1, 2. Филипйайеда чьрʹа Паԝлос у Силас кʹәтьнә кәле? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.)

БЬДЬНӘ бәр чʹәʹве хԝә ве дәрәще. Незики ниве шәве йә, дӧ мисйонер, Паԝлос у Силас шәһәре Филипйайеда кәледа ньн. Ньгед ԝан ԛәйдада шьдандьнә, у пьшта ԝан гәләк дешә, чьмки берʹәʹмти әԝана кʹӧтанә (Кʹар. Шанд. 16:23, 24). Әԝ йәк кӧ әԝана кʹәтьнә кәле, ньшкева ԛәԝьми. Әʹлаләте ԝана кʹаши мәйдана бажер кьрьн щәм сәрԝера, у дәрберʹа ԝана данә диԝане, паше кʹьнщед сәр ԝан жи ԛәлаштьн у ԛайим данә бәр шьва (Кʹар. Шанд. 16:16-22). Рʹасти жи нәһәԛийа чьԛас мәзьн ә! Паԝлос бажарване Рʹоме бу у ләма изьна ԝан тʹӧнә бу ӧса сәре ԝи бькьрана. *

² Дьбәкә кәледа Паԝлос дьфькьри кӧ ве рʹоже чь һатә сәре ԝи. Әԝ дәрһәԛа щьмәʹта Филипи дьфькьри. Шәһәред дьнда кʹӧда Паԝлос дьчу гәләк кʹьништед Щьһуйа һәбун, ле Филипйайеда ԛә йәк жи тʹӧнә бу. Ви шәһәрида Щьһу жь дәргәһе бажер дәрдькʹәтьн дьчунә дәве чʹем сәва ԝедәре һʹәбандьне  бькьн (Кʹар. Шанд. 16:13, 14). Ле гәло чьрʹа ԝедәре кʹьништ тʹӧнә бу? Гәло дьбә кӧ ԝедәре ԛә һәма 10 меред Щьһу жи тʹӧнә бун? Чьмки һаԛас лазьм бун сәва сазкьрьна кʹьниште. Щьмәʹта Филипи гәләк ԛӧрʹә дьбун, чьмки әԝана бажарванед Рʹоме бун (Кʹар. Шанд. 16:21). Дьԛәԝьмә әԝана нә жи дьфькьрин ԝәки Паԝлос у Силас кӧ Щьһу бун, бажарванед Рʹоме бун. Ле чь жи һәбә, йәкә Паԝлос у Силас бемәʹни кʹәтьнә кәле.

3. Чьрʹа дьбәкә Паԝлосрʹа нәфәʹмдари бу чьрʹа әԝ кʹәтә кәле, ле йәкә әԝи ча хԝә да кʹьфше?

³ Дьбәкә Паԝлос дьфькьри кӧ әԝ ча һатә Филипйайе. Чьрʹа? Чәнд мәһ пешда, әԝ алийе дьни Бәʹра Әгәйи бу, кӧ Асйа Бьчʹукда йә. Ԝедәре чәнд щийа рʹӧһʹе пироз рʹе ԝи дьгьрт кӧ ԝан щийа хьзмәт нәкә. Ӧса дьһатә кʹьфше кӧ рʹӧһʹе пироз ԝи һелан дькьр, ԝәки әԝ һәрʹә щики дьн (Кʹар. Шанд. 16:6, 7). Ле гәло һәрʹә кʹидәре? Чахе Паԝлос Тройайеда бу, әԝи хәԝн-хәйал дит у фәʹм кьр ԝәки гәрәке һәрʹә кʹидәре. Хәԝн-хәйаледа жерʹа һатә готьне: «Ԝәрә Мәкәдонйайе». Бәле, әԝ хԝәстьна Йаһоԝа бу кӧ Паԝлос һәрʹә ԝедәре, у әԝ дәрберʹа чу. (Бьхунә Кʹаред Шандийа 16:8-10.) Ле паше чь ԛәԝьми? Гава әԝ кʹәтә Мәкәдонйайе, демәк Филипйайе, ԝи кьрьнә кәле. Ле чьрʹа Йаһоԝа һишт ԝәки әԝ йәк бе сәре Паԝлос? Гәло әԝ чьԛас ԝәʹдә гәрәке кәледа буйа? Әԝ пьрс дьбәкә һʹьше Паԝлосрʹа дәрбаз дьбун, ле йәкә әԝи баԝәри у шабуна хԝә ӧнда нәкьр. Кәледа әԝи тʹәви Силас «дӧа дькьрьн у әшьк Хԝәде дьстьран» (Кʹар. Шанд. 16:25). Бәле, әʹдьлайа Хԝәде дьл у һʹьше ԝан хԝәй дькьр у рʹьһʹәт дькьр.

