange ia muhatu ua thandangahele kiavulu ku muenhu, ua zuela ihi ia mu kuatekesa: “Nga kexile mu tanga izuua ioso o ibatulu ia Bibidia ia lungu ni maka u nga kexile mu bhita na-iu.” O kuila tuene mu kumbidila o kitendelesu kia ku bhanga o ubhezelu ku muiji? O ku kumbidila o itendelesu íii, kua-nda ku kuatekesa ku kala ni ibanzelu ia mukua jisalamu uambe: “Ngonge ié ku ngi uabhela kuahi! Ngi xinganeka kumbi dioso dia kambàmba.”—Jisá. 119:97.

17. (a) Ima iahi i tu kuatekesa o ku suína? (b) Bhana phangu ia misoso ia madivulu metu iene mu ku kuatekesa.

17 Mu madivulu metu tu sanga-mu milongi iavulu i suínisa o kidielelu kietu kua Jihova. Phange javulu ene mu tanga misoso mu mulangidi, iene mu ku a kuatekesa kiavulu. Saí phange ia muhatu ku ixi ia Ásia, ua kexile ni uhaxi ua kikote ku luuala, ua sanguluka kiavulu mu ku tanga o musoso ua phange ia diiala mukunji mu jixi jengi ua dibhana kiambote ni uhaxi iú. Muéne ua soneka: “O musoso ua ngi kuatekesa kuijiia kiambote o uhaxi uami, ua ngi bhana kidielelu.”

18. Mukonda diahi tua tokala ku katula mbote mu musambu?

18 O musambu u tena ku ku kuatekesa mu ibhidi ioso. O poxolo Phaulu ua londekesa o valolo ia kusamba mu kuzuela: “Ki mu kale ni hele ia kima, ki mu ile bhidibhidi, maji ima ioso-phe iiza-ku, mu ila ni kusamba ni kudionda, kumoxi ni kusakidila, mu ende ni ku bhinga kua Nzambi ioso i mua mesena. Bheniobho o kutululuka kua Nzambi kua somboka o kitongoluelu kioso kia muthu, kuanda ku mi bateka mixima ni ilunji, mu ukamba ni Kristu Jezú.” (Fil. 4:6,7) O kuila tu katula mbote mu musambu, phala ku tu suínisa ku dibhana ni ibhidi? O phang’etu Alex mu ixi ia Grã-Bretanha, uene ni uhaxi ua ku ditolesa uambe: “O kuzuela ni Jihova mu musambu, ni ku tanga o Maka mê, kuene mu ngi kuatekesa ku muenhu uami.”

19. Kiebhi ki tua tokala o ku mona o iônge?

19 O iônge, o kikuatekesu kia mukuá. O mukuá jisalamu ua soneka: ‘Muenhu uami moxi uala ni ngunzu, ua-lu sota muene kusénduka, mu kuinda ku kala mu inzo ia Jihova.’ (Jisá. 84:2) O kuila kiene uê ki tu divua? Lani, tua mu tange kiá, ua jimbulula se ihi ia banza ia lungu ni ku dilunga ni Jiphange: “Ki ngi tokala ku sola se ngia mu iônge. Nga kijidile kuila nga tokala kuia mu iônge, se nga mesena kuila Jihova u ngi kuatekesa ku dibhana ni ibhidi.”

20. Kiebhi o sidivisu ia ku boka i tu kuatekesa?

20 A tu suínisa ué mu ku boka o Utuminu. (1 Tim. 4: 16) Saí phange ia muhatu mu ixi ia Australia ua kexile mu bhita mu ibhidi iavulu uambe: “Ki ngi mesenene dingi ku boka, maji saí kafunga ua ngi ixana phala kuia mu boka. Eme ngai. Jihova ua kexile mu ngi kuatekesa; ithangana ioso i nga kexile mu boka, ia ngi bhekela kisangusangu kiavulu.” (Jisa.16:20) Phange javulu ene mu mona kuila o ku suínisa o kixikanu kia akua, kua Jihova, kia a kuatekesa ku suínisa uê o kixikanu kiâ. Mu ku bhanga kiki, ene ka lalama ngó ni ibhidi iâ, maji a xinganeka mu ima ia beta-kota ku muenhu.—Fil. 1:10,11.

21. Kikanenu kiahi ki tuala na-kiu kia lungu ni ibhidi i tu bhita na-iu lelu?

21 Jihova uene mu tu bhana ima iavulu phala ku tu kuatekesa ku dibhana ni ibhidi ni ku suína. Mu ku katula mbote mu ima ioso, ni ku xinganeka, ni ku kaiela o phangu iambote ia ku suína kua jiselevende ja Nzambi, tu tena ku dielela kuila, tu tena ku dibhana kiambote ni ibhidi. Sumbala o ima ia iibha iene hanji mu bhita, mu ku zukama o dizubhilu dia mundu iú, tu tena ku divua kála kia divu Phaulu, uambe: “A tu kuama maji ki tu jimi o mbutu. . . . Ki tu kuata usudi.” (2 Kol. 4: 9, 16) Ni kikuatekesu kia Jihova tu tena ku dibhana ni ibhidi ia lelu ni ku suína.—Tanga 2 Kolindo 4:17, 18.

[Tanga mu luji]

^ kax. 8 Saí majina a a lungulula.

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Jifoto ku mbandu 14]

Kioso ki u bhita ni ibhidi, katula mbote mu kikuatekesu kiene mu bhana Jihova