Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Tu Kala Kumoxi mu ku di Bhana ni Dizubhilu Dia Mundu iú

Tu Kala Kumoxi mu ku di Bhana ni Dizubhilu Dia Mundu iú

“Etu oso tua di bhange tu idiandu ku mukutu ua Kristu.”EFEZO 4:25.

1, 2. Ihi i kingila Nzambi ku mundu uê, ki kale minzangala mba adiakimi?

O KUILA eie u munzangala? Se kiene, ejiia kuila eie uala ni valolo mu kilunga kia Jihova. Mu jixi joso, minzangala iavulu ene mu a batizala. Kisangusangu kia dikota ku mona minzangala iavulu a mu xikina ku di bhakula kua Jihova!

2 Mu kidi, o minzangala a uabhela ku kala kumoxi ni minzangala ni akuâ? Nange eie u bhanga kiki. Tua uabhela ku kala kumoxi ni makamba ala mu kitala kietu. Né muene kiki, Jihova ua mesena kuila, tu mu bheza kumoxi ni jiphange jetu. Muéne ua mesena kuila o mundu uê u kala kumoxi, né muene se adiakimi kiâ, mba ka di longo kiavulu. O poxolo Phaulu ua soneka kuila Nzambi ua mesena kuma, “athu oso a bhuluke, eze mu kuijiia o kidi.” (1 Timote 2:3, 4) O divulu dia Dijingunuinu 7:9, di zuela kuila, io a bheza Nzambi a tundu mu “ifuxi ioso, ni mu miji ioso, ni mu madiembu moso, ni mu madimi moso.”

3, 4. (a) Ukexilu uebhi o minzangala avulu ala nau lelu? (b) Kiebhi Phaulu kia tumbula o kilunga mu divulu dia Efezo 4:25?

3 O minzangala ka mu sidivila Jihova, ka difu ni ió a mu sidivila. Athu avulu ka mu sidivila Jihova a banza ngó ku ima iâ. Mu kidi, saí akua ku tokuesa a zuela kuila o minzangala ia lelu, ala dingi ni luímbi, m’ukulu ndenge. O ukexilu uâ ua ku zuela, ni ima ia zuata, ilondekesa kuila ka xila o adiakimi.

Kima kiambote ku kala kumoxi ni jiphange jetu ja mala ni ja ahatu mu izuua íii ia sukidila-ku ia mundu ua Satanaji

4 O ukexilu iú uala ku mundu uoso, mu kiki, ku bhinga nguzu phala ku belesela Jihova. Ku hama ia dianga, o poxolo Phaulu ua tendelesa o jiphange phala ka kale ni ukexilu iú. Muéne ua tumbula o ukexilu iú kala ‘o nzumbi iala moxi dia an’a abhukumuka.’ (Tanga Efezo 2:1-3.) Kima kiambote ku mona kuila, o minzangala mu kilunga, kene ni ukexilu iú. Ene a mesena ku sidivila Jihova kumoxi ni jiphange jâ. Ene ejiia kuila, o kilunga kiala kala mukutu uala ni idiandu, mba athu a kalakala kumoxi. Kala kia soneka Phaulu “etu oso tua di bhange tu idiandu ku mukutu ua Kristu.” (Efezo 4:25) Kima kiambote ku kala kumoxi ni jiphange jetu ja mala ni ja ahatu, mu izuua íii ia sukidila-ku ua mundu ua Satanaji. O phangu ia Bibidia ia-nda kaiela, ia-nda tu kuatekesa ku mona kuila, tua tokala ku kala kumoxi.

ENE A DI BUNDU KUMOXI

5, 6. Madisá ahi tua katula mu phangu ia Lote ni an’ê?

5 M’ukulu, o mundu ua Jihova ua kexile mu iluezu. Maji Jihova ua a lange kioso ene exile kumoxi ni ku di kuatekesa mudiâ. Etu enioso, minzangala ni adiakimi, tu tena ku di longa mu phangu íii ia Bibidia. Tua-nda di longa ihi ia bhitile ni Lote.

