1, 2. Һәвалтийа Йонатʹан тʹәви Даԝьд мәсәла амьнийа баш ә?

ЙОНАТʹАН дьбәкә гәләк әʹщебмайи ма, чахе Даԝьде щаһьл мьԛабьли Голйатʹе мәзьн дәркʹәт. Паше жи Даԝьд сәкьни бәр Шаԝуле баве Йонатʹан Пʹадше Исраеле, у «сәре Фьльсти дь дәсте ԝида бу» (1 Сам. 17:57). Дьбәкә Йонатʹан жь бо мерхасийа Даԝьд гәләк әʹщебмайи ма. Йонатʹан әʹйан дит кӧ Йаһоԝа тʹәви Даԝьд ә, у нәфса Йонатʹан бь нәфса Даԝьдва һатә гьредан. Паши ве йәке, ԝана һәвдӧрʹа сонд хԝәр ьн, жь бәр кӧ Йонатʹан мина нәфса хԝә Даԝьд һʹьз кьр (1 Сам. 18:1-3). Йонатʹан тʹәмамийа әʹмьре хԝә Даԝьдрʹа амьн ма.

² Йонатʹан һәла һе ԝи чахи жи Даԝьдрʹа амьн ма, чахе Хԝәде Даԝьд бьжарт кӧ бьбә пʹадше Исраеле. Һьн жи Йонатʹан гәләк бәрхԝә дькʹәт дәрһәԛа Даԝьд, чьмки Шаԝул дьхԝәст ԝи бькӧжә. У Йонатʹан сәва кӧ һәвале хԝә дьлгәрм у ԛәԝи кә, чу бәрʹийа Щьһустане, ль Һорәше. Йонатʹан ԝи шьданд кӧ әԝ итʹбарийа хԝә Йаһоԝа бинә. Йонатʹан Даԝьдрʹа гот: «Нәтьрсә! Тӧйе ль сәр Исраелева бьбә ԛьрал [пʹадша] у әзе жь тәрʹа бьбьм йе дӧԝәмин» (1 Сам. 23:16, 17).

3. Чь бона Йонатʹан жь амьнийа һьндава Даԝьд һе фәрз бу, у әм жь кʹӧ заньн әве йәке? (Бьньһерʹә шькьле әʹԝльн.)

 ³ Бәле, амьни һьндава мәрьва гьшк жи ԛимәт дькьн. Ле һәрге әм тʹәне дина хԝә бьдьнә сәр амьнийа Йонатʹан һьндава Даԝьд, әм дькарьн дәрсәкә ԛимәт бәрдьн. Әԝ һәйә амьнийа ԝи һьндава Хԝәде. Бьфькьрьн, кӧ чьрʹа Йонатʹан Даԝьд һʹәсаб дькьр ча һәвал, нә кӧ ча нәйаре хԝә. Тьштәки һе фәрз һәбу, жь бо чь жи Йонатʹан бона хԝә дьшьрмиш нәдьбу. Биньн бира хԝә, кӧ Йонатʹан али Даԝьд кьр кӧ әԝ итʹбарийа хԝә Йаһоԝа бинә. Демәк, әʹйан ә кӧ дьле Йонатʹанда амьнийа һьндава Хԝәде щийе пешьн дьгьрт. Бь рʹастийе, әԝи дьхԝәст Йаһоԝарʹа амьн бьминә, ләма жи Даԝьдрʹа амьн бу. У әԝана һәрдӧ жи бь амьни ль гора ви созе хԝә дьжитьн: «[Бьла] нава мьн у тәда у дь нава нижада тә у нижада мьнда . . . абадин Хӧдан һәбә» (1 Сам. 20:42).

4. а) Әм ча дькарьн бь рʹастийе бәхтәԝар бьн у дьлрʹьһʹәт бьн? б) Дь ве тʹемайеда әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

