Дәрбази һондоре буйин

Дәрбази навәроке буйин

ГОТАРА БОНА ҺИНБУНЕ 47

Бьра Тʹӧ Тьшт Тә жь Йаһоԝа Нәԛәтинә

Бьра Тʹӧ Тьшт Тә жь Йаһоԝа Нәԛәтинә

«Әз Тәда гӧман ьм, Хӧдано» (ЗӘБУР 31:14).

КʹЬЛАМА 122 Ԛәԝи Бьсәкьньн!

ВЕ ГОТАРЕДА a

1. Әм жь кʹӧ заньн ԝәки Йаһоԝа дьхԝазә незики мә бә?

 ЙАҺОԜА дьхԝазә кӧ әм незики ԝи бьн (Аԛуб 4:8). Әԝ һазьр ә кӧ бона мә бьбә Хԝәде, Бав у Дост. Әԝ дӧайед мә дьбьһе, у гава әм дькʹәвьн тәнгасийа, әԝ али мә дькә. Ӧса жи, әԝ мә бь сайа тʹәшкиләта хԝә һин дькә у дьпарезә. Ле гәло әм гәрәке чь бькьн, ԝәки незики Йаһоԝа бьн?

2. Әм чаԝа дькарьн незики Йаһоԝа бьн?

2 Сәва кӧ әм незики Йаһоԝа бьн, гәрәке әм жерʹа дӧа бькьн, Хәбәра ԝи бьхуньн у сәр Хәбәра ԝи кʹур бьфькьрьн. Бь сайа ван тьшта, әме дьһа зедә ԝи һʹьз бькьн у ԛимәт кьн. Әме бьхԝазьн гӧһдарийа ԝи бькьн у пәсьне ԝи бьдьн (Әʹйанти 4:11). Чьԛас зедә әм Йаһоԝа нас бькьн, һаԛас әме дьһа зедә итʹбарийа хԝә ԝи у тʹәшкиләта ԝи биньн, йа кӧ әԝи бона кʹара мә саз кьрийә.

3. Мире-щьна чь дькә, кӧ мә жь Йаһоԝа вәԛәтинә, ле чь ԝе али мә бькә, ԝәки әм тʹӧ щар тʹәрка Хԝәде у тʹәшкиләта ԝи нәдьн? (Зәбур 31:13, 14)

3 Мире-щьна дьхԝазә мә жь Йаһоԝа вәԛәтинә, илаһи гава әм рʹасти чәтьнайа тен. Ле әԝ кʹижан метода дьдә хәбате? Әԝ һәр тьшти дькә, кӧ әм итʹбарийа хԝә Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи нәйньн. Сәва кӧ әм нәкʹәвьн ве тʹәльке у тʹәрка Хԝәде у тʹәшкиләта ԝи нәдьн, гәләк фәрз ә кӧ баԝәрийа мә ԛәԝи бә у әм бь дьл у щан итʹбарийа хԝә Йаһоԝа биньн (Зәбур 31:13, 14 бьхунә).

4. Ве готареда, әме дәрһәԛа чь шеԝьр кьн?

4 Ве готареда, әме дина хԝә бьдьнә се чәтьнайа, йед кӧ дькарьн жь щьвате дәр бьн. Һәр йәк жь ԝан дькарә итʹбарийа мә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи, сьст кә. Гәло әв чәтьнайи чаԝа дькарьн мә жь Йаһоԝа вәԛәтиньн? У әм чаԝа дькарьн хԝә жь һʹьщумкьрьнед Мире-щьна бьпарезьн?

ГАԜА ӘМ РʹАСТИ ЧӘТЬНАЙА ТЕН

5. Чәтьнайи чаԝа дькарьн бьбьнә сәбәб, кӧ итʹбарийа мә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи, сьст бә?

