1. Иро хьзмәткʹаред Йаһоԝа рʹасти чь чәтьнайа тен?

НАВА тʹәмамийа дьнйайеда, гәләк хьзмәткʹаред Йаһоԝа жь бо щурʹә-щурʹә чәтьнайа дькʹәвьнә стресе, у һәла һе жи ешәкә гьран дькʹьшиньн. Һун әԝе йәке щьвата хԝәда жи дьвиньн? Һьнә хушк-бьред мә дәрд дькʹьшиньн жь бо нәхԝәшийед гьран, һьнәк жь бо мьрьна мәрьве хԝәйи незик. Һьнәк жи гәләк дьлтәнг дьбьн, чахе нәфәре ԝан йан жи һәвале ԝан рʹастийе дьһельн. Ӧса жи һьнә хушк-бьред мә рʹасти хәзәбед тʹәбийәте тен у гәләк зийане дьстиньн. Ԝан һʹәму хушк-бьрарʹа бәрдьли лазьм ә. Ле әм ча дькарьн али ԝан бькьн?

2. Чьрʹа щара Паԝлосрʹа бәрдьли лазьм бу?

² Паԝлосе шанди гәләк щар бәр дәре мьрьне бу (2 Корн. 11:23-28). Әԝ ӧса жи дьчәрчьри жь бо «стьруйәки, ДТʹ» бәдәна хԝәда, чь кӧ дьбәкә нәхԝәшик бу (2 Корн. 12:7). У әԝ ӧса жи дьлшкәсти бу жь бо Димас, йе кӧ ԝәʹдәки һәвалхьзмәткʹаре ԝи бу, ле ԝи һишт, чьмки «дьнйа һʹьз кьр» (2 Тимтʹ. 4:10). Паԝлос йәки мерхас бу, пе рʹӧһʹе пироз бьжарти бу, у бь дьл у щан али хушк-бьра дькьр, ле әԝ жи щара дьлтәнг дьбу (Рʹом. 9:1, 2).

3. Паԝлос жь кʹе бәрдьли у аликʹари дьстанд?

³ Нава чәтьнайед хԝәда Паԝлос бәрдьли у аликʹари дьстанд. Ле чь щурʹәйи? Йа пешьн Йаһоԝа пе рʹӧһʹе хԝәйи пироз ԝи ԛәԝи кьр (2 Корн. 4:7; Фили. 4:13). Йаһоԝа ӧса жи бь аликʹарийа хушк-бьра бәрдьли дьда ԝи. Паԝлос дәрһәԛа һьнә бьра гот, ԝәки бина ԝи «бь ԝан дәркʹәтийә»  (Колс. 4:11). Паԝлос бәʹса кʹижана кьр, нава ԝанда Әристархо, Тьхико у Марԛос бун. Ԝана Паԝлос ԛәԝи дькьр у али ԝи дькьрьн сәва сәбьр кә. Ле кʹижан һʹӧнӧра али ԝан һәрсека кьр, кӧ бәрдьлийе бьдьн? Чаԝа әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә ԝан, чахе дьхԝазьн бәр дьле хушк-бьрада бен у ԝан бьшьдиньн?

4. Әристархо ча да кʹьфше, ԝәки әԝ һәвале Паԝлоси амьн ә?

⁴ Әристархойе Мәкәдони кӧ Мәсиһи бу, бона Паԝлос һәваләки амьн бу. Кʹьтеба Пирозда дәрһәԛа Әристархо щара пешьн һьнге те гьликьрьне, чахе Паԝлос ԝәʹде рʹеԝитийа хԝәйә мисйонертийә сьсийа, чу Әфәсе. Чахе Әристархо тʹәви Паԝлос бу, әʹлаләте ԝи гьрт (Кʹар. Шанд. 19:29). Ле гава ԝи аза кьрьн, әԝ бона хԝә нәдьтьрсийа у нәрʹәви, ле бь амьни тʹәви Паԝлос ма. Чәнд мәһ шунда, Йунаньстанеда, Әристархо диса жи кʹеләка Паԝлос бу, һәла һе жи гава дьжмьн дьхԝәстьн Паԝлос бькӧштана (Кʹар. Шанд. 20:2-4). Незики сала 58 Д.М., чахе Паԝлос ча гьрти шандьнә Рʹоме, Әристархо ве рʹийа дурда жи тʹәви ԝи бу, у һьнге әԝана тʹәвайи хьлаз бун чахе гәми һурдәхԝәши бу (Кʹар. Шанд. 27:1, 2, 41). Паше чахе әԝана гьһиштнә Рʹоме, әԝ дьбәкә һьнә ԝәхт тʹәви Паԝлос кәледа бу (Колс. 4:10). Бешьк, Паԝлос дьшьдийа у дьлбини дьстанд, чьмки һәвал-рʹейе амьн кʹеләка ԝи бу!