4, 5. а) Әм мина Паԝлос дькарьн рʹасти кʹижан дәрәща бен? б) Дәрәща Паԝлос чь щурʹәйи ньшкева һатә гӧһастьне?

⁴ Дьбәкә тʹәви ԝә жи ӧса ԛәԝьмийә, чаԝа тʹәви Паԝлос. Бәʹса хәбәре, ԝә жь Хԝәде рʹебәри хԝәстийә сәва сафикьрьнәке бькьн, у ԝә дитийә кӧ рʹӧһʹе пироз рʹебәрийе ԝә дькә кӧ чь сафикьрьне бькьн. Ле паше ньшкева тьштәки ӧса ԛәԝьми, кӧ һун нә жи һивийе бун, йан жи һʹал у дәрәща ԝә һатә гӧһастьне (Ԝаиз 9:11). У чахе һун фькьринә сәр ве йәке, дьбәкә пьрс бал ԝә пешда һатийә, гәло чьрʹа Йаһоԝа һишт кӧ әԝ йәк бьԛәԝьмә. Дәрәща ӧсада чь дькарә али ԝә бькә, сәва ԛәԝи бьминьн у бь тʹәмами итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн? Сәва щаба ве пьрсе бьстиньн, ԝәрә шеԝьр кьн кӧ паше чь ԛәԝьми тʹәви Паԝлос у Силас.

⁵ Чахе Паԝлос у Силас кәледа кʹьлам дьстьран, тьштәк ԛәԝьми. Ньшкева әʹрд ԛайим һәжийа, һʹәму дәри вәбун у ԛәйд-зьнщиред һʹәму гьртийа вәбун. Сәрԝере кәле дьхԝәст хԝә бькӧжә, ле Паԝлос нәһишт. Ахьрийеда әв сәрԝер у һʹәму нәфәред ԝи һатьнә ньхӧмандьне. Гава сьбәһ сафи бу, сәрдара бәрдәстийед хԝә шандьн сәва кӧ Паԝлос у Силас аза кьн. Ԝана һиви Паԝлос у Силас кьрьн, сәва әԝана бе шәрʹ-дәԝ жь ԝи шәһәри дәрен. Гәло чьрʹа? Ԝана фәʹм кьр кӧ шашикә мәзьн бәрʹданә, чьмки Паԝлос у Силас бажарванед Рʹоме бун. Ләма жи ԝана дьхԝәст әԝ дӧ мер зу жь ви шәһәри дәрен. Ле Паԝлос у Силас жь шәһәр нәчун, һʹәта кӧ хатре хԝә жь Лидйайе нәхԝәстьн, йа кӧ тʹәзә бьбу Мәсиһи. Хенщи ве йәке, ԝана хушк-бьред ԝедәре жи дитьн, сәва ԝана ԛәԝи кьн у дьл бьдьнә ԝан (Кʹар. Шанд. 16:26-40). Бәле, дәрәща ԝан ньшкева һатә гӧһастьне!

6. Әме дәрһәԛа чь ньһа шеԝьр кьн?