6 Lote ni muiji uê, exile mu iluezu. Jihova ua kexile polondo phala ku buika o mbanza ia Sodoma, mua tungile muéne ni muiji uê. Muéne ua tumikisa ji anju phala ku bhana kitendelesu kua Lote phala ku xisa o mbanza ni ku lengela ku milundu. Ene a zuela: “Lenga, se uendi o muenhu.” (Dimatekenu 19:12-22) Lote ni an’ê aiadi, a belesela o kitendelesu kiki. A mukuá ka belesela. Kioso Lote kia zuela ni jiholome jê kuila, ene a tokalele kuenda, ene a banzele kuila Lote diiala dia kuka, “ualu ta kasekelu kê.” Ene ka bhana mátui, mu kiki, ene afu kioso kia buika o mbanza. (Dimatekenu 19:14) Lote ni an’ê kiiadi, a bhuluka mukonda dia ku belesela ni ku kala kumoxi.

7. Kiebhi Jihova kia kuatekesa o mundu ué uexile kumoxi mu Ijitu?

7 Ihi i tu tena o ku di longa ia lungu ni akua Izalaiele, kioso ene kia xisa o ixi ia Ijitu. Ene ka diuanuna mu ibuka ibuka ni ku sola jinjila jengi phala kuia mu Ixi ia a Kanena. Mu veji dia kiki, ene endele kumoxi kala kibuka. Kioso Jihova kia bula o musanza ua Kalunga ka Kusuka, Mozé ka bhiti ubheka uê mba ni kibuka kófele kia akua Izalaiele. Mu veji dia kiki, o kifuxi kioso kia bhiti ni Mozé, mu kiki Jihova ua a lange. (Makatukilu 14:21, 22, 29, 30) Katé muéne io kexile akua Izalaiele, a xisa o ixi ia Ijitu phala ku sidivila Jihova. O kifuxi kioso kia di bundu kumoxi. (Makatukilu 12:38) Ki kueji kala unjimu, se kibuka kia athu, minzangala ni adiakimi a banzele kuia njila iéngi ni ku xinganeka kuila, iene o njila ia tokala. Muthu uoso-uoso ueji sola kuia njila iéngi, Jihova keji mu langa.1 Kolindo 10:1.

8. Kiebhi o mundu ua Nzambi uexile kumoxi mu izuua ia Jozafate?

8 Mu izuua ia Sobha Jozafate, saí kibuka kia masoladi akexile mu kuíza phala ku bhânga ni mundu ua Nzambi. (2 Malunda 20:1, 2) Kiebhi kia bhangele o akua Izalaiele kioso kia a kondolokele ku jinguma jiji? Ene a dielele kua Jihova, mu kiki, a bhingile o kikuatekesu kiê. (Tanga 2 Malunda 20:3, 4.) O akua Izalaiele a di bundu kumoxi phala ku batula o maka enhá. O Bibidia i zuela: “O Juda ioso-phe kienhokio emana bhu pholo ia Jihova, kumoxi ni tumbonga tuâ ni ahetu’â, ni an’â.” (2 Malunda 20:13) O kifuxi kioso, minzangala ni a diakimi, a dielela kua Jihova ni ku kumbidila ia tumu muéne. Ene exile kumoxi, mu kiki, Jihova ua a lange ku jinguma jâ. (2 Malunda 20:20-27) O íii phangu iambote ilondekesa kiebhi o mundu ua Nzambi, u tena ku kala kumoxi kioso kia bhita mu iluezu.

9. Ihi i tu tena o ku di longa ia lungu ni Jikidistá ku hama ia dianga?

9 Ku hama ia dianga, o Jikidistá exile mu bheza Jihova kumoxi ni kisangusangu kioso. Mu kifika, kioso kia bhiti thembu, o ji Judé ni ió kexile ji Judé a kituka Jikidistá, a kaiela o ilongesu ia jipoxolo. Ene exile kumoxi, mu kudia ni ku samba. (Ikalakalu 2:42) Kioso o Jikidistá exile mu a zukutisa, ene exile kumoxi. Mu kithangana kieniókio ene a tokalele ku kala kumoxi. (Ikalakalu 4:23, 24) Kioso kia tu zukutisa, tua tokala ku kala kumoxi, mu ku di kuatekesa mudietu.

