Әв зәфткьрьна рʹӧһʹани дәстпебу ԛьрʹна дӧдада Д.М., у бәрдәԝам дьбу һʹәта сала 1919. Ль сәр һʹиме чь әм дькарьн әве йәке избат кьн?

Һʹәму избаткьрьн дьдьнә кʹьфше, кӧ әв зәфткьрьн сала 1919-да хьлаз бу, чахе Мәсиһийед рʹункьри тʹоп бун щьватеда, йа кӧ тʹәзәда һатьбу организәкьрьне. Ԝәрен әм шеԝьр кьн: Щьмәʹта Хԝәде һатә щерʹьбандьне у паԛьжкьрьне паши сазкьрьна Пʹадшатийа Хԝәде сала 1914 * (Малх. 3:1-4). Паше, сала 1919-да, Иса сәр щьмәʹта Хԝәдерʹа, йа кӧ ида паԛьжкьри бу, «хӧламе амьн у сәрԝахт» кʹьфш кьр. У әв хӧлам гәрәке «ԝәхтда» хԝарьна рʹӧһʹани бьда щьмәʹте (Мәт. 24:45-47). Әв һәма әԝ сал бу, чахе щьмәʹта Хԝәде дәстпекьр вәгәрʹә ль тʹопраха хԝәйә рʹӧһʹани, йа кӧ Хԝәде дабу ԝан. Әԝ ӧса жи әԝ ԝәʹдә бу, чахе әԝана жь зәфткьрьна Бабилона Мәзьн аза бун (Әʹйан. 18:4). Ле гәло бь рʹасти әв зәфткьрьн чьчах дәстпебу?

Пешийе мә шьровәдькьр кӧ әв зәфткьрьн сала 1918-да дәстпебу, демәк ԝи ԝәʹдәйи чахе щьмәʹта Хԝәде кʹәтә бьн контрола Бабилона Мәзьн. Әв ԝәʹдә зәʹф нәкʹьшанд. Бәʹса хәбәре, «Бьрща Ԛәрәԝьлийе» йа 15 Адаре, сала 1992-да ӧса һатьбу готьне: «Анәгори хьзмәткʹаред Хԝәдейә бәре, йед кӧ кʹәтьбун дилтийа Бабилоне, ида сала 1918-да жи хьзмәткʹаред Йаһоԝа кʹәтьнә дилтийа Бабилона Мәзьнә рʹӧһʹани». Ле паше ль гора леколинкьрьне һатә кʹьфше, кӧ әв зәфткьрьн пешийа сала 1918 дәстпебу.

Ԝәрен әм дәрһәԛа пʹехәмбәртике хәбәр дьн, кʹидәре кӧ те готьне бона зәфткьрьн у азакьрьна щьмәʹта Хԝәде. Әв йәк кʹьтеба Һәзәԛел 37:1-14-да те готьне. Дитьнокеда Һәзәԛел дьвинә дәшта бь һәстуйа тʹьжә. Йаһоԝа, Һәзәԛелрʹа шьровәкьр, кӧ әв һәсту тенә һʹәсабе тʹәмамийа «мала Исраеле». Әв пʹехәмбәрти дәрһәԛа «Исраела Хԝәде» бу (Галт. 6:16; Кʹар. Шанд. 3:21). Паше, Һәзәԛел дьвинә, кӧ һәсту сах дьбьн у дьбьнә ԝәк ордийа мәзьн. Бь рʹастийе жи чаԝа баш те шьровәкьрьне дәрһәԛа сахкьрьна щьмәʹта Хԝәде алийе рʹӧһʹанида, йа кӧ хьлаз дьбә бь ԛәԝьмандьнед сала 1919. Ле әв дитьнок дәрһәԛа дьрежайа ԝәʹдә, чь мәрʹа әʹйан дькә?

