Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O “Asonhi” a Diongeka Kumoxi Mu Ubhezelu Ua Kidi

O “Asonhi” a Diongeka Kumoxi Mu Ubhezelu Ua Kidi

O “Asonhi” a Diongeka Kumoxi Mu Ubhezelu Ua Kidi

‘Akua makanga ene a kala idimakaji ienu, ene a tambula konda ia mábhia menu, ma mividi. Maji enu-phe a ka m’ixana Akunji a Jihova.’—IZA. 61:5, 6.

KIEBHI KI UEJI TAMBUIJILA?

Kiebhi o athu kiene mu mona o asonhi, ni ihi i longa o Bibidia ia lungu ni maka enhá?

Ujitu uahi u tua mu tula ku athu a ifuxi ioso?

Kiebhi ki tua mu londekesa kuila, tu mundu sé asonhi?

1. Ihi i banza athu ia lungu ni asonhi, ni mukonda diahi ka tokala ku banza kiki?

KALA ki tua di longo kiá mu milongi ia bhiti, athu a tumbula o kizuelu “asonhi” mu ukexilu ua ku sebhulula. Ulondekesa disese, o ukexilu ua ku londekesa kuila o athu a jixi jengi ndenge, o etu tuala kota. Kilondekesa ku kamba kuijiia kima. O divulu, The Races of Mankind, diambe: “O Bibidia i zuela kuila o athu oso mu ngongo—jiphange.” O jiphange ki ji difu, maji ene jiphange ka lembua ku kala jiphange.

2, 3. Ihi i banza Jihova ia lungu ni asonhi?

2 Mu kidi, kabasa kididi ku tua tungu kuene asonhi. Kiene kiexile ué o akua Izalaiele m’ukulu, ene akexile ni ukamba ni Jihova Nzambi, bhu kaxi ka kikutu kia Kitumu. Athu ka tokalele mu ixi ia Izalaiele ka tokalele ku soka ni akua ixi, maji né kiki o akua Izalaiele a tokalele ku talatala kiambote akua jixi jengi. Phangu iambote phala etu ku i kaiela! O Jikidistá ja kidi, ka akua kathombo kana. Mukonda diahi? O poxolo Phetele uambe: “Nga mono kuma Nzambi kene ni kathombo ka athu. Maji ku akua jixi joso, uoso u mu xila muène, hé u bhanga ioso iaiuka, Muène u mu tambulula.”—Ika. 10:34, 35.

3 O asonhi mu Izalaiele iokulu a katula mbote mu ukamba ua kexile nau ni akua Izalaiele. Kiki kia londekesele o ibanzelu ia Jihova ia lungu ni asonhi, kala kia londekesa poxolo Phaulu kioso kiebhudisa ia lungu ni Jihova: ‘Kifua o Nzambi ua tokala ngó ku Jijudé kuabhu? Ki Nzambi ué ia tokala ku akua jixi jengi? Kiene muene! Nzambi ué ia akua jixi jengi.’—Lom. 3:29; Joue. 2:32.

4. Mukonda diahi tu tena kuamba kuila ‘mu Izalaiele ia Nzambi’ se-mu asonhi?

4 Bhu kaxi ka kikutu kiobhe, o kilunga kia Jikidistá a a undu, kia bhingana bhu kididi kia akua Izalaiele akexile ni ukamba ni Nzambi. Kienhiki a exana ‘Izalaiele ia Nzambi.’ (Nga. 6:16) Kala kia jimbulula Phaulu mu kifuxi kiki, ‘ki kuene Ngeleku, ki kuene Judé, ki kuene a mu saie, ki kuene a kambe ku mu saia, ki kuene muthu uéngi, ki kuene kabinji, ki kuene mubhika, ki kuene ufolo; kuala ngó Kristu ua di bhange muéne mu ima ioso, ni mua ene oso.’ (Kol. 3:11) Se kiene, mu kilunga kia Jikidistá, se-ku asonhi.

5, 6. (a) Ibhuidisu iebhi i tena ku moneka ia lungu ni Izaia 61:5, 6? (b) A nanhi o ‘akunji a Jihova’ ni “asonhi” a a tange mu divulu dia Izaia? (c) Disukilu diahi diala na-diu o ibuka iiadi?

5 Nange muthu ueji tumbula o kibatulu 61 kia divulu dia Izaia, mu tu sanga ikanenu ia mu di kumbidila mu kilunga kia Kidistá. Mu velusu ia 6 i tumbula ió a-nda kala ‘akunji a Jihova.’ O velusu ia 5 i tumbula asonhi eji kalakala ni ‘akunji’ enhá. Kiebhi ki tu tena kuijiia o maka enhá?

