1, 2. а) Әм жь кʹӧ заньн кӧ мәрьв дькарә бьбә досте Хԝәде? б) Әме чь пебьһʹәсьн дь ве тʹемайеда?

ЖЬ ЗАРʹОТИЙЕ һʹәта мьрьне, һʹәԝщәтийа мәйә мәзьн һʹьзкьрьн ә. Мәрьварʹа лазьм ә һʹьзкьрьн, у әԝана дьхԝазьн кӧ ԝана һʹьз кьн, у нә тʹәне бь һәстед романтики. Әм һʹәԝще достийе у һәләԛәтийа незик ьн. Ле һәйә һʹьзкьрьнәкә ӧса, кʹижан кӧ әм гәләк һʹәԝщә нә. Әԝ һәйә һʹьзкьрьна Йаһоԝа. Гәләк мәрьварʹа чәтьн ә кӧ фәʹм кьн ԝәки мәрьв дькарьн бьбьнә достед Хԝәдейе Һьмзор, кәсе Рʹӧһʹанийи нәхӧйа. Ле әм жи ӧса дьфькьрьн? Һьлбәт на!

² Кʹьтеба Пироз әʹйан дькә, кӧ мәрьвед гӧнәкʹар бунә достед Хԝәде. Ԛазанщкьрьна достийа ӧса нетәкә лапә фәрз ә дь әʹмьре мәда, кʹижан кӧ әм дькарьн бьдьнә пешийа хԝә. Ләма жи һежа йә кӧ әм бьфькьрьн сәр һьнә мәсәла, йед кӧ ԝе али мә бькьн кӧ әм бьзаньбьн ча дькарьн бьбьнә досте Хԝәде. Дь ве йәкеда мәсәла лапә мәзьн Бьраһим һиштийә. (Бьхунә Аԛуб 2:23.) Ле Бьраһим ча ӧса незики Хԝәде бу? Мәʹна  лапә сәрәкә баԝәрийа ԝи бу. Кʹьтеба Пироз сәр Бьраһим дьбежә «баве һʹәму баԝәрмәндед» (Рʹом. 4:11). Ԝәрә әм ньһа бьньһерʹьн кӧ ча баԝәрийа Бьраһим али ԝи кьр, кӧ әԝ бу досте Хԝәдейи незик. У ԝе баш бә кӧ һәр кәс жь мә пьрсәкә ӧса бьдә хԝә: «Әз ча дькарьм чʹәʹв бьдьмә баԝәрийа Бьраһим у достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛәԝи кьм?»

3, 4. а) Гьли кьн кӧ ча баԝәрийа Бьраһим ԛайим һатә щерʹьбандьне. б) Чьрʹа Бьраһим һазьр бу кӧрʹе хԝә Исһаԛ ԛӧрбан кә?

³ Бьдә бәр чʹәʹве хԝә мәрьве әʹмьрда мәзьн кӧ анщах чʹийева һьлдькʹьшә. Бона ԝи әԝ дәм дь жийина ԝида йа лапә чәтьн ә, ле нә жь бо әʹмьре ԝийи мәзьн. Бьраһим дьбәкә ԝәкә 125 сали йә, ле һәла һе ԛәԝата ԝи һәйә. ^[1] Тʹәви ԝи гәдәки ԝәкә 25 сали жи һьлдькʹьшә. Әԝ кӧрʹе ԝи Исһаԛ ә, йе кӧ даре шәԝате дьбә. Ле дәсте Бьраһимда кʹер ә у чь кӧ бона агьрвехьстьне лазьм ә. Чьмки Йаһоԝа жь ԝи һиви кьрийә, кӧ әԝ кӧрʹе хԝә ԝирʹа бькә ԛӧрбан! (Дәстп. 22:1-8)