⁴ Чаԝа Мәсиһи, әм жи гәрәке амьн бьн нәфәред мала хԝәрʹа, һәвалед хԝәрʹа, у хушк-бьред хԝәрʹа (1 Тʹеслн. 2:10, 11). Ле гәло амьнийа һьндава кʹе гәрәке щийе пешьн бьгьрә әʹмьре мәда? Әԝ һәйә амьни һьндава Ԝи, йе кӧ әʹмьр дайә мә, демәк Йаһоԝа! (Әʹйан. 4:11). Чахе әм Йаһоԝарʹа амьн дьминьн, әм бәхтәԝар у дьлрʹьһʹәт дьбьн. Ле әм гәрәке һәла һе ԝәʹде чәтьнайед гьранда жи ԝирʹа амьн бьминьн. Әме ве тʹемайеда пебьһʹәсьн кӧ чаԝа әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Йонатʹан, кӧ амьнийа хԝә Йаһоԝарʹа избат кьн дь әван чар дәрәщед чәтьнда: 1) чахе әм дьфькьрьн кӧ кәсәк кʹижан кӧ һʹӧкӧме ԝи һәйә, һежайи ԛәдьргьртьне нинә, 2) чахе әм гәрәке бьжберьн һәла кʹерʹа амьн бьминьн, 3) чахе кәсәк мә рʹаст фәʹм накә у сущдар дькә, у 4) чахе мәрʹа чәтьн ә кӧ созе хԝә биньн сери.

5. Чьрʹа ԝәʹде сәрԝертийа Шаԝул, щьмәʹта Исраелрʹа чәтьн бу Хԝәдерʹа амьн бьминә?

⁵ Йаһоԝа Шаԝуле баве Йонатʹан бьжарт кӧ бьбә пʹадша. Чахе Шаԝул ида гӧрʹа Хԝәде нәдькьр, Йаһоԝа әԝ инкʹар кьр (1 Сам. 15:17-23). Ле йәкә Йаһоԝа дәрберʹа ԝи жь тʹәхт дур нәхьст. Ле щьмәʹт дьһатә щерʹьбандьне, кӧ һәла ԝе Хԝәдерʹа амьн бьминьн йан на, чьмки пʹадша кӧ сәр «тʹәхта Хӧдан» рʹуньшти йә, жь рʹийа рʹаст дәркʹәт (1 Дир. 29:23).

6. Чь дьдә кʹьфше кӧ Йонатʹан Йаһоԝарʹа амьн дьма?

⁶ Чахе Шаԝул гӧрʹа Йаһоԝа нәкьр, йәкә кӧрʹе ԝи Йонатʹан Йаһоԝарʹа амьн ма (1 Сам. 13:13, 14). Самуйел пʹехәмбәр гот: «Хӧдан, бона наве хԝәйи мәзьн нәтәԝа [щьмәʹта] хԝә бәрнәдә» (1 Сам. 12:22). Йонатʹан ве йәкеда баԝәр бу. Чахе ордийа Фьльстина бь 30 000 әʹрәба мьԛабьли Исраелийа дәркʹәт, һьнге тʹәне 600 әскәред Шаԝул һәбун, у тʹәне щәм ԝи у Йонатʹан чʹәк һәбун! Йонатʹан тʹәне тʹәви чʹәкдаре хԝә бь мерхаси мьԛабьли әскәред Фьльстийана дәркʹәт. Әԝи гот: «Бона Хӧдан, бь зедәйийе жи, бь кемасийе жи хьлазкьрьне астәнги нинә». Йонатʹан у чʹәкдаре ԝи ԝәкә 20 Фьльстин кӧштьн. Паше, Хԝәде ӧса кьр кӧ «әʹрд ләрьзи у ләрьзандьнәк зәʹф мәзьн чебу». Жь бо ве йәке Фьльстин хальфин, у дәстпекьрьн һәвдӧ бькӧжьн. Ӧса, жь бо баԝәрийа Йонатʹан һьндава Хԝәде, Исраели сәркʹәтьн (1 Сам. 13:5, 15, 22; 14:1, 2, 6, 14, 15, 20).

7. Йонатʹан ча бу һьндава баве хԝә?

⁷ Рʹаст ә, һәләԛәтийа Шаԝул тʹәви Йаһоԝа гәләк хьраб бу, ле йәкә чахе лазьм бу, Йонатʹан тʹәви баве хԝә шьхӧлкʹари дькьр. Мәсәлә, ԝана тʹәвайи шәрʹ дькьрьн мьԛабьли дьжмьна, сәва кӧ щьмәʹта Хԝәде хьлаз кьн (1 Сам. 31:1, 2).

8, 9. Әм ча амьн дьминьн Хԝәдерʹа, чахе ԛәдьре ԝан дьгьрьн һʹӧкӧме кʹижана һәйә?