TUA TOKALA KU KALA KUMOXI ANDE DIA KUÍZA O KIZUUA KIA JIHOVA

10. Kizuua kuxi tua-nda bhindamena ku kala kumoxi?

10 Kua kambe ngó bhofele, tua-nda bhita ni jithembu ja bhonzo, kiluua kia bhitile ku mundu uoso. O polofeta Jouele ua soneka kuila, “kizuua kia kuvunda, kizuua kia dilamba.” (Jouele 2:1, 2; Sofoniia 1:14) Mu kithangana kieniókio, o mundu ua Nzambi ua tokala ku kala kumoxi. Xinganeka mu milongi ia Jezú: “Kilômbo kioso kia sobha se kia di balukila ene mudiâ, kindala ki muangana.”Matesu 12:25.

11. Ihi o mundu ua Jihova ua tokala ku di longa kala kia ki soneka mu divulu dia Jisálamu 122:3, 4? (Tala o foto ia dianga.)

11 Kiebhi ki tua tokala ku kala kumoxi? Tu xinganeke kiebhi kia tungile o jinzo mu Jeluzaleme. O jinzo a ji tungile kumoxi, o mukuá jisalamu ua soneka kuila, o mbanza ‘ió tunge kumoxi.’ O athu a divuile kiambote, mukonda exile kumoxi ni ku di langa. O ku tunga kumoxi o jinzo, kua lembalesa o mukuá jisalamu kioso o kifuxi kia Izalaiele kia di bundu kumoxi phala ku bheza Jihova. (Tanga Jisálamu 122:3, 4.) Lelu, ni mu kizuua kia hadi ia dikota ia-nda kuíza, o mundu ua Jihova ua tokala ku kala ‘kumoxi kala mundu umoxi.’

Jihova ua mesena ku ongeka o ima ioso kixi ima ku diulu, kixi ima mu ngongo, phala ku kala muiji umoxi ngó phala ku mu bheza

12. Ihi ia-nda tu kuatekesa ku kala ni muenhu kioso o Ngôngo ua-nda zukutisa o mundu ua Jihova?

12 Mukonda diahi o ku di bunda kumoxi kua-nda tu kuatekesa ku hádia? O divulu dia Izekiiele mu kibatulu 38, di kanena kuila, o ‘Ngôngo, ia ixi ia Mangongo,’ ua-nda zukutisa o mundu ua Jihova. Kiki, ki kia-nda kala kithangana kia ku di sondoloka. Ki kithangana kia ku banza kuila o mundu ua Satanaji ua-nda tu kuatekesa. Mu veji dia kiki, tua tokala ku kala kumoxi ni jiphange jetu. Mu kidi, ki tua-nda bhuluka ngó, mukonda dia ku bhanga mbandu ku kibuka. Tua tokala ku dielela kua Jihova ni ku mu belesela. Mu ku suluka, Jihova ni Jezú a-nda tu bhulula mu dizubhilu dia mundu iú, phala tu kale ku mundu ua ubhe. (Jouele 2:32; Matesu 28:20) Etu ué tua tokala ku kala kumoxi kala mundu ua Nzambi. O kuila Jihova ua-nda bhulula ió a sola ku kaiela njila iéngi?Mikeia 2:12.

13. Kiebhi o minzangala ia lelu a tena ku katula mbote mu phangu íii i tua di longo?

13 Se eie u munzangala, o kuila u tena ku kala kumoxi ni jiphange jê? Ku tokala ngó ku di lunga ni ió ala mu kitala kiê, kana ku kala ubheka uê. Kua kambe ngó, etu enioso tua-nda bhindamena ku di kuatekesa mu dietu katé ku hádia ni hádia. Bandekesa o ukamba uê ni jiphange ja ahatu ni ja maiala, mu ku kala ni kisangusangu kia ku sidivila kumoxi Jihova. O ku di bunda ni mundu ua Jihova lelu, kua-nda ku kuatekesa ku bhulula o muenhu ué ku hádia!