⁶ Әм чь дькарьн һин бьн жь ԝан ԛәԝьмандьна? Йаһоԝа дькарә ньшкева  дәрәща мә бьгӧһезә, ләма жи әм гәрәке бәрхԝә нәкʹәвьн чахе рʹасти чәтьнайа тен. Паԝлос әв йәк сәр хԝә тʹәхмин кьр, у әв кʹур бира ԝида ма. Әв йәк те кʹьфше чахе әԝи Филипйарʹа нәʹмә ньвиси дәрһәԛа хәмед мәрьва у әʹдьлайа Хԝәде. Ԝәрә әм пешийе гьлийед Паԝлос шеԝьр кьн жь Филипи 4:6, 7. (Бьхунә.) Паше әме шеԝьр кьн сәрһатийед чәнд хьзмәткʹара, у бьвиньн Йаһоԝа ча һʹале ԝан ӧса гӧһаст кӧ әԝана нә жи һивийе бун. У хьлазийеда әме шеԝьр кьн, кӧ чаԝа «әʹдьлайа Хԝәде» дькарә али мә бькә ԝәки ԝәʹде тәнгасийа сәбьр кьн у бь тʹәмами итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн.

7. Паԝлос нәʹма хԝәда чь дәрс бьред Филипи һин кьр, у жь гьлийед ԝи әм чь дәрсе дькарьн һин бьн?

⁷ Чахе бьред Филипи нәʹма Паԝлос хԝәндьн, һе бира ԝанда бу кӧ чь ԛәԝьми тʹәви Паԝлос у ча әԝана әʹщебмайи ман кӧ чахе Йаһоԝа ԝи жь тәнгасийе хьлаз кьр. Ле Паԝлос чь дәрс дьхԝәст ԝана һин кьра? Дәрс әв бу: Бәрхԝә нәкʹәвьн, дӧа бькьн у Хԝәде ԝе әʹдьлайа хԝә бьдә ԝан. Ле дина хԝә бьдьне, ԝәки «әʹдьлайийа Хԝәде . . . жь һәр һʹьш-аԛьли дәрбазтьр ә». Әв чь те һʹәсабе? Һьнә ԝәлгәрʹед Кʹьтеба Пироз дьбежьн кӧ әв жь «һәр нет-мәрәм» у хԝәстьна мәрьва мәзьнтьр ә. Бь гьлийед майин бежьн, Паԝлос дьгот кӧ «әʹдьлайийа Хԝәде» ӧса ԛәԝат у баш ә, кӧ әм нә жи дькарьн бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә. Щара әм ньзаньн жь тәнгасийе ча дәрен, ле Йаһоԝа занә у әԝ дькарә мә жь тәнгасийе ӧса хьлаз кә, кӧ әм нә жи һивийе нә. (Бьхунә 2 Пәтрус 2:9.)

8, 9. а) Рʹаст ә Паԝлос Филипйайеда рʹасти нәһәԛийе һат, ле әве йәке чь кʹар ани? б) Чьрʹа бьред жь Филипйайе дькарьбун бь тʹәмами итʹбарийа хԝә гьлийед Паԝлос биньн?

⁸ Паши ԛәԝьмандьна Паԝлос нава дәһа салада, гәләк тьшт ԛәԝьмин. У чахе бьред Филипи сәр ԝан ԛәԝьмандьна дьфькьрин, гәләк ԛәԝи дьбун. Рʹаст ә Йаһоԝа һишт ԝәки Паԝлос нәһәԛийе бьвинә, ле бь сайа ве йәке мьзгини һатә «маккьрьне», демәк ԛануни бу (Фили. 1:7). Әв сәрԝеред кӧ Паԝлос гьртьн ида фәсал бун, сәва диса шашикә ӧса бәрʹнәдьн, у дәсте хԝә нәдьн щьвата Мәсиһийа кӧ шәһәре ԝанда тʹәзә вәбьбу. Чахе Паԝлос у Силас жь шәһәр чун, Луԛайе һʹәким, йе кӧ һәвалхьзмәткʹаре Паԝлос бу Филипйайеда ма, дьбәкә чьмки Паԝлос әʹйан кьр кӧ әԝ бажарване Рʹоме йә. Ԝи шәһәрида Луԛа ида дькарьбу аликʹарийа мәзьн бьдә Мәсиһийед тʹәзә.