5. Ль гора Мәтʹәлок 17:17, чаԝа әм дькарьн бьбьнә һәвале амьн?

⁵ Әм жи мина Әристархо, бона хушк-бьра дькарьн һәвалед амьн бьн, кӧ кʹеләка ԝан бьн нә тʹәне шайада, ле «рʹожа охьрме гьранда» жи. (Бьхунә Мәтʹәлок 17:17.) Һәла һе чахе тәнгаси дәрбаз дьбьн жи, йәкә хушк-бьрарʹа диса жи бәрдьли лазьм ә. Франсис, * де-баве кʹижане се мәһада жь рʹәԛе мьрьн, дьбежә: «Дәрдед ӧса гьран дьреж дькʹьшиньн. Рʹаст ә епʹещә ԝәʹдә дәрбаз буйә, кӧ мьн де-баве хԝә ӧнда кьрийә, ле әз гәләк жь һәвалед хԝәйи амьн рʹази мә, йед кӧ мьн бир накьн у заньн, ԝәки бьрина дьле мьн һе дәрбаз нәбуйә».

6. Амьни мә һелан дькә кӧ әм чь бькьн?

 ⁶ Һәвалед амьн һʹәйфа хԝә ԝәʹдә у ԛәԝата хԝә найньн, сәва аликʹари бьдьнә хушк-бьра. Мәсәлә, һʹәким бьраки мә Питеррʹа гот, ԝәки нәхԝәшийа ԝийә гьран һәйә, кӧ бәрбь мьрьне дьбә. Жьна ԝи Катрин, дьбежә: «Жь щьвата мә жьн-мерәки ве рʹоже әм бьрьн бал һʹәким, кʹидәре кӧ әм дәрһәԛа нәхԝәшийа Питер пеһʹәсийан. Ԝана жь ве дәме хԝәрʹа сафи кьрьбун, ԝәки ви һʹале гьранда мә тʹәне нәһельн, у гава мәрʹа аликʹари лазьм бу, әԝана һәр гав кʹеләка мә бун». Рʹасти жи әм дьлбиникә мәзьн дьстиньн, чахе һәвалед баш кʹеләка мә нә, у али мә дькьн, ԝәки әм тәнгасийада тәйах кьн!

7-8. Ль гора Колоси 4:7-9, чаԝа Тьхико избат кьр, кӧ әԝ мәрьвәки бь итʹбар ә?

⁷ Мәсиһийе жь ԛәза Рʹоме, Тьхико, һәвал-рʹейе Паԝлос бу, йе кӧ бь итʹбар бу (Кʹар. Шанд. 20:4). Незики сала 55 Д.М., Паԝлос организә кьр, ԝәки бона аликʹарийа Мәсиһийед Щьһустане пʹәрә бе тʹопкьрьне, у дьбәкә әԝи Тьхикорʹа  гот, ԝәки ԝи шьхӧле фәрзда али ԝи бькә (2 Корн. 8:18-20). Паше чахе Паԝлос Рʹомеда щара пешьн кʹәтә кәле, Тьхико ча әʹламәтчийе ԝи бу. Әԝи нәʹмед Паԝлос у гьлийед дьлдайине нава щьватед Асйайеда бәла дькьр (Колс. 4:7-9).

⁸ Тьхико бона Паԝлос ма һәваләки бь итʹбар (Тито 3:12). Ле нә һʹәму Мәсиһи мина Тьхико бь итʹбар бун. Незики сала 65 Д.М., чахе Паԝлос щара дӧда һатә гьртьне, әԝи ньвиси кӧ гәләк Мәсиһийед жь ԛәза Асйайе, хԝә жь ԝи дур хьстьн, у нәдьхԝәстьн тʹәви ԝи хәбәр дьн, чьмки дьбәкә жь дьжмьна дьтьрсийан (2 Тимтʹ. 1:15). Ле Паԝлос итʹбарийа хԝә Тьхико дьани у һәла һе жи шьхӧләкә дьн да ԝи (2 Тимтʹ. 4:12). Паԝлос бешьк гәләк ԛимәт дькьр һәвале мина Тьхико баш.

