1. Әм ча дькарьн гӧрʹа Хԝәде бькьн у ӧса жи гӧрʹа сәрԝертийед мәрьва?

ХӘБӘРА ХԜӘДЕ мәрʹа дьбежә кӧ әм гӧрʹа сәрԝертийед мәрьва бькьн. Ле ӧса жи мә һин дькә кӧ әм гәрәке гӧрʹа Хԝәде бькьн, нә кӧ гӧрʹа мәрьва (Кʹар. Шанд. 5:29; Тито 3:1). Гәло Хәбәра Хԝәде мьԛабьли хԝә хәбәрдьдә? На! Принсипа дәрһәԛа гӧһдарикьрьне али мә дькә, кӧ фәʹм кьн у ԝан һәрдӧ тʹәмийа жи биньн сери. Иса әԝ принсип зәлал кьр бь ԝан гьлийа: «Аԝа чь кӧ йед Ԛәйсәр ьн бьдьнә Ԛәйсәр у чь йед Хԝәде нә бьдьнә Хԝәде» ^[1] (Мәт. 22:21). Ле әм ван гьлийед Иса ча тиньн сери? Әм гӧрʹа ве һʹӧкӧмәтийе дькьн, бьн кʹижанеда дьжин, демәк әм ԛануна ве тиньн сери. Һьн жи әм ԛәдьре ԝан дьгьрьн йед кӧ ве һʹӧкӧмәтийеда ԛӧльх дькьн, у ӧса жи әм хәрще ве дәԝләте дьдьн (Рʹом. 13:7). Ле йәкә, һәрге әԝ сәрԝерти жь мә тьштәки ӧса дәʹԝа дькьн, кӧ әм гәрәке гӧрʹа Хԝәде нәкьн, әм бь ԛәдьр ԝанрʹа дьбежьн кӧ әме әве йәке нәкьн.

2. Әм ча дьдьнә кʹьфше кӧ пьштгьрийа политика ве дьнйайе накьн?

² Чахе әм шьхӧлед политика дьнйайеда тʹәвнәбуйине хԝәй дькьн, әм дьдьнә Хԝәде, чь йед Хԝәде нә (Иша. 2:4). Ӧса жи, әм мьԛабьли сәрԝертийед мәрьва ниньн, чьмки Йаһоԝа изьне дьдә кӧ әԝана һәбьн. У әм нә жи тʹәви шьхӧлед ԝәлатпʹарезийе йан насийоналийе дькʹәвьн (Рʹом. 13:1, 2). Әм рʹабәрибуне саз накьн, нә жи дәнг дьдьнә кәсәки дәԝләте. Һьн жи, әм хԝәха пәй  ԝе йәке накʹәвьн кӧ дәԝләтеда ԛӧльх кьн йан жи сәрԝера бьгӧһезьн.

3. Чьрʹа әм гәрәке тʹәвнәбуйине хԝәй кьн?

³ Кʹьтеба Пироз чәнд мәʹнийа дьдә, кӧ чьрʹа Хԝәде жь мә дәʹԝа дькә тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Йа пешийе, әм чʹәʹв дьдьнә Кӧрʹе ԝи Иса. Әԝ «нә жь дьнйайе» бу, у хԝә дур дьгьрт жь политикайе у шәрʹед ве дьнйайе (Йуһʹн. 6:15; 17:16). Хенщи ве йәке, әм тʹәвнәбуйине хԝәй дькьн, чьмки амьн дьминьн Пʹадшатийа Хԝәдерʹа. Һәрге әм тʹәвнәбуйине хԝәй нәкьн, исафа мә нькарә тʹәмьз бә, чьмки әм мьзгине бәла дькьн, ԝәки тʹәне Пʹадшатийа Хԝәде дькарә һʹәму проблемед инсанәте сафи кә. Рʹелигийед ԛәлп дькʹәвьнә нава шьхӧле политикайе, у ӧса мәрьва һәв башԛә дькьн. Ле чьмки әм тʹәвнәбуйине хԝәй дькьн, бь ве йәке әм йәктийеда ньн тʹәви хушк-бьра нав тʹәмамийа дьнйайе (1 Пәт. 2:17).

4. а) Чьрʹа әм гәрәке һивийе бьн кӧ мәрʹа дькарә һе чәтьн бә тʹәвнәбуйине хԝәй кьн? б) Чьрʹа әм ида ньһа гәрәке ԛәԝи сафи кьн кӧ тʹәвнәбуйине хԝәй кьн?

