Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Kua Di Muange Katé Kuebhi?

Kua Di Muange Katé Kuebhi?

O Kuzonza ni Kitadi

Kua Di Muange Katé Kuebhi?

“O inzo ietu ia matenda iene mu kalakela o nguvulu mu diembu dietu. Maji phala ku tu futa, tuene mu kingila mbeji jiiadi mba jitatu. Mu izuua íii, a ngi xindi ku mukalakadi ua nguvulu iú. Muéne uambe kuila u tena ku tu futa ni lusolo—se tu mu bhana-ku ué kama kia-nda tu futa.”—NZUÁ. *

O KUILA saí kizuua a kuzonzo kiá o muxima ni kitadi? Nange ki ua bhitile ni musoso iú mu ukexilu u tua tange kiá, maji nange ua bhiti kiá mu ibhidi ijila mu kuzonza.

Kála kiambe o ditenda, o ku tokuesa kua bhange ku muvu ua 2011 kua lungu ni ukexilu ua kuzonza, * “mu 183 a jixi ni mu madiembu mua ebhuidisa athu, a mono kuila saí jixi o kuzonza kuavulu dingi, mu jixi ja mukua ndenge.” Mivu iiadi ku dima, ku muvu ua 2009 o ditenda didi dia tange katé kuebhi kua di muange o ukexilu ua kuzonza o mixima ni kitadi: “Kiki kilondekesa kuila se-ku ixi mua kambe ibhidi ijila mu kuzonza.”

Saí ithangana, o kuzonza ku bheka ibhidi iavulu. Mu kifika, saí kadivulu kambe, “o kuzonza mba o kilalu,” kiene kia bhangesa ué athu avulu kufuá mu kitungutu kia bhiti mu ixi ia Haiti ku muvu ua 2010. Kambe dingi: “O jisabhalalu a ji tungu sé o jingijiie ja ku tunga, kuendesa o kikalakalu kiki, ni kuzonza kua athu a kala ku pholo ia ikalakalu.”

O kuila a-nda tena ku batula o ukexilu ua kuzonza ni kitadi? Phala ku tambuijila o kibhuidisu kiki, tua tokala kuijiia se ihi i suínisa o ukexilu ua kuzonza. Mu milongi ia-nda kaiela tua-nda di longa ihi i suínisa o ukexilu iú.

[Tanga mu luji]

^ kax. 3 O dijina a di lungulula.

^ kax. 5 “O Kuzonza ni kitadi tu ku sanga mu matenda a a tumina ku jinguvulu, kála kia zuela o athu mu jixi.”—Transparência Internacional.

[Foto ku mbandu 3]

“O kuzonza ni kitadi, o ku katula mbote mu kutena kuala na-ku o muthu phala o mbote iê. O ukexilu iú, u bhekela malamba ku athu ala bhoxi dia kutena kua athu ala ku ungana.”

—TRANSPARÊNCIA INTERNACIONAL