9. Әм ча дькарьн чʹәʹв бьдьнә Тьхико?

⁹ Әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Тьхико ве йәкеда, кӧ бьбьнә һәвале бь итʹбар. Мәсәлә, әм хушк-бьред хԝәйә һʹәԝщәрʹа нә тʹәне соз дьдьн, ԝәки али ԝан бькьн, ле әм пе кьред хԝә аликʹарийе дьдьнә ԝан (Мәт. 5:37; Луԛа 16:10). Чахе әԝед кӧ һʹәԝщә нә,  заньн, ԝәки әме әʹсә али ԝан бькьн, әԝана дьлбинийе дьстиньн. Хушкәке гот: «Чахе тӧ зани, ԝәки әԝ мәрьве кӧ тәрʹа соз дайә, ԝе әʹсә бе һәԝара тә, дьле тә рʹьһʹәт ә».

10. Ль гора Мәтʹәлок 18:24, әԝед кӧ рʹасти щерʹьбандьна йан дьлшкәстибуне тен, жь кʹе дькарьн бәрдьлийе бьстиньн?

¹⁰ Әԝед кӧ рʹасти щерʹьбандьна тен йан жи дьлшкәсти дьбьн, дьлбиникә мәзьн дьстиньн, гава һәваләки бь итʹбаррʹа дьле хԝә вәдькьн. (Бьхунә Мәтʹәлок 18:24.) Бьраки мә Бищай, кӧрʹе кʹижани жь щьвате һатә дәрхьстьне, гот: «Мьн гәләк дьхԝәст, мәрьвәки бь итʹбаррʹа дьле хԝә вәкьм». Бьраки мә Карлос, йе кӧ жь бо шашийа хԝә щабдарийа хԝә ӧнда кьр, дьбежә: «Мьнрʹа гәләк лазьм бу кәсәкирʹа бетьрс кӧла дьле хԝә бьрʹежьм, у нәфькьрьм, ԝәки ԝе мьн сущдар кә». Карлос дьле хԝә рʹуспийарʹа вәкьр, йед кӧ али ԝи кьрьн, ԝәки бәр ве проблеме тәйах кә. Әԝи ӧса жи дьлбини станд ве йәкеда, кӧ заньбу ԝәки әԝ рʹуспи сәрԝахт ьн у ләма ԝе гьлийед ԝи кәсәкирʹа нәбежьн.

11. Әм ча дькарьн бьбьнә һәвале бь итʹбар?

¹¹ Сәва әм бьбьнә һәвале баш у бь итʹбар, мәрʹа сәбьр лазьм ә. Чахе мере хушкәкә мә Жанайе, ле һишт, әԝе дьлбини жь һәвалед хԝәйи незик станд. Әԝ дьбежә: «Әԝана бь сәбьр гӧһ дьданә мьн һьнге жи, чахе мьн гьлик чәнд щара дьгот». Һун жи дькарьн бьбьнә һәвале баш бь ве йәке, кӧ бь сәбьр гӧһ бьдьн.

12. Марԛос кʹе бу, у әԝи ча бәрдәсти хушк-бьрарʹа дькьр?

¹² Марԛос Мәсиһийе Щьһу жь Оршәлиме бу. Пьсмаме ԝи Барнабас гәләк нас бу ча мисйонер (Колс. 4:10). Ча те кʹьфше малбәта ԝи дәсттәнг нибу, ле йәкә әʹмьре Марԛосда пʹәрә у һәбуне щийе пешьн нәдьгьртьн. Әԝ йәки мәрʹд бу һәр гав һазьр бу бе һәԝара хушк-бьра. Әԝи шабун дьстанд жь ве йәке, кӧ хушк-бьрарʹа бәрдәсти дькьр. Әԝи щурʹә-щурʹә ԝәʹдада тʹәви Паԝлос у Пәтрусе шанди хьзмәт дькьр, чахе ԝана щабдарийед хԝә дьанинә сери. Мәсәлә, әԝи һʹәԝщед физикида бәрдәсти ԝанрʹа дькьр (Кʹар. Шанд. 13:2-5; 1 Пәт. 5:13). Паԝлос чахе гот «әвана . . . бона Пʹадшатийа Хԝәде тʹәви шьхӧле мьн ьн», әԝи дәрһәԛа Марԛос жи дьгот, йе кӧ бина Паԝлос ԝи дәрдькʹәт (Колс. 4:10, 11).