 ⁸ Әм жи дькарьн мина Йонатʹан амьнийа хԝә Йаһоԝарʹа избат кьн. Мәсәлә, ԛәдьре ԝан бьгьрьн һʹӧкӧмәтийа кʹижана кӧ һәйә, һәла һе һәрге жи әм дьфькьрьн кӧ әԝана һежайи ве йәке ниньн. Чьмки Хԝәде әԝе йәке жь мә дәʹԝа дькә. Мәсәлә һәрге кәсәк дәԝләтеда мәрьвәки хьраб ә, йәкә әм ԛәдьре һʹӧкӧмәтийа ԝи дьгьрьн, чьмки әм гәрәке гӧрʹа ԝанда бьн. (Бьхунә Рʹомайи 13:1, 2.) Бь рʹастийе, һәр кәс жь мә дькарә амьнийа хԝә бь ԝе йәке Йаһоԝарʹа избат кә, кӧ ԛәдьре ԝан бьгьрә кʹижанарʹа Йаһоԝа һʹӧкӧмәти дайә (1 Корн. 11:3; Ибрн. 13:17).

⁹ Олга ^[1] кӧ Амәрикайа Башуреда дьжи, амьнийа хԝә Йаһоԝарʹа избат кьр бь ве йәке, кӧ ԛәдьре мере хԝә дьгьрт, һәла һе чахе жерʹа чәтьн бу жи. Бь сала, мере ԝе тʹәви ԝе шәрʹ дькьр, чьмки әԝ Шәʹде Йаһоԝа йә. Әԝи Олга емосиалида тʹәвиһәв дькьр, беһӧрмәт дькьр, у нәдьхԝәст тʹәви ԝе хәбәрдә. Һьн жи әԝи әԝ дьда тьрсандьне кӧ ԝе зарʹед хԝә һьлдә у жь ԝе бьԛәтә. Ле Олга тʹәви ԝи щурʹәки майин бу. Әԝе чаԝа кʹӧлфәтәкә баш, бона мере хԝә хԝарьн чедькьр, кʹьнщ дьшушт, у бона малбәта хԝә хәм дькьр (Рʹом. 12:17). Һьн жи чахе әԝе дькарьбу, тʹәви мере хԝә дьчу кӧ һәрʹә щәм малбәта ԝи у һәвалед ԝи. Мәсәлә, чахе әԝи дьхԝәст һәрʹә шәһәре дьн, сәр чʹәʹлкьрьна баве хԝә, әԝе зарʹ һазьр кьр у бона рʹе чь лазьм бу һазьр кьр. Паше, ԝәʹде шине, әԝ һивийа мере хԝә бу бәр дәре дере, һʹәта кӧ серемонйа хьлаз бу. Паши гәләк сала, мере Олгайе һеди-һеди нәрм бу, чьмки Олгайе сәбьр дькьр у ԛәдьре ԝи дьгьрт. Ньһа әԝ хԝәха ԝе дьбә Ода Щьвата, у һәла һе жи ԝе һелан дькә кӧ һәрʹә, у щар-щара хԝәха жи тʹәви ԝе дьчә щьвате (1 Пәт. 3:1).

10. Йонатʹан жь кʹӧ заньбу кӧ әԝ кʹерʹа гәрәке амьн бьминә?

¹⁰ Чахе Шаԝул хԝәст Даԝьд бькӧжә, һьнге Йонатʹан рʹасти чәтьнайе һат. Йонатʹан тʹәви Даԝьд пәйман гьреда у дьхԝәст ԝирʹа амьн бьминә, ле әԝи дьхԝәст баве хԝәрʹа жи амьн бьминә.  Йонатʹан заньбу кӧ Хԝәде тʹәви Даԝьд ә, нә кӧ тʹәви Шаԝул. Ләма жи, Йонатʹан амьнийа хԝә һьндава Даԝьд дани сәр щийе пешьн. Әԝи Даԝьдрʹа гот кӧ әԝ хԝә вәшерә, у паше бәр баве хԝә дәрһәԛа Даԝьд баш хәбәрдьда, сәва дьле баве хԝә нәрм кә, ԝәки әԝ Даԝьд нәкӧжә. (Бьхунә 1 Самуйел 19:1-6.)

11, 12. Чаԝа һʹьзкьрьна мәйә һьндава Хԝәде, али мә дькә кӧ ԝирʹа амьн бьминьн?