⁴ Ԝи ԝәʹдәйи баԝәрийа Бьраһим ԛайим һатә щерʹьбандьне. Һьнә мәрьв дьбежьн, кӧ Хԝәде берʹәʹм ә чьмки жь Бьраһим әԝ йәк һиви кьр. Һьнә мәрьв жи дьбежьн, ԝәки Бьраһим бе һʹәмде хԝә у корә-кор гӧрʹа Йаһоԝа кьр. Әԝ мәрьв ӧса дьфькьрьн, чьмки нә баԝәрийа ԝан һәйә, у әԝана нә жи фәʹм дькьн ԛәԝата баԝәрийе чь йә (1 Корн. 2:14-16). Бьраһим нә кӧ корә-кор гӧрʹа Хԝәде кьр, ле әԝи бь чʹәʹве баԝәрийа хԝәйә рʹаст дит, кӧ Йаһоԝа тʹӧ щар жь хьзмәткʹаре хԝәйи амьн һиви накә тьштәки ӧса, кӧ гәләк ԝәʹдә зийане бьдә ԝи. Бьраһим баԝәр бу кӧ һәрге әԝ гӧрʹа Йаһоԝа бькә, Хԝәде ԝе ԝи у кӧрʹе ԝийи һʹьзкьри кʹәрәм кә. Әԝ баԝәри сәр һʹиме чь бу? Сәр һʹиме занәбун у итʹбарийе бу.

5. Бьраһим дәрһәԛа Йаһоԝа дьбәкә ча пеһʹәсийайә, у әԝ занәбун ча һʹӧкӧм буйә сәр ԝи?

⁵ Занәбун. Рʹаст ә Бьраһим шәһәре Урда мәзьн бьбу, кʹидәре кӧ кʹьлданийед пʹутпʹарьст дьжитьн, ле йәкә әԝи дәрһәԛа Хԝәде заньбу. Ле жь кʹӧ әԝи заньбу, нә ахьр баве ԝи Тәраһ жи пʹутпʹарьст бу? (Йешу 24:2) Кʹьтеба Пироз зәлал набежә, ле әʹйан дькә кӧ Бьраһим жь рʹькʹьнйата Сәм бу, рʹькʹьнйата ԝийә нәһа. Сәм жи кӧрʹе Нӧһ бу, йе кӧ бь баԝәрийа мәзьн бу. Сәм жит һʹәта кӧ Бьраһим ԝәкә 150 сали бу. Әм ньзаньн Бьраһим дәрһәԛа Йаһоԝа жь Сәм пеһʹәсийа йан на. Ле фәʹмдари йә кӧ Сәм дәрһәԛа Йаһоԝа чь кӧ заньбуйә, нәфәред хԝәрʹа гьли кьрийә. У ӧса бь щурʹәки Бьраһим бьһистийә у әԝ занәбун гьһиштийә дьле ԝи. Әԝи Хԝәде һʹьз кьр, дәрһәԛа кʹижани заньбу у әԝе занәбуне али ԝи кьр, кӧ әԝи баԝәрийа хԝә ԛәԝи кьр.

6, 7. Ча баԝәрийа Бьраһим ԛәԝи бу?

⁶ Итʹбари. Ча Бьраһим итʹбари һьндава Хԝәде ԛазанщ кьр, жь бо чь жи баԝәрийа ԝи ԛәԝи бу? Һатийә готьне кӧ фькьред мәрьва һʹӧкӧм дьбә сәр һәстед ԝан, у һәст жи һʹӧкӧм дьбә сәр кьред ԝан. Әԝ йәк кӧ Бьраһим пеһʹәсийа дәрһәԛа Хԝәде, гьһиштә дьле ԝи у әԝи дьхԝаст бь дьл у щан ԛәдьре «Хӧдан Хԝәдейе Жорьн, хԝәйе әʹрд у әʹзмен» бькә (Дәстп. 14:22, ПКʹМ). Кʹьтеба Пироз әԝи һәсти нав дькә ча тьрса бәр Хԝәде, кʹижан кӧ лазьм ә сәва кӧ достийа незик тʹәви Хԝәде һәбә (Ибрн. 5:7; Зәб. 25:14). Тьрса ӧса Бьраһим һелан кьр кӧ гӧрʹа Йаһоԝа бькә.