Пешийе, мә дина хԝә да ԝе йәке, кӧ дәрһәԛа һәсту һатьбу готьне ԝәки әԝана «һʹьшк бун», йан «зәʹф һʹьшк бубун» (Һәзԛл. 37:2, 11). Жь вьр  те кʹьфше, ԝәки әв һәстуйед ԝан мәрийа бун, йед кӧ ида зудава мьри бун. Йа дӧда, мә дина хԝә да кӧ сазкьрьн, демәк тʹәзәкьрьн ньшкева нәԛәԝьми, ле һеди-һеди. Пешийе дәнг у рʹәԛәрʹәԛ һатә бьһистьне, паше жи һәсту незики һәвдӧ бун. Пәйрʹа масулкәйан (чʹил) у гошт зедә бун. У паше жи чʹәрм сәрва гьрт. Ль хьлазийе, «һьлм кʹәт һӧндьре ԝан» у әԝана сах бун. Паши ван йәка, Йаһоԝа мәрьвед сахкьри ль тʹопраха ԝанда щиԝар кьр. Сәва ван һʹәму тьшта ԝәʹдә лазьм бу (Һәзԛл. 37:7-10, 14).

Зәфткьрьна мьләте Исраелейә бәре, гәләк ԝәʹдә кʹьшанд. Әв йәк дәстпебу сала 740-да Б.Д.М., чахе бәри гәләка дабун йед жь пʹадшатийа бакʹурейә дәһә бәрәка. Паше сала 607-да Б.Д.М., Оршәлим һатә ԝеранкьрьне у мәрьвед пʹадшатийа щьһудайа башуре һатьнә зәфткьрьне. Әԝ ԝәʹде зәфткьрьне сала 537-да Б.Д.М. хьлаз бу, чахе һьнәк жь Щьһуйа йед кӧ мабун вәгәрʹийан у пʹарьстгәһ тʹәзәда ава кьрьн. Бь ве йәке ԝана Оршәлимеда һʹәбандьна тʹәмьз тʹәзәда саз кьр.

Бь сайа фькьред кӧ ван рʹезада те дайине, зәлал дьбә ԝәки чахе Бабилона Мәзьн щьмәʹта Хԝәде зәфт кьр, әв йәк гәрәке һе зедә бькʹьшанда, нә кӧ тʹәне бь ԛәԝьмандьнед сала 1918-1919. Зәфткьрьн дькʹәвә нава ԝи ԝәʹдәйи, чахе зиԝана симболик гәньме «зарʹокед Пʹадшатийе» гәрәке тʹәвайи мәзьн буна (Мәт. 13:36-43, ИМ). Әв ԝәʹде мәзьнбуне демәк шинбуне, дина мә дьдә ль сәр ԝи ԝәхти, чахе кӧ Мәсиһийед рʹаст жь рʹабәра даһа зедә бьбун. Ле бь рʹастийе, щьвата Мәсиһийа зәфткьри бу бь Бабилона Мәзьн. Әв зәфткьрьн незикайа ԛьрʹна дӧда Д.М.-да дәстпебу, у бәрдәԝам дьбу һʹәта паԛьжкьрьна пʹарьстгәһа рʹӧһʹани ԝәхте ахьрийеда (Кʹар. Шанд. 20:29, 30; 2 Тʹеслн. 2:3, 6; 1 Йуһʹн. 2:18, 19).

Ԝәʹде зәфткьрьна рʹӧһʹани, тʹәреԛа у кʹомед политикайа дьхԝәстьн һʹӧкӧмтийа хԝә хԝәй кьн у Хәбәра Хԝәде жь мәрьва вәдьшартьн. Ԝәʹдә шунда, хԝәндьна Кʹьтеба Пироз һатә ԛәдәхәкьрьне у гӧнәки мәзьн бу һәрге кәсәки дьхԝәст әв бьхԝанда. Һьнәк жь ԝан йед кӧ дьхԝәстьн Кʹьтеба Пироз бьхуньн, ль сәр стуне дьшәԝьтандьн. У һәрге кәсәки дәрһәԛа ньһерʹандьна хԝә дьгот, йа кӧ нә ль гора һинкьрьна тʹәреԛа бу, һьндава ԝи мәрьвида бехԝәдети бун. Бь ве йәке әв һʹәму мәрьв, шәԝԛа рʹастийе дьтәмьрандьн.