¹¹ Алис жь Австралйайе гәрәке сафи кьра кӧ кʹерʹа гәрәке амьн бьминә. Әԝе чахе дәстпекьр Кʹьтеба Пироз һин бә, чь тьштед баш педьһʹәсийа малбәта хԝәрʹа жи гьли дькьр. Паше, Алисе готә нәфәред мала хԝә кӧ әԝ ида нькарә тʹәви ԝан щәжьна Рʹожа Буйина Иса дәрбаз кә у ԝанрʹа мәʹни шьровәкьр. Пешийе ԝана гӧһе хԝә дьдане, ле паше әԝана зәʹф һерс кʹәтьн. Әԝана дьфькьрин кӧ әԝе пьшта хԝә дайә малбәта хԝә. Алис гьли дькә: «Дийа мьн мьнрʹа гот кӧ әԝ нахԝазә мьн бьвинә. Әз гәләк әʹщебмайи мам у дьле мьн гәләк ешийа, чьмки бь рʹастийе мьн малбәта хԝә һʹьз дькьр. Ле йәкә мьн сафи кьр кӧ бәре пешьн әз гәрәке Йаһоԝа у Исарʹа амьн бьминьм, у ләма жи әз паше сәр щьвата мәзьн һатьмә ньхӧмандьне» (Мәт. 10:37).

¹² Әм гәрәке фәсал бьн, сәва кӧ бона мә һе фәрз бә амьнийа мә һьндава Йаһоԝа, нә кӧ һьндава тьштед дьн, мәсәлә һьндава мьләте мә, мәкʹтәбе, йан кʹома спорте. Мәсәлә, Һенри һʹьз дькә шахмат (сәдрәнщ) бьлизә. Мәкʹтәба ԝида ԛәйдә бу кӧ чемпионатеда бьлизьн, у әԝи дьхԝәст ԛәԝате хәрщ кә сәва кʹома мәкʹтәба ԝи сәркʹәвә. Әԝ гьли дькә: «Һедиһеди, бал мьн амьни һьндава мәкʹтәбе щийе пешьн дьгьрт, нә кӧ амьни Хԝәдерʹа. Мьн рʹожед Шәмийе у Ләʹде жи дьлист, у жь бо ве йәке хьзмәткьрьна мьн зийане дькʹәт. Ләма жи, мьн сафи кьр кӧ дәркʹәвьм жь кʹома шахмат-листьке» (Мәт. 6:33).

13. Амьнийа мә Хԝәдерʹа ча али мә дькә кӧ проблемед малбәте сафи кьн?

¹³ Щара дькарә чәтьн бә кӧ һʹәму нәфәред мала хԝә рʹази кьн. Мәсәлә, Кен дьбежә: «Мьн дьхԝәст кӧ гәләк щар һәрʹьм тʹәсәлийа дийа хԝәйә әʹмьрда мәзьн бькьм у кӧ әԝ щара мала мьнда жи бьминә. Ле дийа мьн у жьна мьн һәврʹа йолә нәдьчун. Щара пешьн әз пешийа бьжартьне сәкьним, чьмки мьн нькарьбу ӧса бькьра кӧ йәк жь ԝана нәхәйдә жь мьн. Паше мьн фәʹм кьр кӧ дь ве дәрәщеда, йа пешьн әз гәрәке жьна хԝә рʹази кьм бь ве йәке кӧ жерʹа амьн бьминьм. Ләма мьн әԝ проблем ӧса сафи кьр кӧ ԝе хԝәш бе». Амьни һьндава Хԝәде у ԛәдьр һьндава Хәбәра ԝи, али Кен кьрьн кӧ жьна хԝәрʹа шьровәкә кӧ чьрʹа әԝ гәрәке тʹәви дийа ԝи нәрм бә, у кӧ дийа хԝәрʹа шьровәкә кӧ чьрʹа әԝ гәрәке ԛәдьре жьна ԝи бьгьрә. (Бьхунә Дәстпебун 2:24; 1 Корьнтʹи 13:4, 5.)

14. Шаԝул ча һьндава Йонатʹан нәһәԛи дькьр?