⁴ Дьԛәԝьмә әм дьжин ԝи ԝәлатида, кʹидәре мьԛабьли мә ниньн, у зоре мә накьн кӧ бькʹәвьнә политикайе. Ле әм гәрәке бир нәкьн, кӧ хьлазийа дьнйа Шәйтʹан незик ә, у тʹәвнәбуйина мә ԝе һе зедә бе щерʹьбандьне. Ләма әм гәрәке һазьр бьн кӧ ида ньһада тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Әва дьнйа бь мәрьвед «берʹәʹм» у «щӧләт» тʹьжә йә, ләма әԝ дьнйа ԝе һе зедә һәвбәлабуйи бә (2 Тимтʹ. 3:3, 4). Һьнә ԝәлатада, жь бо гӧһастьнед дәрәщед политикайе, тʹәвнәбуйина бьред мә һатә щерʹьбандьне. Әԝ йәк дьдә кʹьфше кӧ әм ида ньһа гәрәке хԝәрʹа ԛәԝи сафи кьн, кӧ тʹьме тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Чьмки һәрге әм һивийе бьн һʹәта кӧ әм бенә щерʹьбандьне, әм дькарьн тʹәвнәбуйине хԝәй нәкьн. Ле чь ԝе али мә бькә тʹәвнәбуйине хԝәй кьн? Ԝәрә әм чар тьшта шеԝьр кьн, кʹижан кӧ ԝе али мә бькьн әм тʹәвнәбуйине хԝәй кьн.

5. Йаһоԝа ча дьньһерʹә сәр сәрԝертийед мәрьва?

⁵ Сәва кӧ тʹәвнәбуйине хԝәй кьн, әм гәрәке сәр сәрԝертийед мәрьва ӧса бьньһерʹьн ча Йаһоԝа дьньһерʹә. Рʹаст ә һьнә сәрԝер дьбәкә һʹәйф ьн, ле йәкә Йаһоԝа ԛьрар нәкьрийә кӧ мәрьв сәр һәвдӧ һʹӧкӧмтийе бькьн (Йерәм. 10:23). Сәрԝертийед кӧ мәрьва хԝәха чекьрийә, тʹәмамийа инсанәте чаԝа малбәт һәв бәла дькә, чьмки фьрԛийе дькә ортʹа мьләта. Һьн жи, һәла һе сәрԝеред баш жи нькарьн һʹәму проблемед мәрьва сафи кьн. Һьн жи, жь сала 1914, сәрԝертийед мәрьва бунә дьжмьнед Пʹадшатийа Хԝәде. Әԝ Пʹадшати ԝе зутьрәке диԝана һʹәму сәрԝертийед мәрьва бькә, у ԝана кʹӧта кә. (Бьхунә Зәбур 2:2, 7-9.)

6. Әм гәрәке чаԝа бьн һьндава сәрԝера?

⁶ Хԝәде дьһелә кӧ система политика ве дьнйайе һәбә, чьмки әԝ ӧса дькә кӧ һьнәки әʹдьлайи у тʹәрбәти һәбә. Әԝ йәк али мә дькә кӧ әм мьзгина дәрһәԛа Пʹадшатийе бәла кьн (Рʹом. 13:3, 4). Хԝәде һәла һе жи мәрʹа дьбежә кӧ әм дӧа бькьн бона әԝед кӧ сәрԝертийе дькьн, илаһи чахе сафикьрьна ԝан дькарә нәбаш һʹӧкӧм бә сәр хьзмәткьрьна мә (1 Тимтʹ. 2:1, 2). Чахе нәһәԛийе мә дькьн, әм дькарьн жь сәрԝера аликʹарийе бьстиньн. Паԝлосе шанди жи ӧса кьр (Кʹар. Шанд. 25:11). Рʹаст ә Кʹьтеба Пироз дьбежә ԝәки дьжмьне Хԝәде, демәк Шәйтʹан, һʹӧкӧм дькә сәр политика ве дьнйайе, ле йәкә Кʹьтеба Пирозда найе готьне кӧ Шәйтʹан һәр сәрԝерәки йан һʹӧкӧмәтәки контрол дькә (Луԛа 4:5, 6). Әм гәрәке ӧса нәфькьрьн, кӧ һәр кәс жь сәрԝера бьн контрола Мире-щьнада нә. Дәԝса ԝе йәке әм ԛәдьре «сәрԝер у һʹӧкӧмәта» дьгьрьн, у ԝана «беһӧрмәт» накьн (Тито 3:1, 2).