5 Щарна, жийина хԝәда әм рʹасти чәтьнайа тен. Мәсәлә, дьбәкә малбәта мә ԛәрфе хԝә мә бькә, чьмки әм Шәʹде Йаһоԝа нә, йан дьбәкә әм хәбата хԝә ӧнда кьн. Чәтьнайед ӧса чаԝа дькарьн итʹбарийа мә, һьндава тʹәшкиләта Йаһоԝа сьст бькьн у мә жь Йаһоԝа вәԛәтиньн? Һәрге тәнгаси дьреж бькʹьшиньн, дьбәкә әм мерхасийа хԝә ӧнда кьн у хԝә бечʹарә тʹәхмин кьн. Мире-щьна мәщалед ӧса дьдә хәбате, ԝәки шьке бькә дьле мә, кӧ Йаһоԝа бь рʹасти мә һʹьз дькә. Әԝ дьхԝазә кӧ әм бьфькьрьн, ԝәки сәбәбе дәрде мә Йаһоԝа йан жи тʹәшкиләта ԝи йә. Бәре, һʹале һьнә Исраелийед Мьсьреда ӧса бу. Сәрида, ԝана баԝәр кьр кӧ Муса у Һарун жь алийе Йаһоԝада һатьнә кʹьфшкьрьне, ԝәки ԝана жь дилтийе аза бькьн (Дәркʹәтьн 4:29-31). Ле паше, гава Фьрәԝьн баре ԝан һе гьран кьр, әԝана фькьрин кӧ әв тәнгаси рʹуйе Муса у Һарунда пешда һатьн. Ԝана гот: «Ԝә әм бәр чʹәʹве Фьрәԝьн у хӧламед ԝи рʹәш кьрьн у шур жи да дәсте ԝан кӧ мә бькӧжьн» (Дәркʹәтьн 5:19-21). Бәле, Исраелийа хьзмәткʹаред Хԝәде йед амьн сущдар дькьрьн. Сәд һʹәйф! Һәрге тӧ жи мина ԝан ԝәхтәки дьреж нав тәнгасийеда би, гәло тӧ дькари чь бьки, ԝәки баԝәрийа тә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи сьст нәбә?

6. Гава әм рʹасти чәтьнайа тен, әм дькарьн жь Һәбаԛуԛ пʹехәмбәр чь һин бьн? (Һәбаԛуԛ 3:17-19)

6 Дьле хԝә бь сайа дӧа Йаһоԝарʹа вәкә, у хԝә бьсперә ԝи. Һәбаԛуԛ пʹехәмбәр рʹасти гәләк тәʹли-тәнгийа дьһат. Щарәке, ча те кʹьфше әԝ һьнәки кʹәтә шьке һәла Йаһоԝа бь рʹасти бона ԝи хәм дькә йан на. Ләма жи, әԝи дьле хԝә бь сайа дӧа Йаһоԝарʹа вәкьр у гот: «Йа Хӧдан, һʹәта кʹәнге әзе ль тә бькьм һәԝар у те мьн нәбьһизи? ... Тӧ чьма ль бәр һаԛас нәһәԛийе хәмсар и?» (Һәбаԛуԛ 1:2, 3, ИМ). Йаһоԝа гӧһ да дӧайе хьзмәткʹаре хԝәйи амьн (Һәбаԛуԛ 2:2, 3). Паши кӧ Һәбаԛуԛ ани бира хԝә, ԝәки Йаһоԝа хьзмәткʹаред хԝә чаԝа хьлаз дькә, дьле Һәбаԛуԛ диса бь шабуне тʹьжә бу. Гьлийед ԝи нишан дькьн, кӧ әԝи баԝәр дькьр, ԝәки Йаһоԝа бона ԝи хәм дькә у ԝе али ԝи бькә кӧ әԝ бәр һәр тәнгасийе сәбьр кә (Һәбаԛуԛ 3:17-19 бьхунә). Әԝ чь дәрс ә бона мә? Гава тӧ рʹасти чәтьнайа тейи, Йаһоԝарʹа дӧа бькә. Дьле хԝә ԝирʹа вәкә у хԝә бьсперә ԝи. Баԝәр бә, кӧ Йаһоԝа ԝе ԛәԝате бьдә тә, ԝәки тӧ бькарьби сәбьр ки. Гава тӧ дәсте ԝи жийина хԝәда бьвини, тӧйе һе зедә баԝәрийа хԝә ԝи бини.

7. Мәрьвед Ширли ԝерʹа чь дьготьн, у чь али ԝе кьр баԝәрийа хԝә ӧнда нәкә?