¹⁴ Амьнийа мә һьндава Йаһоԝа дькарә бе щерʹьбандьне, чахе кәсәк һʹӧкӧме кʹе жи һәйә нәһәԛийе мә дькә. Йонатʹан һәма рʹасти чәтьнайикә ӧса һат. Шаԝул Пʹадша кӧ жь Хԝәде кʹьфшкьри бу, заньбу ԝәки кӧрʹе ԝи тʹәви Даԝьд һәвалтийе дькә, ле фәʹм нәдькьр кӧ чьрʹа кӧрʹе ԝи тʹәви Даԝьд һәвалтийе дькә. Ләма Шаԝул сәр Йонатʹан һерс кʹәт у ԝи беһӧрмәт кьр. Ле йәкә Йонатʹан щаба баве хԝә нәда. Һьн жи әԝ Хԝәдерʹа амьн ма, у ӧса жи Даԝьдрʹа, кʹижан кӧ гәрәке бьбуйа пʹадше Исраеле (1 Сам. 20:30-41).

15. Һәрге бьре щабдар нәһәԛийе мә дькә, әм гәрәке хԝә ча бьдьнә кʹьфше?

¹⁵ Дь щьвата щьмәʹта Йаһоԝада, һʹәзара-щарәке дьбәкә бьԛәԝьмә кӧ кәсәк нәһәԛийе мә бькә. Ле әԝед кӧ щьватеда щабдар ьн, мәрьвнә гӧнәкʹар ьн у дьбәкә кьред мә нәрʹаст фәʹм кьн (1 Сам.  1:13-17). Һәрге ӧса бьԛәԝьмә, демәк кәсәк мә рʹаст фәʹм накә йан бь нәһәԛи мә сущдар кә, ԝәрә әм амьнийа хԝә һьндава Йаһоԝа хԝәй кьн.

16. Чь дәрәщада әм гәрәке амьн бьминьн Хԝәдерʹа у хԝәһʹьз нибьн?

¹⁶ Шаԝул Йонатʹан һелан дькьр кӧ бьбә пʹадша паши ԝи (1 Сам. 20:31). Ле Йонатʹан Йаһоԝарʹа амьн бу у әве йәке ԝи һелан кьр кӧ бьбә һәвале Даԝьд. Ләма Йонатʹан нәдькʹәтә һәйра ве йәке кӧ бьбә пʹадша. Әм дькарьн чʹәʹв бьдьнә Йонатʹан у хԝәһʹьз нибьн, һәрге бира хԝәда хԝәй кьн кӧ Йаһоԝа ԛәбул дькә ԝи, кʹижан кӧ «һәгәр жь зьрара хԝәрʹа сонде бьдә жи, жь сонда хԝә вәнагәрʹә» (Зәб. 15:4, ИМ). Йонатʹан кӧ Даԝьдрʹа сонд хԝәрьбу, жь сонда хԝә вәнәгәрʹийа. Әм жи гәрәке ӧса бьн. Мәсәлә, һәрге әм бизнеседа пәймане гьредьдьн, әԝ пәйман чьԛас чәтьн бә жи, әм гәрәке биньн сери. Чьмки әм Йаһоԝа һʹьз дькьн, ләма әм гәрәке созе хԝә биньн сери. Йан жи һәрге дь зәԝаща мәда проблем һәнә, һʹьзкьрьна һьндава Йаһоԝа ԝе мә һелан кә кӧ амьн бьминьн һәвалзәԝаще хԝәрʹа. (Бьхунә Малахи 2:13-16.)

17. Жь ве тʹемайе һун чь һин бун?

¹⁷ Әм жи дьхԝазьн мина Йонатʹан амьн бьн Йаһоԝарʹа. Ԝәрә әм хԝәстьнед хԝә данәйньн щийе пешийе. У мина Йонатʹан ԝәрә әм амьнийа хԝә һьндава Йаһоԝа избат кьн бь ве йәке, кӧ щьмәʹта ԝирʹа амьн бьн, һәла һе ԝанрʹа жи кʹе мә дьхәйидинә. Чахе әм һәла һе дәрәщед чәтьнда жи Йаһоԝарʹа амьн дьминьн, әм дьле ԝи ша дькьн. У жь ве йәке әм жи гәләк бәхтәԝар дьбьн (Мәтʹлк. 27:11). Һәрге әм ԝирʹа амьн бьминьн, әме бьвиньн кӧ әԝ ча ԛәнщ ә һьндава йед ԝи һʹьз дькьн. Дь тʹемайа дьнда, әме шеԝьр кьн дәрсед ԛимәт дәрһәԛа мәрьвед амьн у нәамьн, йед кӧ ԝәʹде Даԝьдда дьжитьн.