6 Tu mona kuila ‘o akunji a Jihova,’ o Jikidistá a a undu, a bhanga mbandu ku ‘difukunukinu dia dianga,’ ni kuila a-nda kala ‘akunji a Nzambi ni a Kristu ni ku tumina né mu ungana ua midi ia mivu.’ (Dij. 20:6) Maji kuene ué Jikidistá javulu ja fiiele ala ni kidielelu kia ku tambula o muenhu mu ixi. Enhá, sumbala a kalakala kumoxi ni ió a-nda sidivila ku diulu, ene asonhi. Kumoxi ni akunji a Jihova, ene a sidivila kala idimakaji a ‘tambula konda ia mábhia a mividi.’ Kienhiki, ene a kuatekesa ku kuna o ibundu ia nzumbi phala ku bhana kijingu kua Nzambi, a bhongolola ni ku disa o athu. Mu kiki, ki kale ió a a undu, mba ‘jimbudi ja mukuá,’ a sota anga a kunda o athu a mesena ku sidivila Nzambi hádia ni hádia.—Nzu. 10:16.

“ASONHI” KÁLA MBALAHAMU

7. Kiebhi o Jikidistá ja lelu, ala kála Mbalahamu ni athu a mukuá exile jifiiele m’ukulu?

7 Kála ki tua di longo mu milongi ia bhiti, o Jikidistá ja kidi, ala kala asonhi ku mundu iú ua iibha ua Satanaji. Kienhiki, ene ala kala o athu a fiiele akexile ku muenhu m’ukulu—kála Mbalahamu—a a tumbula kala “asonhi, jingenji mu ngong’umu.” (Jihe. 11:13) Kabasa o kidielelu ki tuala na-kiu, tuala ni ujitu ua ku kala ni ukamba uambote ni Jihova, kála kiexile Mbalahamu. Tiiaku uambe kuila, ‘Mbalahamu ua xikana Nzambi, o mu ku xikana kuê, muene mua mu xikinina Nzambi ni ku mu tanesa kuma ua lungu. Nzambi anga u mu ixana, uixi: Kamba diami Mbalahamu.’—Tiia. 2:23.

8. Kikanenu kiahi kia bhange kua Mbalahamu, ni ihi ia bhange phala ku kingila o ki kumbidilu?

8 Nzambi ua kanene kuila, bhu kaxi ka Mbalahamu ni mbutu iê, miji ioso mu ixi—ki kifuxi kimoxi ngó—eji ku a besoala. (Tanga Dimatekenu 22:15-18.) Sumbala o ki kumbidilu kia kikanenu kia bhange Nzambi kieji dikumbidila ku hádia, Mbalahamu ua dielele mu kikanenu kiki. Ku muenhu uê, muéne ni muiji uê akexile mu tunga kabasa kididi. Mu kithangana kieniókio, muéne ua kolokotele mu ukamba uê ni Jihova.

9, 10. (a) Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Mbalahamu? (b) Kikalakalu kiebhi ki tu tena ku bhanga uê?

9 Né muene sé kuijiia o thembu ieji di kumbidilu o ikanenu, Mbalahamu ua kolokotele mu ku zola Jihova. Mu jixi mua bhiti, muéne ka landukile mu ku tunga jinzo, phala ku kala-mu. (Jihe. 11:14, 15) Kima kiambote se etu tu kaiela o phangu ia Mbalahamu, sé ku di vudisa ima, se ku thandanganha ni ima ia ngongo, ku kala ni fuma ku mundu! Mukonda diahi ku di bhakula mu ima ia mundu, se iene ioso ia-nda bhixila ku dizubhilu? Mukonda diahi tu xamenena ku ima i tuejiia kuila ki inangenena? Kála kia bhiti ni Mbalahamu, etu tua kingila kima kia beta o kota. Etu tuala ni muanhu, tuala ni ukexilu ua ku kinga, katé ki tu mona o ima i tua kingila ku di kumbidila.—Tanga Loma 8:25.

10 Jihova ua mu kuixana hanji athu a ifuxi ioso phala ku a besoala bhu kaxi ka mbutu ia Mbalahamu. O athu a a undu, ‘akunji a Jihova,’ kumoxi ni jimbudi ja mukuá, ala “asonhi” mu ngongo, a mu bhanga o kikalakalu kia kuixana o athu a 600 a madimi ndenge.

