Nga kudila mu Ancram, mbanza iofele ia Nova York E.U.A. Mu mbanza íii mua kexile matenda avulu a ku bhanga kudia kála, lete, matheka, keju ni ima ia mukuá dingi. Mu mbanza íii, o jingombe ja betele o kuvula athu ndenge.

Mu mbanza muenhomo mua kexile ngó ngeleja imoxi, muene mua kexile múia o muiji uami uoso ku bheza-mu. Mu Malumingu moso, mu kamene, Kukuetu ua diiala, ua kexile mu kukumuna o idiatelu iami phala ngende mu ngeleja ku di longa o Bibidia. Nga kexile mu kuambata o ka Bibidia kami ka ngi bhanene kukuetu ua muhatu. Eme ni makota mami, a tu longele ku kalakala kiavulu, ku xila ni ku kuatekesa o jivizinhu jetu, ni ku sakidila o mabesá oso u tua kexile mu tambula.

Kioso ki nga kulu, nga tundu mu dibhata dia jitata jami, eme nga mateka o ku longa mu xikola. Nga kexile ni ibhuidisu iavulu ia lungu ni Nzambi ni ia lungu ni muenhu. Saí ana nga kexile mua longa, exile jinjimu. A mukuá kexile jinjimu, maji exile idimakaji. A moxi exile inema maji a mukuá exile ni sauidi iambote. O ku mona o ima íii, kua ngi luualesele kiavulu. Saí ithangana, o jitata ja maxibulu mami, akexile mu zuela kuila, ‘Nzambi muéne ua mesenene kuila o an’â a kala mu ukexilu uenhó.’ Nga kexile mu di bhuidisa se mukonda diahi Nzambi uehela o tubuetele kua vuala ni unema, se ene ka bhange kima kioso-kioso kia iibha.

Nga kexile ué mu di bhuidisa, ‘kima kiahi kia valolo ki nga kexile mu bhanga ni muenhu uami?’ Nga kexile mu divua uila o muenhu uami ua kexile mu bhita ni lusolo. A ngi vuala ku muiji uambote, nga di longele mu xikola iambote, mu kithangana kieniókio nga kexile mu bhanga kikalakalu ki nga uabhele kiavulu. Maji nga kexile mu divua kuila kua kexile mu ngi kamba kima. Ngeji kazala, ku kala ni inzo iambote, ku vuala ana, ku kalakala katé ki ngi kuka, ku disukilu ngiia mu tunga mu inzo mu kala ió a kuka kiá. Nga kexile mu dibhuidisa, se o muenhu u kala ngó muene kiki, kuabhu.

Saí kizuua, ng’endele mu kibatu kia Europa ni alongexi ni akuetu. Tuai mu ngeleja ia Westminster Abadia, ni ia Notre-Dame de Paris, tuai ué ku Vaticanu, ni mu ji ngeleja ja mukuá jofele. Bhuoso-bhuoso bhu tuaile, nga kexile mu bhanga o ibhuidisu iami ku athu. Mu ku vutuka kubhata ku mbanza ia Sloatsburg,  Nova York, ngai mu ji ngeleja javulu. Maji kana-ku ngeleja ia tenene ku ngi tambuijila kiambote o ibhuidisu iami.

Saí kizuua, ka kilumba ka kexile ni 12 kia mivu ua ngi zukama iu ua ng’ibhula ima itatu. Kia dianga, ua ngi bhula se nga kijidile se muéne uexile Mbangi ia Jihova. Ng’ambe kuila ngejidile. Kia kaiadi, muéne ua ngi bhula se nga mesenene kuijiia dingi ia lungu ni Jimbangi ja Jihova. Ng’ambe kuila nga mesenene. O kia katatu, muéne ua ngi bhula kuebhi ku nga tungile. Kioso ki nga mu londekesa o diembu diami, tua mono kuila mbé tua tungile diembu dimoxi. Ki ngi kijidile kuila o ibhuidisu itatu ia ngi bhangele o mona-ndenge ió ieji lungulula o muenhu uami uoso.

Mu ku bhita izuua, muéne ni bixi iê uai ku dibhata diami, iu ua mateka o ku ngi longa o Bibidia. Nga muibhula o ima i nge bhuile ku tufunga tua ngeleja iami. O tufunga tua ngeleja iami, ka tenene ku ngi tambuijila, maji muéne ua ngi londekesa mu Bibidia iami o itambuijilu ia kidi—nuka nga i ivuile!