Ле чь әм дькарьн бежьн дәрһәԛа сазкьрьн, демәк тʹәзәкьрьна дӧда? Чьчах у чаԝа әв йәк ԛәԝьми? Әв тʹәзәкьрьна рʹӧһʹани гәләк ԝәʹдә кʹьшанд. Бь ве тʹәзәкьрьне нава ԛьрʹнада, ча бежи дәнг йан жи рʹәԛәрʹәԛ дьһатә бьһистьн, йа кӧ незики ԝәхте ахьрийе дьбу. Рʹаст ә һинкьрьнед рʹелигийа ԛәлп ль сәр гәләка һʹӧкӧм кьрьбу, ле  йәкә һьнә мәрьвед амьн хԝә ль һʹәбандьна рʹаст гьртьн у сәва ве йәке дәстпекьрьн тьштәк бькьн. Мәсәлә, һьнәк жь ван хәбьтин кӧ Кʹьтеба Пироз сәр зьманед бәлабуйи дәрхьн, сәва кӧ гәләк мәрьв фәʹм бькьн. Йед дьн әʹлам дькьрьн у әʹйан дькьрьн әԝ рʹастийед жь Хәбәра Хԝәде, чь кӧ әԝана хԝәха педьһʹәсийан.

Паше, хьлазийа сала 1800-да, Чарлз Теиз Рассел у һәвалед ԝи бь хирәт дьхәбьтин, сәва кӧ рʹастийа Кʹьтеба Пироз вәкьн. Әв йәк ча бежи гошт у чʹәрме симболик бун, бь сайа чь жи дәстпедьбу бәдәна рʹӧһʹани чебә. «Бьрща Ԛәрәԝьлийе йа Сийоне» у әʹдәбйәтед дьн али мәрьвед дьлпʹак кьрьн сәва кӧ әԝана рʹастийа рʹӧһʹани пебьһʹәсьн. Һьнә ԝәʹдә шунда, һащәтед ӧса ча «Фото-Драма Әʹфьрандьне» сала 1914-да, у кʹьтеба «Сӧрʹа Хьлазкьри» сала 1917-да, щьмәʹта Хԝәде ԛәԝи кьр. Ида хьлазийе сала 1919-да, щьмәʹта Хԝәдерʹа жийин һатьбу дайине, демәк ԝана дәстпекьр дәрһәԛа рʹӧһʹани хәбәр дьн у тʹопраха пирозда щиԝар бун. Пәй һьнә ԝәʹдәрʹа, рʹункьрийед кӧ мабун, бунә йәк тʹәви йед кӧ һивийе бун ль сәр әʹрде бьжин, у әԝана тʹәвайи бунә ордикә мәзьн (Һәзԛл. 37:10; Зәкәр. 8:20-23). *

Бь аликʹарийа ԝан избаткьрьна, зәлал дьбә ԝәки ԛьрʹна дӧдада Д.М., Бабилона Мәзьн щьмәʹта Хԝәде зәфт кьрьбу у рʹабәр жи гәләк пешда дьчун. Әв ча бежи ԝәхте тәʹрийе бу, анәгори дәрәща Исраелед бәре кʹижан кӧ дилтийеда бун. Рʹаст ә, щьмәʹта Хԝәде нава ԛьрʹнада рʹасти зәфткьрьна рʹӧһʹани һатьбу, ле әм чьԛас бәхтәԝар ьн кӧ ԝәʹдәки ӧсада дьжин, кӧ йед заньн ԝе «бьбьрьԛьн» у «гәләкед хԝә паԛьж бькьн» у бенә гӧһастьне! (Дан. 12:3, 10).

Әм нькарьн сәд сәләфи бежьн ԝәки Иса бь рʹасти ль сәр бане пʹарьстгәһе сәкьни бу, йан жи әв бь щурʹе дитьноке бу. Дәрһәԛа ве йәке әʹдәбйәтед мәда һатьбу шьровәкьрьне.