⁹ Бьред жь Филипйайе чахе нәʹма Паԝлос дьхԝәндьн, әԝана нәфькьрин ԝәки һәма чь һатийә бәр һʹьше Паԝлос, әԝи әԝ жи ньвисийә. Ԝана заньбу кӧ чахе Паԝлос рʹасти тәнгасийед гьран дьһат, әԝи «әʹдьлайа Хԝәде» сәр хԝә тʹәхмин дькьр. Чахе Паԝлос ԝан бьрарʹа нәʹмә ньвиси, әԝ Рʹомеда гьртийе малда бу. Ле йәкә һьнге жи әԝи гот, ԝәки «әʹдьлайа Хԝәде» тʹәви ԝи йә (Фили. 1:12-14; 4:7, 11, 22).

10, 11. Әм чь дькарьн бькьн чахе рʹасти чәтьнайа тен, у әм дькарьн һивийа чь бьн?

¹⁰ Ле чь дькарә али мә бькә, ԝәки бона тʹӧ тьшти хәма нәкьн у «әʹдьлайа Хԝәде» бьстиньн? Гьлийед Паԝлос Филипйарʹа нишан дькьн, кӧ сәва ԝәʹде тәнгасийа бина хԝә тәнг нәкьн, әм гәрәке дӧа бькьн чьмки дӧа мина дәрман ә. Демәк, чахе әм бона тьштәки бәрхԝә дькʹәвьн, әм гәрәке дӧада дьле хԝә Хԝәдерʹа вәкьн. (Бьхунә 1 Пәтрус 5:6, 7.) Бь баԝәрийе Йаһоԝарʹа дӧа бькьн у дӧдьли нәбьн ԝәки әԝ ԝә һʹьз дькә у мьԛати ԝә дьбә. Бь рʹазибуне дӧа бькьн бона ԝан кʹәрәма кӧ әԝ дьдә  ԝә. Әме һе зедә итʹбарийа хԝә ԝи биньн һәрге бир нәкьн кӧ Йаһоԝа «дькарә һәр тьшти һе зедә кә, нә чаԝа әм дьхԝазьн йан дьфькьрьн» (Әфәс. 3:20).

¹¹ Дьбәкә әм мина Паԝлос у Силас әʹщебмайи бьминьн, кӧ Йаһоԝа тьштед ча дькә сәва али мә бькә. Дьбәкә әԝ бона мә кʹәрәмәтед мәзьн ԝе нәкә, ле әв һәма ве йәке бькә, чь кӧ мәрʹа лазьм ә (1 Корн. 10:13). Ле әв найе һʹәсабе кӧ әм гәрәке хԝәрʹа рʹунен у тьштәки нәкьн, тʹәне һивийа Йаһоԝа бьн сәва әԝ һʹале мә баш кә йан жи чәтьнайа мә сафи кә. Әм гәрәке ль гора дӧайед хԝә алийе хԝәда тьштәки бькьн (Рʹом. 12:11). Кьред мә ԝе бьдьнә кʹьфше ԝәки әм дьлсах ьн у мәщале дьдьнә Йаһоԝа сәва мә кʹәрәм кә. Ԝи чахи әм ӧса жи гәрәке бир нәкьн, ԝәки Йаһоԝа дькарә һе зедә бькә, нә кӧ чьԛас әм жь ԝи дьхԝазьн. Чьмки щара Йаһоԝа тьштәки ӧса дькә кӧ әм һивийе ниньн у әʹщебмайи дьминьн. Ләма ԝәрә әм ньһа чәнд сәрһатийед жь Кʹьтеба Пироз шеԝьр кьн, кʹижан ԝе али мә бькьн, сәва әм дӧдьли нәбьн ԝәки Йаһоԝа дькарә бона мә жи тьштед ӧса бькә, чь кӧ әм һивийе нибун.

12. а) Һьзԛийа чь кьр чахе Пʹадше Асуре Санһәриб ԝи да тьрсандьне? б) Йаһоԝа ча әԝ һʹал гӧһаст у әм чь һин дьбьн жь ве йәке?