“TU IDIANDU KU MUKUTU UA KRISTU”

14, 15. (a) Mukonda diahi Jihova u tu longa phala tu kale kumoxi? (b) Milongi iahi Jihova u tu bhana phala tu kale kumoxi?

14 Jihova ua mu tu kuatekesa ku mu ‘sidivila ni muxima umoxi’ ni jiphange ja ahatu ni ja maiala. (Sofoniia 3:8, 9) Muéne ua mu tu longa phala ku hádia, kioso muene kia-nda ongeka o “ima ioso, kixi ima ku diulu, kixi ima mu ngongo, i takanena mua Kristu.” (Tanga Efezo 1:9, 10.) Jihova ua mesena ku ongeka o ima ioso kixi ima ku diulu, kixi ima mu ngongo, phala ku kala muiji umoxi ngó phala ku mu bheza. Sé ku phata kuila, Jihova ua-nda bhanga kiki. Minzangala, enu mu tena ku bhanga mbandu ia muiji iú, ku hádia ni hádia. O kuila eie ua mesena ku kala kumoxi ni kilunga kia Jihova?

15 Jihova ua mu tu longa ku kala kumoxi lelu, phala tu kale kumoxi ku mundu ua ubhe. Muéne u tu longa ni henda ioso phala tu di ‘kuatele muanhu mudietu,’ ni ku ‘di zola mudietu,’ ni ku ‘di konda o malamba mudietu.’ (1 Kolindo 12:25; Loma 12:10; 1 Tesalonika 4:18; 5:11) Jihova uejiia kuila, etu tu akua ituxi, saí ithangana ki tu bhonza ku kala kumoxi. Mukonda dia kiki, muéne u tu tangela kuila tua tokala “ku di loloka.”Efezo 4:32.

16, 17. (a) Mukonda diahi tua tokala kuia mu iônge ietu? (b) Phangu iahi Jezú ua xisa phala o minzangala ia lelu?

16 Jihova u tu longa ué ku kala kumoxi bhu kaxi ka iônge. O divulu dia Jihebeleu 10:24, 25, di tu londekesa kuila o kima ki tu bhangesa kuia mu iônge, o ku di suínisa phala ku bhanga o mbote. Tua bhindamena o iônge ietu mu ku zukama o kizuua kia Jihova.

17 Jezú ua tu xisa phangu iambote, mukonda muéne uexile mu diongeka ni mundu ua Jihova. Kioso muéne kia kexile ni 12 kia mivu, muéne ua ile ni jitat’a jê mu tembulu. Saí kizuua o jitat’a ja Jezú ja kexile ku mu sota. O kuila muéne uexile ni minzangala a mukuá? Kana. O jitat’a jê a mu sange bhu kaxi ka jimesene mu tembulu, ku zuela ia lungu ni Mikanda Ikôla.Luka 2:45-47.

18. Kiebhi o ku samba ku bandekesa o ukamba uetu?

18 Etu ué tu tena ku bandekesa o ukamba uetu mu ku samba kua Jihova phala ku kuatekesa o jiphange jetu. O ku samba phala o jiphange jetu, kua-nda tu lembalesa kuila ene ala ni valolo. Kima kiambote ku zola o jiphange jetu, ni ku di suínisa mu iônge, ni ku samba phala ene. Minzangala, o kuila enu mua solo ku bhanga kiki, phala ku kala ni ukamba uambote mu kilunga? Phala ku bhuluka ku dizubhilu, tua tokala ku kala kumoxi ni jiphange jetu, kana ku mundu ua Satanaji.

Etu oso tua tokala ku samba phala o jiphange jetu (Tala o kaxi 18)

LONDEKESA KUILA “TU IDIANDU KU MUKUTU UA KRISTU”

19-21. (a) Ihi i tua tokala o ku bhanga mukonda dia ku kala tu ‘idiandu tua di sokejeka mudietu?’ Bhana kifika. (b) Ihi i ua di longo mu ku mona o jiphange ku di kuatekesa mudiâ mu ku bhita ni mavuua?