7 Тʹьме хԝә ль шьхӧлед рʹӧһʹани бьгьрә. Дина хԝә бьде кӧ әв йәк чаԝа али хушкәкә бь наве Ширли кьрьбу, йа кӧ Папуа Гинәйа Нуда дьжи. b Малбәта Ширли дәсттәнг бу, у щарна, ԝанрʹа зор бу кӧ әʹбура хԝә бькьн. Мәрьвәки ԝан дьхԝәст баԝәрийа ԝе һьндава Йаһоԝа сьст кьра. Әԝи гот: «Тӧ дьбежи кӧ рʹӧһʹе пироз али ԝә дькә, ле кʹа? Малбәта тә мина бәре кʹәсиб ә! Тӧ ԝәʹде хԝә бона шьхӧле пʹучʹ хәрщ дьки». Ширли дьбежә: «Мьн жь хԝә пьрси: ‹Гәло Хԝәде бь рʹасти бона мә хәм дькә йан на?› Ләма жи мьн дәрберʹа Йаһоԝарʹа дӧа кьр у чь дьле мьнда һәбу, мьн һәр тьшт ԝирʹа гот. Мьн бәрдәԝам дькьр Кʹьтеба Пироз у әʹдәбйәта бьхуньм, у әз һәр гав дьчумә хьзмәтийе у щьвина». Гәләк ԝәхт дәрбаз нәбу кӧ әԝе фәʹм кьр, ԝәки Йаһоԝа чаԝа малбәта ԝе хԝәй дькә. Малбәта ԝе бьрʹчи нәдьма, у әԝана бәхтәԝар бун. Ширли дьбежә: «Мьн тʹәхмин дькьр кӧ Йаһоԝа гӧһ дьдә дӧайед мьн» (1 Тимотʹейо 6:6-8). Һәрге тӧ тʹьме хԝә ль шьхӧлед рʹӧһʹани бьгьри, тʹӧ шьк йан чәтьнайи ԝе нькарьбә тә жь Йаһоԝа бьԛәтинә.

ЧАХЕ БӦХДАНА ДАВЕЖЬН СӘР БЬРЕД ЩАБДАР

8. Чь дькарә бе сәре бьред щабдар?

8 Дьжмьнед мә бь сайа медйа у малпәред сосйали, дәрһәԛа тʹәшкиләта мә у бьред щабдар дәрәԝа бәла дькьн (Зәбур 31:13). Һьнә бьра һатьнә гьртьне у ча зӧлмкʹар һатьнә диԝанкьрьне. Чахе ԛьрʹна йәкеда, бӧхдан авитьнә Паԝлосе шанди у ле гьртьн, гәло хушк-бьра чь кьрьн?

9. Гава Паԝлос кʹәтә кәле, һьнә хушк-бьра чь кьрьн?

9 Чахе Паԝлосе шанди Рʹомеда кʹәтә кәле, һьнә хушк-бьра пьшта хԝә данә ԝи у ида пьштгьрийа ԝи нәдькьрьн (2 Тимотʹейо 1:8, 15). Гәло чьрʹа? Дьԛәԝьмә ԝана сәва Паԝлос шәрм дькьр, чьмки мәрьва ԝи ча зӧлмкʹар һʹәсаб дькьрьн? (2 Тимотʹейо 2:8, 9) Йан жи, дьбәкә әԝ дьтьрсийан кӧ әԝана жи ԝе рʹасти пәйкʹәтьна бен? Әм ньзаньн кӧ ԝана чьрʹа ӧса кьр, ле мәʹни чь бу жи, Паԝлос бешьк хәмгин бу у дьле ԝи гәләк дешийа. Әԝ гәләк щар бона ԝан рʹасти зӧлмийе дьһат у әʹмьре хԝә дькьрә бьн хофе (Кʹаред Шандийа 20:18-21; 2 Корьнтʹи 1:8). Ле сәд һʹәйф кӧ гава Паԝлос һʹәԝщә бу, ԝана пьшта хԝә да ԝи. Ԝәрә әм тʹӧ щар чʹәʹв нәдьнә ԝан! Гава бьред щабдар рʹасти пәйкʹәтьна тен, гәрәке әм чь бькьн?

10. Гава бьред щабдар рʹасти пәйкʹәтьна тен гәрәке әм чь бир нәкьн?