⁷ Хԝәде Бьраһим у Сәра кӧ кал пир бун, жь Уре шандә ль әʹрде хәриб. Әԝана гәрәке тʹәмамийа әʹмьре хԝә чадьрада бьжитана. Бьраһим бь гӧһдарикьрьна хԝә мәщал да Йаһоԝа, кӧ әԝ ԝи кʹәрәм  кә у хԝәй кә. Мәсәлә, Бьраһим тьрсийа кӧ жьна ԝийә бәдәԝ же бьстиньн у ԝи жи бькӧжьн. Тьрса Бьраһим фәʹмдари бу, ле Бьраһим нәһишт әԝ тьрс бьбә мәʹни кӧ әԝ гӧрʹа Хԝәде нәкә. Ле Йаһоԝа алийе хԝәда Бьраһим у Сәра бь кʹәрәмәти хԝәй кьр (Дәстп. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18). Әԝан тьшт чь кӧ Бьраһим бь чʹәʹве хԝә дитьбу баԝәрийа ԝи ԛәԝи кьрьн.

8. Әм ча дькарьн занәбун у итʹбарийе бьстиньн, сәва кӧ достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛәԝи кьн?

⁸ Гәло әм дькарьн бьбьнә достед Йаһоԝа? Һьлбәт әре! Занәбуна Кʹьтеба Пироз дькарә али мә бькә у мәсәлед кӧ Кʹьтеба Пирозда һәнә. Әм ньһа һе зедә заньн нә кӧ Бьраһим заньбу (Дан. 12:4; Рʹом. 11:33). Әԝ хьзнә кӧ тʹьжә йә Хәбәра Хԝәдеда, әԝ дькарә занәбуна мә дәрһәԛа «Әʹфьрандаре әʹрд у әʹзман» һе кʹур кә. Һьн жи әԝ занәбун али мә дькә кӧ әм ԛәдьре Хԝәде бьгьрьн у ԝи һʹьз кьн. Һʹьзкьрьн у ԛәдьре һьндава Хԝәде жи али мә дькьн кӧ әм гӧрʹа ԝи бькьн. Ӧса әм дәстпедькьн итʹбарийа хԝә ԝи биньн, чьмки дьвиньн кӧ чахе әм гӧрʹа ԝи дькьн, әм кʹаре дьстиньн. Әм заньн кӧ ԛанунед ԝи мә хԝәй дькьн у кӧ әԝ мә кʹәрәм дькә у ԛәԝи дькә. Әм дьвиньн у һин дьбьн кӧ чахе әм бь дьл у щан Хԝәдерʹа хьзмәт дькьн, әв йәк һʹәԝасе мәрʹа тинә, ӧса жи әʹдьлайе у шабуне (Зәб. 34:8; Мәтʹлк. 10:22). Чахе занәбун у итʹбарийа мә һьндава Йаһоԝа зедә дьбә, баԝәрийа мә у достийа мә тʹәви ԝи ԛәԝи дьбә.

9, 10. а) Чь лазьм ә сәва кӧ дости ԛәԝи бә? б) Чь дьдә кʹьфше кӧ Бьраһим достийа тʹәви Йаһоԝарʹа дьләрьзи у хԝәйи дькьр?

⁹ Достийе дькарьн бәрамбәр кьн тʹәви хьзна ԛимәт. (Бьхунә Мәтʹәлок 17:17.) Ле әԝ хьзнәкә ӧса нинә, кʹижан кӧ дькарьн бькʹьрʹьн у тʹәне бона бәдәԝбуне дайньн. Дости әԝ мина тьштәки сах ә, кʹижан кӧ лазьм ә хԝәй кьн у мьԛат бьн сәва кӧ әԝ гәш бә. Бьраһим һәма ӧса дькьр. Әԝи достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛимәт дькьр у ԛәԝи дькьр. Ле әԝе йәке әм жь кʹӧ заньн?