¹² Кʹьтеба Пирозда гәләк сәрһати һәнә кӧ нишан дькьн ча Йаһоԝа ньшкева дәрәщә гӧһастьнә. Мәсәлә, Һьзԛийа пʹадшати дькьр чахе Санһәриб Пʹадшайе Асуре дора Щьһудайе гьрт у һʹәму шәһәред ԝи зәфт кьр, хенщи Оршәлиме (2 Пʹадш. 18:1-3, 13). Ле Санһәриб Һьзԛийа да тьрсандьне кӧ ԝе Оршәлиме жи һьлдә дәсте хԝә. Ԝи һʹалида гәло Һьзԛийа чь кьр? Әԝи Йаһоԝарʹа дӧа кьр у жь Ишайа пʹехәмбәр ширәт хԝәст (2 Пʹадш. 19:5, 15-20). Һьзԛийа ӧса жи алийе хԝәда хԝәст аԛьлайи бькә у ләма хәрщ да Санһәриб чьԛас кӧ әԝи жь ԝи дәʹԝа кьр (2 Пʹадш. 18:14, 15). Ԝәʹдә шунда, Һьзԛийа Оршәлим һазьр кьр сәва шәрʹе тʹәви Санһәриб (2 Дир. 32:2-4). Ле гәло әԝ чәтьнайи ча сафи бу? Йаһоԝа мьлйакʹәте хԝә шанд у шәвәкеда 185 000 әскәред Санһәриб кӧшт. Бәле, Һьзԛийа нә жи һивийе бу кӧ тьштед ӧса ԝе бьԛәԝьмийа (2 Пʹадш. 19:35).

13. а) Жь сәрһатийа Усьв әм чь һин дьбьн? б) Чь ԛәԝьми тʹәви жьна Бьраһим Сәрайе, у чьрʹа әԝ зәндәгьрти ма?

¹³ Бьньһерʹьн кӧ чь ԛәԝьми тʹәви гәдәки щаһьл, Усьв. Чахе әԝ кәла Мьсьреда бу, әԝ ԛә нә жи дьфькьри ԝәки ԝәʹдә шунда ԝе бьбә сәрԝере дӧда Мьсьреда. Әԝ нә жи сәрва дьчу кӧ Йаһоԝа бь сайа ԝи, ԝе малбәта ԝи жь бьрчибуне хьлаз кә (Дәстп. 40:15; 41:39-43; 50:20). Рʹасти жи Усьв гәләк әʹщебмайи ма, чьмки һивийе нибу кӧ Йаһоԝа ԝе ӧса һʹале ԝи бьгӧһезә. Бьфькьрьн ӧса жи дәрһәԛа мәсәла Сәрайе. Әԝ ида әʹмьрда мәзьн бу у ԛә һʹьше ԝерʹа жи дәрбаз нәдьбу кӧ дькарә кӧрʹ жерʹа бьбә. У чахе жерʹа Исһаԛ бу, әԝ  гәләк зәндәгьрти ма, чьмки нә жи дьда бәр чʹәʹве хԝә кӧ дькарә ӧса бьԛәԝьмә (Дәстп. 21:1-3, 6, 7).

14. Дәрһәԛа Йаһоԝа әм гәрәке чьда дӧдьли нибьн?

¹⁴ Әм һивийе ниньн кӧ пешийа дьнйа тʹәзә Йаһоԝа ԝе бь кʹәрәмәт һʹәму чәтьнайи у тәнгасийед мә бьдә һьлдане. У әм нә жи дәʹԝа дькьн, ԝәки әʹмьре мәда Йаһоԝа тьштед әʹщеб бькә. Ле әм сәд сәләфи заньн, Хԝәдейе кӧ бәре али хьзмәткʹаред хԝә кьрийә, әԝ Хԝәдейе мә Йаһоԝа йә кʹижан кӧ найе гӧһастьне. (Бьхунә Ишайа 43:10-13.) Әв йәк баԝәрийа мә һьндава ԝи һе ԛәԝи дькә. Әм заньн кӧ әԝ дькарә һәр тьшти бькә сәва мә ԛәԝат кә, ԝәки әм ԛьрара ԝи биньн сери (2 Корн. 4:7-9). Жь ԝан сәрһатийед жь Кʹьтеба Пироз әм чь һин дьбьн? Сәрһатийа Һьзԛийа, Усьв у Сәрайе нишан дькьн кӧ һәрге әм Йаһоԝарʹа амьн бьминьн, әԝ ԝе ԝәʹде тәнгасийед гьранда али мә бькә.