10 Бир нәкә кӧ әм чьрʹа рʹасти пәйкʹәтьна тен у кʹе ве йәкеда нәһәԛ ә. Кʹьтеба Пироз ӧса дьбежә: «Һәр кәсе кӧ дьхԝазә йәктийа Мәсиһ Исада бь хԝәденаси бьжи ԝе бе зерандьне» (2 Тимотʹейо 3:12). Ләма жи, әм әʹщебмайи наминьн кӧ Мире-щьна илаһи һʹьщуми сәр бьред щабдар дькә. Бь сайа һʹьщумкьрьнед ӧса, әԝ дьхԝазә амьнийа ԝан бьшкенә у мә бьтьрсинә (1 Пәтрус 5:8).

Чахе Паԝлосе шанди гьрти бу, Онисифоро бь мерхаси пьштгьрийа ԝи кьр. Чаԝа ве дәрәщеда әм дьвиньн, Мәсиһи иро жи пьштгьрийа хушк-бьред хԝә дькьн, кʹижана дькьнә кәле (Абзаса 11 у 12 бьньһерʹә)

11. Әм жь мәсәла Онисифоро чь һин дьбьн? (2 Тимотʹейо 1:16-18)

11 Бәрдәԝам кә бь амьни пьштгьрийа ԝан бькә (2 Тимотʹейо 1:16-18 бьхунә). Ԛьрʹна йәкеда, бьраки ӧса амьн һәбу. Наве ԝи Онисифоро бу. Кʹьтеба Пироз дьбежә кӧ әԝи «жь гьртьна [Паԝлос] шәрм нәдькьр». Онисифоро Паԝлос гәрʹийа, у гава ԝи дит, аликʹари да ԝи у бона ԝи әʹмьре хԝә кьрә ԛәзийе. Дәрс чь йә? Гава хушк у бьред мә рʹасти зерандьна тен, тьрса бәр мәрьва гәрәке рʹийа мә нәгьрә, ԝәки пьштгьрийа ԝан бькьн, ле әм гәрәке бәрдәԝам кьн ԝана бьпарезьн у бенә һәԝара ԝан (Мәтʹәлок 17:17). Бир нәкә кӧ әԝана һʹәԝще һʹьзкьрьн у аликʹарийа мә нә.

12. Әм жь хушк-бьред жь Русйайе чь һин дьбьн?

12 Бьдә бәр чʹәʹве хԝә кӧ хушк-бьред мәйи Русйайеда чаԝа али хушк-бьред кәледа дькьн. Щарна гава кәсәк те диԝанкьрьне, гәләк хушк-бьра дьчьнә диԝане, ԝәки пьшта ԝи бьгьрьн. Әԝ чь дәрс ә бона мә? Гава бьред щабдар тенә сущдаркьрьне у гьртьне, йан чахе ԝана дьзериньн, нәтьрсә. Бона ԝан дӧа бькә, бона малбәтед ԝан хәм бькә у бь щурʹед дьн жи аликʹарийе бьдә ԝан (Кʹаред Шандийа 12:5; 2 Корьнтʹи 1:10, 11).

ГАВА МӘРЬВ ԚӘРФЕД ХԜӘ МӘ ДЬКЬН

13. Ԛәрфед мәрьва ча дькарьн итʹбарийа мә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи, сьст кьн?

13 Мәрьвед мәйи нәбаԝәрмәнд, һәвалхәбатчийед мә, йан жи һәвалдәрсед мә, дьбәкә ԛәрфед хԝә мә бькьн, чьмки әм мьзгинийе бәла дькьн, йан чьмки әм ль гора ԛанунед Йаһоԝа дьжин (1 Пәтрус 4:4). Дьбәкә әԝана ӧса бежьн: «Һун мәрьвед баш ьн, ле религийа ԝә гәләк сәрт ә у һәр тьшти ԛәдәхә дькә». Һьнәк дьбәкә ԛәрфе хԝә мә дькьн, чьмки әм хԝә дур дьгьрьн жь кәсед кӧ жь щьвате һатьнә дәрхьстьне. Дьбәкә әԝана ӧса бежьн: «Һун чьԛас дьлсар ьн!» Готьнед ӧса дькарьн шьке бькьнә дьле мә. Дьбәкә әм бәрхԝә кʹәвьн у бьфькьрьн: «Гәло Йаһоԝа жь мьн гәләк тьшт дәʹԝа дькә? Гәло тʹәшкиләта ԝи гәләк сәрт ә?» Гава тӧ рʹасти дәрәщәкә ӧса тейи, тӧ ча дькари незики Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи бьмини?