¹⁰ Бьраһим бәрдәԝам дькьр тьрса хԝә бәр Хԝәде у гӧһдарикьрьна хԝә ԛәԝи кә. Чахе әԝ тʹәви малбәта хԝәйә мәзьн чу Кәнане, әԝи һишт кӧ Йаһоԝа рʹебәрийе ԝи бькә сафикьрьнед мәзьн у бьчʹукда. Саләк пешийа буйина Исһаԛ, чахе Бьраһим 99 сали бу, Йаһоԝа дәʹԝа кьр кӧ меред жь малбәта ԝи гьшк бенә сьнәткьрьне. Гәло Бьраһим пьрс да Хԝәде йан жи дьхԝәст әве дәʹԝакьрьне нәйнә сери? На, әԝи итʹбарийа хԝә Хԝәде ани у «һәма ԝе рʹоже» гӧрʹа ԝи кьр (Дәстп. 17:10-14, 23, ПКʹМ).

11. Бьраһим чьрʹа бона Содом у Гаморайе хәмгин дьбу, у Йаһоԝа ча али ԝи кьр?

¹¹ Чьмки Бьраһим һʹәта тьштед һурда  жи гӧрʹа Йаһоԝа дькьр, бь ԝе йәке әԝи достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа һе баш дькьр у гәш дькьр. Ԝирʹа һеса бу кӧ дьле хԝә Йаһоԝарʹа вәкә. Чахе әԝ бона тьштәки хәмгин дьбу, әԝи аликʹари жь Йаһоԝа дьхԝәст. Мәсәлә чахе Бьраһим пеһʹәсийа кӧ Йаһоԝа дьхԝазә шәһәред Содом у Гомора кʹӧта кә, әԝ хәмгин бу кӧ мәрьвед рʹаст ԝе тʹәви йед хьраб бенә кʹӧтакьрьне. Бьраһим дьбәкә хәмгин дьбу бона кӧрʹе бьре хԝә Лут у малбәта ԝи, чьмки әԝана Содомеда бун. Бьраһим бь мьлуктийа мәзьн пьрс дьда Йаһоԝа у итʹбарийа хԝә ԝи дьани, «Hʹакьме тʹәмамийа дьнйайе». Йаһоԝа бь сәбьркьрьне Бьраһим һин дькьр, кӧ әԝ чьԛас дьлрʹәʹм ә у дьле һәр кәси дьхунә, у ӧса жи йед рʹаст дьгәрʹә кӧ ԝана хьлаз кә һәла һе ԝәʹде диԝанкьрьне жи (Дәстп. 18:22-33).

12, 13. а) Паше ча занәбун у итʹбарийе али Бьраһим кьрьн? б) Чь дьдә кʹьфше кӧ Бьраһим итʹбарийа хԝә Йаһоԝа дьани?

¹² Бешьк, занәбуне у итʹбарийе али Бьраһим кьрьн, кӧ әԝи достийа незик тʹәви Йаһоԝа хԝәй кьр. Чахе Йаһоԝа жь Бьраһим һиви кьр кӧ кӧрʹе хԝә бькә ԛӧрбан, Бьраһим заньбу ԝәки Йаһоԝа бь сәбьр ә, дьлрʹәʹм ә, хԝәйе созе хԝә йә, у дькарә мәрьва хԝәй кә. Ԝәрә әм ньһа вәгәрʹьнә сәр ԝи мәрьве баԝәрмәнд, кʹижан кӧ чʹийева һьлдькʹьшийа ль сәр әʹрде Морийа. Гәло әԝ дьфькьри кӧ Йаһоԝа ньшкева һатә гӧһастьне у буйә йәки берʹәʹм? На, бона Бьраһим әԝ йәк нә дьгьһиштә һʹьша! Ле әм әԝе йәке жь кӧ заньн?