KI MU TALE NGÓ BHUA SUKU O JIMBAMBE IA IXI IENU

11. Kiebhi kia londekesa Solomá kuila ka thandanganhele ngó ni akua Izalaiele?

11 Kioso kia bhange o fesa ia tembulu ku muvu ua 1026 A.K.K., ia lungu ni kikanenu kia bhangele Jihova kua Mbalahamu, Solomá, uambe kuila athu a ifuxi ioso eji diongeka phala ku ximana Jihova. Mu ku samba, muéne uambe: “Uivua ué o ngenji, ka tokala mu kifuxi kié kia Izalaiele, maji ua tundu-phe ku jixi ja makang’èlele, mukonda dia henda ia dijina diê ia mu bheka. (Mukonda hádia a k’evua kutumbula o dijina dié dionéne, ni lukuaku kué lua nguzu, ni lukuaku lué lua sununuka), anga eza mu sambela kualela inzo iii, eie-phe ívua ku maúlu’oko, ku ua tunga, anga u bhanga ioso ia ku bhingi o ngenji, sembele madiembu oso mu ngongo ejiie o dijina dié, nda a ku kuatele uoma kala o kifuxi kié kia Izalaiele anga ejiia kuila o dijina dié ene ku di tumbuila ku inzo iii i nga tungu.”—1 Jis. 8:41-43.

12. Mukonda diahi saí athu a mona o Jimbangi ja Jihova kala “asonhi?”

12 O asonhi, athu a tunda mu ixi iéngi. Kiki kia difu ué ni Jimbangi ja Jihova. Ene a dianga ku belesela o utuminu ua Nzambi uala ni Sobha Jezú Kristu. Mukonda dia kiki, ene ka di te mu maka a jinguvulu, né muene se athu a a mona kala asonhi, kala ni kididi mu ixi.

13. (a) Mukonda diahi o kibanzelu kia kuixana “asonhi,” ukexilu ua athu ngó? (b) O kuila Jihova ua mesenene kuila athu a mona akuâ kala asonhi? Jimbulula.

13 O asonhi, a ejidila mu ukexilu uâ ni kuila kibuka kia tolo. Nange mu dimi dia zuela, mu ifua iâ, mu uzuatelu, ni mu ki tala kiâ. Maji o ukexilu uâ ua difu ni akuâ, uene ua beta-kota, o ixi iâ ndenge. Lelu o athu a a mona ngó kuila asonhi, mukonda a di tungula mu ifua iâ. Kioso ki tu a mona katu-ko o ukexilu uâ kala asonhi, o kizuelu “asonhi,” ki ki kala ni valolo. Se athu oso mu ixi a tokalele ngó ku unguvulu umoxi, se-ku muthu ueji kala musonhi. Kioso kia bhange o athu, Jihova ua mesenene kuila o athu oso a kala ngó muiji umoxi, a a tumina ku unguvulu umoxi—o unguvulu . O kuila o athu oso ku mundu a tena ku kala muiji umoxi ngó, a a tumina ku unguvulu umoxi?

14, 15. Ihi ia uabhela o Jimbangi joso ja Jihova?

14 Ku mundu iú ua ukumbu, kuene athu a ximana kiavulu o ixi iâ, kima kiambote ku sanga athu ka tala ngó bhua suku o jimbambe ja jixi jâ. Ki bhonza kiavulu o ku zubha o kathombo. O ua bhange o ditenda dia mutelembe ua CNN, a mu ixana Ted Turner, ua zuela ia lungu ni ku kalakala ni athu ala ni uhete, a tokala mu jixi jengi: “O ku diongeka ni athu enhó kia ngi longo kima. Nga mono kuila o athu enhó kexile “asonhi,” maji etu enioso tua tokala mu ixi imoxi. Tundé o kizuu’okio, nga mono kuila o kizuelu “asonhi,” ka tokala ku ki tumbula, eme nga bhana o kitumu kia kuila mu mutelembe ua CNN, ka tokalele ku tumbula o kizuelu ‘asonhi’ né muene mu izuelu ia akalakadi mba mu njimbu mu mutelembe ua izunzumbia. Mu veji dia kiki, o kizuelu ‘mundu uoso’ kiene kia tokalele.”

15 Mu jixi joso ku mundu o Jimbangi ja Jihova, ene ngó a banza kála ki banza Nzambi. Mukonda dia ku banza kála ki banza Jihova, ene a tena ku batula o jimbambe ja jixi. Mu veji dia ku zemba o athu ka tokala mu ixi iâ, ene a mona kuila o ukexilu uâ, ni uhete ua athu enhá, kima kiambote. Eie ua xinganeka kiá mu mbote íii, mbote iahi i ua katula mu ku di bhana ni athu a tokala mu jixi jengi?