Ибо дәрәԝ у ԛәрфед һәвалед хԝәйи ԛәлп баԝәр нәдькьр. Әԝи сафи кьрьбу кӧ беԛьсуртийа хԝә бәр Йаһоԝа хԝәй кә (Абзаса 14 бьньһерʹә)

14. Һәрге мәрьв ԛәрфед хԝә мә бькьн, бона ве йәке кӧ әм ль гора ԛанунед Йаһоԝа дьжин, гәрәке әм чь бькьн? (Зәбур 119:50-52)

14 Сафи кә кӧ ль гора ԛанунед Йаһоԝа бьжийи. Рʹаст ә мәрьв ԛәрфед хԝә Ибо дькьрьн, ле диса жи әԝ Йаһоԝарʹа амьн ма. Һәваләки ԝийи ԛәлп дьхԝәст әԝ бьда баԝәркьрьне, кӧ амьнийа ԝи бона Хԝәде пʹучʹ ә (Ибо 4:17, 18; 22:3). Ле Ибо гӧһ нәда ван дәрәԝа. Әԝи заньбу кӧ ԛанунед Йаһоԝа рʹаст ьн, у әԝи сафи кьр ԝәки ль гора ԝан бьжи. Әԝи изьн нәда ԝәки кәсед дьн амьнийа ԝи сьст кьн (Ибо 27:5, 6). Дәрс бона мә чь йә? Нәһелә ԝәки жь бо ԛәрфед мәрьва тӧ ԛанунед Йаһоԝада дӧдьли би. Бьфькьрә кӧ жийина тәда ԛанун у принсипед Йаһоԝа чьԛас кʹар тәрʹа анинә? Ләма жи пьштгьрийа тʹәшкиләта Йаһоԝа бькә, йа кӧ пәй рʹебәрийа ван ԛанун у принсипа дьчә. Һәрге тӧ ӧса бьки, ԛәрфед мәрьва ԝе нькарьбьн тә жь Йаһоԝа дур хьн (Зәбур 119:50-52 бьхунә).

15. Мәрьвед Бризите чьма ԛәрфед хԝә ле дькьрьн?

15 Һьндьстанеда, һьнә мәрьвед хушкәкә мә бь наве Бризит ԛәрфед хԝә ԝе дькьрьн, чьмки әԝ Шәʹда Йаһоԝа йә. Зутьрәке паши кӧ әԝ сала 1997-да һатә ньхӧмандьне, мере ԝейә нәбаԝәрмәнд хәбата хԝә ӧнда кьр. Ләма жи әԝи сафи кьр, ԝәки тʹәви Бризит у ԛизед хԝә дәрбази мала де-баве хԝә бә, йед кӧ бажарәки дьнда дьжитьн. Ԝедәре, һʹале Бризите гәләк чәтьн бу. Мере ԝе бехәбат бу, у лазьм бу Бризит һәр рʹож бьхәбьтә ԝәки әʹбура малбәта хԝә бькә. Ӧса жи, щьват ԝәкә 350 километьр дури ԝан бу. Сәд һʹәйф малбәта мере ԝе һаԛас мьԛабьли ԝе бун, ԝәки әԝана мәщбур бун, кӧ диса мала хԝә бар кьн һәрʹьн. Паше, мере Бризите ньшкева мьр. Паши ве йәке, ԛизәкә ԝейә 12 сали жь кансәре мьр. Кӧла ԝе бәси ԝе нибу, сәрда жи мәрьвед Бризите бона ван тьшта ле нәһәԛ дькьрьн. Ԝана дьгот, кӧ һәрге әԝ нәбуйа Шәʹда Йаһоԝа, әв һʹәму кӧл-дәрд ԝе нәһатана сәре ԝе. Диса жи, әԝе итʹбарийа хԝә Йаһоԝа дьани у хԝә дьспарт тʹәшкиләта ԝи.

16. Бризите чь кʹәрәм станд жь бо амьнийа хԝә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи?