¹³ Бьраһим пешийа кӧ жь хӧламед хԝә бьԛәтийа, ԝанрʹа гот: «Һун кʹәрева ль вьр бьминьн, әз у кӧрʹьква һʹәта дәра һан һәрʹьн, һʹәбандьна хԝә бькьн у диса ль сәр ԝәда вәгәрʹьн» (Дәстп. 22:5, ПКʹМ). Бь ве йәкә Бьраһим чь дьхԝәст бьгота? Гәло Бьраһим хӧламед хԝә дьхапанд чахе дьгот, кӧ әме сәр ԝәда вәгәрʹьн, нә ахьр әԝи кӧрʹе хԝә дьбьр кӧ бькә ԛӧрбан? На. Кʹьтеба Пироз дьбежә кӧ Бьраһим дәрһәԛа чь дьфькьри. (Бьхунә Ибрани 11:19.) Кʹьтеба Пирозда те готьне кӧ «Бьраһим дьле хԝәда дьгот, кӧ Хԝәде дькарә Исһаԛ жь мьрьне жи рʹакә». Бәле, Бьраһим баԝәр дькьр кӧ Хԝәде дькарә мьри сах кә. Әԝи заньбу кӧ әԝ у Сәра әʹмьрда гәләк мәзьн бун, ле Йаһоԝа бь ԛәԝата хԝә ӧса кьр кӧ ԝирʹа кӧрʹ һатә буйине (Ибрн. 11:11, 12, 18). Бьраһим фәʹм дькьр кӧ бона Йаһоԝа тьштәки чәтьн тʹӧнә. Әԝ баԝәр бу кӧ ԝе рʹоже чь жи бьԛәԝьмә, йәкә кӧрʹе ԝийи һʹьзкьри ԝе сах бә, чьмки ӧса һʹәму созед Йаһоԝа ԝе бьһатана сери. Ләма Бьраһим һатә навкьрьне «баве һʹәму баԝәрмәндед»!

14. Хьзмәткьрьнеда тӧ рʹасти чь чәтьнайа тейи у мәсәла Бьраһим ча дькарә али тә бькә?

¹⁴ Ле әм чь дькарьн дәрһәԛа хԝә бежьн? Рʹаст ә Хԝәде иро жь мә дәʹԝа накә ԝәки әм зарʹед хԝә жерʹа бькьнә ԛӧрбан. Ле әԝ жь мә һиви дькә, кӧ гӧрʹа ԝи бькьн һьнге жи чахе тʹәмийед ԝи  мәрʹа нәфәʹмдари йан гьран ьн биньн сери. Һәйә тьштәки ӧса кӧ Хԝәде жь тә дәʹԝа дькә, ле тәрʹа чәтьн ә кӧ бини сери? Бона һьнәка әԝ йәк бәлакьрьна мьзгине йә. Әԝана дьбәкә шәрм дькьн у ләма ԝанарʹа чәтьн ә тʹәви мәрьве нәнас хәбәрдьн. Һьнәк жи шәрм дькьн кӧ жь йед майин щӧдә дьбьн, мәсәлә мәкʹтәбеда йан жи щийе хәбате (Дәркʹ. 23:2; 1 Тʹеслн. 2:2). Ԛә тӧ жи мина Бьраһим кʹәти чәтьнайа ӧса, кӧ тә тʹәхмин кьрийә, ԝәки ԛәԝата тә дәр ә әԝе чәтьнайе дәрбаз ки? Һәрге әре, бьфькьрә сәр мерхаси у баԝәрийа Бьраһим! Һәрге әм бьфькьрьн сәр мәсәлед мер йан жьнед амьн, әме һелан бьн чʹәʹв бьдьнә ԝан у незики Хԝәде бьн чаԝа досте незик (Ибрн. 12:1, 2).

15. Чьрʹа әм дькарьн бежьн кӧ Бьраһим тʹӧ щар пʹошман нәдьбу кӧ бь амьни гӧрʹа Йаһоԝа дькьр?