Ԝәрен әм пешийе бьньһерʹьн Кʹьтеба Пироз чь дьбежә. Мәтта кʹьтеба хԝәда, жь бина бәр Хԝәде ӧса ньвиси: «Һьнге Мирещьн әԝ бьрә [Иса] Бажаре Пироз, сәр бьльндщийа бане пʹарьстгәһе да сәкьнандьне» (Мәт. 4:5). Луԛа жи дәрһәԛа ве йәке ӧса гот: «Паше Мирещьн Иса бьрә Оршәлиме, әԝ сәр бьльндщийа бане пʹарьстгәһе да сәкьнандьне» (Луԛа 4:9).

Бәре әʹдәбйәтед мәда һатьбу готьне, кӧ дьбәкә әԝ ԛәԝьмандьн рʹасти нәԛәԝьмийә. Мәсәлә, «Бьрща Ԛәрәԝьлийеда», йа 1 Адаре, сала 1961, ӧса һатьбу шьровәкьрьне: «Иса ль бәрʹийеда һатьбу щерʹьбандьне. У нә логики йә, ԝәки ԝан һʹәму авайа дәрһәԛа кʹижани кӧ сәрһатийеда бона щерʹьбандьна Иса те гьликьрьне, реали һьлдана у данйана ль бәрʹийе. Хенщи ԝе йәке ль бәрʹийе, нә жи чʹийаки ӧса һәбу, жь кʹидәре мәрьв дькарьбу ‹һʹәму пʹадшатийед дьнйайе, рʹәԝша ԝанва› бьдита. Ләма жи әм дькарьн бь логики бежьн, ԝәки Шәйтʹан реали, бь бәдәни у физики Иса нәбьр ‹Бажаре Пироз› у данәни сәр ‹бьльндщийа бане пʹарьстгәһе›. У сәва ԝан щерʹьбандьна әʹсәйи нибу һʹәму тьшти реали бькьн». Ԝан пашԝәхтийа дь әʹдәбйәтед мәда  һатьбу готьне, кӧ һәрге Иса ль гора хԝастьна Шәйтʹан бькьра, әԝ дькарьбу бьмьра.

Һьнәк һатьн сәр ԝе нете, ԝәки жь бо ве йәке кӧ Иса Леԝи нибу, изьна ԝи тʹӧнә бу сәр бьльндщийа бане пʹарьстгәһе бьсәкьнә. Ләма жи әԝ бь щурʹе дитьноке бу, кӧ Иса сәр бане пʹарьстгәһе сәкьни бу. Әве йәке әм дькарьн бәрәмбәри ԝе йәке бькьн, чь кӧ чәнд ԛьрʹнә пешда һатә сәре Һәзәԛел пʹехәмбәр (Һәзԛл. 8:3, 7-10; 11:1, 24; 37:1, 2).

• Гәло әԝ щерʹьбандьн бь рʹасти реали бу, йан бь щурʹе дитьноке бу?

• Һәрге жь бо щерʹьбандьнед дьн Иса гәрәке тьштед физики бькьра, мәсәлә кәвьр бькьрана нан, йан бь реали сәре хԝә бәр Шәйтʹан данийа, демәк әԝ щерʹьбандьн жи, кӧ Иса жь пʹарьстгәһе банздә, гәрәке реали буйа.

У һәрге Иса бь реали ль бьльндщийа бане пʹарьстгәһе сәкьни бу, диса һьнә пьрс пешда тен:

• Иса кӧ ль бьльндщийа бане пʹарьстгәһе сәкьни бу, гәло бь ԝе йәке әԝи Ԛанун инкʹар кьр?

• Чаԝа Иса жь бәрʹийе чу Оршәлимә?

Бь сайа леколинкьрьне, мә щаба ԝан дӧ пьрсед пашьн дит.