MUNDU SÉ ASONHI

16, 17. Ihi ilombolola o divulu dia Dijingunuinu 16:16 ni Daniiele 2:44 phala eie?

16 Kua kambe ngó, o ifuxi ioso mu ixi ia-nda bhânga ni Jezú Kristu, ni ji-anju ja diulu mu ita ia suku-ku ia Nzambi, a ixana mu dimi dia Hebalaiku, Alumajedone.” (Dij. 16:14, 16; 19:11-16) Kua bhitile kiá 2.500 ja mivu kioso kia tumina polofeta Daniiele ku soneka ihi ieji bhita ni jinguvulu ja mundu a-nda bhânga ni unguvulu ua Nzambi, muéne ua soneka: “Mu izuua ia jisobha jenhiji, o Nzambi ia diulu ua kà bheka-ku utuminu ki u xikina dingi ku u jikinisa; o utuminu iú kà uehela ku bhita dingi bhu maku ma miji iengi; uene kiá ua kà sasujula mautuminu moso’ama anga a-bhua-ku, maji o uene ua kà xalela ni ku tumina mu thembu joso ku hádia ni hádia.”—Dan. 2:44.

17 U tena ku xinganeka ihi ilombolola o ki kumbidilu kia kikanenu kiki phala eie? O jimbambe ji ta o athu phala ku tungula o asonhi lelu, ki ja-nda kala-ku dingi. O ukexilu ua athu ua-nda londekesa ngó o ku iuka kua ibhangelu ia Nzambi. O ku banza kiki ki tu kuatekesa ku kolokota mu ku ximana ni ku bhana kijingu kua Mubhangi uetu, Jihova Nzambi, kiene o kima kia mbote ki tua tokala o ku bhanga.

18. Ihi ia mu bhita mu izuua ietu ia lungu ni “asonhi,” ilondekesa kuila o maka enhá a tena ku a batula?

18 O kuila ki bhonza ku xikana kuila kiki kia-nda bhita? Ki ki bhonzo. Tu dielela kuila kia-nda bhita muene. O Jimbangi ja Jihova ka banze dingi kála o athu ia lungu ni “asonhi,” mukonda o ixi kua tokala o muthu, ki kiene o kima kia beta-kota. Mu kifika o jifiliiale jofele jâ, a ji bandeka phala ku tena ku ji langa kiambote ni kuendesa kiambote o sidivisu ia ku boka o njimbu iambote ia Utuminu. (Mat. 24:14) Kioso ki tu bandeka o jifiliale, se o itumu ia ixi mu tua tokala iehela kuila akua jixi jengi eza mu ixi ietu, se-ku kima ki tu fidisa ku di bhana ni jiphange jetu a tokala mu jixi jengi. Kiki kilondekesa kuila Jezú Kristu, o Sobha a mu solo kua Jihova ua mu zubha o jimbambe ji bhanga o athu, muéne ué ua-nda “tunda ni uzonda ua kuia ni kùluua ni kutolola!”—Dij. 6:2.

19. O dimi dia zele dia kidi di bheka ihi?

19 Mukonda dia ku tunda mu ifuxi iavulu, ni kuzuela madimi avulu, o Jimbangi ja Jihova a bhanga ioso phala kuzuela o dimi dia tokala. Kiki kia a bhangesa ku kala ni ukamba uambote ka tena ku u batula. (Tanga Sofoniia 3:9.) Athu enhá muiji umoxi ngó ala ku mundu iú ua iibha, maji ka bhange mbandu ia mundu iú. Kienhiki, o ukamba ua muiji iú lelu, ulondekesa o mundu ubhe ua-nda kuíza—o mundu sé asonhi. Mu kiki, athu oso a-nda xikina o kidi kia tange mu divulu di tua tange mu dimatekenu, kuila: “O Bibidia i zuela kuila o athu oso mu ngongo—jiphange.”—The Races of Mankind.

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku mbandu 31]

O kuila ua mu kingila ni kisangusangu, o thembu ki kua-nda kala dingi jimbambe ku mundu, ni kuila o kizuelu “asonhi” ki kia-nda kala-ku dingi?

[Foto ku mbandu 28]

O kuila ua-nda dielela mu ikanenu ia Nzambi kála kia bhange Mbalahamu?

[Foto ku mbandu 30]

Bhu pholo ia Jihova, se-ku asonhi