13. Чаԝа 2 Тимотʹейо 4:11 дьдә кʹьфше, ԝәки Паԝлос аликʹарийа Марԛос ԛимәт дькьр?

¹³ Марԛос бона Паԝлос бу һәвале незик. Мәсәлә, чахе Паԝлос щара хьлазийе Рʹомеда кәледа бу, незикайа сала 65 Д.М., әԝи нәʹма хԝәйә дӧда Тимотʹейорʹа ньвиси. Ве нәʹмеда, Паԝлос Тимотʹейорʹа гот, ԝәки бе Рʹоме у Марԛос жи тʹәви хԝә бинә (2 Тимтʹ. 4:11). Бешьк Паԝлос гәләк ԛимәт дькьр әԝ бәрдәстикьрьна Марԛосә бәре, ләма әԝи хԝәст Марԛос ԝи ԝәʹде фәрз бе у кʹеләка ԝи бә. Марԛос щурʹә-щурʹә тьштада али Паԝлос  кьр, дьбәкә әԝи хԝарьн жерʹа дьани, йан жи тьштед бона ньвискʹарийе. Әԝ кʹомәкдари у дьлдайин кʹижан Паԝлос станд, али ԝи кьр, ԝәки рʹожед хьлазийа әʹмьре хԝә, тәйах кә.

14-15. Рʹеза жь Мәтта 7:12 ча мә һин дькә, кӧ пе шьхӧл аликʹарийе бьдьнә мәрьва?

¹⁴ Бьхунә Мәтта 7:12. Әм гәләк рʹази нә ԝан мәрьварʹа, йед кӧ пе шьхӧле хԝә тәнгасийада али мә дькьн! Райан, баве кʹижани ньшкева жь бо ԛәзийе мьр, дьбежә: «Чахе дәрд дькʹьшини, гәләк шьхӧлед һәррʹожи бона тә гьран дьбьн у нькари бьки. Ләма аликʹарийа һәла һе тьштед бьчʹукда жи, гәләк дьлбинийе дьдә».

 ¹⁵ Һәрге әм дина хԝә бьдьн мәрьва у дәрһәԛа ԝан бьфькьрьн, әме тедәрхьн, ԝәки чьда әм дькарьн али ԝан бькьн. Мәсәлә, хушкәке сафи кьр, ԝәки али Питер у Катрин бькә, бәʹса кʹижана мә жоре кьр, ԝәки һәр щар чахе лазьм бә ԝана бьвьн бал һʹәким. Нә Питер у нә жи Катрин нькарьбун авто бажотана, ләма әԝе хушке график чекьр, ԝәки хушк-бьред жь щьвате ԝана бьвьн бал һʹәким. Ле әԝ тьшт кери ԝан һат? Катрин дьбежә: «Мә тʹәхмин дькьр, те бежи барәки гьран сәр дьле мьн һатә һьлдане». Бир нәкьн, ԝәки һун дькарьн дьлбиникә мәзьн бьдьнә мәрьва һәла һе пе кьред бьчʹук жи.

16. Кʹижан дәрса фәрз дәрһәԛа дьлбинийе әм жь мәсәла Марԛос һин дьбьн?

¹⁶ Марԛос шагьрте ԛьрʹна йәке, рʹасти жи шьхӧлһʹьз бу. Гәләк шьхӧлед фәрз сәр стуйе ԝи бун, у ӧса жи әԝи кʹьтебәкә Мьзгинийе ньвиси, йа кӧ наве ԝи сәр ә. Ле Марԛос ӧса жи ԝәʹдә дьдит, сәва дьлбинийе бьдә Паԝлос, у Паԝлос аза дькарьбу жь ԝи аликʹарийе бьхԝазә. Ангела, нәфәра кʹижане берʹәʹмти кӧштьн, дьбежә кӧ әԝ чьԛас рʹази бу жь ԝана, йед кӧ бәр дьле ԝеда дьһатьн. Әԝ дьбежә: «Чахе һәвал бь дьл у щан дьхԝазьн аликʹарийе бьдьнә тә, гәләк һеса йә тʹәви ԝан хәбәр ди. Те кʹьфше, ԝәки әԝана  дьхԝазьн али тә бькьн у ве йәкеда хԝә на гьрьн». Әм дькарьн пьрсе бьдьнә хԝә: «Мьн ӧса нас дькьн ча мәрьвәки  кӧ дьлбинийе дьдә у һазьр ә аликʹарийе бьдә?»