7. Жь кʹижан ньһерʹандьне әм гәрәке хԝә дур бьгьрьн?

⁷ Әм гӧрʹа Хԝәде дькьн у тʹӧ щар пьштгьрийа  сәрԝерәки йан партийәки накьн, фьрԛи тʹӧнә әԝана мьԛабьли мә нә йан на. Һәрге сәрԝерти мьԛабьли мә дәрте, ԝи чахи тʹәвнәбуйина мә дькарә бе щерʹьбандьне. Мәсәлә, һәрге щьмәʹт мьԛабьли ԝе сәрԝертийе дәрте, кʹижан кӧ Шәʹдед Йаһоԝарʹа зийан анийә, ԝи чахи әме чь бькьн? Рʹаст ә әм тʹәв ве мьԛабьлибуне набьн, ле дьбәкә әм дьле хԝәда пьштгьрийа щьмәʹте бькьн у ԝана рʹаст дәрхьн (Әфәс. 2:2). Әм гәрәке тʹәвнәбуйине хԝәйи кьн нә кӧ тʹәне пе гьлийед хԝә у кьред хԝә, ле ӧса жи фькьр у дьле хԝәда.

8. Әм ча дькарьн «сәрԝахт бьн» ле йәкә «дьлсах», чахе тʹәвнәбуйина мә те щерʹьбандьне?

⁸ Йа дӧда, сәва кӧ тʹәвнәбуйине хԝәй кьн, әм гәрәке «мина мәʹра сәрԝахт бьн у мина кәвотка дьлсах» бьн. (Бьхунә Мәтта 10:16, 17.) Әм сәрԝахтийе дьдьнә кʹьфше, чахе пешда дьфькьрьн дәрһәԛа чәтьнайа кӧ дькарьн рʹасти мә бен. У әм дьлсах ьн, чахе ԝан чәтьнайада тʹәвнәбуйине хԝәй дькьн. Ԝәрә әм шеԝьр кьн һьнә ԝан чәтьнайа у әм ча дькарьн ԝан чәтьнайада тʹәвнәбуйине хԝәй кьн.

9. Хәбәрдана хԝәда әм ча гәрәке сәрԝахтийе бьдьнә кʹьфше?

⁹ Ԝәʹде хәбәрдане. Әм гәрәке сәрԝахтийе бьдьнә кʹьфше у фәсал бьн, чахе мәрьв дәрһәԛа проблемед политикайе хәбәрдьдьн. Мәсәлә, чахе әм мьзгина Пʹадшатийе мәрьварʹа гьли дькьн, хәбәрданеда әм пʹайа нәдьнә сәрԝерәки йан партйакә политике, у нә жи ԝана нәһәԛ дькьн. Әм дина мәрьва дьдьнә сәр мәʹнийа проблема, нә кӧ сәр ве йәке кӧ политик ча дьхԝазьн проблемед мәрьва сафи кьн. Әм гәрәке жь Кʹьтеба Пироз нишан кьн, кӧ чаԝа Сәрԝертийа Хԝәде ԝе һʹәму проблемед мәрьва бь тʹәмами бьдә һьлдане сәр һʹәта-һʹәтайе. Һәрге кәсәк дькʹәвә дәʹԝе дәрһәԛа тʹема зарʹбәркьрьне йан жи зәԝаща жьн тʹәви жьн йан мер тʹәви мер, әм гәрәке ԝанрʹа гьли кьн принсипед Хԝәде дәрһәԛа ве йәке. Һьн жи, әм гәрәке шьровәкьн кӧ әм ча ԝан принсипа жийина хԝәда дьдьнә хәбате. Ԝәʹде хәбәрдана дәрһәԛа ве тʹеме, тʹәвнәбуйине хԝәй кьн у шеԝьр нәкьн кӧ ньһерʹандьна һʹӧкӧмәта йан сәрԝера чаԝа нә дәрһәԛа ве тʹеме. Һәрге кәсәк дьбежә кӧ лазьм ә ԛанунәке бьдьнә һьлдане, йан гәрәке ԛанунәкә тʹәзә дәрхьн, йан жи бьгӧһезьн, әм нәкʹәвьнә нава хәбәрдана ӧса у пьштгьрийе накьн. У әм ӧса жи зоре ԝи мәрьви накьн кӧ фькьред хԝә бьгӧһезә.

10. Әм ча гәрәке тʹәвнәбуйине хԝәй кьн, чахе нуче дьньһерʹьн йан рʹожнама дьхуньн?

