Kikale lelu mba kuhádya, otwana twé atena kutondala. Kyebhi ki utena kwakwatekesa kudibhana ni itondalu yâ?

•  Ihi iwabhingi okwijiya

•  Ihi iwatokala okubhanga

 Etu enyoso sayi ithangana twenemutondala. O Bibidya yamba kwila “etu-ene oso, twene mu tondajala.” (Tiyaku 3:2) Otwana atondala we. Maji o itondalu itena kulonga otwana kwijiya kyebhi kyatena kudibhana ni ibhidi kumyenyu yâ. Otwana kene mwavwala ni uhete yú, maji atena kudilonga. Sayi mama amwixana Laura wambe: “Eme ni mwadi wami twamono kwila, kima kyambote otwana twetu kudilonga kudibhana ni itondalu yâ, muveji dya kubanza kuma kikwabhiti kima. Ene atena kudilonga kukolokota kyoso o ima ki itundu kala kyamesenene.”

 Twana twavulu kenemudibhana kyambote ni itondalu yâ. Twana twavulu kadilongo kudibhana kyambote ni itondalu yâ, mukonda kyoso kyalweza ojitata jâ enemwazokela. Mukifika, se mona kaditundu kyambote muxikola, sayi jitata enemutatela o alongexi. Se mona uzoka ni kamba dyê, ojitata amba kwila, odikamba mwene walweza.

 Maji kyebhi otwana kyatena kudilonga kuxikina o itondalu yâ ni kubatula omaka mu ukexilu watokala, se ojitata jâ amwazokela?

•   Longa otwana twé kwijiya kwila o ibhangelu yâ itena kwabhekela mbote mba ibhidi.

   O Bibidya yamba: “Muthu kyoso kya kuwa, kyene kyandù bhongolola.”—Ngalásya 6:7.

   Ima yoso itubhanga itena kutubhekela mbote mba ibhidi. Se tuzanga kima, phala kukiyudika kwandabhinga nguzu ni kitadi. Kyoso kitutondala, o ima ki itundu kyambote kumbandu yetu. Otwana atokala kwijiya kwila, kima kyosokyoso kyabhanga kitena kwabhekela mbote mba ibhidi. Kwatekesawu kwijiya kwila, kyoso kyatondala ene we ala ni kikuma. Kyenyiki kana kutatela athu engi se twana twé ene atondala. Kabasa okitala kyala nakyu, londekesa kwa monê kwila, mwene watondala. Mukidi omona watokala kwijiya kwila, o itondalu yê itena kumubhekela ibhidi.

•   Kwatekesa otwana twé kwijiya kyebhi kyatena kubatula omaka.

   Ihi izwela o Bibidya: “O muthu wa yuka, né wa di bhale lusambwadi, ubalumuka.”—Jisabhu 24:16.

   O itondalu yetu itena kutuluwalesa mba kutubhanga kudivwa kyayibha, maji sayi hanji kima kitutena kubhanga. Kwatekesa otwana twé kuxinganeka mba kumona kyebhi ene kyatena kulenga o itondalu, muveji dya kwatangela kwila, katokalele kubhanga okima kyokyo. Mukifika, se monê kaditundu kyambote mupolova muxikola, mukwatekese kumona kyebhi kyatena kuditunda kyambote se ukatula kithangana phala kudilonga dingi. (Jisabhu 20:4) Se monê wazoko ni kamba dyê, mukwatekese kumona kwila mwene watokala kudyanga kubhinga omuloloki, né mwene se walungwé.—Loma 12:18; 2 Timote 2:24.

•   Longa otwana twé kukala athu alenduka.

   Ihi izwela o Bibidya: “Ng’ ambela kala muthu mudyenu, kwila: Muthu ka di fike ima ya mu tundu.”—Loma 12:3.

   Kuzwela kwa moné kwila, mwene wabetakota mukubhanga kima, kikidi, kikyandamukwatekesa we. Mukonda katé mwene otwana enemuditunda kyambote muxikola, kandakala ni jinota ja betakota mu ithangana yoso. Otwana enemuditunda kyambote mukujokala malunda afiti, sayi bhabha kenemunganyala. Otwana ene muditulula ni kulondekesa okulenduka, adibhana dingi kyambote ni itondalu yâ.

   O Bibidya yamba kwila, o ibhidi itena kutubhangesa kukala dingi ni nguzu ni kukolokota. (Tiyaku 1:2-4) Kyenyiki, sumbala o itondalu itena kwaluwalesa, maji kwatekesa otwana kudibhana kyambote ni itondalu yâ.

   Kubhinga kithangana ni nguzu, phala kulonga uhete wosowoso kutwana twé. Kyene kimoxi, kwalonga kudibhana kyambote ni itondalu yâ kubhinga we kithangana ni nguzu. Kiki kilombolola kwila, kyoso ojitata kyalonga otwana twâ kudibhana kyambote ni itondalu yâ mu undenge, kyoso kyandakala minzangala andatena kubatula kyambote omaka. Sayi divulu dizwela yalungu ni kusasa otwana ni henda, dyamba: “Ominzangala ejiya kyambote kudibhana ni itondalu yâ, ene kandalweza kyavulu. Kyenyiki ene andabhanga nguzu phala kubhanga kyambote o ima né mwene se atondala mba kwabhiti kima kakifikile.” Mukidi okwijiya kudibhana kyambote ni itondalu, kutena kukwatekesa omuthu katé mu wadyakime.

 Ndunge: Bhana phangu yambote. Lembalala kwila, o ukexilu wé wakudibhana ni itondalu utena kukwatekesa otwana twé kudibhana kyambote ni itondalu yâ.