Йа пешьн, зандарәки бь наве Керсон, дина хԝә да кӧ хәбәра Йунани һи е рон кʹижан кӧ дӧ дәрәщада те ԝәлгәрʹандьне ча «пʹарьстгәһ», дьбәкә те һʹәсабе «тʹәмамийа територийа пʹарьстгәһе, нә кӧ тʹәне хԝәха пʹарьстгәһ». Ләма жи әм дькарьн бежьн кӧ нә әʹсәйи бу ԝәки Иса ль сәр бьльндщийа бане пʹарьстгәһе бьсәкьнә. Әԝ дькарьбу мәсәлә ль алийе башура-рʹоһьлате йа пʹарьстгәһе бьсәкьнийа. Бьльндайа ԝи тʹәпәйи һʹәта жерайа Дәшта Кидроне ԝәкә 137 метра бу. Авайе пʹарьстгәһа башура-рʹоһьлате ӧса чекьри бу, ԝәки банийа ԝе пәʹн бу у дора ԝе сурәкә ньмьз чекьри бу, у әԝ ида щийе лапә бьльнд бу. Тʹәрихзанәк бь наве Щозефуз гьлийе ӧса гот: «Һәрге бәндә ль сәр ԝе бьльндщийе бьсәкьнийа у сәре хԝә бәржеркьра кӧ жере бьньһерʹә, жь бо ԝе бьльндайе сәре ԝи дькарьбу геж буйа». Иса Леԝи нибу, ле изьна ԝи һәбу сәр ԝи авайи бьсәкьнә, у жь бо ԝе йәке тʹӧ кәси ԝе әԝ рʹәзил нәкьра.

Ле гәло ча Иса гьһиштә пʹарьстгәһе, нә әԝ ль бәрʹийеда бу? Әм нькарьн тьштәки сәд сәләфи бежьн. Жь ԝан щерʹьбандьна найе кʹьфше кӧ әԝ щерʹьбандьн чьԛас ԝәʹдә дькʹьшанд, йан Иса хут бәрʹийеда кʹидәре сәкьни бу. Рʹаст ә гәләк ԝәʹдә лазьм бу, ле дьбәкә Иса жь бәрʹийе вәгәрʹийа Оршәлиме. Әв сәрһати сәд сәләфи надьнә кʹьфше кӧ нава ԝан щерʹьбандьнада Иса бәрʹийеда мабу йан на. Жь вьр тʹәне те кʹьфше, кӧ Иса бьрьнә ль Оршәлиме.

Гәло бь рʹастийе Иса «һʹәму пʹадшатийед дьнйайе» дь ԝан щерʹьбандьнада дит? Зәлал ә кӧ әԝи нькарьбу бь реали әԝан һʹәму пʹадшати бьдита; ль вьр нә жи чʹийаки ӧса һәбу жь кʹидәре кӧ әв һʹәму пʹадшати ԝе бьһатана кʹьфше. Ләма жи дьбәкә Шәйтʹан бь щурʹе дитьноке әԝан һʹәму тьшт нишани Иса кьр. Анәгори ԝе йәке чаԝа кӧ бәндәк екрана компотәре дьдә хәбате, сәва кӧ щурʹә-щурʹә щийед бәдәԝ кәсәкирʹа нишан кә, ӧса жи Шәйтʹан дькьр. Рʹаст ә дьбәкә әԝ пе дитьноке бу, ле Иса гәрәке реали «сәре хԝә ль бәр» Шәйтʹан данийа (Мәт. 4:8, 9). Ле әԝ щерʹьбандьна кӧ Иса гәрәке жь бьльндщийа пʹарьстгәһе банзда, гәрәке реали буйа, нә кӧ дитьнок.

Чаԝа кӧ дәстпекеда һатьбу готьне, әм нькарьн тьштәки дәрһәԛа ԝе пьрсе бь сәд сәләфи бежьн. Әм ӧса жи нькарьн сәд сәләфи инкʹар кьн, кӧ Иса рʹасти чубу Оршәлимә у сәр бьльндщийа бане пʹарьстгәһе сәкьни бу. Ле тьштәки әм дькарьн әшкәрә бежьн, ԝәки Иса бь рʹасти жи дьһатә щерʹьбандьне у әԝ һәр дәрәщада бь баԝәрийе щаба Мире-щьна дьда.