15. Ча әм дькарьн «әʹдьлайийа Хԝәде» хԝәй кьн?

¹⁵ Ча әм дькарьн «әʹдьлайийа Хԝәде» хԝәй кьн, һәла һе ԝи чахи жи, гава чәтьнайед мә һәнә? Әм гәрәке һәләԛәтийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛәԝи хԝәй кьн. Әԝ йәк тʹәне бь сайа ԛӧрбанбуна Иса Мәсиһ дькарә бьбә, йе кӧ әʹмьре хԝә да ча кʹьрʹин. Хԝәде әве ԛӧрбане дьдә хәбате бь щурʹәки дьн жи бона кʹара мә. Мәсәлә, әԝ гӧне мә дьбахшинә, мәщале дьдә мә сәва исафа мә тʹәмьз бә у ӧса әм һе незики ԝи дьбьн (Йуһʹн. 14:6; Аԛуб 4:8; 1 Пәт. 3:21).

16. «Әʹдьлайийа Хԝәде» чь дькә бона мә? Мәсәле биньн.

¹⁶ Ле «әʹдьлайийа Хԝәде» бона мә чь дькә? Кʹьтеба Пироз дьбежә ԝәки әʹдьлайийа Хԝәде ԝе дьл у фькьред мә йәктийа Мәсиһ Исада хԝәй кә (Фили. 4:7). Хәбәра орижинал кӧ һатә ԝәлгәрʹандьне «хԝәй кә» гьлийе әскәрийе бу. Әв гьли дьданә хәбате бь ве нете, кӧ ордийа әскәра, йед кӧ ԝәʹде бәре щабдар бун шәһәр хԝәй кьн. Шәһәре Филипйа һәма ӧса дьһатә хԝәйкьрьне. Бьнәлийед ԝи шәһәри хԝәрʹа рʹьһʹәт рʹадьзан, чьмки ордийа әскәрийе дәргәһед шәһәр хԝәй дькьр. Ԝи щурʹәйи, чахе «әʹдьлайийа Хԝәде» щәм мә һәйә, дьл у һʹьше мә рʹьһʹәт дьминә. Әм заньн ԝәки чʹәʹве Йаһоԝа сәр мә йә, у кӧ әԝ дьхԝазә әм бәхтәԝар бьн (1 Пәт. 5:10). Чахе әм ве йәкеда дӧдьли ниньн, әм чәтьнайада тʹӧ щар гәләк бәрхԝә накʹәвьн у бина хԝә тәнг накьн.

17. Чь ԝе али мә бькә ԝәки әм гәләк бәрхԝә нәкʹәвьн сәва ахьрийе?

¹⁷ Зутьрәке һʹәму инсанәт ԝе рʹасти тәнгасийа мәзьн бе, кӧ сәр әʹрде тʹӧ щар нәԛәԝьмийә (Мәт. 24:21, 22). Әм ньзаньн әв тәнгаси ԝе сәр мә һәр кәси ча һʹӧкӧм бә. Ле әм гәрәке сәва ве йәке гәләк бәрхԝә нәкʹәвьн. Рʹаст ә әм ньзаньн кӧ һьнге Йаһоԝа ԝе чь бькә, ле әм Хԝәдейе хԝә нас дькьн. Әм заньн кӧ әԝ һьндава хьзмәткʹаред хԝәйә бәре чаԝа бу. Әм дьвиньн кӧ чь жи бьԛәԝьмә, Йаһоԝа ԝе тʹьме ԛьрара хԝә бинә сери у дькарә бона мә жи тьштед ӧса бькә чь кӧ әм һивийе ниньн. Чь жи Йаһоԝа бона мә ньһа дькә, мәщале дьдә мә кӧ «әʹдьлайийа Хԝәде» тʹәхмин кьн, кʹижан кӧ «жь һәр һʹьш-аԛьли дәрбазтьр ә».