¹⁰ Медиа. Информасийед кӧ телевизийонеда пе «нуче» әʹлам дькьн, гәләк щар дәрһәԛа проблемед политикайе нә. Щара хԝәха мәрьвед политики медиайе дьдьнә хәбате, сәва кӧ мәрьв пьштгьрийа ԝан бькьн. Һьнә ԝәлатада сәрԝерти контрол дькә кӧ кʹижан әʹламәти ԝе һәбьн нучеда. Ләма, Мәсиһийед кӧ дьжин ԝан ԝәлатада, гәрәке фәсал бьн кӧ нәкʹәвьнә бәр байе ԝан әʹламәтчийа, йед кӧ пьштгьрийа политике дькьн. Әм гәрәке жь хԝә бьпьрсьн: «Дьԛәԝьмә кӧ жь медиайе кәсәк мьн хԝәш те, чьмки әз ԛайил ьм тʹәви гьлийед ԝи дәрһәԛа политикайе?» Һәрге ӧса нә, ԝе бь билани бә кӧ һе кем бьньһерʹьн у бьхуньн әԝан нучә у рʹожнама, кʹидәреда дәрһәԛа политикайе те готьне. Һьн жи, тʹьме дина хԝә бьдьн кӧ чь кӧ һун дьбьһен йан дьхуньн, мьԛабьли «һинкьрьна сахләм» йа Кʹьтеба Пироз ә йан на (2 Тимтʹ. 1:13).

11. Ча жь бо һәбунһʹьзийе мәрʹа дькарә чәтьн бә тʹәвнәбуйине хԝәй кьн?

¹¹ Һәбунһʹьзи. Һәрге әм һәбунһʹьз бьн, мәрʹа дькарә чәтьн бә тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Рут, кӧ Малавйайеда дьжи, гьли дькә кӧ чаԝа сала 1970 һьнә Шәʹдед Йаһоԝа жь бо һәбуне тʹәвнәбуйин хԝәй нәкьрьнә. Әԝ тинә бира хԝә: «Ԝана нькарьбу жийина хԝәйә комфорт бьһишта. Һьнәк тʹәви мә чунә лагере, ле паше кʹәтьнә партийакә политикайе у вәгәрʹийанә мала хԝә. Мәʹни әԝ бу кӧ ԝан хԝәш нәдьһат  дискомфорта жийина лагереда». Ле һʹәчʹи зәʹф жь щьмәʹта Хԝәде тʹәвнәбуйин хԝәй кьрьн ԝәʹде проблемед пʹәрава гьредайи, у һәла һе жи чахе һʹәму һәбуна хԝә ӧнда кьрьн (Ибрн. 10:34).

12, 13. а) Йаһоԝа ча дьньһерʹә сәр мәрьва? б) Әм ча дькарьн хԝә хԝәй кьн жь ԛӧрʹәбуна нәрʹаст?

¹² Ԛӧрʹәбуна нәрʹаст. Гәләк мәрьв ԛӧрʹә дьбьн у һӧрмәт дькьн мьләт, бәрәк, йан ԝәлате хԝә. Ле әм заньн кӧ ԛӧрʹәбуна ԝи щурʹәйи Йаһоԝа хԝәш найе. Ньһерʹандьна Йаһоԝа һьндава мәрьва әԝ ә, кӧ тʹӧ мьләт йан култура жь йед дьн баштьр нинә. Бь рʹастийе, әԝ йәк гәләк һʹәԝас ә кӧ мәрьв щурʹә-щурʹә нә. Ле әм гәрәке тʹьме бира хԝәда хԝәй кьн кӧ Хԝәде сәр һәр кәса ԝәк һәв дьньһерʹә (Рʹом. 10:12).

¹³ Һәрге әм ԛӧрʹә дьбьн жь бо мьләт йан жь ԝәлате хԝә, әԝ дькарә бьбә мәʹни кӧ әм тʹәвнәбуйине хԝәй нәкьн. Чьмки әԝ те һʹәсабе кӧ әм фьрԛийе дькьн ортʹа мьләта. Дьԛәԝьмә ԛӧрʹәбуна ԝи щурʹәйи щәм мә пешда бе. Һәла һе ԛьрʹна йәкеда жи щьватеда әԝ проблем һәбу. Һьнә бьред Щьһу нәһәԛи хушк-бьред Йунани дькьрьн (Кʹар. Шанд. 6:1). Ле чаԝа әм дькарьн тедәрхьн, һәла ԛӧрʹәбуна ӧса һәйә бал мә йан на? Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә кӧ кәсәк жь хушк-бьред мә жь ԝәлате хәриб ԝәрʹа ширәтәке дьдә. Һуне хԝә ча кʹьфш кьн, һуне дәрберʹа инкʹар кьн әве ширәте, чьмки ӧса дьфькьрьн: «Әм ԝәлате хԝәда һе баш дькьн әве йәке?» Дәԝса ве йәке, һе рʹьнд ә кӧ әм әве тʹәмийе биньн сери: «Бь мьлукти һәвале хԝә сәр хԝәрʹа бьгьрә» (Фили. 2:3).