¹⁵ Тӧ ча дьшьрмиш дьби, Бьраһим пʹошман дьбу кӧ Хԝәдерʹа амьн дьма? Дина хԝә бьде кӧ Кʹьтеба Пироз чь гьли дькә дәрһәԛа хьлазийа әʹмьре ԝи: «Бьраһим бу каләки әхтйар, жь әʹмьре хԝә тʹербуйи рʹӧһʹе хԝә да у мьр» (Дәстп. 25:8, ПКʹМ). Чахе Бьраһим 175 сали бу ԛәԝата ԝи ида тʹӧнәбу, ле әԝи бь һʹәԝас дьани бира хԝә әʹмьре хԝәйи дәрбазбуйи. Әʹмьре ԝида йа лапә фәрз достийа тʹәви Йаһоԝа бу. Ле чахе әм дьхуньн кӧ Бьраһим бу «каләки әхтйар, жь әʹмьре хԝә тʹербуйи», әԝ найе һʹәсабе кӧ Бьраһим ахьрийеда нәдьхԝәст бьжита.

16. Бьраһим щьнәтеда ԝе дәрһәԛа чь пебьһʹәсә у ша бә?

¹⁶ Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа Бьраһим дьбежә: «Әԝ һивийа ԝи бажаре хԝәйирʹькʹьне мьԛәрʹм бу, йе кӧ әʹфьрандар у авакьре ԝе Хԝәде йә» (Ибрн. 11:10). Бьраһим баԝәр дькьр кӧ рʹожәке әԝе бьвинә ԝи бажари, демәк Пʹадшатийа Хԝәде кӧ сәр әʹрде сәрԝертийе бькә, у бь рʹастийе жи әԝ ԝе әʹсә әԝе йәке бьвинә! Һәла бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә кӧ Бьраһим ԝе чьԛас ша бә чахе Щьнәтеда бьжи у бәрдәԝам кә достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛәԝи кә! Чахе әԝ пебьһʹәсә кӧ паши мьрьна ԝи бь һʹәзара сала, мәсәла баԝәрийа ԝи али хьзмәткʹаред Йаһоԝа кьрийә, әԝ йәк ԝе чьԛас дьле ԝи бьгьрә! Щьнәтеда әԝ ԝе һәла һе жи пебьһʹәсә кӧ чахе әԝи дьхԝәст кӧрʹе хԝә Исһаԛ бькьра ԛӧрбан, әԝ йәк «сурәта» йане сийа тьштәки гьринг дьһатә һʹәсабе (Ибрн. 11:19). У әԝ ԝе ӧса жи пебьһʹәсә ԝәки әв еша кӧ әԝи дит чахе кӧрʹе хԝә Исһаԛ гәрәке бькьра ԛӧрбан, ча али милйона мәрьвед амьн кьрийә, кӧ әԝана фәʹм кьн әԝе еша Йаһоԝа, чахе әԝи кӧрʹе хԝә Иса Мәсиһ чаԝа кʹьрʹин да (Йуһʹн. 3:16). Мәсәла Бьраһим али мә һʹәмушка кьрийә кӧ һе зедә бьшекьриньн әԝе кʹьрʹине, кʹижан кӧ дьдә кʹьфше һʹьзкьрьнәкә гьринг. Тʹәрихийа дьнйайеда тʹӧ щар нәһатийә әʹйанкьрьне һʹьзкьрьнәкә ӧса гьринг!

17. Һун чь дьхԝазьн бькьн, у дь тʹемайа дьнда әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

¹⁷ Ԝәрә һәр кәс жь мә чʹәʹв бьдә баԝәрийа Бьраһим. Һәрге әм Йаһоԝа һе рʹьнд нас дькьн у ԝирʹа амьн дьминьн, әме бьвиньн кӧ әԝ ԝе ча мә кʹәрәм кә у мә хԝәй кә. (Бьхунә Ибрани 6:10-12.) Бьра Йаһоԝа һʹәта-һʹәтайе Досте мә бә! Дь тʹемайа дьнда, әме пебьһʹәсьн се мәсәлед дьн йед мәрьвед амьн, кʹижан кӧ бунә достед Хԝәдейи незик.