19 Saí phangu javulu ji londekesa kuila o mundu ua Jihova lelu, ala kala ‘idiandu ia di sokejeka mudiâ.’ (Loma 12:5) Kioso o jiphange jetu kia bhita mu ibhindamu etu ué tu divua kia iibha, tu a kuatekesa. Mu mbeji ia kaiadi ku muvu ua 2011, kua bhiti kalemba ka dikota mu mbanza ia Mindanau, mu ixi ia Filipinas. Mu usuku uenhó, 40.000 a jinzo ja boba mu menha katé muene ni jinzo ja jiphange jetu. O kibuka kia filiiale kia zuela kuila, ande dia ku tambula o kikuatekesu kia jiphange ja kilunga kiâ, “o jiphange a tokalele ku ilunga iéngi, ene exile mu bhana kikuatekesu ku jiphange exile mu bhita mu mavuua.”

20 Ku ixi ia Japão, o jiphange jetu a bhitile mu mavuua kioso o kitungutisu kia ixi ni kalemba kia bhitile ku mbandu ia ixi. Athu avulu ka kexile dingi ni kima. Mu kifika, o inzo ia phange Yoshiko ia buika. Phala kuia mu Kididi Kia Ubhezelu, muéne ua tokalele kuenda 40 a ji kilómetulu. Muéne u zuela: “Mu ku bhita thembu a tu tangela kuila, o kafunga ka ilunga ni jiphange ja mukuá ejile mu tu kunda.” Ni kisangusangu kioso muéne uambe dingi: “Tua sangulukile kiavulu mu ku tambula o kikuatekesu mu nzumbi mu kilunga. O kima kia mukuá, tua tambula dingi jibota ni ji mbuenga ni izuatu.” Saí phange ua tokalele ku kibuka kia kikuatekesu uambe: “Jiphange joso ku ixi ia Japão eza phala ku kuatekesa. O jiphange ja ixi ia Estados Unidos ejile ué phala ku bhana kikuatekesu. Kioso kia a ebhuidisa se mukonda diahi ene ejile ku ixi ia Japão, ene ambe: ‘Etu tuala kumoxi ni jiphange jetu ku ixi ia Japão, ene a bhindamena kikuatekesu.’” O kuila eie u bhana valolo mu ku bhanga mbandu ia kilunga kia ku di kuatekesa mudiâ? Xinganeka mu kisangusangu kia Jihova, mu ku mona o mundu ué ku mu bheza kumoxi.

21 Se tu sota ku di kuatekesa lelu, tua mu di longa phala tu kale kumoxi ku hádia, kioso ki tua-nda kala mu ji thembu ja bhonzo. Né muene se tu kamba ku kala kumoxi ni jiphange jetu ja jixi jengi, etu tua-nda bhanga ioso phala ku di bunda kumoxi ni jiphange ja ixi ietu. Saí phange ia muhatu ku ixi ia Japão a mu ixana Fumiko ua bhitile mu mavuua, uambe: “O dizubhilu dia zukama kiá. Etu tua tokala ku kuatekesa o jiphange jetu, kioso ki tua mu kinga o thembu ki kua-nda kala dingi mavuua.”

22. Kiebhi o ku kala kumoxi kua-nda tu kuatekesa ku hádia?

22 Di pelepalale phala o kizuua kia Jihova, mu ku kala kumoxi ni jiphange jetu. Kioso o mundu ua Satanaji kia-nda u buika, Jihova ua-nda bhulula o mundu uê kala kia bhangele m’ukulu. (Izaia 52:9, 10) Ki kale se eie u munzangala mba u muadiakimi, eie ua tokala ku kala kumoxi ni mundu ua Nzambi phala ku bhuluka. Mu milongi ia-nda kaiela, tua-nda di longa se mukonda diahi tua tokala ku sakidila o ima i tua tambula.