14. Дӧа ча дькарә али мә бькә, у кʹижан мәсәла жь Кʹьтеба Пироз әве йәке избат дькә?

¹⁴ Йа сьсийа, әԝ һәйә ԛәԝата жь Йаһоԝа, кʹижан кӧ дькарә али мә бькә тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Әм гәрәке Йаһоԝарʹа дӧа бькьн кӧ рʹӧһʹе пироз бьдә мә, сәва али мә бькә сәбьр кьн у хԝә бьгьрьн. Әԝ һʹӧнӧр ԝе илаһи ԝи чахи мәрʹа лазьм бен, һәрге сәрԝерти нәбаш ә йан ԛәлп ә. Һун дькарьн ӧса жи жь Йаһоԝа һиви кьн сәва биланийе. Чьмки билани дькарә али мә бькә әм пешда тедәрхьн ԝан дәрәща, кʹидәреда мәрʹа дькарә чәтьн бә тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. У һиви кьн жь Хԝәде кӧ ԝан дәрәщада тьштед рʹаст бькьн (Аԛуб 1:5). Дьбәкә тӧ кʹәти кәле йан жи щурʹәки майин һати щәзакьрьне, чьмки амьн дьмини Йаһоԝарʹа. Ԝәки ӧса нә, дӧа бькә Йаһоԝарʹа кӧ ԛәԝате бьдә тә ԝәки тӧ бь мерхаси дьненарʹа бежи кӧ чьрʹа тʹәвнәбуйине хԝәй дьки. Тӧ дькари сәд сәләфи баԝәр би ԝәки Йаһоԝа ԝе тә нәһелә у али тә бькә сәбьр ки ԝан щерʹьбандьнада. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 4:27-31.)

15. Кʹьтеба Пироз ча дькарә али ԝә бькә кӧ ԝәʹде щерʹьбандьна тʹәвнәбуйине хԝәй кьн? (Ӧса жи бьньһерʹьн чаргошә «Хәбәра Хԝәде Ԝана Ԛәԝи кьр кӧ Тʹәвнәбуйине Хԝәй кьн».)

¹⁵ Йаһоԝа ӧса жи бь Хәбәра хԝә дькарә ԝә ԛәԝи кә. Бьфькьрьн сәр ԝан рʹеза кӧ дькарьн али ԝә бькьн, ԝәки һун ԝәʹде щерʹьбандьне тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Ида ньһада әԝан рʹеза бь әзбәри һин бьн, чьмки әԝ рʹез дькарьн ԝә ԛәԝи кьн, һәрге Кʹьтеба Пироз щәм ԝә тʹӧнә бә. Хәбәра Хԝәде ӧса жи дькарә бинә бира ԝә әԝан кʹәрәма, кʹижана Пʹадшатийа Хԝәде ԝе бинә. Әԝ ԝе мәрʹа лазьм бә, илаһи ԝәʹде пәйкʹәтьна у тәнгасийа (Рʹом. 8:25). Хԝәрʹа бьжберьн рʹезед жь Кʹьтеба Пироз, кʹидәреда те готьне дәрһәԛа ԝан кʹәрәма кӧ һун гәләк һивийе нә. У ӧса жи бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә кӧ һун ида щьнәтеда ньн, у ԝан кʹәрәма дьстиньн.

16, 17. Чь кʹаре әм дькарьн бьстиньн жь хьзмәткʹаред Хԝәдейи амьн, йед кӧ ԝәʹде щерʹьбандьна тʹәвнәбуйин хԝәй кьрьнә? (Бьньһерʹә шькьле әʹԝльн.)