17. Рʹезед жь 2 Корьнтʹи 1:3, 4, ча мә һелан дькьн, ԝәки бәр дьле һәвда бен?

¹⁷ Чәтьн нинә тедәрхьн, кӧ кʹижан хушк-бьрарʹа дьлбини лазьм ә. Әм дькарьн ӧса бәрдьлийе бьдьнә хушк-бьра, чаԝа ԝәʹдәки бәр дьле мәда һатьнә. Нино, хушкәк кӧ пирька хԝә ӧнда кьр, дьбежә: «Йаһоԝа дькарә бь сайа мә дьлбинийе бьдә хушк-бьра тʹәне һьнге, һәрге әм бьһельн, ԝәки әԝ мә бьдә хәбате». (Бьхунә 2 Корьнтʹи 1:3, 4.) Франсис, бәʹса кʹижане мә жоре кьр, дьбежә: «Чаԝа кӧ 2 Корьнтʹи 1:4-да те готьне, рʹасти жи ӧса нә. Әм чь щурʹә бәрдьлийе  дьстиньн, ӧса жи әм дькарьн ԝи щурʹәйи бәр дьле мәрьвада бен».

18. а) Чьрʹа һьнәк шәрм дькьн бәр дьле кәсәкида бен? б) Әм ча дькарьн рʹаст бәр дьле мәрьвада бен? Мәсәле биньн.

¹⁸ Һәрге мәрʹа чәтьн ә жи, йәкә әм гәрәке мәщала бьгәрʹьн, сәва аликʹарийе бьдьнә мәрьва. Мәсәлә, әм дьбәкә бәрхԝә дькʹәвьн, чьмки ньзаньн чь бежьн йан жи чь бькьн бона ԝан, йед кӧ кӧл-дәрда дькʹьшиньн. Рʹуспик наве кʹижани Пол ә, тинә бира хԝә, кӧ чахе баве ԝи мьр, ча бәр дьле ԝида дьһатьн. Әԝ гьли дькә: «Әз дькарьм бежьм, ԝәки ԝанрʹа нәһеса бу незики мьн бьн. Ԝана ньзаньбу чь мьнрʹа бежьн. Ле йәкә әз гәләк рʹази бум кӧ ԝана дьхԝәст дьлбини у аликʹарийе бьдьнә мьн». Бьраки бь наве Тажон, кʹижан кӧ ԝәʹде әʹрдһәжа ԛайим хьлаз бу, дьбежә: «Рʹаст бежьм найе бира мьн кӧ һәр нәʹмәкида чь дьһатә готьне, кӧ һьнге мьнрʹа дьшандьн, ле те бира мьн ԝәки әԝ мәрьв дькʹәтьнә һʹәйра мьн». Һәрге әм мәрьварʹа нишан дькьн, кӧ әм бона ԝана хәм дькьн, әм дькарьн рʹасти жи гәләк дьлбинийе бьдьнә ԝан.

19. Чьрʹа һун дьхԝазьн бәрдьлйеда хирәт бьн?

¹⁹ Әм незики хьлазийа ве дьнйайе дьбьн, һʹале дьнйайе ԝе дьһа хьраб бә у әʹмьр жи ԝе дьһа чәтьн бә (2 Тимтʹ. 3:13). Һьн жи әме жь бо гӧнәкʹари у шашийед хԝә рʹасти проблема бен, у һьнге жи әме һʹәԝще дьлбинийе бьн. Чьрʹа Паԝлосе шанди ԝәʹде тәнгасийа амьн ма у сәбьр кьр, мәʹник әԝ ә, кӧ әԝи жь хушк-бьра дьлбини дьстанд. Ԝәрә әм мина Әристархо амьн бьн, мина Тьхико бь итʹбар бьн, у мина Марԛос һазьр бьн бәрдәстийе бькьн. Ӧса әме бькарьбьн али хушк-бьред хԝә бькьн, сәва әԝана баԝәрийеда ԛәԝи бьминьн (1 Тʹеслн. 3:2, 3).