O ima i nga di longo mu Bibidia, ia kexile mu ngi sangulukisa kiavulu. O izuelu i nga tange mu divulu dia 1 Nzuá 5:19, ia ngi tula ku muxima, iexi: “O mundu uoso-phe ua zeka mua Kadiaphemba ió mukua ku tondalesa.” Nga sangulukile kiavulu mu kuijiia kuila ki Nzambi uene mu bheka o hadi i tuene mu mona ku mundu, maji Satanaji. Nga di longo ué kuila Nzambi ua-nda zubha o hadi ioso mu ngongo. (Dijingunuinu 21:3, 4) Nga mono kuila o maka a Bibidia ene-muene o kidi, kioso ki tu i tendela kiambote. Sumbala o Mbangi ia Jihova ua ngi longo o Bibidia, ua kexile ngó ni 12 kia mivu, maji nga mono kuila o kidi, kidi muene, né muene se o ua mu ki tanga mona-ndenge.

Maji nga mesenene ku mona muene se o Jimbangi ja Jihova a bhanga kala kia longa kua akuâ. Mu kifika, o ka kilumba ua kexile mu ngi longa o Bibidia, ua kexile mu londekesa kuila o ku kinga ni ku bhanga mbote, ídifua iambote i tua tokala o kulondekesa. (Ngalásia 5:22, 23) Nga banze ku mu lola, phala ku mona se muéne uala ni ídifua íii. Saí kizuua, ngai bhange luelu, nga bhixila tádidi mu kizuua kiami kia ku di longa. Nga di bhuidisa: ‘O kuila muéne ua-nda ngi kinga muene? Ka-nda tathamana n’eme mukonda dia ku laleka?’ Kioso ki nga bhixila ni dikalu, nga mu mono, ua xikama ua kexile mu ngi kinga bhu kanga dia dibhata diami. Muéne uéza ni ku lenga ku nga kexile, iu uambe: “Nga kexile kiá mu banza kuia kubhata phala ku tangela mam’etu phala ku xinda ku jinzo ja ku saka ni ku a xiku dia ngoji phala kuijiia se eie uala kiambote. Mukonda eie ki uene mu bhixila tádidi mu izuua ietu ia ku di longa. Nga thandanganhele kiavulu!”

Mu kizuua kia mukuá, nga bhange kibhuidisu kia dikota, mona-ndenge uala ni 12 kia mivu keji tena ku i tambuijila. Nga mesenene ku mona se muéne ueji tena ku ngi tambuijila. Kioso ki nga mu ibhula, muéne ua ngi tale ni mesu suíi iu uambe: “Kibhuidisu kiki kia bhonzo. Nga-nda ki soneka phala kuibhula o jitata jami.” Kiene muene kia bhange, mu kizuua kietu kia ku di longa, muéne uéza ni Mulangidi mua kexile o kitambuijilu kia kibhuidisu kiami. Kiki kiene kia ngi bhangesa ku di lunga ni Jimbangi ja Jihova, o madivulu mâ a tambuijila o ibhuidisu iami ioso ni kikuatekesu kia Bibidia. Nga suluka ni ku di longa o Bibidia ni ka kilumba koko, mu ku bhita muvu umoxi, a ngi batizala kala ngi Mbangi ia Jihova. *

Mu kuijiia o itambuijilu ia ibhuidisu iami ioso, eme nga mesenene uami ku tangela akuetu. (Matesu 12:35) Mu dimatekenu, o jindandu jami, a ngi zukutisa. Maji mu ku bhita thembu, ene a lungulula o ukexilu uâ. Ku disukilu dia muenhu uê, mam’etu ua mateka ku di longa o Bibidia. Sumbala ka mu batizala mukonda uafu, maji ngejiia kuila muéne ua mesenene muene ku sidivila Jihova.

Ku muvu ua 1978, nga kazala ni Mbangi ia Jihova dijina diê Elias Kazan. Ku muvu ua 1981, Elias n’eme a tu ixana phala kuia ku Betele ia Estados Unidos. * Maji mu ku bhita mivu iuana ku sidivila kumoxi, Elias uafu. Sumbala ng’exile ngi mutudi, maji nga suluka mu ku bhanga o ikalakalu iami ku Betele, kiki kia ngi kuatekesa ku kala ku mesu a zele ni ku ngi suínisa.

IKu muvu ua 2006, nga kazala ni Richard Eldred, ua tokala ué ku muiji ua Betele. Richard n’eme tua sanguluka mukonda dia ujitu ua ku sidivila mu Betele. Mu kuijiia o kidi kia lungu ni Nzambi, ngi divua kuila ki ngi sange ngó o itambuijilu i nga kexile mu sota, maji kua ngi kuatekesa ué kuijiia o valolo ia muenhu. Ioso íii ia mateka ni ibhuidisu itatu ia ngi bhange o ka kilumba.