¹⁶ Йа чара, хьзмәткʹаред Йаһоԝайи амьн дькарьн али мә бькьн кӧ әм тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Мәсәлед хьзмәткʹаред амьн,  дькарьн билани у ԛәԝате бьдьнә мә, сәва әм сәбьр кьн. Мәсәлә, бьфькьрьн дәрһәԛа Шәдрак, Мәшак у Абәднәго. Ԝана инкʹар кьр кӧ сәре хԝә бәр пʹут дайньн, кʹижан кӧ симбола сәрԝертийа Бабилоне бу. (Бьхунә Данийел 3:16-18.) Иро, мәсәла ԝан али гәләк Шәʹдед Йаһоԝа кьрийә, ԝәки бь мерхаси инкʹар кьн рʹумәте бьдьнә бәйраԛа ԝәлат, кʹидәре әԝана дьжин. Иса жи ве йәкеда нәхшәки баш мәрʹа һиштийә. Әԝ нәдькʹәтә нава шьхӧлед политикайе у шәрʹед ве дьнйайе. Әԝи заньбу кӧ ве йәкеда шагьртед ԝи ԝе чʹәʹв бьдьнә ԝи, у әԝи ԝанрʹа гот: «Мерхас бьн! Мьн дьнйа кьрә бьндәсте хԝә» (Йуһʹн. 16:33).

¹⁷ Рʹожа иройин жи, гәләк Шәʹдед Йаһоԝа тʹәвнәбуйин хԝәй кьрьнә. Һьнәк алийе физикида һатьнә зерандьне йан жи кʹәтьнә кәле. Һьнәк һәла һе мьрьнә жи, бона баԝәрийа хԝә. Әԝ мәсәлед ԝан хушкбьра дькарьн али ԝә бькьн кӧ тʹәвнәбуйине хԝәй кьн. Дәрһәԛа ве йәке, Бариш кӧ жь Тʹьркйәйе йә, гьлийед ӧса гот: «Франс Раитер бьраки мәйи щаһьл бу кӧ һатә кӧштьне, чьмки инкʹар кьр бькʹәвә нава ордийа Һитлер. Нәʹмәка ԝи кʹижан әԝи шәв пешийа мьрьна хԝә ньвиси, әʹйан дькә баԝәри у итʹбарийa ԝийә гәләк мәзьн һьндава Йаһоԝа. У әз дьхԝазьм чʹәʹв бьдьмә ԝи, һәрге щерʹьбандьна ӧса рʹасти мьн бе». ^[2]

18, 19. а) Щьватеда хушк-бьра ча дькарьн али тә бькьн кӧ тʹәвнәбуйине хԝәй ки? б) Әм чь гәрәке хԝәрʹа сафи кьн?

¹⁸ Хушк-бьред щьвата тәда дькарьн али тә бькьн кӧ тʹәвнәбуйине хԝәй ки. Рʹуспийарʹа гьли кә дәрһәԛа ԝан чәтьнайа кʹидәреда тʹәвнәбуйина тә те щерʹьбандьнә. Әԝана дькарьн ширәтед баш жь Кʹьтеба Пироз бьдьнә тә. Хушк-бьред дьн жи щьватеда ԝе тә ԛәԝи кьн, һәрге әԝана заньн дәрһәԛа чәтьнайед тә. Жь ԝан һиви кә кӧ бона тә дӧа бькьн. Бәле, һәрге әм дьхԝазьн кӧ хушк-бьред мә али мә бькьн у дӧа кьн бона мә, әм жи гәрәке бона ԝан дӧа бькьн (Мәт. 7:12). Малпәра jԝ.оrg-да бьньһерʹьн НУЧӘ > ӘʹЛАМӘТИЙЕД ԚАНУНЕВА ГЬРЕДАЙИ: «Ԝәлат, Кʹидәре Шәʹдед Йаһоԝа Кәледа ньн сәва Баԝәрийа Хԝә». Ль ԝедәре рʹезкьри йә навед ԝан Шәʹдед Йаһоԝа, кӧ бона баԝәрийа хԝә кәледа ньн. Бьжберьн һьнә нав, у дӧа бькьн бона ԝан, сәва әԝана бәрдәԝам кьн бь мерхаси тʹәвнәбуйине хԝәй кьн (Әфәс. 6:19, 20).

¹⁹ Хьлазийа сәрԝертийед мәрьва гәләк незик ә, ләма әм гәрәке һивийе бьн кӧ амьнийа мә һьндава Йаһоԝа у Пʹадшатийа ԝи ԝе һе зәʹф бе щерʹьбандьне. Дә ԝәрен әм ида ньһада хԝәрʹа ԛәԝи сафи кьн кӧ тʹәвнәбуйине хԝәй кьн.