16 Щьват дур бу, ләма жи бәрпьрсийаре мьһале Бризитерʹа гот, ԝәки әԝ мьзгинийе мьһала хԝәда бәла кә у щьвата мала хԝәда дәрбаз кә. Әԝ дьфькьри кӧ нькарә ван тьшта бькә. Ле диса жи әԝ пәй ве рʹебәрийе чу. Әԝе мьзгинийа хере бәла дькьр, мала хԝәда щьват дәрбаз дькьр у тʹәви ԛизед хԝә ԛӧльхкьрьна тʹәви малбәте дәрбаз дькьр. Ахьрийа ве йәке чь бу? Бризите тʹәви гәләк мәрьва һинбуна Кʹьтеба Пироз дәстпекьр, у чәнд хԝәндәкʹаред ԝе бунә Шәʹдед Йаһоԝа. Сала 2005-да, Бризит бу пешәнга һәртʹьм. Бәле, әԝе итʹбарийа хԝә Йаһоԝа дьани у тʹәшкиләта ԝирʹа амьн ма, әԝе кʹәрәмед мәзьн станд. Ԛизед ԝе хьзмәткʹаред Йаһоԝа нә, у ԝе мьһаледа ида дӧ щьват һәнә. Бризит баԝәр ә, кӧ Йаһоԝа ԛәԝат дайә ԝе, ԝәки әԝ бькарьбә бәр ԛәрфед малбәта хԝә у тәнгасийед дьн, амьн бьминә.

ЙАҺОԜА У ТʹӘШКИЛӘТА ԜИРʹА АМЬН БЬМИНӘ

17. Әм гәрәке сафи кьн кӧ чь бькьн?

17 Мире-щьна дьхԝазә мә бьдә баԝәркьрьне кӧ гава әм рʹасти чәтьнайа тен, Йаһоԝа тʹәрка мә дьдә. Әԝ дьхԝазә ԝәки әм бьфькьрьн, кӧ һәрге әм тʹәшкиләта Йаһоԝада бьминьн, жийина мә ԝе дьһа чәтьн бә. Гава бӧхдан давежьнә бьред щабдар, пәй ԝан дькʹәвьн у ԝана дькьнә кәле, нета Мире-щьна әв ә кӧ тьрс бькә дьле мә. Ӧса жи, әԝ һәр тьшти дькә ԝәки итʹбарийа мә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи, бь сайа ԛәрфед хәлԛе сьст кә. Ле әм һаш жь методед ԝийә зӧлм һәнә у әм нахапьн (2 Корьнтʹи 2:11). Дәрәԝед Мире-щьна инкʹар кә у һьм Йаһоԝарʹа һьм жи тʹәшкиләта ԝирʹа амьн бьминә. Бир нәкә, Йаһоԝа ԝе тʹӧ щар тә тʹәне нәһелә (Зәбур 28:7). Ләма жи изьне нәдә тʹӧ тьшти тә жь Йаһоԝа бьԛәтинә! (Рʹомайи 8:35-39)

18. Готара дьнда әме дәрһәԛа чь хәбәр дьн?

18 Ве готареда мә дит кӧ әм дькарьн рʹасти кʹижан чәтьнайед жь щьвате дәр, бен. Ле итʹбарийа мә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи, дькарә щьватеда жи бе щерʹьбандьне. Гәло әм ча дькарьн нава ԝан чәтьнайада амьн бьминьн у хԝә рʹаст бьдьнә кʹьфше? Готара дьнда әме дәрһәԛа ве пьрсе хәбәр дьн.

КʹЬЛАМА 118 «Баԝәрийа Мә Зедә кә»

a Сәва кӧ әм ван рʹожед ахьрийеда бь амьни сәбьр кьн, әм гәрәке бәрдәԝам кьн итʹбарийа хԝә Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи биньн. Ле Мире-щьна дьхԝазә пе чәтьнайа, итʹбарийа мә һьндава Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝи, сьст кә. Ве готареда, әме дина хԝә бьдьн се чәтьнайа кӧ Мире-щьна дьдә хәбате, у әме бьвиньн кӧ гәрәке әм чь бькьн, ԝәки әм Йаһоԝа у тʹәшкиләта ԝирʹа амьн бьминьн.

b Һьнә навед ве готареда һатьнә гӧһастьне.